Ο κύκλος της σιωπής και το χρώμα της ευτυχίας

Επιστροφή του Φράνσις Κόπολα με την πιο παράξενη ταινία του και μια κομεντί στους δρόμους του Λονδίνου από τον Μάικ Λι

Του Δημητρη Μπουρα, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Tετάρτη, 1 Oκτωβρίου 2008

Οκτώ πρεμιέρες και μια επανέκδοση συμπληρώνουν το παζλ της κινηματογραφικής εβδομάδας, που αρχίζει από αύριο. Ο Φράνσις Κόπολα επιστρέφει στο προσκήνιο μετά μια δεκαετία, με το αντιεμπορικό «Νεότητα χωρίς νιάτα». Ο Μάικ Λι παρουσιάζει την πιο αισιόδοξη κομεντί που μας έχει δώσει ο αγγλικός κινηματογράφος εδώ και χρόνια, το «Τυχερή και ευτυχισμένη» με την εξαιρετική ερμηνεία της Σάλι Χόκινς. Από την Αγγλία έρχονται άλλες δύο ταινίες, το τρυφερό «Ο γιος του Ράμπο» και το «Ηunger» γύρω από τις τελευταίρες μέρες του απεργού πείνας του IRA Μπόμπι Σαντς. Μια μικρή έκπληξη έρχεται από το Περού με το «Madeiniusa» της πρωτοεμφανιζόμενης Κλόντια Λιόσα.

Ο ρομαντικός Κόπολα

Το «Νεότητα χωρίς νιάτα» (***) είναι ένα παράτολμο εμπορικά και καλλιτεχνικά εγχείρημα του Κόπολα. Εκτυλίσσεται μη γραμμικά, σαν μια κυκλική κατάδυση στον χρόνο, με συνεχείς αναφορές στον ρομαντισμό (Φρανκενστάιν, Δράκουλας) και με έναν τρόπο που μας θυμίζει τον Προυστ και το «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο». Ενας Ρουμάνος καθηγητής γλωσσολογίας, ο Ντομινίκ, που έχει αφιερώσει τη ζωή του στη συγγραφή ενός βιβλίου γύρω από την προέλευση της γλώσσας και της ανθρώπινης συνείδησης, αναζητάει τη συνέχεια του λόγου (λόγος είναι η γλώσσα, αλλά και η λογική) μέσα στον χρόνο. Η «Νεότητα χωρίς νιάτα» είναι ένας κύκλος με τη σιωπή στην αρχή και στο τέλος του. Τη σιωπή της Ιστορίας στο ξεκίνημα του παράξενου και απίστευτου χρονικού της ζωής του Ντομινίκ. Τη συνείδηση ότι η σάρκα φθείρεται και ότι μόνον ο έρωτας υπάρχει πάνω και έξω από τον χρόνο στο τέλος. Αρχίζει σαν μια παραίσθηση, συνεχίζεται σαν θρίλερ επιστημονικής και πολιτικής φαντασίας και κορυφώνεται με ένα άλμα στις φιλοσοφίες της Ανατολής.

Το 1938, λίγο πριν η Ρουμανία παραδοθεί στους ναζί, ο 70χρονος Ντομινίκ είναι βέβαιος για τη χίμαιρα του νεανικού του ονείρου. Ο θάνατος, που πλησιάζει, δεν θα τον αφήσει να ολοκληρώσει το φιλόδοξο έργο του. Ξαφνικά, όμως, ζει μια περιπέτεια σαν και αυτήν του Φάουστ. Με ένα θαύμα, σαν αυτό με το οποίο θέλησε να συνδέσει το όνομά του ο δοκτορ Φρανκενστάιν, επιστρέφει στα χρόνια της νιότης του. Για να παραμείνει για πάντα άφθαρτος. Μετά το χτύπημα ενός κεραυνού, που λογικά θα ’πρεπε να ’ναι θανάσιμο, ο Ντομινίκ ξυπνάει νέος στον θάλαμο ενός νοσοκομείου. Οταν τελειώνει ο πόλεμος συναντάει τυχαία στις Ελβετικές Αλπεις μια νέα γυναίκα, που έχει τη μορφή του νεανικού έρωτά του. Στη συνέχεια την παρακολουθεί καθώς αυτή επιστρέφει νοερά στις προηγούμενες ζωές της και καταγράφει σε ένα μαγνητόφωνο (το νέο μέσο γραφής) ξεχασμένες γλώσσες… Με Τιμ Ροθ, Αλεξάντρα Μαρία Λάρα, Μπρούνο Γκαντζ.

Το «Τυχερή και ευτυχισμένη» (****) είναι ένα εξαιρετικό φιλμ, μάθημα σκηνοθεσίας, από τον Μάικ Λι. Αρχίζει στους δρόμους του βόρειου Λονδίνου με την ηρωίδα του, την ποδηλάτισσα Πόπι, μες στην τρελή χαρά. Τελειώνει στους ίδιους δρόμους με την Πόπι, που εν τω μεταξύ αποφάσισε να μάθει να οδηγεί αυτοκίνητο, να βγαίνει νικήτρια από το εκπαιδευτικό αυτοκίνητο. Προηγήθηκε μόλις ένας καβγάς, κάτι σαν ψυχοθεραπεία, με έναν ρατσιστή δάσκαλο οδήγησης. Ο Λι φλερτάρει διαρκώς με την ευτυχία ακολουθώντας την απρόβλεπτη Πόπι στους πολύχρωμους δρόμους της πόλης.

Οι άλλες ταινίες

Το «Μadeiniusa» (***) είναι το όνομα της ηρωίδας της Κλόντια Λιόσα, που σκηνοθετεί ένα δράμα με φόντο ένα απομακρυσμένο χωριό του Περού. Η ανάπτυξη είναι υποδειγματική. Η Λιόσα απομακρύνει την κρούστα του φολκλόρ σκηνοθετώντας μια μικρή τραγωδία γύρω από τη θέση της γυναίκας απέναντι στον άνδρα - αφέντη. Τις μέρες που το χωριό γιορτάζει τα Αγια Πάθη επιτρέπονται όλες οι αμαρτίες, ακόμη και η αιμομιξία!

Ο γιος του Ράμπο (***) διαδραματίζεται σε μια αγγλική κωμόπολη των αρχών του ’80, τις μέρες που ο Τζόνι Ράμπο έσκιζε στα ταμεία των κινηματογράφων.

Δυο μικρά παιδιά, που βιώνουν τραυματικά την οικογένεια, ταυτίζονται μαζί του και αποδρούν, άλλοτε ηρωικά, άλλοτε σουρεαλιστικά και άλλοτε με επικίνδυνα σάλτα από τη μιζέρια. Γυρίστηκε από τον Γκαρθ Τζέκινς.

Προβάλλονται επίσης η περιπέτεια καταιγιστικής δράσης «Bangkok: επικίνδυνη αποστολή» με τον Νίκολας Κέιτζ. Το θρίλερ «Μέσα από τον καθρέφτη», η παρωδία χολιγουντιανών ταινίων «Disaster movie» και η επανέκδοση του «Ψεύτη ήλιου» του Νικήτα Μιχάλκοφ.

Ντεμπούτο και για το «Hunger» του Βρετανού εικαστικού καλλιτέχνη Στιβ Μακ Κουίν

Ενα ξεχωριστό ντεμπούτο είναι το «Hunger» (***) του Στιβ Μακ Κουίν, που στις Κάννες τιμήθηκε με τη Χρυσή Κάμερα, το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη. Η ταινία παρακολουθεί την ιστορία της απεργίας πείνας του μέλους του IRA Μπόμπι Σαντς, που οδήγησε στον θάνατό του και σε μια εκρηκτική ένταση το 1982 στη Βόρεια Ιρλανδία. Ο Στιβ Μακ Κουίν, εικαστικός καλλιτέχνης που προέρχεται από τον χώρο της βίντεο αρτ και έχει κερδίσει το βραβείο Turner, χρησιμοποιεί περισσότερο την εικόνα και λιγότερο τον διάλογο για να αφηγηθεί την ιστορία. Οι εικόνες του, ωστόσο, δεν καλλωπίζουν την αφήγηση. Είναι σκληρές, βίαιες, δημιουργούν μια κλειστοφοβική ατμόσφαιρα τρόμου, καθώς μοιράζονται ανάμεσα στους κρατούμενους και τους δεσμοφύλακες και τη σύγκρουση ανάμεσά τους, που έρχεται στην κορύφωση της ταινίας. Παρά την εικαστική κατεύθυνση της ταινίας, πολύ καλές είναι και οι ερμηνείες του «Hunger», με την καθοδήγηση του Μακ Κουίν. Πιο έντονη και δυνατή, εκείνη του Μάικλ Φασμπέντερ στον ρόλο του Μπόμπι Σαντς.