Φως στην κινηματογραφική ομίχλη

• ΤΟ «ΧΑΜΕΝΟ» ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΟ ΤΟΠΙΟ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΙΝΕΜΑ
• Της ΒΕΝΑΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου 2009

Και ξαφνικά το κλίμα στον κινηματογραφικό χώρο άλλαξε. Εκεί που κυριαρχούσε η αγωνιστικότητα για τη διεκδίκηση νέου κινηματογραφικού νόμου, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η, όχι χωρίς κόστος, αποχή των «κινηματογραφιστών στην ομίχλη» από Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και Κρατικά Κινηματογραφικά Βραβεία, τώρα μια άλλη έγνοια εμφανίστηκε.

«Με πέντε κεντήματα, θα μπορούσε να γίνει ένα καλό σχέδιο νόμου, που να συμβαδίζει με την εποχή», υποστηρίζει ο Κωνσταντίνος Μωριάτης, παραγωγός της ταινίας «Ακαδημία Πλάτωνος» του Φίλιππου Τσίτου

Να μην πάει χαμένο το σχέδιο νόμου Σαμαρά, αυτό που δεν πρόλαβε να κατατεθεί στη Βουλή (προκηρύχτηκαν εκλογές), αλλά και να φτάσει εγκαίρως στα χέρια των «κινηματογραφιστών στην ομίχλη», αφού ο πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών, Χάρης Παπαδόπουλος, φρόντισε να το «χάσει», δίνοντάς το στη δημοσιότητα με 15 μέρες καθυστέρηση.

Το σχέδιο νόμου βρίσκεται από την Πέμπτη στα χέρια των σωματείων και κυρίως των «κινηματογραφιστών στην ομίχλη». Το μυστήριο ξεκαθάρισε. Πρόκειται για ένα καλό σχέδιο νόμου, πιστό στις απαιτήσεις της εποχής αλλά και σε όσα επί χρόνια ζητούσαν οι παραγωγικές κινηματογραφικές δυνάμεις. Οχι, όμως, οι συνδικαλιστές. Βλέπουν τη δύναμή τους να μειώνεται, αφού περιορίζεται ο αριθμός των εκπροσώπων σωματείων σε Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και επιτροπή Κρατικών Βραβείων. Ισως γι' αυτό και να «εξαφανίστηκε» το νομοσχέδιο. Για να ξεκινήσει η συζήτηση σε μηδενική βάση. Κάποιοι παράγοντες της Διασωματειακής, ίσως, ελπίζουν να ξαναπλασαριστούν σε θέση προνομιακού συνομιλητή του νέου υπουργού Πολιτισμού για να προωθήσουν τις «χαμένες» θέσεις τους.

Τι λένε, όμως, οι «κινηματογραφιστές στην ομίχλη»; «Η πλειοψηφία μας το βλέπει θετικά», μας λέει ο Κωνσταντίνος Μωριάτης, παραγωγός της βραβευμένης ταινίας του Φίλιππου Τσίτου «Ακαδημία Πλάτωνος». «Με πέντε κεντήματα και αλλαγές, ας πούμε στο θέμα της ελληνικότητας, θα μπορούσε να γίνει ένα καλό σχέδιο νόμου, που συμβαδίζει με την εποχή. Είναι, δηλαδή, μια σωστή βάση για τον νέο υπουργό Πολιτισμού. Το 1,5% αλλά και η επιστροφή του ειδικού φόρου στον παραγωγό δίνει μακροπρόθεσμα τη δυνατότητα του καλλιτεχνικού ρίσκου. Διότι, όσο πιο πολλά λεφτά υπάρχουν για την παραγωγή, τόσο πιο εύκολα και με άνεση θα χρηματοδοτούνται και ταινίες που δεν κόβουν εισιτήρια. Ακόμα και από τα κανάλια. Αυτό δείχνει η ευρωπαϊκή εμπειρία, κυρίως το πετυχημένο γαλλικό μοντέλο».

Το ίδιο θετικός είναι και ο «κινηματογραφιστής στην ομίχλη» Δημήτρης Αθανίτης, σκηνοθέτης της απέχουσας από το φεστιβάλ ταινίας «3 μέρες ευτυχίας» και πρόεδρος της Ενωσης Σκηνοθετών Παραγωγων. «Η πρόταση νόμου είναι σημαντική γιατί δίνει μια νέα βάση συζήτησης. Βάζει οριστικά στην άκρη το γραφειοκρατικό νομοσχέδιο της Διασωματειακής και θέτει ένα μίνιμουμ υγιές πλαίσιο, τόσο με τα θεσμικά όσο και με τα επενδυτικά μέτρα που προβλέπει. Από τα πιο σημαντικά, τα φορολογικά κίνητρα για επενδύσεις σε ταινίες και ο διαχωρισμός Κρατικών Βραβείων-Φεστιβάλ. Είναι σημαντικό να υπάρξουν, μέσα από κίνητρα, πολλές νέες, κυρίως ιδιωτικές, πηγές χρηματοδότησης. Είναι αναγκαίο να αποκτήσουμε διαφανείς, ουσιαστικές λειτουργίες. Η στιγμή είναι ιδιαίτερη. Το ελληνικό σινεμά έχει ορμή, έχει άποψη. Χρειάζεται μια αποφασιστική ώθηση για να αποκτήσουν αυτά τα γνωρίσματα διάρκεια και ωριμότητα. Οι κινηματογραφιστές έχουμε απόλυτη αίσθηση αυτής της στιγμής και θα επιμείνουμε για να ψηφιστεί και να εφαρμοσθεί ένας νόμος, που θα φέρει το ελληνικό σινεμά στο προσκήνιο».

«Η πρόταση νόμου είναι σημαντική, γιατί βάζει οριστικά στην άκρη το γραφειοκρατικό νομοσχέδιο της διασωματειακής και θέτει ένα μίνιμουμ υγιές πλαίσιο, τόσο με τα θεσμικά όσο και με τα επενδυτικά μέτρα που προβλέπει», πιστεύει ο Δημήτρης Αθανίτης, σκηνοθέτης της απέχουσας από το φεστιβάλ ταινίας «3 μέρες ευτυχίας» (σκηνή στη φωτογραφία με την Αλεξάνδρα Αϊδίνη) και πρόεδρος της Ενωσης Σκηνοθετών Παραγωγών

Το νομοσχέδιο Σαμαρά όντως:

* Βοηθάει την ανάπτυξη (με φοροαπαλλαγές και επιστροφή του ειδικού επί των εισιτηρίων φόρου στους παραγωγούς).

* Ενισχύει τους νέους σκηνοθέτες, με ειδικό κωδικό στο ΕΚΚ, που τροφοδοτείται από τα έσοδα των μπλοκμπάστερ.

* Νομοθετεί το 1,5% προσθέτοντας στην παραγωγή τουλάχιστον άλλα 12 εκατ. ευρώ τον χρόνο.

* Δίνει κύρος και διαφάνεια στα Κρατικά Βραβεία.

Είναι φανερό ότι είναι σχεδόν αντιγραφή της τολμηρής πρότασης που κατέθεσε, Σεπτέμβριο του 2008, η επιτροπή Γαβρά, αποτελούμενη από σκηνοθέτες, παραγωγούς, διανομείς, αιθουσάρχες και κριτικούς με κύρος, γνώση της Ευρώπης και του κόσμου και, κυρίως, χωρίς κομματικές ή συνδικαλιστικές σκοπιμότητες. Η επιτροπή είχε συσταθεί τον Δεκέμβριο του 2007 από τον τότε υπουργό Πολιτισμού Μιχάλη Λιάπη, ξεσηκώνοντας την οργή των συνδικαλιστών, που είχαν μείνει για πρώτη φορά απέξω. Το ίδιο τους εξόργισε και η πρότασή της. Η Διασωματειακή επιδόθηκε σε σκληρό αγώνα να μην γίνει δεκτή όταν ο διάδοχος του Λιάπη, Αντώνης Σαμαράς, άρχισε να ασχολείται με το σινεμά. Σίγουρα αυτή η πίεση πάνω στο άτολμο ΥΠΠΟ έπαιξε ρόλο στην καθυστέρηση του νομοσχεδίου. Δεν αθωώνεται, όμως, ο υπουργός Πολιτισμού, που θα μπορούσε να το είχε καταθέσει, κερδίζοντας το μοναδικό, ίσως, εύσημο από το αποτυχημένο πέρασμά του από την Μπουμπουλίνας.

Σήμερα οι «κινηματογραφιστές στην ομίχλη» θα συναντηθούν με την ηγεσία του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (Δέσποινα Μουζάκη, Γιώργος Χωραφάς). Οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι δεν κάνουν πίσω και ότι οι ταινίες τους δεν θα παιχτούν στη Θεσσαλονίκη.

Τι προβλέπει

* ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ: Ανατρέπεται η ισχύουσα 3 προς 4 αναλογία στο δ.σ. διορισμένων από ΥΠΠΟ και εκλεγμένων από γενική συνέλευση μελών.

Τέσσερις είναι οι διορισμένοι και τρεις οι εκλεγμένοι -σαφής μείωση της δύναμης των σωματείων. Εκτός από τον διευθύνοντα σύμβουλο, κανένα άλλο μέλος τού δ.σ. δεν πληρώνεται.

* ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΚΑΙ ΣΙΝΕΜΑ: Τα κανάλια επενδύουν στην κινηματογραφική παραγωγή το 1,5% του αναγραφόμενου στον ισολογισμό τους κύκλου εργασιών. Στην αντίθετη περίπτωση, το ΥΠΠΟ επιβάλλει ισόποσο πρόστιμο, που περιέρχεται στα ταμεία του. Το νομοσχέδιο έχει την εναλλακτική ρύθμιση να αποδίδεται το πρόστιμο στο ΕΚΚ. Η πρόταση Γαβρά ήθελε, αντίθετα, το ΕΚΚ να παίρνει απ' ευθείας από τα κανάλια το 1,5% και να το ρίχνει στην παραγωγή.

* ΚΡΑΤΙΚΑ ΒΡΑΒΕΙΑ: Αποδεσμεύονται από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, απονέμονται στην Αθήνα τον Μάρτιο και δεν είναι χρηματικά. Η κριτική επιτροπή αποτελείται από 75 μέλη: 6 θεσμικά (διευθυντές φεστιβάλ κ.λπ.), 36 βραβευμένους όλων των ειδικοτήτων των προηγουμένων ετών, 15 καλλιτέχνες αναγνωρισμένου κύρους και 18 εκπροσώπους σωματείων. Μπορούν να βραβευτούν και αλλοδαποί, φτάνει να ζουν στην Ελλάδα τουλάχιστον για πέντε χρόνια.

* ΕΙΔΙΚΟΣ ΦΟΡΟΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ: Μέχρι τα 50 χιλιάδες εισιτήρια επιστρέφεται στον παραγωγό το σύνολο του φόρου. Οσο αυξάνονται τα εισιτήρια μειώνεται κλιμακωτά (κατά 100 χιλ. εισιτήρια) το ποσοστό επιστροφής και ο υπόλοιπος φόρος αποδίδεται στον κωδικό «νέος κινηματογράφος» του ΕΚΚ για πρώτες ή δεύτερες ταινίες.

* ΝΕΟΣ ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΦΟΡΟΣ: 4% επί των εσόδων που πραγματοποιούν εταιρείες από τη μετάδοση ταινιών με χρέωση σε Ιντερνετ, βίντεο on demand, κινητά τηλέφωνα κ.λπ. πηγαίνει κατά 90% στο ΕΚΚ και 10% στο ΥΠΠΟ.