Ενα παιδί ανοίγει τα φτερά του

• Του ΝΙΝΟΥ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Επτά, Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2009

• Ενα μωρό που πετάει; Ναι, πράγματι! Και όχι σε κάποιο παραμύθι του Γουόλτ Ντίσνεϊ, αλλά σε μια απολαυστική, ρεαλιστική ιστορία, βασισμένη σ' ένα διήγημα που διασκεύασε ο γάλλος σκηνοθέτης Φρανσουά Οζόν, που πρωτοείδαμε στο φεστιβάλ του Βερολίνου και αρχίζει να προβάλλεται αυτή την εβδομάδα με τίτλο «Ρίκι: Τα φτερά ενός αγγέλου».

Ο γάλλος σκηνοθέτης Φρανσουά Οζόν διηγείται στη νέα του ταινία την ιστορία ενός ...ιπτάμενου μωρού

Ενα ιπτάμενο μωρό που φέρνει κοντά την εργατικής τάξης οικογένεια της Κέτι (Αλεξάνδρα Λαμί) και του Πάκο (Σερζί Λοπέζ). Για τον Οζόν πίσω από το ιπτάμενο μωρό υπάρχει το θέμα της οικογένειας. Θέμα που τον απασχόλησε και σε μερικές από τις προηγούμενες ταινίες του: «Οι σατανικοί εραστές», «Κάτω από την άμμο», «Οκτώ γυναίκες» και «Ο καιρός που απομένει».

Εντυπωσιακά εφέ

- Ποια ήταν για εσάς η πρόκληση στο γύρισμα μιας φαντεζίστικης ταινίας;

«Να είσαι ρεαλιστής. Δεν ήθελα να κάνω μια φαντεζίστικη ταινία στο στιλ των χολιγουντιανών, αλλά να γυρίσω ένα ρεαλιστικό φιλμ. Γι' αυτό, από την αρχή, είπα στους ειδικούς των σπέσιαλ εφέ ότι ήθελα να δώσουν μια όσο το δυνατόν ρεαλιστική εικόνα αυτών που συμβαίνουν. Κουβέντιασα με γιατρούς και ειδικούς και μου εξήγησαν πώς αναπτύσσονται τα φτερά στα πουλιά. Θελήσαμε να το αναλύσουμε αυτό μέσα από τις εικόνες. Να μη δείξουμε ξαφνικά το μωρό με τα φτερά, αλλά να παρουσιάσουμε τη σταδιακή ανάπτυξή τους».

- Τα ειδικά εφέ είναι πολύ πειστικά...

«Ναι, ξοδέψαμε το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού στα ειδικά εφέ. Το ρίσκο ήταν ακριβώς αυτό: η ταινία να φαίνεται τέλεια, να πείθει. Κι από αυτή την πλευρά νομίζω ότι τα καταφέραμε».

- Από πού ξεκίνησε η ιδέα της ταινίας;

«Από ένα διήγημα που διάβασα πριν από δύο χρόνια. Ηταν μόνο δώδεκα σελίδες, αλλά ήταν εξαιρετικό, η καταπληκτική ιστορία του ιπτάμενου μωρού! Διαβάζοντάς την ήδη είχα αρχίσει να φαντάζομαι διάφορες σκηνές. Αρχικά σκέφτηκα "δεν είναι για μένα, ίσως για τον Γουόλτ Ντίσνεϊ". Αλλά η ιστορία κόλλησε στο μυαλό μου και πέρασε πολύς καιρός για να καταλάβω τι ήταν εκείνο που με τραβούσε σ' αυτήν. Τελικά κατάλαβα πως το ιπτάμενο μωρό δεν ήταν το κύριο θέμα, αλλά η οικογένεια. Ετσι άρχισα να αναπτύσσω το σενάριο».

- Είναι περίεργο το ότι τελευταία οι σκηνοθέτες αρχίζουν να στρέφονται σε παρόμοια, αλλόκοτα, θέματα: ο Κόπολα με τον άνθρωπο που δεν γερνά στο «Νεότητα χωρίς νιάτα», ο Ντέιβιντ Φίντσερ με την «Απίστευτη ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάτον»...

«Εχω δει τις ταινίες. Καταλαβαίνω τι λέτε, αλλά δεν ξέρω τι να πω. Είχα μια ιστορία και προσπάθησα να τη μεταφέρω σε εικόνες. Μόνο που δεν θέλω να τονίζει κανείς το "ιπτάμενο μωρό", γιατί ο θεατής θα νομίζει πως πρόκειται για ταινία του Γουόλτ Ντίσνεϊ».

- Δυσκολευτήκατε να βρείτε το μωρό;

«Εψαξα πάρα πολύ. Γιατί το παιδί έπρεπε να είναι και ηθοποιός: να κάνει αυτό που του ζητάς, να παίζεις μαζί του, να μπορείς να συνεργαστείς. Επρεπε να βρω και τη μητέρα, γιατί ήταν το ίδιο σημαντική με το μωρό. Μερικές φορές η μητέρα ήταν κατάλληλη, αλλά όχι το μωρό. Μερικές φορές το μωρό ήταν τέλειο, αλλά μόλις αρχίζαμε να κάνουμε κάτι, η μαμά του άρχιζε να στριγγλίζει... Με τον Αρτίρ λειτούργησε γιατί η μητέρα δεν φοβόταν με το παιδί. Μ' αυτό το μωρό ήταν θαυμάσια. Γιατί του άρεσε, ιδιαίτερα όταν πετούσε! (γέλιο) Δεν μας δημιουργούσε πολλά προβλήματα. Ηταν πάντα χαμογελαστό...».

- Στην αρχή, όπου υπάρχει ένταση, έδειχνε τόσο πειστικό. Πώς τα καταφέρατε;

«Το οφείλω στον βοηθό σκηνοθέτη. Το παρακολουθούσε από κοντά και ήξερε πότε έπρεπε να γυρίσουμε τις σκηνές του. Συνήθως το απόγευμα, όταν είχε ξεκουραστεί και έδειχνε δυνατό. Ενώ πριν από το μεσημέρι, πριν φάει, συνήθως έκλαιγε και εκμεταλλευόμαστε αυτές τις στιγμές για να γυρίσουμε τις κατάλληλες σκηνές. Ηταν ο σταρ της ταινίας».

- Σας κάνει να θέλετε να γίνετε μπαμπάς;

(Γέλιο) «Ναι, ήθελα ν' αγοράσω το μωρό, αλλά η μαμά του δεν μου το πουλούσε...».

- Το κορίτσι -η μεγαλύτερη αδελφή του μωρού- στην ταινία είναι κι αυτό δυνατό...

«Οταν κάναμε το κάστινγκ, ήθελα ένα κορίτσι το ίδιο δυνατό με το αγόρι. Κι αυτό το κορίτσι είναι πολύ καλή ηθοποιός. Σαν μια μικρή Ιζαμπέλ Ιπέρ. Χάρηκα που τη βρήκα. Είναι η πρώτη της ταινία».

- Τι σας έκανε να επιλέξετε τον Σερζί Λοπέζ;

«Μου αρέσει πολύ, είναι εξαιρετικός ηθοποιός. Τον επέλεξα γιατί έχει κάτι πολύ διφορούμενο και επιπλέον μια μεγάλη γκάμα ερμηνείας. Ηθελα στο χαρακτήρα του Πάκο να υπάρχει αυτό το διφορούμενο, να υποψιάζεται ο θεατής πως ίσως να έχει κάνει κάποιο κακό στο μωρό».

- Το παιδί με τα φτερά αλλάζει τη γυναίκα...

«Ναι, ενώ αρχικά ζει μια συνηθισμένη ζωή, όταν το μωρό αποκτά φτερά, η ζωή της αλλάζει. Ολα γι' αυτήν γίνονται συναρπαστικά: πηγαίνει στη βιβλιοθήκη, παίζει με το κοριτσάκι, με το μωρό, το αντιμετωπίζει σαν να είναι κούκλα. Κερδίζει στο Λόττο. Θέλησα να δείξω αυτό τον πλούτο, τη μεγάλη διαφορά στη ζωή της».

- Το αφήνετε όμως να πετάξει.

«Ναι, το παιδί πρέπει κάποια στιγμή να φύγει από την οικογένεια. Να απελευθερωθεί. Εδώ δεν του κόβουμε τα φτερά, όπως κάνουν πολλοί γονείς. Του τα αφήνουμε για να μπορεί να πετάξει».

Αλλαξε το τέλος

- Το φινάλε ήταν δικό σας ή ακολουθήσατε αυτό στο διήγημα;

«Οχι, στο διήγημα το τέλος ήταν πολύ θλιβερό. Στην ταινία μου θέλησα να δώσω κάποια ελπίδα. Στη διάρκεια της προετοιμασίας και του μοντάζ ξέραμε πως στο τέλος θ' αφήναμε την πόρτα ανοιχτή για διάφορες λύσεις. Να αφήσουμε το θεατή να δώσει τη δική του άποψη για το τι ακριβώς έγινε, τι μπορεί να είναι φαντασία, τι πραγματικότητα, τι θα συμβεί μετά».

- Ποιος ήταν τελικά ο στόχος σας στο «Ρίκι»;

«Πιστεύω ότι έχει υπάρξει μια εξέλιξη στο πώς βλέπω την οικογένεια. Στις πρώτες μου ταινίες, στην οικογένεια γινόταν κάποιος φόνος. Τώρα, παρόλο που η οικογένεια παραμένει ένας χώρος βίας, υπάρχει και συνεννόηση, αναδόμηση και περισσότερη ελπίδα. Η δυσκολία σε μια οικογένεια είναι να υπάρχει μια ισορροπία και το κάθε μέλος να βρει τη θέση του σ' αυτήν. Ισως αυτό να προέρχεται από τη δική μου εμπειρία. Ημασταν μια οικογένεια με τέσσερα παιδιά και υπήρχε πολλή ζήλια και ανταγωνισμός ανάμεσά μας».

- Ποια κινηματογραφικά είδη σάς ενδιαφέρουν;

«Οταν γυρίζω μια ταινία δεν σκέφτομαι τα είδη, δεν λέω θα το κάνω να μοιάζει έτσι. Μου αρέσει να αναμειγνύω τα διάφορα είδη. Ισως αυτό να δυσκολεύει τους κριτικούς, γιατί δεν μπορούν να γράψουν πως η ταινία είναι δράμα ή κωμωδία ή αστυνομική. Αλλά εμένα μου αρέσει η ιδέα της μη καθαρότητας, του ανακατέματος στον κινηματογράφο. Για μένα είναι πρόκληση. Ετσι είναι και η ζωή. Μου αρέσουν οι ανατροπές».

- Ποιο είναι το επόμενο σχέδιό σας;

«Είναι μια ταινία με την Ιζαμπέλ Καρέ και θέμα την εγκυμοσύνη, αλλά πολύ διαφορετική από αυτήν εδώ». *