Στην πόλη που υπήρξε σύμβολο της μισαλλοδοξίας συναντιούνται πλέον η δημιουργία και η αγάπη για το σινεμά, ο Μίκι Ρουρκ και έλληνες κινηματογραφιστές. Το 15ο Φεστιβάλ Κινηματογράφουτου Σαράγεβο, ένα πολιτικά φορτισμένο πολιτιστικό δρώμενο που μεγαλώνει διαρκώς, υποδέχτηκε εφέτος διασημότητες και βράβευσε Ελληνες.
Οταν το 1995, την εποχή που το Σαράγεβο ήταν ακόμη υπό πολιορκία, γεννήθηκε η ιδέα για ένα διεθνές κινηματογραφικό φεστιβάλ, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι 15 χρόνια μετά θα γινόταν το σημαντικότερο καλλιτεχνικό γεγονός της χώρας και ένα από τα σημαντικότερα των Βαλκανίων. Για εννέα ημέρες, από τις 12 ως τις 20 Αυγούστου, διάσημοι καλεσμένοι, δημοσιογράφοι και κάτοικοι της πόλης συναντήθηκαν σε μια μεγάλη γιορτή του σινεμά.
Ο διευθυντής του φεστιβάλ Μίρσαντ Πουριβάτρα θυμάται τις πρώτες δυσκολίες όταν σε καθεστώς τρόμου ακόμη γεννήθηκε η ιδέα για τη δημιουργία ενός κινηματογραφικού φεστιβάλ. «Θέλαμε να κάνουμε ένα φεστιβάλ που θα λειτουργούσε ως γιορτή για το σινεμά, για τη διαφορετικότητα των ιδεών αλλά και για το δικαίωμα κάθε ανθρώπου να βρίσκεται έξω, σε ανοιχτό χώρο, και να παρακολουθεί ταινίες σε έναν θερινό κινηματογράφο. Εχοντας περάσει τόσα χρόνια σε υπόγεια και καταφύγια, σκεφτήκαμε να φτιάξουμε ένα μεγάλο θερινό σινεμά, που ως και σήμερα αποτελεί βασική αίθουσα του φεστιβάλ με δυνατότητα να φιλοξενήσει 2.500 θεατές. Ηταν πολύ συγκινητικό το ότι βρήκαμε αμέσως υποστηρικτές, ενώ καταξιωμένοι σκηνοθέτες, όπως
ο Αλφόνσο Κουαρόν, ήρθαν στο Σαράγεβο από τα βουνά, κουβαλώντας κρυφά την κόπια της ταινίας τους. Πολλά έχουν αλλάξει από τότε, αλλά αυτό που παραμένει κοινό είναι το πάθος όλων μας για το σινεμά».Στην ερώτηση αν φοβάται ότι όσο το φεστιβάλ μεγαλώνει υπάρχει κίνδυνος να χάσει την ατμόσφαιρα που το χαρακτηρίζει και να γίνει πιο απρόσωπο παραδέχεται ότι κάτι τέτοιο ισχύει: «Πριν από δέκα χρόνια ήξερα όλους τους καλεσμένους. Τώρα είναι αδύνατον φυσικά να έχω προσωπική επαφή με όλους. Προσπαθούμε να βρούμε ένα είδος ισορροπίας. Να έχουμε ένα μεγάλο φεστιβάλ αλλά να διατηρήσουμε έντονο το στοιχείο της οικειότητας». Κάθε χρόνο εκτιμάται ότι τις προβολές του φεστιβάλ παρακολουθούν περίπου 100.000 θεατές, ενώ εφέτος υπολογίστηκε ότι το επισκέφθηκαν πάνω από 1.000 καλεσμένοι, ανάμεσα στους οποίους οι ηθοποιοί Μίκι Ρουρκ και Τζίλιαν Αντερσον, οι σκηνοθέτες Ντάρεν Αρονόφσκι, Τζιμ Σέρινταν, Ζία Ζανγκ Τσε και Λούκας Μούντισον, καθώς και 700 δημοσιογράφοι από διάφορες χώρες. Η γνώμη του διευθυντή για τις ελληνικές ταινίες που συμμετείχαν εφέτος στο φεστιβάλ; «Είναι εμφανές ότι μια νέα εποχή ξεκινά για το ελληνικό σινεμά και είμαι πολύ χαρούμενος για αυτό. Εύχομαι ταινίες σαν τον “Κυνόδοντα” να ωθήσουν τους νέους δημιουργούς να αναζητήσουν πρωτότυπες ιδέες και μια καινούργια κινηματογραφική γλώσσα».
Κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ προβλήθηκαν 232 ταινίες από 53 χώρες. Η έναρξη δόθηκε στο Εθνικό Θέατρο, ένα μεγαλοπρεπές κτίριο στο κέντρο της πόλης όπου προβάλλονται όλες οι ταινίες του διαγωνιστικού προγράμματος, με το καθιερωμένο πέρασμα των καλεσμένων από το κόκκινο χαλί. Πρώτη προβλήθηκε η ταινία «Talesfromthegoldenage», με ιστορίες που διαδραματίστηκαν κατά τη λεγόμενη «χρυσή εποχή» της δικτατορίας του Τσαουσέσκου. Η υπεύθυνη προγράμματος Ελμα Τατάρατζιτς θεωρεί ότι το διαγωνιστικό πρόγραμμα «είναι καλύτερο από κάθε άλλη χρονιά, παρουσιάζοντας στο κοινό ταινίες ταλαντούχων και ανερχόμενων δημιουργών, οι περισσότερες από τις οποίες πραγματοποιήθηκαν με χαμηλό προϋπολογισμό και κάτω από δύσκολες συνθήκες». Εκτός από το διαγωνιστικό πρόγραμμα, το φεστιβάλ περιλαμβάνει το Τμήμα «InFocus» με ταινίες που ξεχώρισαν σε μεγάλα φεστιβάλ – ανάμεσά τους και το «WhiteRibbon» του Μίκαελ Χάνεκε, που απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα στο εφετινό Φεστιβάλ των Καννών –, το Πρόγραμμα «NewCurrents», το «Panorama» – όπου προβλήθηκε το «Antichrist» του Λαρς φον Τρίερ –, ταινίες για παιδιά και εφήβους και ταινίες που προβάλλονται στον μεγάλο θερινό κινηματογράφο, όπως το «AbrazosRottos» του Πέδρο Αλμοδόβαρ, το βραβευμένο με Αργυρή Αρκτο στο Φεστιβάλ Βερολίνου «Gigante» του Αντριάν Μπινιέζ κ.ά. Οπως κάθε χρονιά, έτσι και εφέτος το φεστιβάλ πραγματοποίησε μεγάλο αφιέρωμα σε έναν καταξιωμένο δημιουργό: τιμώμενος ο κινέζος σκηνοθέτης Ζία Ζανγκ Τσε, ενώ σε παλαιότερες διοργανώσεις είχαν τιμηθεί, μεταξύ άλλων, οι Στηβ Μπουσέμι, Μάικ Λι, Στίβεν Φρίαρς, Αλεξάντερ Πέιν και Τοντ Χέινζ.
Εκτός από τις πολυάριθμες καθημερινά προβολές, το πρόγραμμα του φεστιβάλ συμπλήρωσαν παράλληλες δράσεις, ανοιχτές συζητήσεις, πάρτι και συναυλίες. Ευκαιρία για να γνωρίσουν από κοντά τους διάσημους προσκεκλημένους του φεστιβάλ είχαν οι επισκέπτες του στο «Coffeewith…», σε ανοιχτές δηλαδή για το κοινό συζητήσεις που συντονίζει κάποιος δημοσιογράφος, όπου εφέτος συμμετείχαν η Τζίλιαν Αντερσον, ο Μίκι Ρουρκ – που μαζί με τον σκηνοθέτη Ντάρεν Αρονόφσκι ήρθαν για να παρευρεθούν στην προβολή του «Παλαιστή», της ταινίας λήξης του φεστιβάλ – ο σουηδός σκηνοθέτης Λούκας Μούντισον κ.ά. Τη μεγαλύτερη προσέλευση σημείωσε η συζήτηση με τον Μίκι Ρουρκ, ο οποίος, αν και έφτασε με περίπου 40 λεπτά καθυστέρηση, κέρδισε τις εντυπώσεις με το εκκεντρικό του ντύσιμο και τις προκλητικές δηλώσεις του. Οταν ρωτήθηκε ποια είναι η άποψή του για το φεστιβάλ, απάντησε αστειευόμενος ότι το σιχαίνεται και ότι δεν του αρέσουν ούτε η πόλη ούτε οι άνθρωποι, συμπληρώνοντας αμέσως μετά: «Σε όσες χώρες και αν έχω πάει δεν γνώρισα ποτέ πιο ευγενικούς ανθρώπους. Σας ευχαριστώ όλους για την πραγματικά υπέροχη φιλοξενία».
Αναπόσπαστο πλέον κομμάτι του φεστιβάλ αποτελεί και το «TalentCampus» που διοργανώθηκε για τρίτη συνεχή χρονιά σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Βερολίνου και το οποίο έδωσε την ευκαιρία σε 80 νέους σκηνοθέτες, σεναριογράφους, ηθοποιούς και παραγωγούς από χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης να παρακολουθήσουν, εκτός από τις προβολές ταινιών, έναν εντατικό κύκλο σεμιναρίων. Παράλληλα μπορούν να σχηματίσουν ομάδες και να καταθέσουν σενάρια μικρού μήκους, από τα οποία επιλέγονται πέντε, χρηματοδοτούνται και παρουσιάζονται την επόμενη χρονιά στο φεστιβάλ στο Πρόγραμμα «CityofFilm».
Εκτός από τον «Κυνόδοντα» του Γιώργου Λάνθιμου, στο διαγωνιστικό τμήμα συμμετείχε το ντοκυμαντέρ «Λουόμενοι» της Εύας Στεφανή, αλλά και η ταινία μικρού μήκους «Αριστερά Δεξιά» των Σταύρου Ράπτη και Αργύρη Γερμανίδη. Στο «TalentCampus» συμμετείχαν τρεις Ελληνες, ενώ ο Ζαχαρίας Μαυροειδής, σκηνοθέτης και σεναριογράφος που παρακολούθησε το περυσινό «TalentCampus», συμμετείχε εφέτος στο «CityofFilm» με δύο ταινίες μικρού μήκους.
«Ενας από τους λόγους που το φεστιβάλ γίνεται εύκολα αγαπητό είναι λόγω της συγκινησιακής φόρτισης που προκύπτει από την πόλη και την ιστορία της» πιστεύει ο Γιώργος Τσούργιαννης, παραγωγός του «Κυνόδοντα». «Το φεστιβάλ δείχνει να παίζει σημαντικό ρόλο κυρίως όσον αφορά το σινεμά της Ανατολικής Ευρώπης. Το “Cinelink”, η αγορά δηλαδή όπου αναπτύσσονται τα επιλεγμένα πρότζεκτ και προωθούνται οι συμπαραγωγές, πιστεύω ότι φιλοδοξεί να γίνει κομβικό σημείο συνάντησης και πραγματοποίησης συμφωνιών. Γενικά η ατμόσφαιρα του φεστιβάλ ήταν ιδιαίτερα ζεστή και φιλόξενη, αλλά όσον αφορά τη διοργάνωση υπήρξαν κάποια προβλήματα σχεδιασμού και συντονισμού, που πιστεύω ότι στο μέλλον θα διορθωθούν».
Η τελετή λήξης πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Θέατρο. Η «Καρδιά του Σαράγεβο» για την καλύτερη ταινία απονεμήθηκε στο «Κοινοί άνθρωποι» του σέρβου σκηνοθέτη Βλαντίμιρ Πέρισιτς. Ο «Κυνόδοντας» απέσπασε το Ειδικό Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής, ενώ οι πρωταγωνίστριές του Αγγελική Παπούλια και Μαίρη Τσώνη μοιράστηκαν το Βραβείο Α΄ Γυναικείου Ρόλου. Ο σκηνοθέτης Γιώργος Λάνθιμος ευχαρίστησε τα μέλη της κριτικής επιτροπής λέγοντας ότι «η βράβευση αυτή είναι μια πολύ σημαντική αναγνώριση για όλους μας, ακόμη περισσότερο επειδή σε μια χώρα σαν την Ελλάδα είναι ιδιαίτερα δύσκολο να κάνεις ταινίες».
Είναι εντυπωσιακό ότι μέσα σε 15 χρόνια το φεστιβάλ κατάφερε να εξελιχθεί τόσο ώστε να διεκδικεί να γίνει το βασικό σημείο συνάντησης και προώθησης του σινεμά για τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η Ιβάνα Πέκουσιτς, συντονίστρια του προγράμματος, θεωρεί ότι η επιτυχία και η φήμη του φεστιβάλ όλο και θα μεγαλώνουν. «Αν μέχρι πριν από μερικά χρόνια ρωτούσες κάποιον να σου πει τι ξέρει για το Σαράγεβο, θα απαντούσε ότι είναι η πόλη όπου κάποτε γινόταν πόλεμος και η οποία φιλοξένησε τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες. Τα τελευταία χρόνια όμως θα σου πει ότι είναι η πόλη όπου γίνεται το Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ».
Δημοσιεύθηκε στο BHMagazino, τεύχος 463, σελ. 32-36, 30/08/2009.
No comments:
Post a Comment