- Περισσότερα από 850 βιντεοκλάμπ έβαλαν λουκέτο μέσα σε επτά μήνες
- Του Δημητρη Pηγοπουλου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 31/5/2009
Υπάρχει μια κατηγορία Ελλήνων που δεν περίμενε την οικονομική κρίση για να τα βάψει μαύρα. Και ακόμα χειρότερα: υπάρχει μια κατηγορία Ελλήνων που δεν μπορούν να ελπίζουν σε ανάκαμψη ούτε μετά το τέλος της ύφεσης, όποτε κι αν έρθει αυτό. Είναι όσοι απασχολούνται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην ευρύτερη αγορά παραγωγής, διανομής, εκμετάλλευσης και ενοικίασης κινηματογραφικών προϊόντων.
Από τον περασμένο Νοέμβριο περισσότερα από 850 βιντεοκλάμπ έβαλαν λουκέτο, σε σύνολο 2.500 σε όλη τη χώρα. Σε διάστημα λίγων μηνών αποψιλώθηκε το 1/3 των σημείων ενοικίασης και πώλησης dvd. Ο ρυθμός είναι δραματικά καταιγιστικός και, δυστυχώς, δεν είναι το μοναδικό ανησυχητικό σημάδι στον ορίζοντα. Διαστάσεις πανωλεθρίας έχει λάβει η κρίση στα αυτόματα σημεία ενοικίασης. Σε ομαδικές απολύσεις εργαζομένων προχώρησαν πρόσφατα μεγάλες εταιρείες διανομής dvd στην Αθήνα, ενώ τρεις εξ αυτών (σε σύνολο 11, πανελλαδικά) έκλεισαν. Το ντόμινο της κρίσης του dvd ξεσπάει ορμητικά και επηρεάζει κάθε μικρό ή μεγάλο κομμάτι της αλυσίδας. Καθόλου περίεργο, αν αναλογιστεί κανείς ότι τα έσοδα από τη διάθεση ταινιών για ενοικίαση στα βιντεοκλάμπ αντιπροσώπευε το 70% των κερδών των κινηματογραφικών εταιρειών, ανεξάρτητων ή πολυεθνικών. Σήμερα, που τα κέρδη συρρικνώνονται, επιστρατεύονται οι απολύσεις.
Η κρίση του dvd είναι το πρώτο μεγάλο θύμα της ανεξέλεγκτης πειρατείας κινηματογραφικών ταινιών στο Ιντερνετ. Κι αν τα μαζικά λουκέτα του 2009 φέρνουν στο μυαλό τις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν τα συνοικιακά βιντεοκλάμπ έκλειναν το ένα μετά το άλλο χτυπημένα από την εισβολή της ιδιωτικής τηλεόρασης, οι ομοιότητες σταματάνε μόνο στους αριθμούς. Αναλύοντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της τωρινής κρίσης, συνειδητοποιεί κάποιος πως το dvd σαν προϊόν προς ενοικίαση είναι ουσιαστικά ένα «τελειωμένο» προϊόν. Μιλάμε για το πολύ ειδικό περιβάλλον του 2009, με τις περισσότερες «νέες» ταινίες των βιντεοκλάμπ να διατίθενται ήδη μήνες νωρίτερα από τους σχετικούς ιστότοπους του Διαδικτύου.
Η αγορά βουλιάζει
Ο κ. Ανδρέας Κονταράκης είναι 26 χρόνια στην αγορά των βιντεοκλάμπ, εκπροσωπεί μεγάλη αλυσίδα του χώρου και διαβεβαιώνει ότι αυτό που συμβαίνει σήμερα δεν έχει προηγούμενο. Ξεκαθαρίζει εξαρχής ότι η σημερινή κρίση δεν έχει καμία απολύτως σχέση με το αρνητικό οικονομικό περιβάλλον. «Εμείς σε περιόδους ύφεσης ήμασταν πάντα στην πλευρά των κερδισμένων. Γιατί το dvd είναι ένα φθηνό είδος οικιακής ψυχαγωγίας». Και τώρα; «Αν δεν παρθούν άμεσα μέτρα κατά της online πειρατείας, όπως συνέβη πριν από λίγες εβδομάδες στη Γαλλία, δεν θα μείνει τίποτα όρθιο. Μια ολόκληρη αγορά βουλιάζει», προειδοποιεί και δεν εννοεί τα στενά όρια της συντεχνίας του. Μιλάει για τις εταιρείες που απολύουν κόσμο, μιλάει για την πτώση των εισιτηρίων στα μούλτιπλεξ και όχι μόνο.
«Ξέρετε, ο ανώνυμος χρήστης του Ιντερνετ που κατεβάζει ταινίες στο σπίτι του έχει την ψευδαίσθηση ότι το θύμα αυτής της ιστορίας είναι οι μεγάλες πολυεθνικές. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο λάθος απ’ αυτό. Οι πολυεθνικές, τα μεγάλα στούντιο βρίσκουν τρόπους να βγαίνουν σχεδόν αλώβητες, επιβιώνουν μια χαρά. Αυτό μας έδειξε η κρίση των δισκογραφικών, το ίδιο βλέπουμε να συμβαίνει σήμερα στις εταιρείες που διαχειρίζονται κινηματογραφικά προϊόντα. Το πολύ πολύ να απολύσουν εργαζομένους».
Αυτό δηλαδή που γίνεται σήμερα στην Ελλάδα. Κατά μέσον όρο ένα ελληνικό βιντεοκλάμπ απασχολεί 3,5 εργαζόμενους. Σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για οικογενειακές επιχειρήσεις. Αν κάνετε τον πολλαπλασιασμό, θα διαπιστώσετε ότι από τον Νοέμβριο και μετά έμειναν άνεργοι 2.975 άνθρωποι, επιχειρηματίες και υπάλληλοι. «Το δράμα είναι ότι τουλάχιστον ως προς τους επιχειρηματίες έχουμε συνήθως ανθρώπους μεγαλύτερους των 50 ετών και οι οποίοι καλούνται σήμερα να κάνουν τι;» αναρωτιέται ο κ. Κονταράκης.
Η Γαλλία παίρνει μέτρα
Αλλά, τι έκανε η Γαλλία που δεν κάνουν η Ελλάδα και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οπως όλα δείχνουν, η Γαλλία θα γίνει σύντομα η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που θα ποινικοποιήσει το παράνομο «κατέβασμα» μουσικής και ταινιών από το Διαδίκτυο με κίνδυνο διακοπής της σύνδεσης του ιδιώτη σε περίπτωση υποτροπής. Η Γαλλική Εθνοσυνέλευση ενέκρινε το σχέδιο νόμου που εμπνεύστηκε ο ίδιος ο πρόεδρος Σαρκοζί και σύμφωνα με το οποίο από το ερχόμενο φθινόπωρο όσοι επιδίδονται στο «κατέβασμα» ταινιών και μουσικής από το Διαδίκτυο, θα αρχίσουν να λαμβάνουν ταχυδρομικώς τις πρώτες προειδοποιήσεις από το νέο θεσμικό όργανο, την Ανώτατη Αρχή για τη Διάδοση των Εργων και την Προστασία των Πνευματικών Δικαιωμάτων στο Ιντερνετ (Hadopi), που συστήνεται άμεσα.
Σε περίπτωση υποτροπής, οι πρώτες διακοπές στη διαδικτυακή σύνδεση θα ξεκινήσουν από το 2010, με τους «πειρατές» όμως να συνεχίζουν να πληρώνουν τη συνδρομή τους, πράγμα που θα συνιστά μια «διπλή ποινή» για τους καταναλωτές, όπως καταγγέλλει η αντιπολίτευση.
Ανάλογες προτάσεις επεξεργάζεται και η βρετανική κυβέρνηση. Το προσχέδιο, προβλέπει, ανάμεσα σε άλλα, ότι οι πάροχοι διαδικτυακών συνδέσεων και υπηρεσιών οφείλουν να ελέγχουν τους χρήστες τους.
Το παράνομο εμπόριο στο δρόμο
Αλλος μεγάλος μπελάς για τα βιντεοκλάμπ είναι τα πειρατικά dvd που συνήθως διατίθενται στους δρόμους από οικονομικούς μετανάστες. «Τα πουλάνε έξω από τα μαγαζιά μας», λέει αποκαρδιωμένος ένας ιδιοκτήτης βιντεοκλάμπ της οδού Αχαρνών. Υπολογίζεται ότι μόνο το 2005 το ελληνικό Δημόσιο έχασε πάνω από 15,7 εκατ. ευρώ από φόρους επί κερδών και ΦΠΑ. Το κάπως αστείο είναι ότι και αυτή η παράδοξη αγορά πλήττεται εξίσου από την online πειρατεία. Oταν μπορείς να κατεβάσεις δωρεάν μια ταινία στη θαλπωρή του σπιτιού σου και τα τρία ευρώ είναι πολλά.
Το παράνομο εμπόριο πειρατικών dvd έχει τις ρίζες του σε πολύ καλά οργανωμένα κυκλώματα οικονομικού εγκλήματος. Αυτό που δείχνει εντυπωσιακό είναι η ανικανότητα της Ελληνικής Αστυνομίας να περιορίσει γενικά το παρεμπόριο. Αυτό που βλέπεις στους δρόμους της Αθήνας είναι εκφοβιστικές περιπολίες και πανικόβλητους μετανάστες με τη πραμάτεια επ’ ώμου να σκορπίζουν τρέχοντας στα στενά. Μια επαναλαμβανόμενη εικόνα στα όρια της ιλαροτραγωδίας. «Εμείς δεν ζητάμε να συλλαμβάνονται οι άνθρωποι αυτοί», σημειώνει ο κ. Κονταράκης. «Αλλά εδώ που έχουμε φτάσει, ούτε καν κατάσχεται το παράνομο εμπόρευμα».
Σύμφωνα με έκθεση της RAND Corpοration (Research and Development), η πειρατεία ταινιών μπορεί σε μερικές περιπτώσεις να αποδειχθεί πιο επικερδής και από το λαθρεμπόριο ναρκωτικών: ένα πειρατικό dvd στη Μαλαισία κοστίζει 70 σεντς και μπορεί να πωληθεί μέχρι και 10 φορές ακριβότερα στους δρόμους του Λονδίνου.
Στα στέκια των μεταναστών
Οταν η online πειρατεία έκανε την εμφάνισή της στην Ελλάδα, τα βίντεο κλαμπ που αισθάνθηκαν λιγότερο τις επιπτώσεις της επερχόμενης κρίσης ήταν τα βίντεο κλαμπ σε συνοικίες της Αθήνας με σημαντικό μεταναστευτικό πληθυσμό. Η εξοικείωση με την ελληνική γλώσσα και η χαμηλή τιμή ενοικίασης διαμόρφωσαν ένα ελκυστικό πακέτο οικιακής ψυχαγωγίας. «Ναι, αυτό συνέβαινε πριν από λίγα χρόνια», θυμάται ένας ιδιοκτήτης βίντεο κλαμπ στην περιοχή του Αγίου Παντελεήμονα. «Οχι πια. Σήμερα ο μετανάστης που είναι σε θέση να διαβάσει ελληνικούς υπότιτλους μπορεί σίγουρα να κατεβάσει ταινίες από το Ιντερνετ κι αν δεν μπορεί ο ίδιος, μπορεί κατά πάσα πιθανότητα ένας φίλος του. Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι παρέες νέων παιδιών να μπαίνουν στα μαγαζιά μας να “τσεκάρουν” καινούργιους τίτλους και να επιστρέφουν σπίτι τους για να τους “κατεβάσουν”. Μας χρησιμοποιούν δηλαδή ως οργανωμένες πηγές ενημέρωσης. Αλλά αυτό δεν έχει σχέση με τους μετανάστες. Το κάνουν εξίσου και οι Ελληνες».
Δίπλα στα «κανονικά» βίντεο κλαμπ επιβιώνει κι ένα υβρίδιο, ανάμεσα σε call center και σημείο ενοικίασης dvd που απευθύνονται αποκλειστικά σε μετανάστες. Πρόκειται για συνοικιακά μαγαζιά συγκεκριμένης εθνικής ταυτότητας που «πουλάνε» οικονομικές κλήσεις στην πατρίδα αλλά και νοικιάζουν σημαντικό αριθμό οπτικοακουστικού υλικού, επίσης από την πατρίδα. Ταινίες, αθλητικά γεγονότα που δεν πρόκειται να βρουν ποτέ στην Ελλάδα. Τα μαγαζιά είναι συνήθως και στέκια, ένα είδος καφενείου που περνάει κανείς την ώρα του. Ρωτάμε τον πωλητή από το Μπαγκλαντές πώς πάνε οι δουλειές και δείχνει ευχαριστημένος. Συνεννοούμαστε περισσότερο με νοήματα, την ίδια ώρα που η υπόλοιπη παρέα κάνει «χαβαλέ» για την ξαφνική δημοσιότητα. Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς την καθημερινότητα αυτών των ανθρώπων όπως και τη θέση της τεχνολογίας στις όχι εύκολα ζωές τους. Ντρέπομαι να τους ρωτήσω αν «κατεβάζουν» ταινίες από το Ιντερνετ αν και δεν θα με αιφνιδίαζε καμιά απάντηση.
No comments:
Post a Comment