Monday, November 29, 2010

Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης έπρεπε «ή να σωθεί ή να κοπεί» λέει ο Δ.Εϊπίδης

Λόγω χρεών και έλλειψης χρημάτων
Το «Αttenberg» της Αθηνάς Ραχήλ-Τσαγγάρη θα προβληθεί στο Διεθνές Διαγωνιστικό του Φεστιβάλ
Το «Αttenberg» της Αθηνάς Ραχήλ-Τσαγγάρη θα προβληθεί στο Διεθνές Διαγωνιστικό του Φεστιβάλ  
Για τα... χρέη που άφησαν πίσω τους τα προηγούμενα Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, τις περικοπές στον προϋπολογισμό, αλλά και για τα επόμενα βήματα μίλησε ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής της διοργάνωσης, Δημήτρης Εϊπίδης, με αφορμή την έναρξη του 51ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (από 3 έως 12 Δεκεμβρίου).

«Οι επιλογές ήταν ή να το σώσουμε ή να κοπεί» παραδέχθηκε. «Μας πέρασαν πολλές σκοτεινές σκέψεις από το μυαλό ανάμεσά τους και να αναβάλουμε τη διεξαγωγή του» είπε και τόνισε ότι έγιναν υπερπροσπάθειες προκειμένου να διεξαχθεί τελικά η διοργάνωση.

«Πιο δύσκολη χρονιά δεν υπήρχε» παραδέχθηκε ο κ. Εϊπίδης και αναφέρθηκε σε ορισμένα από τα νούμερα του Φεστιβάλ. Τόνισε ότι το έλλειμμα έφτανε τα 6.200.000 ευρώ.

«Χρωστούσαμε παντού» είπε χαρακτηριστικά και υποσχέθηκε ότι θα αποπληρωθούν όλα τα χρέη και ότι δεν θα προστεθεί στο χρέος, «ούτε ένα ευρώ από το φετινό Φεστιβάλ».

Σε ερώτηση αν σκέφτηκε να μην αναλάβει τα καθήκοντα του καλλιτεχνικού διευθυντή εξαιτίας όλων αυτών των προβλημάτων είπε: «Είχα την εντύπωση ότι το υπουργείο Πολιτισμού θα αναλάμβανε το χρέος και θα ξεκινούσαμε από μηδενική βάση. Ήμουν αισιόδοξος. Μου πέρασε αυτή η αισιοδοξία».

Αναφερόμενος στη διαφορά μεγεθών, τόνισε ότι ενώ πέρυσι το υπουργείο Πολιτισμού είχε δώσει 4,5 εκατομμύρια ευρώ στο Φεστιβάλ, φέτος το ποσό κρατικής επιχορήγησης ανήλθε σε μόλις ένα εκατομμύριο και το υπόλοιπο 1,5 εκατομμύριο ευρώ προήλθε από χορηγίες. «Έπρεπε να μειώσουμε κατά 50% τα έξοδα του Φεστιβάλ».

Ο κ. Εϊπίδης τόνισε, πάντως, ότι δεν έγινε καμία καλλιτεχνική έκπτωση. «Επιτυχία μου θα είναι οι γεμάτες αίθουσες, το κοινό που θα μείνει ικανοποιημένο» είπε.

Αναφέρθηκε στην μείωση της τιμής του εισιτηρίου στα έξι ευρώ, ενώ υπενθύμισε και την δυνατότητα ελεύθερης εισόδου στις πρωινές προβολές για τους ανέργους και τους συνταξιούχους.

«Δουλειά μου είναι ο θεατής, και κατά προτίμηση αυτός που περπατάει στον δρόμο και θα πει "ας μπω στην αίθουσα" και δεν θα φύγει ποτέ» πρόσθεσε.
  • Για το ελληνικό σινεμά
«Χαίρομαι που έχουμε την ευκαιρία να υποδεχθούμε εκ νέου τον ελληνικό κινηματογράφο στη Θεσσαλονίκη, μιας και πέρυσι ελληνικές ταινίες δεν συμμετείχαν» είπε αναφερόμενος στην περσινή απόφαση των «Κινηματογραφιστών στην Ομίχλη» να απέχουν από το Φεστιβάλ.

Είπε ότι η διοργάνωση θέλει να συμμετάσχει στην «επιθετική προώθηση» του ελληνικού κινηματογράφου, μιας και έχει προσκαλέσει εκπροσώπους του χώρου του σινεμά από πολλές χώρες.

«Θέλω να περάσει το μήνυμα στους Έλληνες κινηματογραφιστές: Το Φεστιβάλ τους ανήκει, είναι δικό τους και πρέπει να το χρησιμοποιούν» είπε.
  • Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ
Με έμφαση στο ανεξάρτητο σινεμά, επιστρέφει το 51ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το οποίο θα διαρκέσει από τις 3 έως τις 12 Δεκεμβρίου.

Το Φεστιβάλ ανοίγει την αυλαία του με την προβολή της νέας ταινίας του Ντάνι Μπόιλ, 127 ώρες, ενώ η διοργάνωση τελειώνει με την προβολή του Μαύρου Κύκνου του Ντάρεν Αρονόφσκι.

Δεκαέξι ταινίες από συνολικά 20 χώρες θα λάβουν μέρος στο Διεθνές Διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ. Αυτές είναι: Ζωικό Βασίλειο από την Αυστραλία, Ζεφίρ από την Τουρκία, Littlerock από τις ΗΠΑ, Κουρασμένοι από το Ιράκ, Στις Παρυφές (Ρουμανία, Αυστρία), Οι Τέσσερις Φορές (Ιταλία, Γερμανία, Ελβετία), Το Παρόραμα από την Πολωνία, Limbo (Νορβηγία), Αύριο (Ρουμανία, Γαλλία, Ουγγαρία), Γαϊδούρια (Ηνωμένο Βασίλειο, Δανία), Ζο όπως Ζοναταν (Καναδάς), Μικρόφωνο (Αίγυπτος), Ζαν Ζαντί (Μεξικό, Δομινικανή Δημοκρατία, Γερμανία), Η Αρχή του Κακού (Γαλλία) καθώς και οι ελληνικές Άπνοια και Attenberg.

Παράλληλα, το Φεστιβάλ φιλοξενεί 23 ελληνικές ταινίες και μία ανοιχτή συζήτηση με θέμα «Το Ελληνικό Σινεμά ξεπερνά τα σύνορα», ενώ τιμητικές εκδηλώσεις θα γίνουν στη μνήμη του Γιάννη Δαλιανίδη και του Γιώργου Τζιώτζιου.

Επιστρέφουν επίσης τα τμήματα Ημέρες Ανεξαρτησίας, Ανοιχτοί Ορίζοντες και Ματιές στα Βαλκάνια, ενώ αφιερώματα θα γίνουν για: τη Δανή δημιουργό Σουσάνε Μπίερ, τον Ιρακινό κινηματογραφιστή Μοχάμετ Αλ-Νταρατζί, την Ντορότα Κετζιεζάφσκα και τον Απίτσατπονγκ Βιρασετάκουν που κέρδισε το βραβείο στο πρόσφατο Φεστιβάλ Καννών και θα παρευρεθεί και στη Θεσσαλονίκη.

Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ θα διοργανωθούν και παράλληλες εκδηλώσεις, όπως εκθέσεις, masterclass και συναυλίες.

Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα του Φεστιβάλ.

Αγγελική Στελλάκη
Newsroom ΔΟΛ

Αντίο Μάριο Μονιτσέλι

ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ | Τρίτη 30 Νοεμβρίου 2010  [ 01:01 ]


Η παρέα των «Εντιμότατων φίλων μου», μιας αγαπημένης και στην Ελλάδα ταινίας του Μάριο Μονιτσέλι, παραγωγής 1975 
Ενας θρύλος  της ιταλικής κινηματογραφικής κωμωδίας, ο Μάριο Μονιτσέλι, έδωσε χθες τέλος στην ζωή του πηδώντας από τον πέμπτο όροφο του νοσοκομείου Σαν Τζιοβάνι της Ρώμης όπου τις τελευταίες ημέρες είχε εισαχθεί με προστάτη του καρκίνου. Ηταν 95 ετών.
Ο δημιουργός κλασικών κωμωδιών όπως «Οι εντιμότατοι φίλοι μου» ,«Ο κλέψας του κλέψαντος», «Ο μεγάλος πόλεμος» και «Οι γένναίοι του Μπρανκαλεόνε»  είχε γεννηθεί στο Βιαρέτσιο της Ιταλίας στις 15 Μαίου του 1915 και άρχισε να ασχολείται με την κινηματογραφική κριτική αφού πρώτα σπούδασε φιλοσοφία και φιλολογία στο πανεπιστήμιο του Μιλάνου.
Εν συνεχεία δούλεψε σεναριογράφος για σκηνοθέτες όπως ο Βιτόριο ντε Σίκα, ο Πιέτρο Τζέρμι και ο Τζιουζέπε ντε Σάντις προτού περάσει στην σκηνοθεσία την δεκαετία του 1950 για να αναδειχθεί σε έναν από τους μεγάλους μετρ της ιταλικής κωμωδίας (Commedia all'Italiana) «παντρεύονας» τον νεορεαλισμό με τη ν παραδοσιακή ηθογραφία της Νάπολης.
Ο «Μεγάλος πόλεμος» του χάρισε τον Χρυσό Λέοντα του φεστιβάλ της Βενετίας ,ενώ  η τελευταία από τις παραπάνω από 60 ταινίες που σκηνοθέτησε ήταν το «Le rose del deserto», γυρισμένο μόλις πριν από τέσσερα χρόνια.
Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=4&artId=370451&dt=30/11/2010#ixzz16jtTgvAw

Σήμερα η συγκέντρωση ενάντια στο νομοσχέδιο


Την αντίθεσή τους στο αντιδραστικό νομοσχέδιο της κυβέρνησης για τον κινηματογράφο διαδηλώνουν σήμερα στο δρόμο του αγώνα οι σκηνοθέτες και οι ηθοποιοί, έξω από τη Βουλή, στις 12.30 το μεσημέρι, με αφορμή τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή.
Στη διαμαρτυρία συμμετέχουν το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών και το σωματείο «μικρό» των σκηνοθετών ταινιών μικρού μήκους, με κύριο αίτημα την απόσυρση του νομοσχεδίου. «Καλούμε τους ανθρώπους του κινηματογραφικού χώρου και του πολιτισμού σε ένα κοινό μέτωπο πάλης για να αποκρούσει αυτό το νομοσχέδιο, να παλέψει για να εξασφαλιστούν οι προϋποθέσεις ώστε ο δημιουργός να μπορεί να κάνει ταινίες χωρίς "μεσάζοντες" και "μεσολαβητές" της "αγοράς". Να είμαστε όλοι εκεί!» τονίζει στο κάλεσμά του το ΣΕΗ. Η προσυγκέντρωση των ηθοποιών προγραμματίζεται για τις 12 το μεσημέρι έξω από το θέατρο «Τζένη Καρέζη» στην οδό Ακαδημίας.
Την περασμένη Τετάρτη πραγματοποιήθηκε διαμαρτυρία κατά του νομοσχεδίου έξω από το υπουργείο Πολιτισμού - Τουρισμού στην οδό Μπουμπουλίνας, με τη συμμετοχή του ΣΕΗ, της «Δημοκρατικής Ενότητας Σκηνοθετών» και του σωματείου «μικρό» για τη μικρού μήκους ταινία, ενώ παραβρέθηκε και η διοίκηση της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών. Την ίδια μέρα κατατέθηκε το νομοσχέδιο στη Βουλή χωρίς να αλλάζει ο αντιδραστικός προσανατολισμός του.
Κατά του νομοσχεδίου έχει ταχθεί εξαρχής το ΚΚΕ, αφού πρόκειται για ένα νομοθέτημα που συμπληρώνει την αντιδραστική πολιτική της κυβέρνησης συνολικά στον πολιτισμό, πλήρως εναρμονισμένο με το στρατηγικό στόχο της ΕΕ για εμπορευματοποίηση του πολιτισμού. Γι' αυτό και έγκαιρα το Κόμμα απηύθυνε προς τους δημιουργούς κάλεσμα αντίστασης στην εμπορευματοποίηση της κινηματογραφικής τέχνης και μέσω της απόρριψης του νομοσχεδίου για τον κινηματογράφο. Σε αυτό το πλαίσιο, το Πολιτιστικό Τμήμα της ΚΕ και η Αχτίδα Καλλιτεχνών του ΚΚΕ πραγματοποίησαν στις 2/11 σύσκεψη - συζήτηση με κινηματογραφιστές και με θέμα: «Οργάνωση μιας αποτελεσματικής αντιπαράθεσης στο νομοσχέδιο για τον κινηματογράφο», στην οποία παρουσίασαν και την ολοκληρωμένη θέση του ΚΚΕ τόσο για το νομοσχέδιο όσο και για το πώς μπορεί να αναπτυχθεί η κινηματογραφία προς όφελος των δημιουργών και του λαού.
Για το ΚΚΕ, σήμερα δέχεται επίθεση από το κεφάλαιο το σύνολο του πολιτισμού και των δημιουργών, από τη σύγχρονη δημιουργία μέχρι την πολιτιστική κληρονομιά και ακριβώς τώρα πρέπει ακόμη πιο μαζικά και με περισσότερη σαφήνεια να απαιτηθεί η κατάργηση της ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής και διανομής του κινηματογράφου και της τέχνης συνολικά, για να μπορεί ο δημιουργός να είναι πραγματικά ελεύθερος να δημιουργήσει και να είναι πραγματικός ιδιοκτήτης της τέχνης του. [ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Τρίτη 30 Νοέμβρη 2010]

Την Τρίτη συζητείται σε επιτροπή της Βουλής το νομοσχέδιο για τον κινηματογράφο

Την Τρίτη 30 Νοεμβρίου συζητείται στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής το νομοσχέδιο του υπουργείου Πολιτισμού για τον κινηματογράφο. Το νομοσχέδιο το στηρίζουν σκηνοθέτες και οι «Κινηματογραφιστές στην Ομίχλη», ενώ κατά έχει ταχθεί η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών και άλλες ομάδες κινηματογραφιστών.

Μάλιστα, αυτοί που αντιδρούν (Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών και Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών) θα πραγματοποιήσουν στις 12:30 το μεσημέρι διαδήλωση έξω από τη Βουλή.

Από την άλλη, οι «Κινηματογραφιστές στην Ομίχλη» ζητούν να προχωρήσει ο νόμος, θεωρώντας ότι θα διευκολύνει τη χρηματοδότηση και την προβολή της «μεσαίας ταινίας».

Με αφορμή τη συζήτηση στη Βουλή, οι πέντε πρώην «θεσμικοί» του κινηματογράφου εξέδωσαν ανακοίνωση, στην οποία ανέφεραν ότι αν και υπάρχουν βελτιώσεις στο νομοσχέδιο, μετά τη δημόσια διαβούλευση, «το καλλιτεχνικό έργο εξακολουθεί να τοποθετείται σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με το κινηματογραφικό προϊόν,  με αποτέλεσμα να ιεραρχείται επίμονα ως πρώτος σκοπός του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου "η προστασία, η ενίσχυση και η ανάπτυξη της ελληνικής κινηματογραφικής παραγωγής" και όχι της "ελληνικής κινηματογραφικής τέχνης", όπως ρητά ορίζει ο ισχύων νόμος».
Από την πλευρά τους οι Οικολόγοι Πράσινοι, αναφέρουν ότι «η δημόσια διαβούλευση, έδειξε ότι στο υπό κατάθεση νομοσχέδιο υπήρχαν σημεία που έχρηζαν βελτίωσης, και δεν επεξεργάστηκαν σε ικανοποιητικό βαθμό στο σχέδιο που κατατέθηκε στην Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. Ενδεικτικά αναφέρονται: η μοριοδότηση και ο καθορισμός συντελεστή της ταινίας, η εξασφάλιση της επανεπένδυσης των πόρων που προέρχονται από επιστροφή του φόρου εισιτηρίων στην κινηματογραφική παραγωγή, η καταβολή του 1,5%, ο διορισμός των διοικητικών συμβουλίων και των γενικών διευθυντών του Ε.Κ.Κ. και του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης από τον εκάστοτε υπουργό, βραβεία ποιότητας, η έλλειψη αναφοράς στα εργαστήρια επεξεργασίας έτσι ώστε να διασφαλίζεται η τεχνική αρτιότητα των παραγωγών, η ουσιαστική υποστήριξη της ανεξάρτητης παραγωγής των νέων δημιουργών και της ταινίας μικρού και μεσαίου μήκους, η Ταινιοθήκη της Ελλάδας, κ.α.»

Η Θεματική Ομάδα Πολιτισμού των Οικολόγων Πράσινων προτείνει την διοργάνωση ημερίδας για την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης, με συμμετέχοντες εκπροσώπους των φορέων και των προσωπικοτήτων του χώρου που έχουν εκφραστεί δημόσια επί του νομοσχεδίου είτε θετικά είτε αρνητικά, με σκοπό την εστίαση στα σημεία που χρήζουν βελτίωσης ή και αλλαγής και κατάθεση συναινετικών προτάσεων για βελτίωσή του, καθώς και πίστωση χρόνου, ώστε να δοθεί επαρκής χρόνος να διοργανωθεί η ημερίδα και να εξαχθούν τα απαραίτητα συμπεράσματα για την οριστικοποίηση των ρυθμίσεών του. [Newsroom ΔΟΛ]

Πέθανε ο σκηνοθέτης του «Star Wars: Η Αυτοκρατορία αντεπιτίθεται»

  • Σε ηλικία 86 ετών
Πολλοί φαν της σειράς ταινιών θεωρούν την «Αυτοκρατορία» ως την καλύτερη ταινία της σειράς
Πολλοί φαν της σειράς ταινιών θεωρούν την «Αυτοκρατορία» ως την καλύτερη ταινία της σειράς  
Ο Αμερικανός σκηνοθέτης Ίρβιν Κέρσνερ, ο οποίος έχει υπογράψει ταινίες όπως το δεύτερο μέρος του Star Wars, απεβίωσε το Σάββατο στο Λος Άντζελες σε ηλικία 87 ετών. Η βαφτισιμιά του Αντριάνα Σαντινί επιβεβαίωσε την πληροφορία στην ιστοσελίδα PurePeople. Ο Ίρβιν Κέρσνερ είχε επίσης σκηνοθετήσει την ταινία του Τζέιμς Μποντ Ποτέ μην ξαναπείς ποτέ με τον Σον Κόνερι το 1983. Ο σκηνοθέτης και παραγωγός Ίρβιν Κέρσνερ, γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1923 στην Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ. Newsroom ΔΟΛ, με πληροφορίες από ΑΠΕ/Γαλλικό

Ο κινηματογραφικός φακός ανακάλυψε πολλές αρχαίες «τρύπες»

  • ΕΝΑ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΑΡΑΚΟΥΝΗΣΕ 16 ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ
Δεν θα μας περνούσε ποτέ από το μυαλό ότι η έννοια της τρύπας θα αποτελούσε αφορμή για έναν εξαιρετικό περίπατο στα σημαντικότερα μουσεία της Αθήνας.
Ενα φεστιβάλ κινηματογράφου «άνοιξε» τον δρόμο. Αν και φαινομενικά αταίριαστοι οι δύο κόσμοι, η «εισβολή» του ενός στον άλλο μάς πρόσφερε για μερικές ώρες όχι μόνο χρήσιμες γνώσεις αλλά και μια νότα αισιοδοξίας σε μια χώρα που πλήττεται από τις «τρύπες» των ελλειμμάτων και των χρεών.
  • Δύο χρόνια δούλευε την ιδέα ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, Ορέστης Ανδρεαδάκης. Το σινεμά χρωστά την ύπαρξή του σε μία τρύπα. Στην τρύπα που απέκτησε το φιλμ για να κινείται και στην τρύπα του φακού της κινηματογραφικής μηχανής. Κι αν για τους διοργανωτές του φεστιβάλ ήταν δικαιολογημένος ο συνειρμός, για τους διευθυντές και επιμελητές των μουσείων, όχι. Στην αρχή, όλοι τους εξεπλάγησαν. Θεώρησαν αιρετική την προσέγγιση. Στο τέλος όμως τους συνεπήρε η πρόταση.
Ετσι από το νέο Μουσείο της Ακρόπολης, το Εθνικό Αρχαιολογικό, το Βυζαντινό και Χριστιανικό, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης μέχρι το Πολεμικό και το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο, συνολικά 16 αθηναϊκά μουσεία δέχτηκαν να εξερευνήσουν την έννοια της «τρύπας» στην ιστορία της ανθρωπότητας μέσα από τα πολύτιμα εκθέματά τους. Επιλέχτηκαν περισσότερα από 200 αντικείμενα. Δίπλα σε καθένα τοποθετήθηκε μια επιγραφή από τους διοργανωτές του φεστιβάλ με ένα σύντομο κείμενο που αιτιολογεί την επιλογή.
«Από τον προϊστορικό πέλεκυ και τον κεραμικό τροχό, στα λυχνάρια, τους τάφους και τις γεωτρήσεις κι από τις κλειδαριές, τα κουμπιά και τις πρίζες, στα κανόνια, στους υπόγειους σιδηρόδρομους και στις πετρελαιοπηγές, ο ανθρώπινος πολιτισμός είναι ο πολιτισμός της τρύπας», τονίζει ο Ορέστης Ανδρεαδάκης, ο οποίος έκανε την επιλογή με τη βοήθεια του επιστημονικού προσωπικού των μουσείων.
Εκείνο που καθιστά γοητευτικό και άκρως ενδιαφέρον το εγχείρημα, είναι οι παράλληλες αφηγήσεις που δημιουργούνται. Φωτίζονται στα μάτια μας αντικείμενα που ίσως να μην παρατηρούσαμε ποτέ. Ενώ συνδυάζοντας το έκθεμα ενός μουσείου με ένα άλλο προκαλείται εκ νέου το βλέμμα μας. Αυτό άλλωστε δεν είναι και το στοίχημα της σύγχρονης μουσειολογίας; Ετσι δεν διατηρούνται «ζωντανά» στον σύγχρονο θεατή τα μουσεία; Μακάρι να προκαλούσαν και από μόνα τους τέτοιους περιπάτους. Η αρχή έγινε.
Η βόλτα μας, που ξεκίνησε την περασμένη Παρασκευή από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και συνεχίστηκε στα Μουσεία Μπενάκη, Κυκλαδικής Τέχνης, Βυζαντινό και Χριστιανικό και τέλος στο Μουσείο της Ακρόπολης, μας άφησε και μια ξινή γεύση. Ο πρώτος όροφος του ΕΑΜ (με εξαίρεση την αίθουσα της Θήρας) παραμένει εδώ κι ένα μήνα κλειστός λόγω έλλειψης προσωπικού. Δεν προβλέπεται να ανοίξει άμεσα καθώς ούτε καν η προκήρυξη των θέσεων έχει οριστεί από το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού. Μήπως, ως χώρα, κάνουμε μια τρύπα στο νερό; *
  • Info: «Η τρύπα» διαρκεί μέχρι το καλοκαίρι. Πληροφορίες και χάρτης στο www.aiff.gr. Είσοδος με το εισιτήριο του κάθε μουσείου, όπου υπάρχει. Χορηγός ΕΛΛΑΚΤΩΡ.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΟΥΝΤΑΣ: 1924 - 2010. Ο μόνος που άντεχε τη σύγκριση με τη Μελίνα


«Στέλλα, φύγε, κρατάω μαχαίρι». Η αρρενωπή ψηλόλιγνη φιγούρα του Γιώργου Φούντα στην τελευταία συγκλονιστική σκηνή της «Στέλλας» του Μιχάλη Κακογιάννη, λίγο πριν μαχαιρώσει την ατίθαση Στέλλα-Μελίνα Μερκούρη, είναι από εκείνες που έχουν γραφτεί ανεξίτηλα στο συλλογικό ασυνείδητο των Ελλήνων θεατών.
Ο Μίλτος - Γιώργος Φούντας και η Στέλλα - Μελίνα Μερκούρη, σε μια από τις πιο δυνατές σκηνές του ελληνικού σινεμά
Ο Φούντας, από τους τελευταίους άνδρες με άλφα κεφαλαίο του ελληνικού σινεμά, όπως έχουν δηλώσει ομόφυλοι συνάδελφοί του, ο γνήσιος ενσαρκωτής της λαϊκότητας και της ανδρικής ντομπροσύνης στη μεγάλη οθόνη αλλά και στη ζωή, έσβησε χθες το απόγευμα σε κλινική της Γλυφάδας, στην εντατική της οποίας βρισκόταν όλη την εβδομάδα. Ηταν 86 ετών. Τα τελευταία χρόνια ταλαιπωρούνταν από την ασθένεια του Αλτσχάιμερ. Η κηδεία του θα γίνει αύριο στις 11 π.μ. στο Α' Νεκροταφείο.
Δεν θα τον θυμόμαστε μόνο ως τον δωρικό λεβέντη που ανέδειξε κυρίως το σινεμά. Αλλά και ως τον καλοστεκούμενο ηλικιωμένο κύριο με το χαμόγελο και την τραγιάσκα, που είχε πάντα στο πλευρό του το μοναδικό έρωτα της ζωής του, τη χορεύτρια Χρυσούλα Ζώκα.
Ο Γιώργος Φούντας γεννήθηκε το 1924 στο Μαυρολιθάρι Παρνασσίδας. Μικρός δούλευε στο γαλατάδικο του πατέρα του, στην πλατεία Ψυρρή, και εκτελούσε παραγγελίες πελατών με το ποδηλατάκι του από την Αθήνα μέχρι το Κορωπί. Τελικά όμως το «μικρόβιο» του θεάτρου θα τον οδηγήσει στη δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών, όπου θα φοιτήσει με δάσκαλο τον Αιμίλιο Βεάκη. Ναι μεν θα πρωτοεμφανιστεί στη σκηνή το 1949 και θα συνεργαστεί με τους κορυφαίους θιάσους της εποχής -του Μουσούρη και της Κατερίνας-, όμως το σινεμά τον ανέδειξε σε λαϊκό ίνδαλμα.
  • Ντεμπούτο με «Νεκρή Πολιτεία»
Στη μεγάλη οθόνη πρωτοεμφανίστηκε το 1951, με την ταινία «Νεκρή Πολιτεία» του Φρίξου Ηλιάδη. Εκεί η Ελένη Βλάχου προβλέπει: «Θα τον ξαναδούμε αυτόν τον νεαρό». Επιβεβαιώνεται. Τον ξαναείδε σύντομα το κοινό στο «Πικρό ψωμί» του Γρ. Γρηγορίου και στη «Μαύρη γη» του Στέλιου Τατασόπουλου.
Ομως η χρονιά του είναι το '54, όπου πρωταγωνιστεί σε 4 ταινίες, μεταξύ αυτών η «Μαγική πόλη» του Νίκου Κούνδουρου, που τον αναδεικνύει σε κορυφαίο εκπρόσωπο του ελληνικού νεορεαλισμού. Την ίδια χρονιά ο Μιχάλης Κακογιάννης τον καλεί στο σπίτι της Μελίνας Μερκούρη. «Οταν τους είδα μαζί, ήξερα πως θα ζωντάνευε ιδανικά τον Μίλτο, το θηρίο που της έπρεπε στην κορμοστασιά, τη λεβεντιά και το μαχαίρι», έχει πει ο σκηνοθέτης. Η Μελίνα στην αυτοβιογραφία της δηλώνει «εντυπωσιασμένη» από το «παίξιμο του συμπρωταγωνιστή της», που ήταν «καλύτερο από το δικό μου». Η «Στέλλα» θα γυριστεί μία χρονιά μετά.
  • Η γυναίκα της ζωής του
Το '54 είναι η χρονιά του Φούντα και για ακόμη έναν λόγο: σε μια παράσταση βλέπει για πρώτη φορά τη χορεύτρια Χρυσούλα Ζώκα, που είναι γνωστό ντουέτο με τον Μανώλη Καστρινό. «Αυτή είναι η γυναίκα της ζωής μου», είχε εξομολογηθεί από την πρώτη στιγμή σε φίλο του. Η ζωή τον επαληθεύει. Από τότε έως χθες ήταν διαρκώς ο ένας στο πλευρό του άλλου. Καρπός της σχέσης τους, το μοναχοπαίδι τους, ο Πάνος.
Συνεχίζει τη συνεργασία του με τον Κακογιάννη στο «Κορίτσι με τα μαύρα» (1956), ενώ συναντιέται καλλιτεχνικά και με τον Ντασσέν στο «Ποτέ την Κυριακή» το '60, για ακόμα ένα θρυλικό ερωτικό ζευγάρι με τη Μελίνα Μερκούρη, την καλοκάγαθη Πειραιώτισσα πόρνη. Το '63 θα μετάσχει με το ρόλο του σκληρού νταβατζή στα «Κόκκινα Φανάρια» του Βασίλη Γεωργιάδη. Είχε την τύχη να συνεργαστεί και με τον Ελία Καζάν, σε ένα ρολάκι στο αξεπέραστο «Αμέρικα Αμέρικα». Σημαντική ταινία, με διεθνή απήχηση, ήταν το '64 ο «Αλέξης Ζορμπάς» του Κακογιάννη.
Το '66 έρχεται η πρώτη ηθική ανταμοιβή, καθώς βραβεύτηκε με το πρώτο βραβείο ανδρικού ρόλου του Κινηματογραφικού Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, για την ερμηνεία του στο «Με τη λάμψη στα μάτια» του Π. Γλυκοφρύδη. Την επόμενη χρονιά βραβεύεται πάλι για το φιλμ «Πυρετός στην Ασφαλτο» του Ντ. Δημόπουλου.
Παρ' ολίγον Τζέιμς Μποντ
Το «Ποτέ την Κυριακή» ήταν πάντως η ταινία που του έδωσε το «διαβατήριο» για να γίνει διεθνής σταρ. Μία από τις προτάσεις του εξωτερικού προήλθε από τον Μπίλι Γουάιλντερ. Ο Φούντας αρνείται, προφασιζόμενος ότι δεν μπαίνει σε αεροπλάνο.
Λίγοι γνωρίζουν ότι παραλίγο να ήταν ο επόμενος, μετά τον Σον Κόνερι, Τζέιμς Μποντ. Οι παραγωγοί τού 007, αναζητώντας σε όλο τον κόσμο τον αρρενωπό διάδοχο του Κόνερι, οδηγούνται και στον Ελληνα ηθοποιό. Ο Φίνος τον πείθει να μπει σε αεροπλάνο. Από τα δοκιμαστικά δεκάδων ηθοποιών τελικά επικρατούν δύο υποψήφιοι: ο Φούντας και ο Τζορτζ Λάζενμπι. Επειδή ο Ελληνας ηθοποιός δεν θα προλάβαινε να μάθει να μιλά με ευχέρεια τα αγγλικά, χάνει το ρόλο.
Από το σινεμά, που ήταν η μεγάλη αγάπη του, απέχει την περίοδο της χούντας. Επανέρχεται στη... σκηνή με τη Μεταπολίτευση, κυρίως μέσω της τηλεόρασης, πρωταγωνιστώντας σε ποιοτικές μεταφορές λογοτεχνικών έργων: «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται» του Καζαντζάκη το '75, «Γαλήνη» του Βενέζη το '76 κ.ά. Εκτοτε σιγά σιγά αποσύρεται ολοσχερώς. Ανθρωπος χαμηλών τόνων, μετριόφρων, σεμνός, ο Φούντας, που πρωταγωνίστησε σε 50 ταινίες, συνήθιζε να λέει με ταπεινότητα: «Κάνω μια δουλειά σαν όλες τις άλλες». Και το εννοούσε. *

Πέθανε ο ηθοποιός Λέσλι Νίλσεν


Πέθανε σε ηλικία 84 ετών ο βετεράνος κωμικός ηθοποιός Λέσλι Νίλσεν, που έγινε πασίγνωστος από τις παρωδίες Τρελλή Απίθανη Πτήση (Airplane!) και Τρελλές Σφαίρες (Naked Gun).

Σύμφωνα με τον ατζέντη του, πέθανε σε νοσοκομείο της Φλόριντα, όπου είχε εισαχθεί με πνευμονία.
Γεννημένος στον Καναδά, ο Νίλσεν ξεκίνησε την καριέρα του ως κωμικός μόλις τη δεκαετία του 1980 με την ταινία-παρωδία Τρελλή Απίθανη Πτήση, όπου υποδυόταν έναν γιατρό.
Συνολικά έχει παίξει σε περισσότερες από 100 ταινίες και είχε το δικό του αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας.
Ο Λέσλι Νίλσεν γεννήθηκε στην πόλη Ρετζίνα του Καναδά το 1926 και η καριέρα του εκτείνεται σε έξι δεκαετίες.
Ξεκίνησε να δουλεύει στην τηλεόραση, στη Νέα Υόρκη, στη δεκαετία του 1950. Στα μέσα της δεκαετίας μετακόμισε στο Χόλιγουντ, όπου αρχικά, εκμεταλλευόμενος την εξωτερική του εμφάνιση, έπαιρνε πρωταγωνιστικούς ρόλους.
Αργότερα, στη δεκαετία του 1980 η ερμηνεία του στην παρωδία Τρελλή Απίθανη Πτήση τον καθιέρωσε στο είδος.
Στη συνέχεια, ακολούθησε η τριλογία Τρελλές Σφαίρες.
Ο Νίλσεν εισήχθη στο νοσοκομείο με πνευμονία πριν από δύο εβδομάδες. Η κατάστασή του χειροτέρευσε τις τελευταίες δύο ημέρες και τη Δευτέρα άφησε την τελευταία του πνοή.

Στον ουρανό με τη «Στέλλα»

  • Ο ηθοποιός που έπαιξε δίπλα στη Μελίνα στο φιλμ του Μιχάλη Κακογιάννη, εμφανίστηκε σε πολλές ιστορικές ταινίες και διατήρησε την ταπεινότητα και την ευγένειά του, έσβησε χθες το απόγευμα στα 86 του
Στον ουρανό με τη «Στέλλα»    
«Φύγε, Στέλλα, κρατάω μαχαίρι». Η διασημότερη ατάκα στην ιστορία του ελληνικού σινεμά του ανήκει. Αν την εκμεταλλεύτηκε; Ποτέ. Το υλικό που ήταν φτιαγμένος μοιάζει σπάνιο και μάλλον δυσεύρετο στις μέρες μας. Ο ακέραιος άντρας που σέβεται τις αρχές του, δεν κρύβει τις αδυναμίες του, ξέρει να μετανιώνει και γεμάτος πάθος φτάνει έως το τέλος για να αντιμετωπίσει τα σωστά και τα λάθη του, με αίσθηση δικαιοσύνης. Βρέθηκε στην κορυφή του σταρ σύστεμ κι όμως παρέμεινε απλός. Φλέρταρε με την προοπτική μιας διεθνούς καριέρας, αλλά ποτέ δεν έδειξε να τον ενδιαφέρει μια πρόταση του Μπίλι Γουάιλντερ ή ένας ρόλος του Τζέιμς Μποντ (κι ας ήταν ο ένας από τους δύο που θα τον κέρδιζε), που θα τον υποχρέωναν να περάσει τον Ατλαντικό.
Ο Γιώργος Φούντας στις ταινίες «Αργά για δάκρυα», «Πυρετός στην άσφαλτο», «Το κάθαρμα», και «Στέλλα» με τη Μελίνα Μερκούρη
 
Ο Γιώργος Φούντας στις ταινίες «Αργά για δάκρυα», «Πυρετός στην άσφαλτο», «Το κάθαρμα», και «Στέλλα» με τη Μελίνα Μερκούρη 
Πρωταγωνίστησε σε περισσότερες από 50 ταινίες (πολλές από τις οποίες έγραψαν Ιστορία και κέρδισαν διακρίσεις σε διεθνή φεστιβάλ), βραβεύτηκε, βρέθηκε στο επίκεντρο του ελληνικού σινεμά για περίπου 20 χρόνια, αγαπήθηκε από κοινό και κριτικούς, κι όμως διατήρησε την ταπεινότητα, την ακεραιότητα και την ευγένειά του. Αυτός ήταν ο Γιώργος Φούντας. Ενας καλλιτέχνης που επέλεξε να μιλάει μόνο μέσα από τη δουλειά του, που απέφευγε τους εντυπωσιασμούς και τα φώτα της δημοσιότητας. Ενας καλλιτέχνης που έζησε αθόρυβα κι έφυγε το ίδιο σιωπηλά χθες το απόγευμα στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν, σε ηλικία 86 ετών. Στο πλευρό του, καθ’ όλη την περιπέτεια της υγείας του, βρισκόταν η πολυαγαπημένη του σύζυγος Χρυσούλα Ζώκα και ο γιος του Πάνος.
Γεννημένος το 1924, ο Γιώργος Φούντας ήταν παιδί επταμελούς οικογένειας που ήρθε από το χωριό για να ζήσει στη Ριζούπολη. Τελειώνοντας το Δημοτικό εργάζεται στο γαλατάδικο του πατέρα του, αλωνίζοντας με ένα ποδήλατο την Αθήνα. Φοιτά στο νυχτερινό σχολείο, παίζει μποξ και ποδόσφαιρο στην ΑΕΚ. Η ηθοποιία δεν του είχε περάσει από το μυαλό, αν και η κινούμενη εικόνα τον γοητεύει. Γι’ αυτό και παίρνει μέρος στην οντισιόν (1943) για μικρούς ρόλους και φιγούρες κομπάρσων στην ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα «Χειροκροτήματα», όπου κερδίζει έναν μικρό ρόλο. Αυτό είναι και το βάπτισμα του πυρός στη μεγάλη οθόνη. Ομως η υποκριτική ήρθε ως αποτέλεσμα του... «θυμού» που είχε ανάγκη να εκτονώσει όταν δύο φίλοι του, σε αντίπαλα στρατόπεδα, σκοτώνονται στον Εμφύλιο.
Φαντάρος πραγματοποιεί την πρώτη του θεατρική εμφάνιση στο «Νυφιάτικο τραγούδι» του Νότη Περγιάλη, χάρη στον αγαπημένο του δάσκαλο Αιμίλιο Βεάκη. Ακολουθεί το «Μίστερ Ρόμπερτς» με τον Κώστα Μουσούρη - σκαστός πάλι από το «Χασάνι», το τότε αεροδρόμιο όπου υπηρετούσε. Αρχές του 1951 συναντά τον Φίνο και παίζει στη «Νεκρή πολιτεία» του Φρίξου Ηλιάδη και την ίδια χρονιά στο «Πικρό ψωμί» του Γρηγόρη Γρηγορίου. Με τη «Μαύρη γη» (1952) του Στέλιου Τατασόπουλου δείχνει τον προσανατολισμό του, ότι τον αφορά ένα σινεμά με κοινωνικό προβληματισμό και λαϊκό προσανατολισμό, αλλά όχι για την εύπεπτη ψυχαγωγία. Το 1954 πρωταγωνιστεί σε πέντε ταινίες, με πιο ξεχωριστή τη «Μαγική πόλη» του Νίκου Κούνδουρου και της Μαργαρίτας Λυμπεράκη.  Η «Στέλλα» αποτελεί σταθμό στην καριέρα του. Με τον Μιχάλη Κακογιάννη συνεργάζεται ξανά στο «Κορίτσι με τα μαύρα». Τη διετία 1957-58 πρωταγωνιστεί σε ακόμα τέσσερις ταινίες, μεταξύ των οποίων η «Λίμνη των πόθων» με την Τζένη Καρέζη.
Πρωταγωνιστής αξιόλογων ταινιών που μιλούν για κοινωνικά ζητήματα, με τολμηρή ενίοτε γλώσσα, ο Γιώργος Φούντας στα πρώτα χρόνια του ‘60 έχει μεταβληθεί σε λαϊκό ίνδαλμα. Αν και οι προτάσεις έρχονται η μία πίσω από την άλλη, εκείνος δύσκολα λέει «ναι», ενώ κάθε του εμφάνιση προκαλεί αίσθηση στις αίθουσες και στο νεόκοπο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Ξεχωριστή χρονιά ήταν το 1963, όταν τα «Κόκκινα φανάρια» του Βασίλη Γεωργιάδη και του Αλέκου Γαλανού φτάνουν ένα βήμα πριν από το Οσκαρ Ξένης Ταινίας (το χάνουν από το «8 ½» του Φελίνι). Το 1966, χρονιά ιστορική για τον θεσμό του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, πρωταγωνιστώντας στις ταινίες «Με τη λάμψη στα μάτια» και «Ο Ψαρόγιαννος», βάζει σε δίλημμα την Κριτική Επιτροπή για το Βραβείο Ερμηνείας. Τελικά βραβεύεται και για τις δύο - για την πρώτη από την Επιτροπή και για τη δεύτερη από την Ενωση Κριτικών. Τον επόμενο Σεπτέμβρη η κρίση της Επιτροπής είναι πιο εύκολη. Ο Φούντας παίρνει για δεύτερη φορά το Βραβείο Ερμηνείας, στην ταινία «Πυρετός στην άσφαλτο».
Η κηδεία του θα γίνει την Τρίτη, στις 11 π.μ., στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.
  • Η λεβεντιά του Μίλτου
Κανείς δεν μπορεί να φανταστεί άλλη Στέλλα εκτός από τη Μελίνα Μερκούρη. Ούτε, όμως, άλλον Μίλτο στο πλευρό της Στέλλας, εκτός από τον Γιώργο Φούντα. Το «θηρίο» που της ταίριαζε στην κορμοστασιά και τη λεβεντιά, που απέδωσε τη σκηνή με το μαχαίρι στην ομώνυμη ταινία άριστα. Με την αμεσότητα και τη δύναμη της ερμηνείας του ο Γιώργος Φούντας εκτοξεύτηκε στο κινηματογραφικό στερέωμα. Η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα» (1955) γίνεται σημείο αναφοράς, ορόσημο και σήμα κατατεθέν. Ο Γιώργος Φούντας ξανασυναντά τη Μελίνα Μερκούρη στο «Ποτέ την Κυριακή». Τον Μάη του ‘60 στις Κάνες η Μελίνα παίρνει το Βραβείο Ερμηνείας, που πέντε χρόνια νωρίτερα δεν κατόρθωσε να πιάσει στα χέρια της, και μαζί με τον Φούντα, τον Χατζιδάκι, τον Ζαμπέτα και άλλους στήνουν αυτοσχέδιο λαϊκό πάλκο και ένα γλέντι που όμοιό του το φεστιβάλ δεν έχει ξαναζήσει.
  • Το κοινό τον λάτρεψεΑπό την πρώτη φορά που βγήκε στο πανί το κοινό τον λάτρεψε. Εκείνος όμως δεν δίστασε να τσαλακώσει την εικόνα του κι από καλό παιδί στη «Μαγική πόλη» να γίνει απόβρασμα, προδότης και νταβατζής. Το κοινό μίσησε τον Μάνο στο «Κάθαρμα» και περιφρόνησε τον Μιχαήλο στα «Κόκκινα φανάρια».
Αντιγόνη Καράλη, ΕΘΝΟΣ, 29/11/2010

Sunday, November 28, 2010

«Με τις ταινίες ξεπερνώ τον φόβο»

  • Στο «Son of Babylon» που θα δούμε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, ο Μοχάμεντ Αλ-Νταράτζι περιγράφει τις κτηνωδίες του Σαντάμ
Εν έτει 2003, μετά την πτώση του Σαντάμ, ένα παιδί διασχίζει με τη γιαγιά του το Ιράκ, αναζητώντας τον αγνοούμενο πατέρα του. Στις φυλακές δεν τον βρίσκουν. Απελπισμένοι, αρχίζουν να ψάχνουν σε ομαδικούς τάφους.
Ολ' αυτά συμβαίνουν στο «Son of Babylon», τη νέα ταινία του ιρακινού σκηνοθέτη Μοχάμεντ Αλ-Νταράτζι, τιμώμενου προσώπου του φετινού Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Ο 32χρονος σκηνοθέτης γεννήθηκε στη Βαγδάτη και βρήκε καταφύγιο σε Ολλανδία και Αγγλία προκειμένου να αποφύγει τις διώξεις του Σαντάμ. Πριν από μερικές εβδομάδες απέσπασε το βραβείο του «Σκηνοθέτη της Χρονιάς από τη Μέση Ανατολή» του έγκυρου αμερικανικού περιοδικού «Variety». Το φεστιβάλ θα προβάλει τις πιο αντιπροσωπευτικές ταινίες του. Τις γύρισε στο Ιράκ μετά την πτώση του Σαντάμ, χαρτογραφώντας μια διαλυμένη χώρα.
Στη Θεσσαλονίκη θα παρακολουθήσουμε και την πρώτη του ταινία «Ahlaam» (2005) με ήρωες τους τρόφιμους ενός βομβαρδισμένου ψυχιατρείου στη Βαγδάτη. Τα γυρίσματα μετά βίας ολοκληρώθηκαν, καθώς ο ίδιος και μέλη του συνεργείου απήχθησαν και βασανίστηκαν από τρομοκράτες (μια μείξη, όπως έχει πει, της Αλ Κάιντα και υποστηρικτών του Σαντάμ), κατηγορούμενοι για αμερικανική προπαγάνδα. Γλίτωσαν, όμως έπεσαν στα χέρια των Αμερικανών που τους κατηγόρησαν για προπαγάνδα υπέρ της Αλ Κάιντα! Τελικά, η ταινία ολοκληρώθηκε και αποτέλεσε την επίσημη υποψηφιότητα του Ιράκ για Οσκαρ (2007). Στο ντοκιμαντέρ του «War, Love, God and Madness» (2008), ο Αλ-Νταράτζι περιγράφει τι συνέβη τότε.
Το «Son of Babylon», που επίσης προαλείφεται για ξενόγλωσσο Οσκαρ, εστιάζει στις κτηνωδίες του Σαντάμ -χωρίς να λείπουν κάποιες νύξεις για τα αμερικανικά στρατεύματα. Στη γραπτή συνέντευξη, όμως, που μας παραχώρησε ο σκηνοθέτης, προτίμησε να αγνοήσει τις ερωτήσεις μας για τον ρόλο της Αμερικής...

- Η ταινία σας βασίστηκε σε πραγματικά περιστατικά;

«Με ενέπνευσε η περίπτωση της θείας μου: έχασε τον γιο της στον πόλεμο Ιράν-Ιράκ και δεν έμαθε ποτέ τι του συνέβη. Υστερα έμαθα για τις Κούρδες που ταξίδευαν στο Νότο ψάχνοντας για μαζικούς τάφους, και για μια μάνα που αναζητούσε τον γιο της στις φυλακές της χώρας. Οταν έμαθα για τους ομαδικούς τάφους που βρέθηκαν κοντά στη Βαβυλώνα, για τα πτώματα χιλιάδων ανθρώπων, πάγωσα, γιατί γνώριζα πως γιοι και πατεράδες φίλων μου ήταν επί χρόνια αγνοούμενοι».

- Συμμετέχετε στην καμπάνια «Iraq's missing». Περί τίνος πρόκειται;

«Διεκδικούμε τη διεθνή αναγνώριση των θυμάτων της γενοκτονίας του Σαντάμ και την ταυτοποίηση των πτωμάτων που ανακαλύφθηκαν στους μαζικούς τάφους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ιρακινού υπουργείου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τα τελευταία 40 χρόνια αγνοούνται περισσότεροι από ενάμισι εκατομμύριο άνθρωποι. Ολοένα και περισσότεροι μαζικοί τάφοι εντοπίζονται. Ομως οι οργανισμοί βοήθειας στο Ιράκ χρειάζονται πόρους για την απαιτούμενη τεχνολογία που θα βοηθήσει στην αναγνώριση των πτωμάτων...».

- Τι θα θυμάστε από την απαγωγή σας;

«Οταν ένα πιστόλι είναι στραμμένο πάνω σου, σε κυριεύει τρόμος. Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν να συνεχίσω να κάνω ταινίες στο Ιράκ. Να ξεπεράσω τον φόβο. Ευτυχώς, στο "Son of Babylon" δεν μας απείλησαν σφαίρες. Μέσα σε έξι μήνες ταξιδέψαμε σε επτά μεγάλες πόλεις. Σ' ένα χωριουδάκι χτύπησα μια πόρτα και εντόπισα την ηρωίδα μου. Είχε φυλακιστεί δύο φορές για πολιτικούς λόγους. Στο διάστημα αυτό έχασε ένα παιδί και φυλακίστηκε ο άντρας της. Δεν τον ξαναείδε ποτέ. Τον έψαχνε 20 χρόνια».
Νέο κύμα στο Ιράκ

-Υπάρχει σήμερα κινηματογραφική παραγωγή στο Ιράκ;

«Το 2003 έπρεπε να ξεκινήσουμε από το μηδέν. Δεν είμαι μόνο εγώ. Υπάρχει ο Ονταΐ Ρασίντ και άλλοι σκηνοθέτες. Σιγά σιγά δημιουργείται ένα νέο κύμα που έφτασε μέχρι τα διεθνή φεστιβάλ και την τηλεόραση προσελκύοντας ενδιαφέρον και βραβεία».

- Η Ελλάδα έχει υποχρεωθεί από το ΔΝΤ να ακολουθήσει αυστηρά μέτρα. Μια ανάλογη εμπειρία δεν βίωσε και το Ιράκ;

«Αυτό που σας συνέβη είναι φρικτό. Και φανερώνει όλα τα στρεβλά του καπιταλισμού. Μετά το 2003, επιχείρησαν να κάνουν το ίδιο στο Ιράκ: άρχισαν να ιδιωτικοποιούν και να αλλάζουν το οικονομικό τοπίο με αποτέλεσμα ο κόσμος να υποφέρει: υψηλή ανεργία, αστάθεια στην αγορά. Το Ιράκ, όπως πολλές άλλες αραβικές χώρες, εξάγει μόνο πετρέλαιο. Λίγοι γνωρίζουν όμως πως ήμασταν ο πρώτος εξαγωγέας χουρμάδων διεθνώς. Μετά το 2003 καταλήξαμε να εισάγουμε χουρμάδες - εν μέρει εξαιτίας της εισαγωγής κάποιων αμερικάνικων καπιταλιστικών ιδεολογιών...». *

Το φεστιβάλ γυρίζει σελίδα

Μισόν αιώνα και έναν χρόνο μετά την πρώτη Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου, το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης γυρίζει σελίδα.
Ο Ματς Μίκελσεν και η Σόνια Ρίχτερ στην ταινία της Σουζάνε Μπίερ «Ανοιχτές καρδιές».
Στο εξής περπατώντας στις Αποθήκες του Λιμανιού δεν θα «πέφτετε» πάνω σε ξένους σταρ, αλλά σε ανερχόμενους σκηνοθέτες του ανεξάρτητου σινεμά που τόσο καλά γνωρίζει να ξετρυπώνει ο Δημήτρης Εϊπίδης, ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του 51ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που ξεκινά την Παρασκευή στις αίθουσες «Ολύμπιον», «Παύλος Ζάννας» και στο Λιμάνι.
Επί χρόνια άλλωστε το κοινό έκανε ουρές για τους «Νέους Ορίζοντές» του, που πρόβαλλαν ό,τι πιο φρέσκο από το διεθνές στερέωμα. Και να που τώρα επανέρχονται ως «Ανοιχτοί ορίζοντες», παράλληλα με τις «Ημέρες Ανεξαρτησίας». Προσδίδοντας έναν ακόμα πιο νεανικό χαρακτήρα στο φεστιβάλ.
Φέτος, το ελληνικό σινεμά δεν θα διαγωνίζεται. Εν αναμονή της ψήφισης του νέου νόμου, δεν προκηρύχθηκαν κρατικά βραβεία. Ωστόσο, οι Ελληνες θα επιστρέψουν στο φεστιβάλ μετά την περσινή αποχή των «Ομιχλιστών». Φιλμ και ψηφιακές ταινίες (συνολικά 23) θα προβληθούν πρώτη φορά μαζί. Το φετινό φεστιβάλ έχει ψαλιδισμένο προϋπολογισμό (το βαραίνει άλλωστε ένα τεράστιο έλλειμμα). Οχι όμως και διάθεση. Θα προβάλει 169 ταινίες από 48 χώρες, έναντι 270 πέρυσι.
* Κεντρική θέση στο πρόγραμμα έχει το έργο του νεαρού ιρακινού δημιουργού Μοχάμεντ Αλ-Νταράτζι (βλέπε διπλανή σελίδα) και το ανθρωποκεντρικό σινεμά της Δανέζας Σουζάνε Μπίερ. Η σκηνοθέτρια, που θα τιμηθεί με Χρυσό Αλέξανδρο, αρχικά ακολούθησε το Δόγμα '95 αλλά στη συνέχεια διαφοροποιήθηκε.
* Την τιμητική του θα έχει και ο Απίτσατπονγκ Βιρασετάκουν (ναι, έτσι λέγεται, κι όχι «Γουιρασεθακούλ», σύμφωνα με την πρεσβεία της Ταϊλάνδης!) που τον Μάιο απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάνες με την ποιητική ταινία «Uncle Boonmee who can recall his past lives». Θα δούμε πλήρη ρετροσπεκτίβα στις ταινίες του (στο τμήμα Ημέρες Ανεξαρτησίας).
* «Ματιές στα Βαλκάνια»: εκτός από μια επιλογή των σημαντικότερων βαλκανικών ταινιών της φετινής παραγωγής, φέτος αναδεικνύει τη φημισμένη Σχολή Κινούμενων Σχεδίων του Ζάγκρεμπ προσκαλώντας μικρούς και μεγάλους να γνωρίσουν το έργο σπουδαίων κροατών δημιουργών.
* Και μία άλλη γυναίκα σκηνοθέτρια θα μας συστήσει τη δουλειά της: η Ντορότα Κεντζιερζάβσκα, από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του νέου πολωνικού σινεμά.
* Σύγχρονος των Φασμπίντερ, Χέρτζογκ και Βέντερς, ο ανατρεπτικός γερμανός δημιουργός Βέρνερ Σρέτερ έζησε και δημιούργησε στα όρια, διαμορφώνοντας έναν προκλητικό, underground κινηματογράφο.
Από τις εκπλήξεις, ο νεαρός Ρομάν Γαβράς, γιος του Κώστα Γαβρά, θα μας δείξει στους Ανοιχτούς Ορίζοντες την ταινία του «Notre jour viendra» με πρωταγωνιστή τον Βενσάν Κασέλ: μια προκλητική σπουδή πάνω στο ρατσισμό, τη βία και τις ταξικές ανισότητες. Είναι άλλωστε κι αυτός προσκεκλημένος του φεστιβάλ.
Σημειώστε, επίσης, δύο εκδηλώσεις για τον Γιάννη Δαλιανίδη και τον κριτικό κινηματογράφου και διανομέα Γιώργο Τζιώτζιο που φέτος μας άφησαν. Και βέβαια όλο και κάποια συζήτηση, μάστερκλας ή παράλληλη εκδήλωση θα προσελκύσουν το ενδιαφέρον σας καθώς κάνετε τον περίπατό σας στις έτσι κι αλλιώς γοητευτικές αποθήκες του Λιμανιού... *

«Δεν υπάρχει τραγωδία χωρίς αστεία»

Οι ανθρώπινες σχέσεις, ο έρωτας, η φιλία, οι ελπίδες και οι απογοητεύσεις, αλλά και η μοναξιά και ο θάνατος, είναι μερικά από τα θέματα των ταινιών του βρετανού σκηνοθέτη Μάικ Λι («Γυμνός», «Μυστικά και ψέματα», «Βέρα Ντρέικ», «Ολα ή τίποτα», «Τυχερή κι ευτυχισμένη»).
Ο Τζιμ Μπρόουντμπεντ και η Ρουθ Σιν είναι ένα από τα ζευγάρια της νέας ταινίας του Μάικ Λι «Μία ακόμη χρονιά».
Θέματα που συναντάμε και στο «Another Year» («Μία ακόμη χρονιά»), που πρωτοπροβλήθηκε στο Φεστιβάλ των Κανών και προβάλλεται τώρα στις ελληνικές αίθουσες. Η ταινία παρακολουθεί τις σχέσεις ανάμεσα σε διάφορα ζευγάρια, στη διάρκεια των τεσσάρων εποχών του χρόνου, με πρωταγωνιστές τους Τζιμ Μπρόουντμπεντ, Λέσλι Μάνβιλ, Ρουθ Σιν, Πίτερ Γουάιτ, Ιμέλντα Στόντον. Στη συνάντησή μας, ο 67χρονος σκηνοθέτης μάς μίλησε για την ταινία και τα θέματά του:

- Η ταινία σας αυτή μπορούσε να είναι και θεατρικό έργο. Εχει τέτοιο δυνατό διάλογο και είναι συγκεντρωμένη σε ορισμένους χώρους...

«Για μένα είναι ξεκάθαρα και ουσιαστικά κινηματογραφική. Σίγουρα θα μπορούσες να φτιάξεις κι ένα θεατρικό έργο με το ίδιο θέμα. Αλλά η ταινία μας, εκτός από τις σχέσεις και τις διάφορες καταστάσεις με τα οποία καταπιάνεται, είναι και μια ταινία για το χρόνο, για τις εποχές και το περιβάλλον και πώς αυτά έχουν σχέση με τα πρόσωπα. Κι αυτό μόνο στο σινεμά μπορείς να το αποδώσεις. Μερικοί έχουν αποκαλέσει την ταινία τσεχοφική. Το εκτιμώ αυτό, είναι σίγουρα ένα κομπλιμέντο, αλλά πρόκειται για ταινία, όχι για θεατρικό έργο».

- Ομως ο διάλογος είναι όντως τσεχοφικός...

«Ο Τσέχοφ αναφέρεται σε μια ράθυμη ζωή, στη ζωή εκείνη που προσπερνά τους ανθρώπους... Στην ταινία μου η ζωή δεν τους προσπερνά. Από την άλλη, χρησιμοποιώ το ντοκουμέντο, για να δώσω τη γεύση της αληθινής ζωής. Αλλά το κάνω μ' έναν τρόπο, θα έλεγα, ποιητικό».
Μια σκοτεινή πλευρά

- Σε αντίθεση με τις πιο πολλές ταινίες σας, εδώ μας παρουσιάζετε κι ένα πολύ ευτυχισμένο ζευγάρι, λίγο όπως εκείνο στο «Τυχερή κι ευτυχισμένη»...

(Γελάει) «Η αλήθεια είναι πως κάθε μου ταινία είναι διαφορετική. Ταυτόχρονα, όλοι μας πάντα γυρίζουμε, όπως είπε και ο Ρενουάρ, την ίδια ταινία. Αν δείτε τόσο το ''Μυστικά και ψέματα'' όσο και το ''Τυχερή κι ευτυχισμένη'', θα δείτε πως με ενδιαφέρουν οι σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους. Η αρμονία αυτή στο ζευγάρι υπάρχει και σε άλλες μου ταινίες. Υπάρχουν όμως και εδώ αρνητικά στοιχεία, ασυνεννοησία, μια σκοτεινή πλευρά. Υπάρχει μια τέτοια πολυπλοκότητα στις σχέσεις, που δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς... Δεν είναι, όμως, απαισιόδοξη η άποψή μου».

- Οχι, αλλά ζούμε σε μια τέτοια κοινωνία σήμερα όπου δεν υπάρχουν λύσεις, ή είναι σχεδόν αδύνατο να βρεις λύση.

«Εχετε δίκιο, αλλά τα ζευγάρια στην ταινία προσπαθούν να βρουν λύσεις. Αλλο τα καταφέρνει, άλλο όχι. Μπορεί να είναι ταυτόχρονα αισιόδοξα και απαισιόδοξα. Το φινάλε της ταινίας αφήνει το θεατή να αποφασίσει».

- Μοιάζει να θέλετε να συμπαθήσουμε αυτά τα πρόσωπα...

«Αυτό επιζητώ πάντα. Πώς μπορώ να φτιάξω μια ταινία χωρίς να επιδιώκω αυτό; Θέλω να δείξω τους ανθρώπους και να πω: Να, έτσι είμαστε, με όλες τις πλευρές, τα ελαττώματα και τα προτερήματά μας, καλοί και κακοί μαζί».

- Παρουσιάζετε, όμως, και άλλες, παράλληλες ιστορίες, με πρόσωπα που η ζωή τους είναι θλιβερή.

«Ναι, αλλά έτσι είναι η πραγματική, πολύπλοκη ζωή μας».

- Πόσο δύσκολο σας είναι να γράψετε ένα σενάριο;

«Πολύ. Αν λέγατε στον Βαν Γκογκ ''Πώς βλέπεις τα ηλιοτρόπια;'' θα σας έλεγε: ''Ετσι όπως τα ζωγραφίζω''. Αυτή είναι η δουλειά του. Κι εγώ μπορώ να πω περίπου το ίδιο. Να κοιτάζεις τον κόσμο και να χρησιμοποιείς το μέσο που έχεις επιλέξει για να το καταγράψεις. Δεν γράφω συνηθισμένο σενάριο, αλλά συνεργάζομαι με τους ηθοποιούς για να δημιουργήσουμε μαζί τους χαρακτήρες, να τους αναπτύξουμε και να φτιάξουμε την ταινία με δημιουργικό τρόπο».

- Στο γύρισμα ακολουθείτε την ιστορία χρονολογικά;

«Οχι, μακάρι να είχαμε τα χρήματα για να μπορούσα. Γυρίσαμε την ταινία σε δέκα βδομάδες. Οχι χρονολογικά. Κι είναι χάρη στον εξαίρετο διευθυντή φωτογραφίας Ντικ Πόουπ που, με διάφορα φίλτρα και άλλα μέσα, καταφέραμε να δώσουμε τη διαφορά ανάμεσα στις τέσσερις εποχές του χρόνου».
Συναισθηματική μουσική


- Η μουσική παίζει σημαντικό ρόλο. Οι τέσσερις εποχές παραπέμπουν στο έργο του Βιβάλντι.

«Ναι, ο Βιβάλντι έρχεται στη σκέψη. Η μουσική, πάντως, για μένα δεν πρέπει να είναι περιγραφική. Πρέπει να είναι συναισθηματική. Να έχει και μια δραματική πλευρά. Το να συνεργάζεσαι για τη μουσική είναι ένα πολύ ευχάριστο τμήμα της δημιουργίας μιας ταινίας. Είναι συναρπαστικό να συζητάς με τον συνθέτη και να βρίσκεις τα μοτίβα».

- Πώς έγινε η συνεργασία με τους αμερικανούς παραγωγούς;

«Μας έδωσαν τα χρήματα, ο προϋπολογισμός ήταν πολύ χαμηλός, και μας άφησαν να δουλέψουμε όπως θέλαμε. Γνώριζαν τον τρόπο με τον οποίο εργάζομαι. Γι' αυτό και μας άφησαν ήσυχους ώς το τέλος».

- Υπάρχει πολύ χιούμορ στην ταινία. Στη ζωή σας είστε αστείος;

«Η ζωή είναι και αστεία και τραγική, βαθυστόχαστη και αδιανόητη. Είναι θλιβερή και χαρούμενη. Δεν μπορείς να φτιάξεις μια κωμωδία για τη ζωή χωρίς να υπογραμμίσεις και τις σοβαρές πλευρές της. Οπως δεν μπορείς να φτιάξεις μια τραγωδία χωρίς αστεία. Αν και, πρέπει να πω, ο Αντονιόνι τα κατάφερε».

- Αλλά και η κηπουρική αποτελεί σημαντικό τμήμα της ταινίας. Βλέπετε ομοιότητες ανάμεσα σ' αυτή και το να γυρίζεις ταινίες;

«Ναι, στην κηπουρική φυτεύεις φυτά, τα φροντίζεις, τα μεγαλώνεις και μετά... τα κόβεις (γελά). Αλλωστε, η φύση με παρακινεί, θέλω να συλλάβω τον κόσμο όπως είναι, ν' αφηγηθώ ιστορίες που τον αφορούν. Δεν με ενδιαφέρει να εφευρίσκω άλλους κόσμους. Θυμάμαι στην κηδεία του παππού μου, στο Μάντσεστερ, ήταν μια πολύ κρύα μέρα, έβλεπα το φέρετρο και σκεφτόμουν ''πρέπει να φτιάξω μια ταινία''. Ηθελα τόσο πολύ να συλλάβω αυτή τη στιγμή. Κάτι που είναι αλήθεια για όλους τους καλλιτέχνες». *

Πρωτοσέλιδα στην οθόνη

«Κόλαση '93». Αυτός ήταν ο πρωτοσέλιδος τίτλος της «Ε» στις 29 Δεκεμβρίου εκείνης της χρονιάς όταν, σοκαρισμένοι, ανακαλύπταμε ότι εικοσάχρονα παιδιά, γόνοι μικροαστικών οικογενειών, θέριζαν ζωές κατά τη διάρκεια τελετών μαύρης μαγείας.

Η Κατερίνα Γώγου στην «Παραγγελιά».
Δυο φαντάροι και μια μαθητευόμενη κομμώτρια, ο Παναγιώτης Κατσιούλας, ο Μάνος Δημητροκάλλης και η Δήμητρα Μαργέτη οδηγούνταν στην Ασφάλεια κατηγορούμενοι για φρικτές δολοφονίες. Κι ενώ η αστυνομία εντόπιζε αραδιασμένα, σ' ένα παλιό κελάρι στην Παλλήνη, μαύρα κέρινα ομοιώματα ανδρών και γυναικών, οστά ζώων και φωτογραφίες αγνώστων τρυπημένες με καρφίτσες, κάθε λογής ειδήμονες προσπαθούσαν να εξηγήσουν τι κοινωνία είναι αυτή που κυοφορεί «άρχοντες του σκότους» και «ιέρειες του Σατανά»...
Το παραπάνω ερώτημα δεν τίθεται καν στην ταινία «Ο θάνατος που ονειρεύομαι» του Παναγιώτη Κράββα. Ομολογημένα εμπνευσμένη από την ιστορία των «σατανιστών της Παλλήνης», η ομώνυμη παραγωγή της Village που προβάλλεται αυτές τις μέρες στις αίθουσες παρουσιάζεται σαν ένα «γοτθικό ταξίδι ρομαντικού τρόμου προς το απόλυτο και το ανέφικτο». Στην πραγματικότητα είναι μια ταινία που θυμίζει αιματοβαμμένο βιντεοκλίπ, με γρήγορους ρυθμούς, ροκ μουσική και με αναφορές στην ποίηση του Εντγκαρ Αλαν Πόε και το σινεμά του Νίκου Νικολαΐδη, η οποία, όσο κλείνει το μάτι στην πιτσιρικαρία που έχει εθιστεί στις περιπέτειες με βαμπίρ, άλλο τόσο αδιαφορεί για την πιστή απόδοση των γεγονότων που είχαν συγκλονίσει τότε το πανελλήνιο.
Απόφοιτος της σχολής Χατζίκου, με μεταπτυχιακό στην Film Academy της Νέας Υόρκης, με θητεία σε τηλεοπτικές σειρές όπως «Κόκκινος κύκλος», «Singles», «10η εντολή», και συν-σκηνοθέτης με τον Λαζόπουλο του «Ρ20», ο Κράββας σχεδίαζε την πρώτη μεγάλου μήκους του εδώ και μια δεκαετία, κι όπως λέει, την ιδέα ν' ασχοληθεί με τη συγκεκριμένη ιστορία τη χρωστά στον Αντώνη Καφετζόπουλο. Απ' τη μεριά του, ωστόσο, ουδέποτε επιδίωξε να έρθει σ' επαφή με τους αληθινούς της πρωταγωνιστές, ούτε θέλησε να πριμοδοτήσει στο πανί τις σατανιστικές τελετουργίες τους: «Ηθελα να πάω εντελώς αλλού», λέει, «αντιπαραβάλλοντας μέσα σ' ένα σχεδόν σουρεαλιστικό σκηνικό τον έρωτα με τον θάνατο».
Επιχειρώντας, λοιπόν, κάτι ανάμεσα στο «Γεννημένοι δολοφόνοι» αλά ελληνικά και μια φρικιαστική εκδοχή του «Μπόνι και Κλάιντ» εστίασε το φακό του πάνω στο «καταραμένο» ζεύγος που ερμηνεύουν ο Ανδρέας Κωνσταντίνου και η Τζένη Θεωνά, τοποθετώντας τους στην κεφαλή μιας νεανικής παρέας σ' ένα απομακρυσμένο προάστιο, κάπου στην Αττική. Μιας παρέας που, εγκλωβισμένη στην «αιώνια πάλη» του καλού και του κακού, του ηθικού και του ανήθικου, γλιστράει σε μια σειρά από εγκλήματα και, προκειμένου να τα συγκαλύψει, αρχίζει να τρώει τις σάρκες της. Οσο για τους δύο πρωταγωνιστές, ακόμα και σιδηροδέσμιοι, εμφανίζονται αθεράπευτα ερωτευμένοι.
Ο ελληνικός κινηματογράφος μπορεί να μην τροφοδοτείται από την πραγματικότητα στον ίδιο βαθμό με τον αμερικανικό, αλλά ούτε εδώ έλειψαν οι σκηνοθέτες που εμπνεύστηκαν τα έργα τους από αληθινά γεγονότα. Μια πραγματική δολοφονία βρίσκεται στον πυρήνα της «Αναπαράστασης» του Θόδωρου Αγγελόπουλου, μια αληθινή αεροπειρατεία του 1948 έδωσε υλικό στον Κώστα Κουτσομύτη για τον «Κλοιό», κι αν ο Δήμος Θέος, ο Αγγελος Μάλλιαρης και ο Διονύσης Γρηγοράτος στράφηκαν προς τη δολοφονία του αμερικανικού δημοσιογράφου Τζορζ Πολκ, ο Νίκος Τζίμας αποτύπωσε στον «Ανθρωπο με το γαρίφαλο» τη δίκη του Νίκου Μπελογιάννη, ενώ ο Κώστας Γαβράς έκανε γνωστή στην οικουμένη την υπόθεση Λαμπράκη, μεταφέροντας στην οθόνη το «Ζ» του Βασιλικού.
Ταινίες ωστόσο σαν το «Ο Θάνατος που ονειρεύτηκα» δίνουν αφορμή ν' ανατρέξουμε και σ' άλλες, όπως η θρυλική «Παραγγελιά» του Παύλου Τάσιου, ο «Αγγελος» και η «Ζωή» του Γιώργου Κατακουζηνού ή ο πρόσφατος «Ομηρος» του Κωνσταντίνου Γιάνναρη, επίσης αντλημένες από αληθινές ιστορίες, που απασχόλησαν την ειδησεογραφία για καιρό. Ο Παναγιώτης Κράββας έχει συνείδηση του ρίσκου που πήρε: «Τι κι αν εγώ θεωρώ ότι η ταινία μου δεν θίγει κανέναν; Ετσι και την περιλάβουν οι κουτσομπολίστικες μεσημεριανές εκπομπές, μπορεί να γίνει ο... κακός χαμός». Οπως άλλωστε επισημαίνει η νομικός Μίκα Κουτσιλέου, «όταν οι κινηματογραφικοί ήρωες είναι βασισμένοι σε αληθινούς, χωρίς οι τελευταίοι να έχουν δώσει τη συγκατάθεσή τους, σε περίπτωση που νιώσουν προσβεβλημένοι, έχουν κάθε δικαίωμα να καταφύγουν στη Δικαιοσύνη. Μόνον, όμως, αν προκύψει σαφής ταυτοποίηση, έχουν ελπίδες να δικαιωθούν».
  • Η περίπτωση του «Αγγελου»
Η Μίκα Κουτσιλέου, που υπήρξε για χρόνια στέλεχος της νομικής υπηρεσίας του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, θυμάται ακόμα πόσο είχε συγκλονιστεί από την επιστολή που είχε στείλει στο δ.σ. του ΕΚΚ ο βαρυποινίτης Χρήστος Ρούσσος, ζητώντας τους να μην χρηματοδοτήσουν την παραγωγή του «Αγγελου». Ο τελευταίος, καταδικασμένος σε ισόβια για τον φόνο του εραστή του το 1976, προσπάθησε στη συνέχεια να σταματήσει με ασφαλιστικά μέτρα την προβολή της ταινίας του Κατακουζηνού, επικαλούμενος σεναριακές αυθαιρεσίες που προσβάλλουν την προσωπικότητά του. Χρόνια αργότερα, εν τούτοις, ο Ρούσσος θα παραδεχόταν ότι η καλλιτεχνική επιτυχία του «Αγγελου» βοήθησε στο να στραφεί η κοινή γνώμη υπέρ του, και να στεφθούν μ' επιτυχία το '90 οι προσπάθειές του γι' απονομή χάριτος από τον τότε πρόεδρο της δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή.
«Η ευαισθησία, η γνώση και η λεπτότητα με την οποία ο σκηνοθέτης προσεγγίζει ένα τόσο επικίνδυνο μελοδραματικό θέμα, και η ικανότητά του να το αναγάγει στο επίπεδο της τραγωδίας, είναι κάτι που απέχει έτη φωτός από την αφέλεια εκείνων που διατείνονται πως κάνουν λαϊκό κινηματογράφο, ενώ στην πραγματικότητα το μόνο που κάνουν είναι να προτείνουν τη χυδαιότητα ως μοντέλο αισθητικό», έγραφε το 1982 ο Βασίλης Ραφαηλίδης γι' αυτό το έργο, το πρώτο στα ελληνικά χρονικά που καταπιανόταν ανοιχτά με το θέμα της ομοφυλοφιλίας.
  • Σαν ήρωας
Οταν όμως στα μέσα της δεκαετίας του '90, ο Κατακουζηνός υπέγραφε τη «Ζωή», αναμοχλεύοντας το φρικιαστικό έγκλημα του Παναγιώτη Φραντζή, ο οποίος είχε δολοφονήσει τη 18χρονη σύζυγό του Ζωή κι είχε τεμαχίσει το πτώμα της, τέτοιου είδους εγκώμια δεν επαναλήφθηκαν. Κι ενώ μερίδα του τύπου και «τηλεδικαστές» περνούσαν από γενεές δεκατέσσερις τον σκηνοθέτη, κατηγορώντας τον ότι επιδιώκει να καταστήσει ήρωα έναν εγκληματία, ήταν ελάχιστοι εκείνοι που έκοψαν εισιτήριο για να δούνε την ταινία του.
Ο Νίκος Κοεμτζής, πάντως, που επί χούντας, το '73, είχε σκοτώσει τρεις αστυνομικούς κι είχε τραυματίσει άλλους έξι, αφού διέκοψαν την παραγγελιά του σε νυχτερινό κέντρο, είχε προλάβει να μυθοποιηθεί τόσο στο χώρο του περιθωρίου όσο και στους κόλπους των διανοουμένων και της νεολαίας, πριν ακόμα γυριστεί η «Παραγγελιά» (1980). Μια ταινία όπου η «βουβή καταπιεσμένη λύσσα με την οποία ο Τάσιος φόρτιζε πάντα τους ήρωές του, βρήκε στην υπόθεση Κοεμτζή την ιδανική της μορφοποίηση», σύμφωνα με τον Γιάννη Μπακογιαννόπουλο.
Η εμπειρία, όμως, του Γιάνναρη από τον «Ομηρο» ήταν μάλλον τραυματική. Εμπνευσμένη από τη λεωφοροπειρατεία του Αλβανού Φλαμούρ Πίτσλι τον Μάιο του 1999 που κατέληξε σε τραγωδία, μ' έναν συμπατριώτη μας νεκρό - η ταινία του μπήκε στο στόχαστρο του πατέρα του θύματος, πριν ακόμα προβληθεί, χωρίς ωστόσο η υπόθεση ν' απασχολήσει τη Δικαιοσύνη. Οπως αποδείχτηκε, η ιστορία της πειρατείας ήταν για τον Γιάνναρη η αφορμή να θίξει μια σειρά από ζητήματα -την ξενοφοβία, τον ρατσισμό, τις ακρότητες των ΜΜΕ- που η ελληνική κοινωνία δεν είχε φανεί ακόμα πρόθυμη να προσεγγίσει. Γι' αυτό, παρά τις θετικές κριτικές που απέσπασε ο «Ομηρος», η εμπορική του απήχηση ήταν ισχνή. Η πραγματικότητα έχει πολλούς τρόπους να εκδικείται. *

Saturday, November 27, 2010

Ο κινηματογράφος στην τηλεόραση

Μ. Κάλλας 
Ο Φράνκο Τζεφιρέλι σκηνοθετεί τη δραματική ταινία «Κάλλας για πάντα». «Εζησα τα δύο τρίτα του 20ού αιώνα και είχα την τύχη να γνωρίσω τους πιο σημαντικούς και διάσημους ανθρώπους της εποχής μας. Η Μαρία Κάλλας ξεχωρίζει ανάμεσά τους, ως η γυναίκα που με την παρουσία της φωτίζει ολόκληρο τον αιώνα μας και όχι μόνον!...» Τα λόγια αυτά του Τζεφιρέλι εξηγούν πλήρως το γιατί ο διάσημος σκηνοθέτης επέλεξε να ασχοληθεί με το μύθο της μεγαλύτερης τραγουδίστριας της Οπερας που έγινε ποτέ! Στην ταινία του επικεντρώνεται στους τελευταίους άγνωστους μήνες της ζωής της και αφηγείται τη μυθιστορηματική ιστορία της συνάντησής της με έναν Βρετανό ιμπρεσάριο, ο οποίος ονειρεύεται να ξαναζωντανέψει την καριέρα της με μια σειρά από κινηματογραφικές διασκευές των μεγαλύτερων ερμηνειών της στην όπερα. Η Κάλλας τελικά δέχεται να ερμηνεύσει την Κάρμεν, όπου και αναβιώνει την έκσταση της καλλιτεχνικής δημιουργίας και την αποθέωση όλου του κόσμου... Παίζουν: Φανί Αρντάν, Τζέρεμι Αϊρονς, Τζόαν Πλοουράιτ (Πέμπτη, 2/12, ΕΤ-1. 24.00)

Μια ... βραδιά 
Μια ρομαντική κομεντί είναι η ταινία του Ρότζερ Μίτσελ «Μια βραδιά στο Νότινγκ Χιλ». Ενα μοιραίο παιχνίδι της τύχης και ο Γουίλιαμ Θάκερ, ιδιοκτήτης βιβλιοπωλείου στο κέντρο του Νότινγκ Χιλ, γνωρίζεται με την διάσημη Αμερικανίδα ηθοποιό Αν Σκοτ. Σύντομα ένα φλογερό ειδύλλιο αναπτύσσεται ανάμεσά τους και η σχέση τους θα δοκιμαστεί από τον κοινωνικό περίγυρο του Γουίλιαμ, καθώς όλοι αναρωτιούνται τι δουλειά έχει ο απλός αυτός βιβλιοπώλης με μια σταρ του σινεμά... Σπιρτόζικη ρομαντική κομεντί καταστάσεων και γλαφυρή αντιπαράθεση νοοτροπιών, με βασικό ατού την ερωτική χημεία ανάμεσα στην Τζούλια Ρόμπερτς και τον Χιου Γκραντ. Παίζουν επίσης Χιου Μπόνβιλ και Ρις Ιφανς (Τρίτη, 30/11, STAR, 21.00).

Τρεις μέρες προθεσμία
Ο βραβευμένος με Οσκαρ Σον Πεν σκηνοθετεί και οι θρυλικοί Τζακ Νίκολσον και Αντζέλικα Χιούστον πρωταγωνιστούν σε μια περιπέτεια γεμάτη δράση, με θέμα τη δίψα ενός ανθρώπου για εκδίκηση. Πρόκειται για την αστυνομική περιπέτεια «Τρεις μέρες προθεσμία». Εξι χρόνια περίμενε ο Φρέντι Γκέιλ για να πάρει εκδίκηση από τον Τζον Μπουθ, τον άνθρωπο που μπήκε φυλακή για ένα έγκλημα που διέπραξε και κατέστρεψε τη ζωή του Φρέντι. Τώρα ο Μπουθ βγαίνει από τη φυλακή και ο Φρέντι του δίνει μόνο τρεις μέρες προθεσμία ...ζωής! Παίζουν: Τζακ Νίκολσον, Ντέιβιντ Μορς, Αντζέλικα Χιούστον, Ρόμπιν Ράιτ Πεν, Πάιπερ Λόρι (Παρασκευή, 3/12, MEGA, 24.00).

Το αλάτι της γης 
Ο Χέρμπερτ Μπίμπερμαν, ο φυλακισμένος από το μακαρθισμό, σκηνοθετεί την αριστουργηματική ταινία «Το αλάτι της γης». Η ταινία αναφέρεται στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των Μεξικανών μεταναστών που εργάζονται σε αμερικανικό ορυχείο και οδηγεί σε απεργία. Η αστυνομία - όργανο της εταιρείας - προσπάθησε να σπάσει την απεργία, με ρατσιστικές βρισιές, με βία, με σύλληψη ενός εργάτη και τραυματισμό ενός άλλου. Καθώς οι απεργοί επέμεναν στον αγώνα τους, διώχθηκαν από τα καλύβια τους. Τα λιγοστά υπάρχοντά τους και η γη τους καταστράφηκε. Παράλληλα, η ταινία αποκαλύπτει και την ακόμη σκληρότερη πραγματικότητα στη ζωή των γυναικών, τον αγώνα τους για ίσα δικαιώματα, όχι μόνο στη δουλειά, αλλά και στον αγώνα... Το γύρισμα της απαγορευμένης από το μακαρθισμό ταινίας ήταν μεγάλη, δίχρονη περιπέτεια (1951-1953), με αντίπαλο την «Κου Κλουξ Κλαν», επειδή αποκάλυπτε την απάνθρωπη αρπαγή της πατρογονικής γης των Μεξικανών και την εκμετάλλευση των εργατών μεταλλωρύχων από τους Αγγλο-αμερικανούς βιομηχάνους. Παίζουν Ροζάουρα Ρεβουέλτας, Γουίλ Γκιρ, Ντέιβιντ Γουλφ, Μέρβιν Ουίλιαμς (Τετάρτη, 1/12, «ΒΟΥΛΗ TV», 23.10).

Αντικείμενο ... εγκλήματος 
Ο Αλ Πατσίνο πρωταγωνιστεί στην αστυνομική ταινία «Το ερωτικό αντικείμενο του εγκλήματος», σε σκηνοθεσία Χάρολντ Μπέκερ. O Φρανκ Κέλερ είναι ένας ντετέκτιβ της Νέας Υόρκης που βρίσκεται σε κρίση μέσης ηλικίας. Αν και έχει ήδη κλείσει τα είκοσι χρόνια στο σώμα, αρνείται να βγει στη σύνταξη και γι' αυτό ευθύνεται κυρίως ο γάμος του που κατέρρευσε. Τα πράγματα ωστόσο θα γίνουν πιο περίπλοκα γι' αυτόν, όταν στη διάρκεια ερευνών για την υπόθεση ενός κατά συρροή δολοφόνου, που βρίσκει τα θύματά του από τις στήλες των εφημερίδων για «μοναχικές καρδιές», ο Φρανκ ερωτεύεται την Ελεν... μια από τις βασικές υπόπτους στην υπόθεση... Παίζουν επίσης η Ελεν Μπάρκιν και ο Τζον Γκούντμαν (Κυριακή, 28/11, ALPHA, 23.30).

Συμβούλιο Πολιτισμού ΕΕ - Ψηφιακός κινηματογράφος: Το κερδοσκοπικό «πανηγύρι» μόλις άρχισε...


Σε πελάτες των τραπεζών και των εταιρειών - «μεσαζόντων» μετατρέπει τις μονές αίθουσες και τις αίθουσες προβολής ποιοτικού σινεμά η ΕΕ
Motion Team
Ενα χρόνο πριν, το Σεπτέμβρη του 2009, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «διαπίστωνε» ότι «ο ψηφιακός κινηματογράφος μπορεί να καταστήσει φθηνότερη και περισσότερο ευέλικτη τη διανομή ταινιών, επιτρέποντας τη διακίνηση περισσότερων ευρωπαϊκών φιλμ». Αλλά: «Η "ψηφιοποίηση" απαιτεί μεγάλες επενδύσεις». Διότι: «Το ένα τρίτο των ευρωπαϊκών κινηματογράφων θα απειλούνταν με κλείσιμο λόγω του υψηλού κόστους του ψηφιακού εξοπλισμού - εκτός αν αναπτυχθούν, άμεσα, νέα επιχειρηματικά μοντέλα και βιώσιμα προγράμματα δημόσιας στήριξης».
Πριν μια βδομάδα, το Συμβούλιο Πολιτισμού της ΕΕ προχώρησε σε συγκεκριμένα «συμπεράσματα» για τις «ευκαιρίες και προκλήσεις του ευρωπαϊκού κινηματογράφου στην ψηφιακή εποχή», σύμφωνα με τα οποία η θεσμική προετοιμασία του νέου κερδοσκοπικού «φιλέτου» των μονοπωλίων της «πολιτιστικής βιομηχανίας», δηλαδή η δημιουργία ψηφιακής υποδομής στη διανομή και προβολή της ταινίας, αποτελεί μία από τις προτεραιότητες.
Τα «συμπεράσματα» ξεκινούν και πάλι από τα «κροκοδείλια δάκρυα» για τις μονές αίθουσες και τον κινηματογράφο του δημιουργού για να τις «στοχοποιήσουν», ουσιαστικά, ως ένα μέρος της σχετικής «αγοράς». Ετσι, ενώ οι μονές αίθουσες κλείνουν η μία μετά την άλλη λόγω της «επέλασης» των πολυκινηματογράφων (σ.σ. «μούλτιπλεξ») η ΕΕ λέει ότι «οι ψηφιακές τεχνολογίες προσφέρουν νέες ευκαιρίες για τη διανομή ταινιών, που περιλαμβάνουν τους κινηματογράφους που προβάλλουν ταινίες τέχνης και τους κινηματογράφους που λειτουργούν στις λιγότερο κατοικημένες περιοχές». «Συμβάλλοντας», έτσι, «στους ευρωπαϊκούς και εθνικούς στόχους σχετικά με την προώθηση και την πρόσβαση στην ευρωπαϊκή δημιουργία, την προώθηση της πολιτιστικής και γλωσσικής ποικιλομορφίας και την κοινωνική συνοχή»!
Είναι πάντα εντυπωσιακό το προπαγανδιστικό «περιτύλιγμα» της ΕΕ όταν πρόκειται να ανοίξει νέα «μπίζνα» για τα μονοπώλιά της. Αυτό όμως δεν την εμποδίζει από το να μπει στο «ζουμί», διαπιστώνοντας ότι «η ευρωπαϊκή αγορά διανομής ταινιών είναι τεμαχισμένη και αυτό παρουσιάζει διάφορες προκλήσεις που μπορούν να ασκήσουν επίδραση στον καθορισμό και την εφαρμογή των σε εθνικό επίπεδο ή/και πανευρωπαϊκών σχεδίων για τη μετάβαση στον ψηφιακό κινηματογράφο».
Επίσης, η ψηφιακή μετατροπή των κινηματογράφων είναι «σημαντικά δαπανηρή» και επιβαρύνει τους αιθουσάρχες (σ.σ. εννοούνται οι μονές αίθουσες), ενώ, από την άλλη, «μερικοί διανομείς μπορούν να αποταμιεύουν (σ.σ. έτσι "βαφτίζει" το κέρδος η ΕΕ...) χάρη στο μειωμένο κόστος των ψηφιακών αντιγράφων». Πώς θα «υπερνικήσει» (sic) αυτή την... «ασυμμετρία» (sic) η ΕΕ; Η «αγορά», λέει, «έχει καθιερώσει πρότυπα χρηματοδότησης με την ιδιωτική χρηματοδότηση για την ψηφιακή/ αναλογική μεταλλαγή των κινηματογράφων, όπως τα αποκαλούμενα VPF πρότυπα».
Οταν το σύστημα «πουλά» και τις συνέπειές του...
Εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε μία «κλασική» λειτουργία του καπιταλισμού, όπου ακόμη και οι καταστροφικές συνέπειες, που έχει ο τρόπος ανάπτυξής του στους αδύναμους ενός κλάδου, μετατρέπονται σε ευκαιρίες κερδοσκοπίας για τα μονοπώλια ενός «συγγενικού» κλάδου. Ετσι, η διαδικασία συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης κεφαλαίου στον κινηματογράφο, που έχει ως αποτέλεσμα τη γιγάντωση και συνένωση μονοπωλίων στην παραγωγή, διανομή και προβολή των ταινιών και τη «σάρωση» των μονών αιθουσών, μετατρέπεται σε «κελεπούρι» για άλλο τμήμα του κεφαλαίου ή ακόμη και αιτία δημιουργίας νέου επιχειρηματικού «κλάδου» που έρχεται να καλύψει τις «ανάγκες».
Στην προκειμένη περίπτωση έχουμε το «πρότυπο VPF» (Virtual Print Fee/τέλος εικονικής κόπιας) που αναπτύχθηκε πρώτα στις ΗΠΑ και λειτουργεί ως εξής: «Τρίτοι» συλλέγουν μέρος των χρημάτων που συγκεντρώθηκαν από τους διανομείς ταινιών, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη χρηματοδότηση ψηφιακού εξοπλισμού. Η σχετική «αγορά» είναι εντυπωσιακή: Στην Ευρώπη, μόνο 2.428 οθόνες έχουν προχωρήσει στις απαραίτητες μετατροπές για να προβάλλουν ψηφιακές ταινίες, ενώ μέχρι το 2012 υπολογίζεται ότι περίπου το 20% των κινηματογράφων ανά τον κόσμο θα έχει προβεί στον «αναγκαίο μετασχηματισμό».
  • Οι «τρίτοι» δεν είναι άλλοι από «ενδιάμεσες» εταιρείες «που έχουν ήδη μπει στο παιχνίδι σε όλους τους τομείς (χρηματοδότηση αιθουσών, δορυφορική διανομή, ανάπτυξη λογισμικού, διαφήμιση κ.λπ.), για να "βοηθήσουν" τη διαδικασία και φυσικά να επωφεληθούν από αυτήν, όπως π.χ. οι Arts Alliance Media, Access IT, Technicolor» όπως αναφέρει το Ινστιτούτο Οπτικοακουστικών Μέσων.
Ωστόσο, το Συμβούλιο φέτος «συμπέρανε» ότι αυτά τα πρότυπα «δεν ταιριάζουν πάντα» στους μικρούς κινηματογράφους, ειδικά αυτούς με μονή οθόνη και εκείνους που προβάλλουν ταινίες τέχνης. «Επομένως», λέει η «ψυχοπονιάρα» ΕΕ, «εκείνες οι οθόνες μπορεί να αντιμετωπίσουν τα μεγαλύτερα οικονομικά προβλήματα στην απόκτηση του ψηφιακού εξοπλισμού προβολής, ακόμα κι αν εκπληρώνουν έναν σημαντικό κοινωνικό και πολιτιστικό ρόλο (...)». Και τι προτείνει η ΕΕ γι' αυτό το πρόβλημα, εκτός του VPF ή έστω συμπληρωματικά με αυτό; «Προκειμένου να διευκολυνθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η μετάβαση στην ψηφιακή προβολή, πρέπει να υπάρξει συνάθροιση και ευελιξία των χρηματοδοτικών πηγών, είτε ιδιωτικής, είτε δημόσιας προέλευσης (τοπική, εθνική, ευρωπαϊκή) (...)». Πιο απλά, αντί ή και παράλληλα με το «πρότυπο» των ΗΠΑ, όπου δημιουργήθηκε ένας κλάδος εταιρειών - «μεσαζόντων», η ΕΕ προτείνει ένα είδος... «ΣΔΙΤ» στο πεδίο της ψηφιακής μετατροπής.
  • Και, βέβαια, επειδή «η μετάβαση στον ψηφιακό κινηματογράφο είναι επείγουσα και απαραίτητη» (σ.σ. λόγω «ανταγωνιστικότητας» προφανώς) «οι δημόσιες πολιτικές πρέπει να υποστηρίξουν αυτήν την μετάβαση λαμβάνοντας υπόψη τους ακόλουθους γενικού ενδιαφέροντος στόχους», μεταξύ αυτών την «ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας».
Ομως, το «φαγοπότι» δε σταματά στο ίδιο το έργο της ψηφιακής μετατροπής. Το Συμβούλιο «καλεί» τα κράτη - μέλη να «υποστηρίξουν» τους κινηματογράφους που δεν αντέχουν το κόστος... «μέσω, παραδείγματος χάριν, των προτύπων VPF», «ενθαρρύνοντας» την «οργάνωση μηχανισμών αλληλεγγύης μεταξύ διανομέων και αιθουσαρχών ή/και μεταξύ των αιθουσαρχών» (σ.σ. αυτό σημαίνει προώθηση της συγκεντροποίησης με άλλα λόγια), «ενθαρρύνοντας» την «καθιέρωση της επανεκπαίδευσης και των ψηφιακών επιμορφωτικών προγραμμάτων τεχνολογίας ειδικότερα για τους ιδιοκτήτες κινηματογράφων και τους διανομείς» (σ.σ. το φαγοπότι της ιδιωτικής εκπαίδευσης) «ιδιαίτερα σχετικά με την προβολή, των νέων επιχειρησιακών προτύπων για τον ψηφιακό κινηματογράφο, του μάρκετινγκ, του εναλλακτικού ρεπερτορίου και της τεχνικής συντήρησης»!
  • Τέλος, το Συμβούλιο ζητά να «ερευνηθούν» οι δυνατότητες να «διευκολυνθεί η πρόσβαση στην πίστωση για τους αιθουσάρχες και άλλες επιχειρήσεις που συμμετέχουν στη μετάβαση στην ψηφιακή προβολή, ιδιαίτερα μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων όταν αυτό είναι δυνατό»...
Το «πανηγύρι» της ψηφιακής μετατροπής της διανομής και προβολής μόλις έχει αρχίσει και η τεχνολογία, για μια ακόμη φορά στον καπιταλισμό, τίθεται στην υπηρεσία των μονοπωλίων για ακόμη μεγαλύτερο κέρδος. Είναι προφανές ότι η ΕΕ επιχειρεί να μετατρέψει όσες από τις μονές αίθουσες απέμειναν σε πελάτες των μεσαζουσών εταιρειών, των τραπεζών, ακόμη και της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Οι «εναλλακτικές» που προτείνει η ΕΕ είναι οι συγχωνεύσεις ή οι εξαγορές και το «μάντρωμα» σε κάποια «αλυσίδα» διανομής και προβολής με το μανδύα... της «αλληλεγγύης»!
Σε κάθε περίπτωση, τα θύματα θα είναι οι αίθουσες που επιμένουν να προβάλλουν ποιοτικό σινεμά, οι δημιουργοί και βέβαια όλοι εμείς, το «κοινό». Η μόνη λύση είναι ο κοινός αγώνας, αφού και στο σινεμά ατομικές «λύσεις» δεν υπάρχουν...

Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 28 Νοέμβρη 2010

Σεμνά, ταπεινά και καλλιτεχνικά

  • ,
Ξεκινάει την Παρασκευή το 51ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (έως 12 Δεκεμβίου), με τον Δημήτρη Εϊπίδη στο τιμόνι, αλλά όχι με τις καλύτερες προϋποθέσεις όσον αφορά τα οικονομικά του.
Το μότο για φέτος είναι λιγότερα λεφτά, λιγότεροι καλεσμένοι, λιγότερες ταινίες. Τα δύο τελευταία, βέβαια, δεν είναι απαραιτήτως κακά. Ο γιγαντισμός δεν οδηγεί πάντα σ' ένα καλό φεστιβάλ. Και παρά τις περικοπές η διοργάνωση έχει να επιδείξει ένα πλούσιο σε ποιότητα πρόγραμμα.
Θα προβληθούν 169 ταινίες από 48 χώρες. Η αυλαία σηκώνεται με την ταινία «127 ώρες» του Ντάνι Μπόιλ και πέφτει δέκα μέρες αργότερα με τον «Μαύρο κύκνο» του Ντάρεν Αρονόφσκι. Στα highlights είναι η επιστροφή του τμήματος «Νέοι Ορίζοντες» ως «Ανοιχτοί», με κατεύθυνση στο διεθνές ανεξάρτητο σινεμά, που παίζει στα δάχτυλα ο Δημήτρης Εϊπίδης. Ο μεγάλος καλεσμένος είναι ο Ταϊλανδός Απιτσατπόνγκ Βιρασετακούν, φετινός Χρυσός Φοίνικας στις Κάνες. Ερχονται ακόμα η Δανέζα σκηνοθέτις Σουσάνε Μπίερ και ο Γαβράς τζούνιορ, ο Ρομέν, με την πρώτη του ταινία. Οσο για το ελληνικό σινεμά, η παρουσία του περιορίζεται σε εννέα ταινίες μυθοπλασίας και 14 ψηφιακής παραγωγής. Παρ' όλο που είμαστε ένα βήμα πριν από την ψήφιση του νέου κινηματογραφικού νομοσχεδίου -το οποίο έχουν «εγκρίνει» οι «κινηματογραφιστές στην ομίχλη»- πολλοί σκηνοθέτες γύρισαν την πλάτη τους στο φεστιβάλ για άλλους ο καθένας λόγους.
Ας σταθούμε σε μερικές «στιγμές» της 51ης διοργάνωσης:
ΧΡΥΣΟΣ ΦΟΙΝΙΚΑΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΜΑΣ
Είναι πιο εύκολο να τον αναφέρουμε με τον κωδικό «ο νικητής των Κανών», παρά με το όνομά του. Ο 39χρονος Απιτσατπόνγκ Βιρασετακούν θα παρουσιάσει μια ρετροσπεκτίβα στο έργο του, στο πλαίσιο των «Ημερών Ανεξαρτησίας». Φυσικά θα προβληθεί «Ο θείος Μπούνμι που μπορεί να θυμηθεί τις προηγούμενες ζωές του», η ταινία που έκλεψε την καρδιά του προέδρου των Κανών, Τιμ Μπέρτον, αλλά και οι παλιότερες που τον καθιέρωσαν ως φοβερό παιδί του art house ασιατικού κινηματογράφου: «Mysterious Object at Noon» (2000), «Για πάντα δικός σου» (2002), «Tropical malady» (2004).

ΔΑΝΕΖΙΚΟ ΔΟΓΜΑ

Η τελευταία της ταινία, «In a better world», είναι η επίσημη συμμετοχή της Δανίας στο ξενόγλωσσο Οσκαρ. Η Σουσάνε Μπίερ, μία από τις σημαντικότερες Δανέζες δημιουργούς, που ξεκίνησε ακολουθώντας τη φιλοσοφία του Δόγματος '95 για να διαμορφώσει τελικά ένα δικό της κινηματογραφικό στιλ, έχει δώσει εξαιρετικά δείγματα γραφής: από το ντεμπούτο της «Η Φρόιντ μετακομίζει» (1991) και την κωμωδία «Ο ένας και μοναδικός» (1999) μέχρι τις «Ανοιχτές καρδιές» (2002) που ακολουθεί πιστά το Δόγμα και τα «Ουκ επιθυμήσεις τη γυναικα τού πλησίον σου» (2004) και «Μετά τον γάμο» (2006), που αγαπήθηκαν και στην Ελλάδα. Θα τιμηθεί με τον Χρυσό Αλέξανδρο.
COME BACK ΓΙΑ ΤΟΥΣ «ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ»
Το πιο δημοφιλές επί πολλά έτη (1992-2005) τμήμα του φεστιβάλ, οι «Νέοι Ορίζοντες» του Δημήτρη Εϊπίδη, που ανάγκαζαν τους σινεφίλ να στριμώχνονται για μια θέση στην αίθουσα, επιστρέφουν ως «Ανοιχτοί Ορίζοντες». Ο στόχος παραμένει ίδιος: η ανακάλυψη νέων τάσεων και δημιουργών. Ανάμεσα σε άλλα, θα προβληθούν: «Το δέντρο που ψιθύριζε» της Τζούλι Μπερτουτσέλι με τη Σαρλότ Γκενσμπούργκ, η κωμωδία «Α somewhat gentle man» του Χανς Πέτερ Μόλαντ, με ήρωα έναν άντρα που προσπαθεί μετά την αποφυλάκισή του να επανενταχθεί σε μια βιομηχανική περιοχή του Οσλο, «The imperialists are still alive» της Ζέινα Ντούρα, με ηρωίδα μια απελευθερωμένη γυναίκα από τη Μέση Ανατολή. Ακόμα, μια δυνατή ταινία - σχόλιο για την πολιτική κατάσταση στο Ιράν από τον Ράφι Πιτς, που γύρισε το «The Hunter» κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου πριν από την επανεκλογή του Αχμαντινετζάντ.
ΕΙΚΟΣΙ ΤΡΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΑΡΟΥΣΙΕΣ
Χωρίς Κρατικά Βραβεία Ποιότητας να ακολουθούν το φεστιβάλ, αλλά και με καταργημένο το digital τμήμα, που ήταν αφιερωμένο στην ψηφιακή παραγωγή, οι ελληνικές ταινίες ανεξαρτήτως φορμά βρίσκουν τη θέση τους στο Πανόραμα Ελληνικού Κινηματογράφου. Θα προβληθούν: «Attenberg» της Αθηνάς Τσαγκάρη, «Απνοια» του Αρη Μπαφαλούκα, «Artherapy» του Νίκου Περάκη, «Κανένας» του Χρήστου Νικολέρη, «Επικίνδυνες μαγειρικές» του Βασίλη Τσελεμέγγου, «45 τετραγωνικά» του Στράτου Τζίτζη, «Show bitch» του Νίκου Ζερβού, «Το πέταγμα του κύκνου» του Νίκου Τζήμα, «Από θαύμα» του Μαρίνου Καρτίκη. Οι υπόλοιπες 14 είναι ψηφιακές.

ΓΑΒΡΑΣ ΤΖΟΥΝΙΟΡ

Γιος του διάσημου Κώστα Γαβρά, ο Ρομέν έρχεται με την πρώτη του ταινία, «Notre jour viendra», που μιλάει για τη διαφορετικότητα με πρωταγωνιστή τον διάσημο Βενσάν Κασέλ. Γνωστός βιντεοκλιπάς στη Γαλλία, έγινε για μερικούς μήνες «ο πιο μισητός άνθρωπος στη χώρα», όπως ομολογούσε με χιούμορ, όταν το προκλητικό βιντεοκλίπ που σκηνοθέτησε για τη Μ.Ι.Α., «Born Free», απαγορεύτηκε στο youtube.

Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΟΥΡΚΙΑ

Δεν έχει καμία σχέση με την εικόνα που πλασάρουν τα τουρκικά σίριαλ, «Χίλιες και μία νύχτες» και «Κισμέτ», που έχουν καθηλώσει το ελληνικό τηλεοπτικό κοινό. Ο Σερέν Γιτζέ, αφού θήτευσε στο πλευρό του Φατίχ Ακίν και του Γεσίμ Ουστάογλου, στο εξαιρετικό ντεμπούτο του «Πλειοψηφία» κριτικάρει τον αυστηρό πατριαρχισμό και τον μιλιταρισμό της τουρκικής κοινωνίας, μέσα από μια ιστορία ενηλικίωσης.

ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΙΡΑΚ

Μόλις δυο βήματα από εμάς, κι όμως ξέρουμε ελάχιστα για το σινεμά της Μέσης Ανατολής. Το φεστιβάλ κάνει αφιέρωμα στον Ιρακινό Μοχάμεντ Αλ Νταράτζι, στον οποίο το περιοδικό «Variety» έδωσε το Βραβείο του Σκηνοθέτη της Χρονιάς από τη Μέση Ανατολή. Εχει τραβήξει ουκ ολίγα από το καθεστώς Σαντάμ. Οταν γύριζε το ντεμπούτο του, «Ahlaam» (2005), αυτός και μέλη του συνεργείου του είχαν απαχθεί και βασανιστεί. Τα κατέγραψε στο ντοκιμαντέρ «War, Love, God and Madness» (2008), ένα ντοκουμέντο για τη χαοτική κατάσταση στο Ιράκ, λίγο μετά το ξέσπασμα του πολέμου. Θα προβληθεί και η τελευταία του ταινία, το βραβευμένο «Son of Babylon» (2009).

ΣΙΝΕΦΙΛ ΚΑΡΤΟΥΝ

Μπορεί σήμερα να βρισκόμαστε στον αστερισμό του τρισδιάστατου κόσμου της Ντίσνεϊ, αλλά υπάρχουν παραδοσιακοί καρτουνίστες που κάνουν θαύματα με το πενάκι τους. Η φημισμένη Σχολή Κινουμένων Σχεδίων του Ζάγκρεμπ έχει χαράξει από τη δεκαετία του '50 έναν πρωτοποριακό δρόμο στο animation, φλερτάροντας με το αβανγκάρντ στιλ και θίγοντας θέματα ταμπού για το κινούμενο σχέδιο, όπως το θάνατο και τα γηρατειά. Θα προβληθούν 47 ταινίες από 28 δημιουργούς (στο τμήμα «Ματιές στα Βαλκάνια»). Ξεχωριστή θέση έχει το έργο του πολυβραβευμένου Μποριβόι Ντοβνίκοβιτς, ο οποίος, στα 80 του χρόνια, παραμένει μετρ του είδους, και θα έρθει στη Θεσσαλονίκη.
ΤΑΙΝΙΑ ΜΕ ΠΑΤΙΝΙΑ
Μια σούπερ νεανική ταινία είναι το «Tilva Ros» του Σέρβου Νίκολα Λετσάιτς (θα είναι παρών) με ήρωες τους έφηβους σκεϊτάδες της βιομηχανικής πόλης Μπορ. Δημιουργοί jackass βίντεο, αυθόρμητοι και τρελαμένοι, υποδύονται τους εαυτούς τους, δίνοντας στην ταινία μια handmade αίσθηση. Και επειδή στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν πολλοί σκεϊτάδες, οι πρωταγωνιστές της ταινίας τούς καλούν να τη δουν.

ΠΑΡΑΦΡΟΝΕΣ ΕΡΑΣΤΕΣ

Τρεις αντισυμβατικοί δημιουργοί παρουσιάζονται στο «Experimental Forum», στην ενότητα «Οι εραστές είναι παράφρονες». Ο Αμερικανός κινηματογραφιστής και ζωγράφος, Τζορτζ Μανουπέλι, φημισμένος για την καλτ τριλογία «Dr. Chicago trilogy», ο Γερμανός πρωτοπόρος του αντεργκράουντ Βίλχελμ Χάιν και ο Ρώσος Ολεγκ Μαβρομάτι. Η τριλογία του τελευταίου «The secret aesthetics of the martian spies», μια αλληγορία για τη δύναμη της πολιτικής και του κεφαλαίου, κατασχέθηκε από το ρωσικό καθεστώς. Εχουν διασωθεί μόνο οκτώ μικρού μήκους ταινίες, που θα προβληθούν στη Θεσσαλονίκη.
ΑΓΡΙΑ ΔΥΣΗ
Η Κέλι Ράικαρτ, σκηνοθέτις του περσινού «Γουέντι και Λούσι», που αγάπησαν οι σινεφίλ, επιστρέφει με το γουέστερν «Meek's cutoff», με πρωταγωνίστρια πάλι τη Μισέλ Ουίλιαμς. Βασίζεται στην πραγματική ιστορία του Στέβεν Μικ, ο οποίος το 1845 οδήγησε 200 βαγόνια στην έρημο του Ορεγκον ισχυριζόμενος ότι γνώριζε το σωστό μονοπάτι.
ΣΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΛΥΚΟΦΩΤΟΣ
Μην μπερδευτείτε: το «Twillight», που θα προβληθεί στο φεστιβάλ, δεν είναι ένα ακόμη σίκουελ με πρωταγωνιστή τον σέξι βρικόλακα Ρόμπερτ Πάτινσον, αλλά η ανατριχιαστική ιστορία των φόνων τριών νεαρών κοριτσιών. Είναι το θέμα της ουγγρικής ταινίας του Γκιέργκι Φεχέρ, που, αν και γυρισμένη το 1990, παραμένει άγνωστη στην Ελλάδα.
ΣΥΜΜΑΧΙΑ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗΣ-ΙΣΡΑΗΛ
Οκτώ Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι σκηνοθέτες αψηφούν τις πολιτικές διαφορές και συνεργάζονται σε ένα πρότζεκτ του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, με τον τίτλο «Καφές-Ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία». Οι οκτώ μικρού μήκους στήνονται γύρω από την καθημερινή συνήθεια μιας κούπας καφέ, για να μιλήσουν όμως και για την πολιτική πραγματικότητα.
ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΛΑΣ
Να και δύο σινεφίλ ταινίες για φίλους της όπερας. Στο αφιέρωμα που θα γίνει στον αιρετικό Γερμανό σκηνοθέτη Βέρνερ Σρέτερ, που πέθανε πέρυσι, θα προβληθούν το «Maria Callas portrait» (1968) και το «The death of Maria Malibran» (1972) για τη διάσημη Ισπανίδα μέτζο σοπράνο του 19ου αιώνα, που πέθανε σε ηλικία μόλις 28 χρόνων. Δεν θα μπορούσε να λείπει το «Palermo or Wolfsburg» (1980), που του χάρισε τη Χρυσή Αρκτο στο Βερολίνο. Αφηγείται την ιστορία του άνεργου Νικόλα, που μεταναστεύει στο Βερολίνο για μια καλύτερη τύχη.

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΑ ΣΙΔΕΡΑ

Το «Αν θέλω να σφυρίξω, σφυρίζω» από τον πρωτοεμφανιζόμενο Ρουμάνο Φλορίν Σερμπάν (Αργυρή Αρκτος στην Μπερλινάλε πέρυσι και υποψηφιότητα της Ρουμανίας για τα Οσκαρ φέτος) έχει στο επίκεντρο μια ερωτική ιστορία και ένα οικογενειακό δράμα κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ημερών πριν από την αποφυλάκιση ενός ανήλικου κρατουμένου. Από τις ρουμανικές στις δανέζικες φυλακές μάς μεταφέρει το «R» του 32χρονου Μίκαελ Νόερ, μια πολύ πιο σκληρή ταινία για τον άγριο κόσμο της φυλακής, που θυμίζει τον εξαιρετικό «Προφήτη» του Ζακ Οντιάρ.

ΣΙΝΕΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ

Να ένα ακόμα περίεργο όνομα, που θα δυσκολευτούμε να αποστηθίσουμε. Της ταλαντούχας Πολωνής Ντορότα Κετσιεζάφσκα. Θα προβληθούν δύο ταινίες της. Το ευαίσθητο μανιφέστο επιβίωσης «Είμαι» (2005) με ήρωα ένα μικρό παιδί εγκαταλελειμμένο από τη μητέρα του, που παίρνει τη ζωή στα χέρια του, και το «Ωρα να πεθάνεις» (2007) με πρωταγωνίστρια τη βετεράνο ηθοποιό Ντανούτα Σαφλάρσκα στον ρόλο μιας ηλικιωμένης μοναχικής γυναίκας που ζει στο ετοιμόρροπο σπίτι της, συντροφιά με τις αναμνήσεις της.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΓΙΝΑΝ ΠΟΤΕ

Είναι ο τίτλος της έκθεσης του Τούρκου κινηματογραφιστή και αντεργκράουντ φωτογράφου Ισμαήλ Νετζμί, που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (4 έως 12 Δεκεμβρίου). Πορτρέτα, γυμνά και τοπία σε ασπρόμαυρο φιλμ φλερτάρουν με τον σουρεαλισμό και το ακραίο.*