Του ΝΙΝΟΥ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗ
Σκηνοθέτης της βραβευμένης με πέντε Οσκαρ ταινίας «Μονομάχος», τρεις φορές υποψήφιος ο ίδιος για το Οσκαρ σκηνοθεσίας, σκηνοθέτης περισσότερων από 2.000 διαφημιστικών, όπου, όπως παραδέχεται ο ίδιος, έμαθε την τέχνη του γρήγορου γυρίσματος, ο Ρίντλεϊ Σκοτ είναι ανάμεσα στους δημιουργούς εκείνους που, στις περισσότερες ταινίες του, καταφέρνει να συνδυάσει την εμπορικότητα με καλλιτεχνικά στοιχεία: από την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία «Οι μονομάχοι» (Μέγα Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Κανών) μέχρι ταινίες όπως «Αλιεν», «Μπλέιντ Ράνερ» -δύο από τις πιο σημαντικές ταινίες επιστημονικής φαντασίας- «Θέλμα και Λουίζ», «Μονομάχος», «Hannibal», «Το βασίλειο του ουρανού» και «American Gangster».
Με τη νέα του ταινία, «Η πλεκτάνη», βασισμένη στο αποκαλυπτικό κατασκοπευτικό βιβλίο του Ντέιβιντ Ινγκνέσιους, ο βρετανός σκηνοθέτης καταπιάνεται με την ιστορία ενός πράκτορα της CIA στη Μέση Ανατολή (Λεονάρντο Ντι Κάπριο), που στέλνεται να ανακαλύψει έναν επικίνδυνο τρομοκράτη και που καταλήγει πιόνι στα χέρια τόσο του ανώτερού του (Ράσελ Κρόου) όσο και των τοπικών πρακτόρων.
Από τις λιγοστές ταινίες που δίνουν και μια συμπαθητική εικόνα της αραβικής ζωής και κουλτούρας, κάνοντας ταυτόχρονα και μια έμμεση κριτική της νοοτροπίας των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Συναντήσαμε τον 71χρονο Σκοτ πρόσφατα στο Παρίσι:
- Πώς επιλέξατε αυτή την ιστορία;
«Ημουν έτοιμος να γυρίσω μια ταινία γύρω από μια ρεπόρτερ στον πόλεμο του Ιράκ, κάτι που δεν είχε γίνει πριν. Μου θύμιζε την Κριστιάνα Αμανπούρ του CNN. Τότε συνάντησα τον Ντέιβιντ Ινγκνέισιους και μου είπε ότι ετοίμαζε ένα βιβλίο για τη Μέση Ανατολή. Εκεί διάβασα και μια ιστορία για τον Μοντγκόμερι, το στρατηγό του Β' Παγκοσμίου Πολέμου που του είχαν ένα σωσία, κάπου στην Ελλάδα, για να ξεγελάσουν τον εχθρό. Πήραν κάποιον που είχε πεθάνει και τον πάγωσαν. Αργότερα τον ξεπάγωσαν, τον έντυσαν και του έβαλαν διαβατήριο, χρήματα και μια μικρή τσάντα, δεμένη στον καρπό του χεριού του. Ηταν στημένο, να φαίνεται ως κατάσκοπος που είχε πνιγεί όταν το σκάφος που τον μετέφερε βούλιαξε. Η τσάντα στο χέρι του είχε μέσα μυστικά έγγραφα που ανάφεραν σε ποιο μέρος θα γινόταν η απόβαση στην Ιταλία. Κι αυτό για να παραπλανήσουν τον εχθρό, ενώ η απόβαση έγινε αλλού και πέτυχε. Ο Ντέιβιντ πήρε την ιστορία αυτή και τη χρησιμοποίησε στο βιβλίο αλλά, ό,τι κι αν κάναμε, φαινόταν σαν να το παίρναμε από παλιές ταινίες, γι' αυτό τελικά το άφησα απ' έξω».
- Πόσα απ' αυτά που διηγείται η ταινία είναι αληθινά;
«Δεν με ενδιέφερε τόσο το ποιος είναι ο τρομοκράτης όσο η διαδικασία του να τον πιάσουν. Πιστεύω πως η ταινία είναι το ίδιο το ταξίδι και όχι το αν θα πιάσουν τον τύπο».
- Παρουσιάζετε δύο πλευρές της Αμερικής, εκείνους που δεν ξέρουν τίποτα για τη Μέση Ανατολή και απλώς θέλουν να την ελέγχουν κι εκείνους που μπλέκονται σ' αυτήν, βρομίζουν τα χέρια τους και καταφέρνουν να την κατανοήσουν...
«Ναι, πάντα ήταν έτσι. Αντίθετα, νομίζω πως ο Τζέιμς Μποντ είναι το κατασκεύασμα ενός γοητευτικού κατασκόπου. Ο πραγματικός κόσμος των κατασκόπων δεν είναι καθόλου γοητευτικός. Είναι σκληρός και απαίσιος».
- Σας αρέσει ο Μποντ;
«Ναι, σ' όλους αρέσει. Γιατί παίρνει όλα τα κορίτσια και πίνει ωραία μαρτίνι. Ο κατάσκοπος στην ταινία μας είναι ακριβώς το αντίθετό του».
- Παρουσιάζετε τους Αμερικανούς να μη ξέρουν τι γίνεται στην πραγματικότητα...
«Το πρόβλημα είναι πως, αν ξέραμε, δεν έπρεπε να ξέρουμε. Αυτό πιστεύει η CIA. Το πρόβλημα γι' αυτούς είναι ότι ο Ρόμπερτ Φροστ πριν από χρόνια πήρε συνέντευξη από έναν πρώην πράκτορα της CIA που, στη συνέχεια, έγραψε ένα βιβλίο. Αυτό είναι το πρόβλημα! Είναι γελοίο. Στην Αγγλία έχουμε το νόμο περί μυστικών εγγράφων που μπορείς να τα αποκαλύψεις μόνο έπειτα από 60 χρόνια. Στην Αμερική φεύγεις από την υπηρεσία και αμέσως γράφεις τα απομνημονεύματά σου!»
- Συναντήσατε κανέναν κατάσκοπο;
«Δεν ξέρω. Γιατί αυτοί που έρχονται και σου λένε "είμαι κατάσκοπος", μπορεί να μην είναι. Τους καλούς δεν τους μαθαίνεις ποτέ! Ενας κατάσκοπος με οίηση γίνεται εύκολα στόχος, ενώ ένας κατάσκοπος χωρίς οίηση δύσκολα γίνεται».
- Στην ταινία σας, όπως και σ' εκείνη των αδελφών Κοέν, «Καυτό απόρρητο», η CIA παρουσιάζεται ηλίθια γιατί, παρ' όλη τη σύγχρονη τεχνολογία που διαθέτει, παρακολουθώντας όποιον θέλει από δορυφόρο, τελικά αποτυγχάνει κι είναι άλλοι, εδώ οι Ιορδανοί, που το πετυχαίνουν...
«Με τα απλά πράγματα μπορείς να ξεγελάσεις την τεχνολογία, όπως ακριβώς το βλέπουμε στην ταινία. Σε μια στιγμή, βλέπουμε τέσσερα μαύρα, παρόμοια αυτοκίνητα να φεύγουν προς τέσσερις διαφορετικές μεριές, και σ' ένα απ' αυτά είναι δεμένος ο Φέρις, Ποιο είναι το σωστό ο δορυφόρος δεν το ξέρει. Και τον χάνουν».
- Είναι η τέταρτη φορά που συνεργάζεστε με τον Ράσελ Κρόου;
«Ναι, και κάθε φορά καταφέρνει να ανανεώνεται! Με τους ηθοποιούς πρέπει να εργάζεσαι αργά. Οπως και το να γυρίζεις μια κινηματογραφική ταινία. Εγώ γύριζα διαφημιστικά, περίπου εκατό το χρόνο. Κι αυτά γυρίζονται πολύ γρήγορα. Ενώ μια ταινία γυρίζεται πολύ αργά. Κατάλαβα πως αν εργάζεσαι με μια ομάδα ανθρώπων τακτικά, αυτό το κάνει πιο εύκολο και τελικά και πιο γρήγορο».
- Εσείς είπατε στον Κρόου να πάρει βάρος;
«Ηταν δική του ιδέα. Μόλις άκουσε πως είναι ρόλος καρατερίστα, λέει, α, να πάρω και κιλά».
- Κάνετε αλλαγές στο πλατό;
«Ναι, είμαι πολύ εύκολος. Μου αρέσει να τα ετοιμάζω πριν, αλλά όταν φτάσω εκεί και δω κάτι που μου αρέσει, είμαι έτοιμος να το αλλάξω. Είναι όπως στα σπορ. Πρέπει να κλοτσάω συνεχώς την μπάλα. Το μόνο σπορ που πράγματι αγαπώ είναι το τένις. Αν παρακολουθήσεις έναν αγώνα θα δεις. Μπορεί ν' αλλάζουν σχέδια τη μέρα του αγώνα; Σίγουρα, το κάνουν! Πρέπει. Δεν ακολούθησα τόσο πιστά το βιβλίο».
- Γυρίσατε σκηνές στο Ντουμπάι;
«Ο σεΐχης αρχικά μου είπε ναι, αλλά ο υπουργός Εσωτερικών αρνήθηκε γι' αυτό δεν γυρίσαμε τις σκηνές εκεί. Δεν διάβασε προσεκτικά το σενάριο, γιατί αν το διάβαζε θα έβλεπε πως είναι υπέρ της αραβικής κουλτούρας».
- Γιατί, κατά τη γνώμη σας, γυρίζονται πρόσφατα τόσες πολιτικές ταινίες;
«Γιατί η πολιτική έχει γίνει το πιο ενδιαφέρον θέμα σήμερα. Οταν τώρα στο Λονδίνο παίρνω το πρωινό μου, αυτό που κοιτάζω στην τηλεόραση είναι το Bloomberg και την πορεία της πολιτικής. Το Bloomberg είναι κάτι το φανταστικό γιατί δεν είναι μόνο οικονομία αλλά έχει σχέση με τις καιρικές συνθήκες, τη γενικότερη κατάσταση στον κόσμο, αν εδώ έχει φωτιά ή πλημμύρες, αυτό θα επηρεάσει το χρηματιστήριο».
- Πώς βλέπετε τον κόσμο σήμερα, με την κρίση στην οικονομία και τις πρόσφατες αμερικανικές εκλογές;
«Ολα εξαρτώνται από την Αμερική, δυστυχώς. Οταν το δολάριο αρχίζει να πέφτει, όλα επηρεάζονται. Είναι ειρωνικό ότι τώρα το δολάριο άρχισε να δυναμώνει περισσότερο από τη λίρα, το γεν ή το ευρώ. Πώς το εξηγείς αυτό; Ολοι γνωρίζουμε πως η Αμερική είναι στα πρόθυρα μιας ύφεσης, όλοι βρισκόμαστε σε μια ύφεση. Που από μια παράξενη πλευρά είναι καλό, γιατί μας κάνει όλους μας να προσέξουμε αυτά που συμβαίνουν. Η ανευθυνότητα των τραπεζών έχει φτάσει σε εγκληματικό βαθμό, δεν συμφωνείτε; Είναι καιρός οι κυβερνήσεις να κάνουν κάτι».
Από τις λιγοστές ταινίες που δίνουν και μια συμπαθητική εικόνα της αραβικής ζωής και κουλτούρας, κάνοντας ταυτόχρονα και μια έμμεση κριτική της νοοτροπίας των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Συναντήσαμε τον 71χρονο Σκοτ πρόσφατα στο Παρίσι:
Στο κυνήγι
- Πώς επιλέξατε αυτή την ιστορία;
«Ημουν έτοιμος να γυρίσω μια ταινία γύρω από μια ρεπόρτερ στον πόλεμο του Ιράκ, κάτι που δεν είχε γίνει πριν. Μου θύμιζε την Κριστιάνα Αμανπούρ του CNN. Τότε συνάντησα τον Ντέιβιντ Ινγκνέισιους και μου είπε ότι ετοίμαζε ένα βιβλίο για τη Μέση Ανατολή. Εκεί διάβασα και μια ιστορία για τον Μοντγκόμερι, το στρατηγό του Β' Παγκοσμίου Πολέμου που του είχαν ένα σωσία, κάπου στην Ελλάδα, για να ξεγελάσουν τον εχθρό. Πήραν κάποιον που είχε πεθάνει και τον πάγωσαν. Αργότερα τον ξεπάγωσαν, τον έντυσαν και του έβαλαν διαβατήριο, χρήματα και μια μικρή τσάντα, δεμένη στον καρπό του χεριού του. Ηταν στημένο, να φαίνεται ως κατάσκοπος που είχε πνιγεί όταν το σκάφος που τον μετέφερε βούλιαξε. Η τσάντα στο χέρι του είχε μέσα μυστικά έγγραφα που ανάφεραν σε ποιο μέρος θα γινόταν η απόβαση στην Ιταλία. Κι αυτό για να παραπλανήσουν τον εχθρό, ενώ η απόβαση έγινε αλλού και πέτυχε. Ο Ντέιβιντ πήρε την ιστορία αυτή και τη χρησιμοποίησε στο βιβλίο αλλά, ό,τι κι αν κάναμε, φαινόταν σαν να το παίρναμε από παλιές ταινίες, γι' αυτό τελικά το άφησα απ' έξω».
- Πόσα απ' αυτά που διηγείται η ταινία είναι αληθινά;
«Δεν με ενδιέφερε τόσο το ποιος είναι ο τρομοκράτης όσο η διαδικασία του να τον πιάσουν. Πιστεύω πως η ταινία είναι το ίδιο το ταξίδι και όχι το αν θα πιάσουν τον τύπο».
- Παρουσιάζετε δύο πλευρές της Αμερικής, εκείνους που δεν ξέρουν τίποτα για τη Μέση Ανατολή και απλώς θέλουν να την ελέγχουν κι εκείνους που μπλέκονται σ' αυτήν, βρομίζουν τα χέρια τους και καταφέρνουν να την κατανοήσουν...
«Ναι, πάντα ήταν έτσι. Αντίθετα, νομίζω πως ο Τζέιμς Μποντ είναι το κατασκεύασμα ενός γοητευτικού κατασκόπου. Ο πραγματικός κόσμος των κατασκόπων δεν είναι καθόλου γοητευτικός. Είναι σκληρός και απαίσιος».
- Σας αρέσει ο Μποντ;
«Ναι, σ' όλους αρέσει. Γιατί παίρνει όλα τα κορίτσια και πίνει ωραία μαρτίνι. Ο κατάσκοπος στην ταινία μας είναι ακριβώς το αντίθετό του».
- Παρουσιάζετε τους Αμερικανούς να μη ξέρουν τι γίνεται στην πραγματικότητα...
«Το πρόβλημα είναι πως, αν ξέραμε, δεν έπρεπε να ξέρουμε. Αυτό πιστεύει η CIA. Το πρόβλημα γι' αυτούς είναι ότι ο Ρόμπερτ Φροστ πριν από χρόνια πήρε συνέντευξη από έναν πρώην πράκτορα της CIA που, στη συνέχεια, έγραψε ένα βιβλίο. Αυτό είναι το πρόβλημα! Είναι γελοίο. Στην Αγγλία έχουμε το νόμο περί μυστικών εγγράφων που μπορείς να τα αποκαλύψεις μόνο έπειτα από 60 χρόνια. Στην Αμερική φεύγεις από την υπηρεσία και αμέσως γράφεις τα απομνημονεύματά σου!»
Ξεγελώντας την τεχνολογία
- Συναντήσατε κανέναν κατάσκοπο;
«Δεν ξέρω. Γιατί αυτοί που έρχονται και σου λένε "είμαι κατάσκοπος", μπορεί να μην είναι. Τους καλούς δεν τους μαθαίνεις ποτέ! Ενας κατάσκοπος με οίηση γίνεται εύκολα στόχος, ενώ ένας κατάσκοπος χωρίς οίηση δύσκολα γίνεται».
- Στην ταινία σας, όπως και σ' εκείνη των αδελφών Κοέν, «Καυτό απόρρητο», η CIA παρουσιάζεται ηλίθια γιατί, παρ' όλη τη σύγχρονη τεχνολογία που διαθέτει, παρακολουθώντας όποιον θέλει από δορυφόρο, τελικά αποτυγχάνει κι είναι άλλοι, εδώ οι Ιορδανοί, που το πετυχαίνουν...
«Με τα απλά πράγματα μπορείς να ξεγελάσεις την τεχνολογία, όπως ακριβώς το βλέπουμε στην ταινία. Σε μια στιγμή, βλέπουμε τέσσερα μαύρα, παρόμοια αυτοκίνητα να φεύγουν προς τέσσερις διαφορετικές μεριές, και σ' ένα απ' αυτά είναι δεμένος ο Φέρις, Ποιο είναι το σωστό ο δορυφόρος δεν το ξέρει. Και τον χάνουν».
- Είναι η τέταρτη φορά που συνεργάζεστε με τον Ράσελ Κρόου;
«Ναι, και κάθε φορά καταφέρνει να ανανεώνεται! Με τους ηθοποιούς πρέπει να εργάζεσαι αργά. Οπως και το να γυρίζεις μια κινηματογραφική ταινία. Εγώ γύριζα διαφημιστικά, περίπου εκατό το χρόνο. Κι αυτά γυρίζονται πολύ γρήγορα. Ενώ μια ταινία γυρίζεται πολύ αργά. Κατάλαβα πως αν εργάζεσαι με μια ομάδα ανθρώπων τακτικά, αυτό το κάνει πιο εύκολο και τελικά και πιο γρήγορο».
- Εσείς είπατε στον Κρόου να πάρει βάρος;
«Ηταν δική του ιδέα. Μόλις άκουσε πως είναι ρόλος καρατερίστα, λέει, α, να πάρω και κιλά».
- Κάνετε αλλαγές στο πλατό;
«Ναι, είμαι πολύ εύκολος. Μου αρέσει να τα ετοιμάζω πριν, αλλά όταν φτάσω εκεί και δω κάτι που μου αρέσει, είμαι έτοιμος να το αλλάξω. Είναι όπως στα σπορ. Πρέπει να κλοτσάω συνεχώς την μπάλα. Το μόνο σπορ που πράγματι αγαπώ είναι το τένις. Αν παρακολουθήσεις έναν αγώνα θα δεις. Μπορεί ν' αλλάζουν σχέδια τη μέρα του αγώνα; Σίγουρα, το κάνουν! Πρέπει. Δεν ακολούθησα τόσο πιστά το βιβλίο».
- Γυρίσατε σκηνές στο Ντουμπάι;
«Ο σεΐχης αρχικά μου είπε ναι, αλλά ο υπουργός Εσωτερικών αρνήθηκε γι' αυτό δεν γυρίσαμε τις σκηνές εκεί. Δεν διάβασε προσεκτικά το σενάριο, γιατί αν το διάβαζε θα έβλεπε πως είναι υπέρ της αραβικής κουλτούρας».
- Γιατί, κατά τη γνώμη σας, γυρίζονται πρόσφατα τόσες πολιτικές ταινίες;
«Γιατί η πολιτική έχει γίνει το πιο ενδιαφέρον θέμα σήμερα. Οταν τώρα στο Λονδίνο παίρνω το πρωινό μου, αυτό που κοιτάζω στην τηλεόραση είναι το Bloomberg και την πορεία της πολιτικής. Το Bloomberg είναι κάτι το φανταστικό γιατί δεν είναι μόνο οικονομία αλλά έχει σχέση με τις καιρικές συνθήκες, τη γενικότερη κατάσταση στον κόσμο, αν εδώ έχει φωτιά ή πλημμύρες, αυτό θα επηρεάσει το χρηματιστήριο».
Ανεύθυνες τράπεζες
- Πώς βλέπετε τον κόσμο σήμερα, με την κρίση στην οικονομία και τις πρόσφατες αμερικανικές εκλογές;
«Ολα εξαρτώνται από την Αμερική, δυστυχώς. Οταν το δολάριο αρχίζει να πέφτει, όλα επηρεάζονται. Είναι ειρωνικό ότι τώρα το δολάριο άρχισε να δυναμώνει περισσότερο από τη λίρα, το γεν ή το ευρώ. Πώς το εξηγείς αυτό; Ολοι γνωρίζουμε πως η Αμερική είναι στα πρόθυρα μιας ύφεσης, όλοι βρισκόμαστε σε μια ύφεση. Που από μια παράξενη πλευρά είναι καλό, γιατί μας κάνει όλους μας να προσέξουμε αυτά που συμβαίνουν. Η ανευθυνότητα των τραπεζών έχει φτάσει σε εγκληματικό βαθμό, δεν συμφωνείτε; Είναι καιρός οι κυβερνήσεις να κάνουν κάτι».
ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ / 7 - 23/11/2008
No comments:
Post a Comment