Για τη Σανέλ με το βλέμμα στον Στραβίνσκι. Ταινία από τον Ολλανδό Γιαν Κούνεν

• Coco Chanel & Igor Stravinsky ** ½ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ. Σκηνοθεσία: Γιαν Κούνεν. Ερμηνεία: Αννα Μουγκλαλίς, Μαντς Μίκελσεν, Ελενα Μοράζοβα, Ανατόλ Τάουμπμαν.

• Του Δημητρη Mπουρα, Η Καθημερινή, 24/09/2009

KΡΙΤΙΚΗ. Ο θυελλώδης έρωτας της Κοκό Σανέλ και του Ιγκόρ Στραβίνσκι έγινε βιβλίο («Coco & Igor» από τον Κρις Γκρίνχαλγκ) και στη συνέχεια ταινία από τον Γιαν Κούνεν. Ο Ολλανδός σκηνοθέτης, γνωστός από το κυνικό και βίαιο «Ντόπερμαν» του 1997, απογοητεύει όλους όσοι περιμένουν μια βιογραφία -σαπουνόπερα με σκανδαλιστικές λεπτομέρειες γύρω από τη ζωή και τη σχέση δύο διασήμων του 20ού αιώνα. Κάνει μια βουτιά στα βαθιά και έως ένα βαθμό τα καταφέρνει. Στις εικόνες του «Coco Chanel & Igor Stravinsky» αποτυπώνεται έντονα η φιλοδοξία αλλά και το άγχος του Κούνεν, που θέλει να απαλλάξει μια ταινία εποχής από την πλήξη του ακαδημαϊσμού και να την φέρει κοντά σε ό,τι αντιπροσωπεύουν η Σανέλ και ο Στραβίνσκι.

Η ιστορία αρχίζει με ένα σκάνδαλο, όχι της κλειδαρότρυπας, αλλά από αυτά που ενίοτε αλλάζουν την τέχνη και τον κόσμο. Με την πρώτη παρουσίαση του μπαλέτου «Ιεροτελεστία της Ανοιξης» στο Theatre des Champs-Elysees στο Παρίσι τον Μάιο του 1913, που ήταν ένα μικρό βατερλώ για τον Στραβίνσκι. Το κοινό, η αφρόκρεμα της παρισινής κοινωνίας, αντέδρασε σαν σε ηλεκτροσόκ στην ένταση που το υπέβαλλαν η μουσική και η προκλητική χορογραφία του Νιζίνσκι.

Η ασυμμετρία των ρυθμών, οι ξαφνικές εναλλαγές της μελωδίας και η παγανιστική εικόνα των χορευτών στη σκηνή έσπρωξαν τον Στραβίνσκι ένα βήμα μπροστά από την εποχή του.

Μέσα στο πανδαιμόνιο εκείνης της βραδιάς, η Σανέλ, που ήταν ανάμεσα στους θεατές του μπαλέτου, έμεινε καρφωμένη στη θέση της. Η άγρια μουσική του Στραβίνσκι άνοιγε μπροστά της έναν ορίζοντα στον οποίο διέκρινε και μια εικόνα του εαυτού της. Μια γυναίκα που μόλις είχε πετάξει τα πολύχρωμα φτερά από το κεφάλι της και τους κορσέδες από το κορμί της. Ντυμένη απλά, κομψά και άνετα. Μια γυναίκα αποφασιστική καθώς κατέβαινε από την κορνίζα των μετρ της υψηλής ραπτικής για να μπει στη νέα πραγματικότητα του 20ού αιώνα.

Σε αντιστοιχία με τη μουσική του Στραβίνσκι, που δεν χάιδευε αυτιά αλλά αναστάτωνε αισθήσεις, η γυναίκα της Σανέλ δεν ήταν πια ένα αλαβάστρινο κομψοτέχνημα στη συλλογή του άντρα.

• Θηλυκός μαικήνας

Μετά το σκάνδαλο στο Theatre des Champs-Elysees έρχεται ο έρωτας. Ο Στραβίνσκι, που ζει αυτοεξόριστος στο Παρίσι μετά την επανάσταση των μπολσεβίκων, αποδέχεται την πρόταση της αυτοδημιούργητης Σανέλ, που έχει ήδη αποκτήσει φήμη και πλούτο, να γίνει κάτι σαν ο μαικήνας του. Αφήνει το μίζερο διαμέρισμά του και μετακομίζει σε μια βίλα στα προάστια μαζί με τη γυναίκα και τα παιδιά του. Οσονούπω θα υποκύψει και στην ερωτική επιθυμία της αρπακτικής Σανέλ.

Ο Κούνεν φτιάχνει μια ταινία για τη Σανέλ έχοντας στραμμένο το βλέμμα του στον Στραβίνσκι. Το «Coco Chanel & Igor Stravinsky» είναι διαρκής μάχη, όχι όμως με την κλιμάκωση και την εσωτερική ένταση που θα περιμέναμε. Ανάμεσα σε έναν μεγαλόσωμο άντρα, που προσπαθεί να ανατρέψει όλα τα δεδομένα στη μουσική, και σε μια λεπτοκαμωμένη, κομψή και χειραφετημένη γυναίκα, που τον κάνει να καταρρεύσει μπροστά της. Η Σανέλ είναι το ένστικτο ντυμένο με στυλ. Ο Στραβίνσκι είναι ένας γίγαντας που κρύβει μέσα του μια βόμβα.

Στους βασικούς ρόλους της ταινίας βρίσκονται η Αννα Μουγκλαλίς και ο Μαντς Μίκελσεν. Το εξαιρετικό σάουντρακ είναι του Γκάμπριελ Γιαρντ και η φωτογραφία, που κάποιες στιγμές θυμίζει πίνακες του Βερμέερ, του Ντέιβιντ Ουνγκαρό.