66ο Φεστιβάλ Βενετίας: Επίθεση στη Γουόλ Στριτ και λίγη λογοκρισία

• Του ΝΙΝΟΥ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗ, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 7 Σεπτεμβρίου 2009

Η φοβερή επίθεση, γροθιά στο στομάχι, στη Γουόλ Στριτ και τον αμερικανικό καπιταλισμό από τον Μάικλ Μουρ στην ταινία του «Καπιταλισμός: μια ιστορία έρωτα» και η λογοκρισία στη ρουμάνικη ταινία «Φραντσέσκα», με τη δικαιολογία ότι προσβάλλει μέλη της κεντροδεξιάς κυβέρνησης του Μπερλουσκόνι, κυριάρχησαν στη διάρκεια του πρώτου Σαββατοκύριακου του φεστιβάλ.

«Η Γουόλ Στριτ δεν ανήκει σε καμιά κυβέρνηση, δεν έχει καμιά ηθική, το μόνο που την ενδιαφέρει είναι το χρήμα. Την υποστηρίζουν όλες οι συντηρητικές κυβερνήσεις από την εποχή του Ρέιγκαν», είπε ο Μάικλ Μουρ

«Γύρισα την ταινία μου πριν ξεσπάσει η οικονομική κρίση», ανέφερε ο σκηνοθέτης του «Sicko», «και ήδη σ' αυτή φαίνονταν τα επικείμενα φριχτά αποτελέσματα... Η Γουόλ Στριτ δεν ανήκει σε καμιά κυβέρνηση, δεν έχει καμιά ηθική, το μόνο που την ενδιαφέρει είναι το χρήμα. Και την υποστήριζαν όλες οι συντηρητικές κυβερνήσεις από την εποχή του Ρόναλντ Ρέιγκαν».

Ο Μάικλ Μουρ ξεκινά την ταινία του με μια σύγκριση ανάμεσα στην αρχαία Ρώμη και τη Γουόλ Στριτ, τονίζοντας τα κοινά σημεία τους - την αποκλειστική επιδίωξη της απόκτησης χρήματος. Για τον Μουρ η Γουόλ Στριτ απέκτησε όχι μόνο την αυτονομία της αλλά και τη δύναμη να επιβάλει τη θέλησή της στις διάφορες, συντηρητικές βασικά, κυβερνήσεις, από την εποχή της διακυβέρνησης του Ρέιγκαν για να φτάσει στην αποκορύφωσή της την οκταετία του Μπους.

Ο Μουρ και ο καμεραμάν του επισκέπτονται διάφορες Πολιτείες για να καταγράψουν τα αποτελέσματα της πρόσφατης οικονομικής κρίσης: με συνεντεύξεις με απλούς ανθρώπους, με «επιθέσεις» ενάντια στις τράπεζες, στην General Motors και άλλες μεγάλες εταιρείες, που ενώ τα κέρδη τους ανεβαίνουν εξακολουθούν κάθε χρόνο να απολύουν χιλιάδες υπαλλήλους, με τις τράπεζες να διώχνουν αγρότες από τα σπίτια στα οποία έχουν ζήσει όλη τους τη ζωή επειδή δεν μπορούν να πληρώσουν τις δόσεις τους. «Τι μπορώ να κάνω;», ρωτάει ένας, «κανένας δεν μας υποστηρίζει, ο μόνος τρόπος που μου απομένει είναι να ληστέψουμε τις τράπεζες».

Ο Μουρ παίρνει συνεντεύξεις και από ανθρώπους που αντιστέκονται, όπως τα μέλη μιας επαρχιακής κοινότητας, τα οποία ανοίγουν ένα από τα «κατασχεμένα» σπίτια και το ξαναδίνουν στην άστεγη οικογένεια που ζούσε εκεί, καταφέρνοντας να διώξουν την αστυνομία. Το ίδιο γίνεται και με εργοστάσιο που είχε κλείσει και που τη λειτουργία του αναλαμβάνουν με επιτυχία οι εργάτες. Ο Μουρ τελειώνει ζητώντας από τους θεατές να αντιδράσουν. Στο απολαυστικό φινάλε φαίνεται ο ίδιος να περιτυλίγει το τεράστιο κτίριο της τράπεζας της Αμερικής (Bank of America) με μια κολλητική ταινία που, όπως και στις αστυνομικές υποθέσεις, γράφει «μην πλησιάζετε - τόπος του εγκλήματος» και να φωνάζει στα κλεισμένα στο κτίριο στελέχη της τράπεζας «ήρθα να κάνω μια σύλληψη από μέρους των πολιτών».

Η αναφορά της ταινίας «Φραντσέσκα» του Ρουμάνου Μπόμπι Παουνέσκου σε δύο μέλη του κεντροδεξιού κόμματος του Μπερλουσκόνι, στον δήμαρχο της Βερόνας Φλάβιο Τόζι, που τον αποκαλεί «σκατοδήμαρχο», και στη βουλευτίνα Αλεσάντρα Μουσολίνι, «που θέλει να σκοτώσει όλους τους Ρουμάνους», προκάλεσε την έντονη αντίδραση των δύο πολιτικών. Το αποτέλεσμα ήταν χθες η εταιρεία διανομής της ταινίας στη Βενετία να αποφασίσει, ύστερα από νομική παρέμβαση, να την αποσύρει.

Κινηματογραφικά πυρά από την κυβέρνηση του Μπερλουσκόνι δέχτηκε και το δανέζικο ντοκιμαντέρ «Βιντεοκρατία» του Ερίκ Καντίνι, παραγωγής της εταιρείας «Ζεντρόπα» του Λαρς φον Τρίερ (τμήμα «Μέρες των Δημιουργών»). Παρουσιάζει με ειρωνικό, σαρκαστικό τρόπο τον καταστροφικό ρόλο της ιδιωτικής τηλεόρασης στη δημιουργία μιας χυδαίας υποκουλτούρας κι ενός ανεγκέφαλου κοινού, που παρασύρεται εύκολα από την προπαγάνδα της πολιτικής του Μπερλουσκόνι.*