Ο σιωπηλός Αλί και η ανεπαίσθητη ψύχρα του φθινοπώρου

Summer Book (****). Με αμιγώς καλλιτεχνικά κριτήρια το «Βιβλίο του καλοκαιριού» του Τούρκου Σεϊφί Τεομάν είναι η καλύτερη ταινία της εβδομάδας. Χαμηλόφωνη και με μια αίσθηση ζεστασιάς στην επιφάνειά της. Στο βάθος της, όμως, κρύβει μια ανεπαίσθητη ψύχρα. Πίσω από την εικόνα της αθωότητας (ένας δεκάχρονος πιτσιρικάς που μας θυμίζει λίγο τον ήρωα του Δήμου Αβδελιώδη στο «Δέντρο που πληγώναμε) κρύβεται μια καρδιά που ασθμαίνει. Η καρδιά ενός λιγομίλητου παιδιού που βιώνει μια διαρκή και απροσδιόριστη απειλή. Πίσω από την ντομπροσύνη κρύβεται η μπαμπεσιά. Πίσω από την ειδυλλιακή εικόνα μιας μικρής πόλης κάπου στα νότια παράλια της Τουρκίας υφέρπει μια ψυχράδα σαν αυτήν των στρατοπέδων.

Το φιλμ αρχίζει σε ένα ύψωμα στα ερείπια κάποιου κάστρου (;) όπου ξεχύνεται ένα μελίσσι μικρών μαθητών. Είναι η τελευταία μέρα της σχολικής χρονιάς και η αρχή του καλοκαιριού. Τα παιδιά πρέπει να χαρούν την ελευθερία τους, λέει ο δάσκαλος καθώς τους μοιράζει ένα βιβλίο με ασκήσεις για τις ημέρες των διακοπών. Στο ίδιο σχολείο, που αυτή τη φορά παραπέμπει σε φυλακή, τελειώνει το φιλμ μαζί το καλοκαίρι.

Στο ενδιάμεσο είμαστε θεατές μιας ταινίας, που τα κάδρα της είναι σαν παράθυρα στον πραγματικό κόσμο. Το βιβλίο που πήρε στα χέρια του ο Αλί από δάσκαλο του άρπαξε βίαια ένας συμμαθητής του στον δρόμο. Παρ’ όλα αυτά, έμαθε πολλά στη διάρκεια αυτής της καλοκαιρινής περιπέτειας, συνδέοντας σαν σιωπηρός αφηγητής μικρές ιστορίες και καταστάσεις της αληθινής ζωής. Εζησε αρκετά για να γράψει μια έκθεση την πρώτη μέρα του φθινοπώρου.

Ο Τεομάν ακροβατεί σε μια λεπτή γραμμή ανάμεσα στον ντοκιμαντερίστικο ρεαλισμό (η ρευστή καθημερινότητα), στην ψυχολογία (δεν υπάρχει ίχνος ηθογραφίας στις εικόνες του) αλλά και στο σασπένς. Το «Summer Book» είναι σαν μια ελλειπτική τροχιά από τον Κιαροστάμι στον Αντονιόνι.

Oι αλλες ταινιες

• Το ορφανό**

Θρίλερ που πατάει στον δρόμο του «Εξορκιστή» και της «Προφητείας» είναι το «Ορφανό», που προσφέρει ικανοποιητικές ανατριχίλες, παρά την προβλέψιμη εξέλιξή του. Ενα ζευγάρι (Πίτερ Σάρσγκααρντ, Βέρα Φαρμίγκα) χάνει ένα μωρό και προσπαθώντας να επαναφέρει την ισορροπία στη ζωή του αποφασίζει να υιοθετήσει ένα ορφανό κορίτσι. Η Εστερ (Ιζαμπελ Φέρμαν), ωστόσο, δεν είναι ένα συνηθισμένο κορίτσι και τα πράγματα εξελίσσονται ιδιαίτερα ανησυχητικά και τρομακτικά για την οικογένεια.

• Καμπέι, η μητέρα μας**

Η ταινία του Γιόζι Γιαμάντα αφηγείται την ιστορία μιας γυναίκας στην Ιαπωνία του ’40, που αναγκάζεται να στηρίξει την οικογένειά της, όταν ο άντρας της, ένας καθηγητής, φυλακίζεται για την αντίθεσή του στην ιαπωνική εισβολή στην Κίνα. Η Κάγιο θα κάνει ό, τι μπορεί για τα παιδιά της, προσπαθώντας και να τονώσει το ηθικό του φυλακισμένου άντρα της. Η ταινία είναι όμορφα γυρισμένη, με προσοχή στις λεπτομέρειες και μια καλή ερμηνεία από τη Σαγιούρι Γιοσινάγκα, όμως οι δραματικές κορυφώσεις, ειδικά για μια τέτοια ιστορία, είναι σπάνιες και ισχνές.

• Μια μέρα του καλοκαιριού

Η ταινία του Χιροκάζου Κόρε-Εντα είναι ένα οικογενειακό δράμα με επίκεντρο ενήλικες που επισκέπτονται τους ηλικιωμένους γονείς τους με αφορμή τον τραγικό θάνατο του μεγαλύτερου γιου.

Sir no Sir!

Ντοκιμαντέρ που γύρισε το 2005 ο Ντέιβιντ Ζάιγκερ, με θέμα την άγνωστη ιστορία των στρατιωτικών που με τη στάση τους άσκησαν πιέσεις για να αναγκαστεί η κυβέρνηση των ΗΠΑ να δώσει τέλος στον πόλεμο του Βιετνάμ.