Saturday, May 23, 2009

Ο Μεσαίωνας ήταν σκοτεινή συνωμοσία;

  • Στο «Illuminati – οι Πεφωτισμένοι», ξαναζεσταίνεται η βεντέτα του Βατικανού και των ιεροεξεταστών με την επιστήμη

Η «Αποκάλυψη» του Ιωάννη δεν είναι μια απλή εσχατολογία. Είναι η ιδέα του διαχωρισμού των αμνών από τα ερίφια, η ρίζα της ιδέας του Καλού και του Κακού στον χριστιανικό πολιτισμό. Σε αυτή τη βάση δημιουργήθηκαν κατά τον Ουμπέρτο Εκο διάφορες αιρέσεις και «αποκαλυπτικά» κινήματα που έδρασαν υπό τη σημαία του χριστιανισμού στα χρόνια του Μεσαίωνα. Αυτή η ιστορική περίοδος, που ο Εκο επιχείρησε να την ανασυνθέσει μυθιστορηματικά στο «Ονομα του ρόδου», μεταφέρεται στο σήμερα λογοτεχνικά και κινηματογραφικά, με τα μπεστ σέλερ του Νταν Μπράουν και τις ταινίες του Ρον Χάουαρντ που βασίζονται σε αυτά: τον «Κώδικα Da Vinci» και το «Illuminati – οι Πεφωτισμένοι» που έχει κατακλύσει τις κινηματογραφικές αίθουσες.

Το «Ονομα του ρόδου» είναι ένα πολυεπίπεδο αστυνομικό μυθιστόρημα, στο οποίο επιχειρείται η ερμηνεία του Μεσαίωνα με άξονα την ορθολογιστική σκέψη και πλαίσιο τις θεολογικές και φιλοσοφικές συγκρούσεις της εποχής. «Κατά τα πρώτα χρόνια του χριστιανισμού, εμφανίζονται πολλές “αποκαλυπτικές” ερμηνείες της ιστορίας. Ομάδες “εκλεκτών” ταυτίζουν αρχικά το κράτος, έπειτα την επίσημη Εκκλησία, με τη διαφθορά». Αυτές οι αιρέσεις αμφισβητούν την αυθεντία και την αποκλειστική αρμοδιότητα της Εκκλησίας να ερμηνεύει τις Γραφές. Παράλληλα, μεταθέτουν εν μέρει την απελευθερωτική διάσταση του χριστιανισμού στο επίπεδο της κοινωνίας. «Η ιδεολογική βάση ήταν “ένας κάποιος” χριστιανισμός, αλλά η δυναμική του σχηματισμού της ομάδας βρισκόταν αλλού, σε συγκεκριμένες υλικές συνθήκες» (Ουμπέρτο Εκο, Η σημειολογία στην καθημερινή ζωή, εκδόσεις Μαλλιάρης Παιδεία).

Βλέποντας τον Μεσαίωνα στο «Ονομα του ρόδου» αναγνωρίζεις μια κατάσταση πραγμάτων που επανέρχεται κατά περιόδους στην Ιστορία. Αντίθετα, ο Μεσαίωνας στις κινηματογραφικές μεταφορές των βιβλίων του Μπράουν είναι μια κατάσταση που συνεχίζει αδιάλειπτα να υπάρχει με τη μορφή συνωμοσίας, κρυμμένη στο βάθος των πραγμάτων.

  • Η Αποκάλυψη – τώρα

Σε αντίθεση με τον Εκο, ο Μπράουν και κατ’ επέκταση ο σκηνοθέτης Χάουαρντ, φέρνουν τον απόηχο του Μεσαίωνα στην σύγχρονη εποχή με έναν παρα-επιστημονικό λόγο. (Ετσι κι αλλιώς, η «αποκαλυπτική» σκέψη είναι σήμερα αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής ζωής: η ανασφάλεια και ο φόβος του περιθωρίου που παίρνει διαστάσεις μαζικού κοινωνικού φαινομένου, ο ρατσισμός, η ευγονική, η απόλυτη διάκριση σωστού - λάθους, καλού - κακού μπορούν να ιδωθούν υπό αυτό το πρίσμα). Μαγεμένοι από σκοτεινές συνωμοτικές ομάδες, από ανεξήγητα μυστήρια και από κρυπτογραφημένους κώδικες αναζητούν μιαν αόριστη και ασαφή «αλήθεια». Στον προ τριετίας «Κώδικα Da Vinci» η φημολογούμενη σχέση του Ιησού με την Μαρία Μαγδαληνή γίνεται περιπετειώδης σαπουνόπερα με αστυνομικό μυστήριο. Στο πρόσφατο «Illuminati – οι Πεφωτισμένοι» η πασίγνωστη βεντέτα του Βατικανού και των ιεροεξεταστών με την επιστήμη ξαναζεσταίνεται.

  • Ο Σέρλοκ Χολμς...

Στο αριστοτεχνικό «Ονομα του ρόδου», που μεταφέρθηκε εξίσου αριστοτεχνικά στην οθόνη το 1986, η δράση εκτυλίσσεται το 1327 (εποχή κατά την οποία αμφισβητήθηκε η κοσμική εξουσία του Πάπα) σε ένα ορεινό μοναστήρι Βενεδικτίνων. Εκεί έρχεται ένας μοναχός του τάγματος των Φραγκισκανών, ο Αγγλος Γουίλιαμ του Μπάσκερβιλ (Σον Κόνερι) και προσπαθεί να βρει μια λογική εξήγηση για μια σειρά παράξενων θανάτων μοναχών που συμβαίνουν στο μοναστήρι εκείνη την περίοδο. Η μάχη του κατά της επικρατούσας μεταφυσικής ερμηνείας των γεγονότων γίνεται πόλεμος κατά του σκοταδισμού, στη βάση του οποίου βρίσκεται το ανθρώπινο συναίσθημα του φόβου. Ο Γουίλιαμ του Μπάσκερβιλ είναι ένας εγκυκλοπαιδιστής, ένας πρόδρομος της Αναγέννησης, ζωντανό μέρος του ίδιου του συστήματος από το οποίο στο παρελθόν έχει ηττηθεί (μια προσπάθειά του να ορθώσει το ανάστημά του απέναντι στην Ιερά Εξέταση απέτυχε).

  • ...και ο Ιντιάνα Τζόουνς

Ο Ρόμπερτ Λάνγκτον, ο χαρακτήρας που ενσαρκώνει ο Τομ Χανκς στις δυο ταινίες του Ρον Χάουαρντ, θυμίζει λιγάκι τον Ιντιάνα Τζόουνς παρότι δεν είναι ήρωας της δράσης. Είναι εξπέρ στο να αποκρυπτογραφεί αρχαία σύμβολα με τη θαυμαστή ικανότητα ενός ζωντανού κομπιούτερ–αποκωδικοποιητή. Είναι ικανός να μπλέξει την αλχημεία με τη χημεία, την αστρολογία με την αστρονομία και την κβαντομηχανική με τις ιστορίες φαντασμάτων. Πάντα με τρόπο λογικοφανή. Ο Λάνγκτον χρησιμοποιεί την Ιστορία για να τεκμηριώσει το παράδοξο. Είναι ένας Αμερικανός που εμπλέκεται σε παλιές ευρωπαϊκές διενέξεις.

Δείτε

  • Illuminati – οι Πεφωτισμένοι, 2009

Ενα σύγχρονο χολιγουντιανό παραμύθι που το διατρέχει υποδόρια η μεταφυσική. Τις μέρες που το Βατικανό ετοιμάζεται να εκλέξει νέο Ποντίφικα, μια παλιά οργάνωση «Πεφωτισμένων» φονταμενταλιστών δολοφονεί διαδοχικά τρεις επιφανείς καρδινάλιους. Παράλληλα, απειλεί να τινάξει στον αέρα τη Ρώμη με ένα μηχανισμό που έχει κλαπεί έπειτα από ένα πείραμα για δημιουργία αντι–ύλης από το CERN (Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών). Ο Αμερικανός μελετητής συμβόλων, Ρόμπερτ Λάνγκτον, θα παρέμβει σωτήρια και θα συμφιλιώσει την Εκκλησία με την επιστήμη. Του Ρον Χάουαρντ. Με τους Τομ Χανκς, Αγιελέτ Ζύρερ, Γιούαν ΜακΓκρέγκορ. (Προβάλλεται στις αίθουσες).

  • Κώδικας Da Vinci, 2006

Επειτα από ένα μυστηριώδη φόνο στο Λούβρο, ο Ρόμπερτ Λάνγκτον και μια Γαλλίδα αποκρυπτογράφος ακολουθούν «ίχνη» αποτυπωμένα στα έργα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι που τους οδηγούν σε μιαν απίθανη αποκάλυψη: η Γαλλίδα είναι απόγονος του Ιησού και της Μαρίας Μαγδαληνής! Του Ρον Χάουαρντ. Με τους Τομ Χάνκς, Οντρέ Τοτού. (Σε dvd από την Αudio Visual).

  • Το όνομα του ρόδου, 1986

Το 1327, ένας Φραγκισκανός μοναχός προσπαθεί να διαλευκάνει μια υπόθεση φόνων που συνταράσσει ένα μοναστήρι Βενεδικτίνων. Οι έρευνές του θα τον φέρουν στη βιβλιοθήκη του μοναστηριού. Υποθέτει πως εκεί βρίσκεται κρυμμένο το δεύτερο βιβλίο της «Ποιητικής» του Αριστοτέλη γύρω από την κωμωδία και το γέλιο. Του Ζαν–Ζακ Ανό. Με τον Σον Κόνερι. (Σε dvd από την Audio Visual).

  • Του Δημητρη Mπουρα, Η Καθημερινή, 24/5/2009

No comments: