Το οργισμένο είδωλο του Βενσάν Κασέλ

• Ο πρωταγωνιστής του εκρηκτικού «Μίσους» των ’90s δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας ενσαρκώνοντας τον Γάλλο κακοποιό Ζακ Μεσρίν

Το 1990, ο Βενσάν Κασέλ ανακάλυψε τον σκηνοθέτη που ανταποκρινόταν στη δυναμική της γενιάς του σε μια μικρού μήκους ταινία που ο τίτλος της ήταν ένας αναγραμματισμός του εμβληματικού «Pierrot le Fou» («Τρελός Πιερό) του Γκοντάρ. Το οκτάλεπτης διάρκειας «Fierrot le Pou» έφερε τον Κασέλ κοντά στον πιο ταλαντούχο και πολλά υποσχόμενο Γάλλο σκηνοθέτη στα χρόνια του '90, τον Ματιέ Κασοβίτς. Το 1995, οι δυο τους κατέκτησαν τις Κάννες με το ασπρόμαυρο «Μίσος», που έφερε το πνεύμα του Γκοντάρ στο πολυσυλλεκτικό Παρίσι των κοινωνικών ανισοτήτων και του ρατσιστικού μίσους. Για τον Κασέλ ακολούθησαν το βίαιο «Dobermann», τα εμπορικά «Πορφυρά ποτάμια», το σεξιστικά ακραίο «Μη αναστρέψιμος» και άλλες ταινίες. Σήμερα, ο Γάλλος ηθοποιός επανέρχεται στην επικαιρότητα με ένα γκανγκστερικό έπος, το δίπτυχο «Υπ' αριθμόν 1 δημόσιος κίνδυνος Μέρος 1ο & Μέρος 2ο», ενσαρκώνοντας με μια σπουδαία ερμηνεία έναν μύθο του γαλλικού υποκόσμου, τον γκάνγκστερ Ζακ Μεσρίν που έδρασε στη Γαλλία και στον Καναδά από τις αρχές του '60 μέχρι τα τέλη του '70.

• Αρσενικό, θηλυκό

Από το «Μίσος» του '95 μέχρι τον «Δημόσιο κίνδυνο» ο Κασέλ διέγραψε μια εντυπωσιακή τροχιά που τον καθιέρωσε ως την πιο cool ανδρική φιγούρα του σημερινού γαλλικού σινεμά. Ωραίος, όχι όμως με τα κυρίαρχα πρότυπα της ανδρικής ομορφιάς που αναδεικνύουν όλο και πιο πολύ μια παιδική όψη του άνδρα (baby face), έγινε ο πιο πειστικός σκληρός της οθόνης. Ηθοποιός μεγάλης γκάμας και όχι καρατερίστας. Ενας νέος Μπελμοντό με αδρά χαρακτηριστικά και σιγουριά στο βλέμμα, με βίαιες εκρήξεις, αλλά και με τρυφερή καρδιά που παραδίδεται στις γυναίκες. «Ο Ρίτσαρντ Μπάρτον είχε πει κάποτε ότι ο άνδρας ηθοποιός είναι κάτι λιγότερο από άνδρας και ότι η γυναίκα ηθοποιός είναι κάτι περισσότερο από γυναίκα. Eπειτα από χρόνια, έδωσα κάποιο νόημα σ' αυτή τη φράση: στον κινηματογράφο ο ηθοποιός δεν αποφασίζει για το πώς, αλλά μόνον για το εάν θα διαθέσει ή όχι τον εαυτό του στον σκηνοθέτη. Κι αυτό έχει κάτι θηλυκό μέσα του», λέει ο Κασέλ.

• «Μερίν, όχι Μεσρίν!»

Λέγεται πως οι Γάλλοι έχουν μια εμμονή με την προφορά της γλώσσας τους σε σημείο να σνομπάρουν τους «αποκλίνοντες». Υπάρχουν μερικές στιγμές στο «Υπ' αριθμόν 1 δημόσιος κίνδυνος, μέρος 2ο» όπου ο διαβόητος γκάνγκστερ του Κασέλ επιβεβαιώνει αυτή τη φήμη. Μετά μια σύλληψή του, ο Μεσρίν (έτσι τον αποκαλούσαν όλοι) γίνεται έξω φρενών με έναν αστυνόμο που του παίρνει κατάθεση: «Μερίν και όχι Μεσρίν είναι τ' όνομά μου», κραυγάζει έξαλλος... Μικρές λεπτομέρειες σαν την παραπάνω μεγεθύνει ο Κασέλ με την ερμηνεία του, πυροδοτώντας ξαφνικές εκρήξεις από ασήμαντες καταστάσεις.

Ο Μεσρίν είναι ένας χαμαιλέων που μεταμορφώνεται διαρκώς για να επιβιώσει σαν μοναχικός λύκος σ' έναν κόσμο ευνουχισμένο από αξίες. Φέρει δύο σοβαρά τραύματα στη συνείδησή του, που σχετίζονται με την πατρίδα. Το πρώτο από το γεγονός ότι ο πατέρας του ήταν δωσίλογος στα χρόνια της Kατοχής και το δεύτερο από τη συμμετοχή του στον πόλεμο της Αλγερίας (όπου έμαθε πώς εκτελούν εν ψυχρώ).

• Πολλά πρόσωπα

Ο Κασέλ αλλάζει διαρκώς πρόσωπα με τρόπο που θυμίζει άλλοτε τον Ντε Νίρο στο «Οργισμένο είδωλο» κι άλλοτε τον Πατσίνο στον «Σημαδεμένο». Ο δικός του Μεσρίν, που πιθανόν να μην έχει ιδιαίτερη σχέση με τον διαβόητο κακοποιό, είναι πιο κοντά στον κυνικό και μηδενιστή χαρακτήρα που έπλασε ο Μπελμοντό στο «Με κομμένη την ανάσα» του Γκοντάρ, παρά στους τραγικούς ήρωες του Μελβίλ που απογείωσαν το γαλλικό αστυνομικό φιλμ στις δεκαετίες '60 και '70. «Θέλω να ζήσω επικίνδυνα σε τούτο τον κόσμο», λέει ο Μισέλ Πουακάρ στην ταινία-ορόσημο της νουβέλ βαγκ. Κάτι παρόμοιο διακηρύσσει σήμερα και ο διαρκώς θυμωμένος Μεσρίν, που είναι κυνικός και αδίστακτος και σέβεται μόνον τον λόγο του και τις γυναίκες.

Ο σκηνοθέτης του «Δημοσίου κινδύνου», ο Ζαν Φρανσουά Ρισέ, τον σκιαγραφεί άλλοτε σαν ένα ρομαντικό Ρομπέν των Δασών που συγκρούεται μετωπικά με την εξουσία κι άλλοτε σαν ένα ρεαλιστή, που εκτός από τα όπλα χρησιμοποιεί και την ισχύ των μίντια για να θρέψει τον μύθο του.

Δείτε

• Υπ' αριθμόν 1 δημόσιος κίνδυνος. Μέρος 1ο (L' instinct de mort, 2008)

  Υπ' αριθμόν 1 δημόσιος κίνδυνος. Μέρος 2ο (L' ennemi public no1, 2008)

Οι δύο ταινίες του Ζαν Φρανσουά Ρισέ που συνθέτουν τη μυθιστορηματική ζωή του Ζακ Μεσρίν βασίζονται στην αυτοβιογραφία του διαβόητου γκάνγκστερ. Στην πρώτη, βλέπουμε την είσοδο του Μεσρίν στον υπόκοσμο και τη διαφυγή του στον Καναδά, όπου χαρακτηρίστηκε «δημόσιος κίνδυνος» μετά την απόδρασή του από μια φυλακή υψίστης ασφαλείας. Στη δεύτερη, τη βεντέτα του με έναν επιθεωρητή της αστυνομίας και την ανάδειξή του σε σταρ των μίντια. Δίπλα στον Βενσάν Κασέλ οι Ζεράρ Ντεπαρντιέ, Ματιέ Αμαλρίκ, Λιντβίν Σανιέ, Ζεράρ Λαβνάν. (Προβάλλονται στις αίθουσες)

• Το μίσος (La haine, 1995)

Μια εικόνα της γαλλικής νεολαίας των 90's, με τα φαντάσματα της νουβέλ βαγκ να στοιχειώνουν τα υποβαθμισμένα διαμερισμάτα του Παρισιού. «Το μίσος» μάς σύστησε τον Κασέλ και τον σκηνοθέτη Ματιέ Κασοβίτς. (Σε dvd)

• Πάνω στα χείλη μου (Sur mes levres, 2001)

Ενα θρίλερ του Ζακ Οντιάρ που μοιάζει με ψίθυρο. Mια μοναχική γραμματέας με προβλήματα ακοής και ικανότητα να διαβάζει τα χείλη των ανθρώπων βοηθάει έναν πρώην κατάδικο. Η Εμανουέλ Ντεβός στο πλευρό του Κασέλ. (Σε dvd)

• Μη αναστρέψιμος (Irreversible, 2002)

Ο Γκασπάρ Νοέ αφηγείται αντίστροφα την ιστορία ενός βιασμού που οδήγησε σε έγκλημα εκδίκησης. Σινεμά βεριτέ, με τον Κασέλ συμπρωταγωνιστή της συζύγου του Μόνικα Μπελούτσι. (Σε dvd)

• Του Δημητρη Mπουρα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 10/5/2009