Sunday, October 19, 2008

Hollywood crisis

Της ΕΛΕΩΝΟΡΑΣ ΟΡΦΑΝΙΔΟΥ, ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ / 7 - 19/10/2008
Η ιστορία του Χόλιγουντ, πέρα από τις ταινίες και τους δημιουργούς της, είναι πολύ πεζά και μια ιστορία τραπεζικών κεφαλαίων. Πολύ νωρίς, ήδη από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, χρηματιστές και τραπεζίτες της Νέας Υόρκης επένδυσαν τα ωραία τους λεφτά στις εικόνες που φτιάχνονταν στο Λος Αντζελες και γέμιζαν πρώτα τα ταμεία των αιθουσών και μετά τα δικά τους. Η Παραμάουντ, η Φοξ, η Μέτρο και η Γιουνιβέρσαλ, εταιρείες που κυριάρχησαν στην παγκόσμια παραγωγή και διανομή ταινιών, συνδέθηκαν στενά με τις τότε μεγάλες δυνάμεις της Γουόλ Στριτ, την τράπεζα Κιν Λεμπ, την Τζένεραλ Μότορς, τον Ροκφέλερ (Τσέιζ Νάσιοναλ Μπανκ) και τον Μόργκαν (της γνωστής σήμερα Μόργκαν-Στάνλεϊ).

Αυτοί ήταν οι οικονομικοί κολοσσοί που «πήραν» τις ταινίες από τα χέρια των σκηνοθετών και τις παρέδωσαν στους «παραγωγούς», οι οποίοι και φροντίζουν πρώτα και κυρίως για την απόδοση της επένδυσης και μετά για την τέχνη. Οι σταρ είναι από τότε το προσκήνιο του Χόλιγουντ και οι παραγωγοί το παρασκήνιο.

Σε δύσκολους οικονομικά καιρούς σαν τους σημερινούς που η Γουόλ Στριτ καταποντίζεται μαζί με όλες τις χρηματιστηριακές αγορές του κόσμου, οι παραγωγοί έπρεπε να κλαίνε. Ειδήσεις σαν αυτές που λένε ότι η Ντόιτσε Μπανκ υπαναχώρησε από τη χρηματοδότηση της Παραμάουντ με 450 εκατομμύρια δολάρια, έπρεπε να προκαλούν τις παραιτήσεις των γνωστών πλέον ως golden boys που αποχωρούν από την επιχείρηση κρατώντας το χάρτινο κουτί με τα προσωπικά τους είδη.

Αλλά, ενώ οι μισές από τις τράπεζες που χρηματοδοτούν τις ταινίες δεν υπάρχουν πια, το Χόλιγουντ στέκει εκεί ψηλά στο λόφο του στο Μπέβερλι Χιλς, όπως πάντα. Πρώτον, διότι έχει ήδη ανακαλύψει την Chindia (αμερικανικός νεολογισμός για την Κίνα και την Ινδία), στα κεφάλαια της οποίας προσβλέπουν εταιρείες όπως η Ντρίμγουορκς του Στίβεν Σπίλμπεργκ, και, δεύτερον, διότι όπως γράφουν οι «Τάιμς» «το Χόλιγουντ, δικαιωμένο από την ιστορία, λατρεύει τις κρίσεις».

Στο πρώτο μεγάλο κραχ των αγορών, αυτό του 1929, η κινηματογραφική Μέκκα έδειξε μια πρωτοφανή και παράδοξη, σύμφωνα με την πρώτη ανάγνωση, αντοχή. Διότι η λογική λέει ότι όταν δεν έχεις να φας, πριν κόψεις το ψωμί, κόβεις τη διασκέδαση.

Η ζωή, όμως, είπε άλλα: 80 εκατομμύρια Αμερικανοί πήγαιναν, από το 1929 έως το 1933, τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα στον κινηματογράφο. Την ίδια περίοδο το 25% του πληθυσμού ήταν άνεργοι και ένα άλλο 25% αμείβονταν περιστασιακά με 15 σεντς την ημέρα! Το 1929 η Γουόλ Στριτ, προ του κραχ, είχε επενδύσει 200 εκατομμύρια δολάρια σε ταινίες. Δεν χάθηκε ούτε σεντς!

Η ψυχολογία έδωσε εκ των υστέρων την ερμηνεία της: Το σινεμά ήταν η μόνη διέξοδος από τον γκρίζο κόσμο που έφερε η ύφεση. Ηταν επίσης, σύμφωνα με τους ιστορικούς, η μηχανή που αντέστρεψε την ψυχολογία και έδωσε μαζί με το new deal του Ρούσβελτ την ώθηση για να ξαναβρεί η Αμερική το χαμένο αμερικανικό όνειρο και να ξαναγίνει η γνωστή πρωτεύουσα του καπιταλισμού. Ενας χορογράφος και μια οικογένεια κωμικών έγιναν τα χαρούμενα πρόσωπα του αύριο, ο Μπάσμπι Μπέρκλεϊ και οι αδερφοί Μαρξ. Ο Μπέρκλεϊ, χορογράφος μετακληθείς από το Μπρόντγουεϊ, έφερε το μιούζικ χολ στον κινηματογράφο με όλη τη φαντασμαγορία των μπαλέτων του σε ταινίες σαν τους «Χρυσοθήρες» του 1933 , την «42η οδό» και το «Footlight Parade» που έκαναν στα ταμεία ρεκόρ δεκαετίας και σύστησαν στον κόσμο την Τζίντζερ Ρότζερς.

Περιστρεφόμενες σκηνές, πισίνες και ανθρώπινα κορμιά σε περιελίξεις σαν αυτές των ηλεκτρογεννητριών, σήμερα δεν λένε τίποτα αλλά τότε προκαλούσαν θαυμασμό. Οι αδερφοί Μαρξ, από την άλλη, έφταναν το παράλογο στα άκρα με τον Γκράουτσο να υποδύεται συνήθως την καρικατούρα τού μπίζνεσμαν και τον Χάρπο να καταβροχθίζει τα πάντα. Η κρίση είχε και τη ρεαλιστική της απεικόνιση, το φιλμ νουάρ. Ο Πολ Μιούνι στο σκοτεινό κόσμο του «Σημαδεμένου» είναι παιδί της σκοτεινής πλευράς της Αμερικής. Με όλους αυτούς, η χειρότερη οικονομική κρίση γέννησε μια χρυσή εποχή.

* Το αυτό επαναλήφθηκε στην πετρελαϊκή κρίση του 1973, η οποία έφερε στο σινεμά τις ταινίες καταστροφής και πίσω στην πατρίδα τον Σούπερμαν Κρίστοφερ Ριβ, μαζί με ιλιγγιώδη ποσά στα ταμεία. Ο συνολικός τζίρος στους κινηματογράφους αυξήθηκε κατά 200 εκατομμύρια δολάρια (συνολικά τις χρονιές '74 και '75 κόπηκαν εισιτήρια αξίας τεσσάρων δισ.!).

Ταινίες για «Φιλαράκια»

* Στην άλλη πετρελαϊκή κρίση που προκάλεσε η Ισλαμική Επανάσταση στο Ιράν, ο κόσμος πάλι έδιωξε τις ανησυχίες του στο σινεμά, κι ας υπήρχε η τηλεόραση! Απόδειξη, το ρεκόρ εισιτηρίων όλων των εποχών του 1982.

* Η σημερινή κρίση, τουλάχιστον υπό την κοντόθωρη οπτική του παρόντος, συγκρίνεται σε μέγεθος μόνο με το κραχ του '29. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι δεν ξέσπασε ξαφνικά και ότι το Χόλιγουντ είχε απαντήσει ήδη από το 2000 στην ανάγκη του κόσμου να ακολουθήσει ένα σωτήρα έστω και κινηματογραφικό. Εξ ου και οι πολυάριθμες ταινίες με σούπερ ήρωες, οι οποίες μάλιστα έκοψαν απίστευτο αριθμό εισιτηρίων.

Το Χόλιγουντ κάνει ήδη το κουμάντο του και για το μέλλον, καθώς εντόπισε με μετρήσεις ότι η ομάδα που θα αναζητήσει διεξόδους στις σκοτεινές αίθουσες είναι οι νέοι που θα αποφοιτήσουν φέτος και τα επόμενα τρία χρόνια από τα πανεπιστήμια, οι οποίοι δεν θα βρουν δουλειά, και θα επιστρέψουν σπίτι ή θα μοιραστούν το ενοίκιο, το φαγητό, το αυτοκίνητο, τα ψώνια , τα καύσιμα με τους φίλους τους. Γι' αυτό και ετοιμάζονται ταινίες στις οποίες οι ήρωες θα ζουν μια ζωή σαν και αυτή που έκαναν τα τηλεοπτικά «Φιλαράκια».

Εταιρείες και ειδικοί κάνουν κιόλας (στα σοβαρά), τις πιο λεπτομερείς προβλέψεις για το νέο αμερικανικό τρόπο ζωής! Εκτιμούν, λοιπόν, ότι θα ανέβουν οι πωλήσεις ποτών και τσιγάρων, οι άνδρες θα ενδιαφερθούν ξανά για τα σπορ, τις μπίρες, το κυνήγι και το ψάρεμα, ακόμη και ότι θα ξαναγίνει της μόδας το... μούσι, ως ένδειξη ενός ανδρισμού που επλήγη από την ανεργία.

Ολα αυτά θα μπουν στις ταινίες μαζί με τους υπερήρωες, που θα δεκαπλασιαστούν, διότι, εκτός των άλλων προσόντων τους, διαθέτουν εντιμότητα και αλτρουισμό, τα μόνα όπλα που μπορούν να σώσουν την Αμερική από αυτό που ενοχλεί περισσότερο απ' όλα στην παρούσα κρίση την κοινή γνώμη, την απληστία των golden boys της Γουόλ Στριτ!

No comments: