Saturday, November 22, 2008

ΟΛΙΒΕΡ ΣΤΟΟΥΝ: «Αφήστε εμένα να γυρίσω το ελληνικό "Οσα παίρνει ο άνεμος"»

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Με αφορμή την προβολή της νέας ταινίας του «W.», με θέμα τον Τζορτζ Μπους, στη Θεσσαλονίκη ο αμερικανός σκηνοθέτης μας μίλησε για το Βιετνάμ, την Αμερική και την αγαπημένη του Ελλάδα

Ι. ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ, Το ΒΗΜΑ, 23/11/2008


Ο Ολιβερ Στόουν στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου


Τρίτη απόγευμα και ο Ολιβερ Στόουν, «πτώμα» από το τζετ λαγκ, είναι ξαπλωμένος στη σουίτα του στο Makedonia Palace. Από νωρίς το πρωί έχει μιλήσει για περισσότερες από τρεις ώρες στο masterclass κινηματογράφου και σε μια συνέντευξη Τύπου. Εχει καλύψει τα πάντα για την επικίνδυνη πολιτική του Τζορτζ Μπους τζούνιορ, το θολό μέλλον της Αμερικής, το δύσκολο έργο του Μπαράκ Ομπάμα. Νιώθω αμήχανος μπροστά στον 63χρονο σκηνοθέτη. Του λέω ότι θα ήθελα μια διαφορετική «γωνία προσέγγισής του». Διότι θα ήταν εξαντλητικό και για τους δυο μας να μιλήσουμε ξανά για τον Μπους. «Ε, τότε ας το διασκεδάσουμε» μου λέει. «Σας ικετεύω, μη με κάνετε να επαναλάβω τα όσα έχω ήδη πει χίλιες φορές ως τώρα. Είναι τόσο κουραστικό».

- Εξακολουθείτε να έχετε εφιάλτες από τον πόλεμο του Βιετνάμ;

«Ασφαλώς. Και ποιος δεν θα είχε; Ηταν μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδος της ζωής μου. Δεν είναι τυχαίο ότι σκηνοθέτησα τρεις ταινίες για αυτόν τον πόλεμο. Και ήταν τόσο, μα τόσο απογοητευτικό το ότι, την ημέρα που ο "Γεννημένος την 4η Ιουλίου" έκανε πρεμιέρα στην Αμερική, η Αμερική εισέβαλε στον Παναμά. Είδα ότι δεν είχα καταφέρει τίποτε. Ενιωσα τόσο άδειος που είπα "γ... τα" και έφυγα από τη χώρα για τρία χρόνια.».

- Πώς βρεθήκατε στο Βιετνάμ;

«Εθελοντής. Ηθελα να πάω. Είχα μεγαλώσει μέσα σε ένα αυστηρό, ρεπουμπλικανικό, πατριωτικό περιβάλλον. Δεν μου άρεσαν οι διαδηλώσεις κατά του πολέμου ούτε η επαναστατημένη γενιά των συμφοιτητών μου στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ. Πίστευα ότι οι άνθρωποι της γενιάς μου όφειλαν να υπηρετήσουν τη χώρα τους. Ηταν πολύ corny η συμπεριφορά μου, στηριζόταν όμως σε ιδεολογία».

- Και μείνατε απογοητευμένος;

«Εντελώς. Ο πόλεμος του Βιετνάμ ήταν μεγάλη καταστροφή για τη χώρα μου. Είδα όμως πώς λειτουργεί ο κόσμος και πώς λειτουργεί η Αμερική. Και παρ' ότι χρειάστηκε να περάσουν χρόνια, κάποτε κατάλαβα πόσο κατά του συστήματος ήμουν. Υπήρξα αρκετά τυχερός ώστε να επιβιώσω στο Βιετνάμ. Χρειάστηκα τρία - τέσσερα χρόνια για να επανενταχθώ και βρήκα τον δρόμο μου στο σύστημα μέσω του κινηματογράφου. Ωστόσο ένας καλλιτέχνης δεν είναι απαραίτητο να συμβαδίζει με την πολιτική της χώρας του. Ορισμένες φορές πληρώνεις το τίμημα - και το έχω πληρώσει. Είμαι μισητός στη χώρα μου. Επειδή δεν κρατώ το στόμα μου κλειστό. Και ξέρεις ποια είναι η ειρωνεία; Οι ταινίες μου δεν είναι πολιτικές. Αν τις παρακολουθήσετε με προσοχή, θα δείτε ότι είναι ανθρωπιστικές. Πολιτική ταινία σημαίνει παίρνω θέση. Εγώ παίρνω τη θέση της ανθρώπινης ύπαρξης. Επομένως νιώθω μεν υπόχρεος στην Αμερική που μου επέτρεψε να τα καταφέρω, τώρα όμως που είμαι μεγαλύτερος βλέπω πόσο άρρωστο είναι το σύστημά μας. Είναι ένα σύστημα που επιτρέπει στην απληστία και στη βία να κάνουν πάρτι. Το μόνο καλό από την οικονομική κρίση είναι ότι μπορεί να μειώσει τα θύματα του καρκίνου. Αν όμως γίνει αντιληπτό ότι είπα κάτι τέτοιο, θα με σκοτώσουν στη χώρα μου».

- Είστε κατά του καπιταλιστικού συστήματος γενικώς;

«Οχι, αναφέρομαι στο σύστημα της αμερικανικής αυτοκρατορίας. Νομίζω ότι το καπιταλιστικό σύστημα μπορεί να λειτουργήσει. Δεν συμφωνώ με τους μαρξιστές».

- Είστε όμως αριστερός.

«Είμαι ανθρωπιστής. Πιστεύω στην προοδευτική σκέψη, είμαι υπέρ της αργής αλλαγής: είμαι εξελικτικός - όχι επαναστατικός. Υπήρξε μια εποχή όπου ρεπουμπλικανός και συντηρητικός δεν ήταν βρώμικες λέξεις. Οταν το 1991 έκανα το "JFK" πίστευα, αφελώς ίσως, ότι οι συντηρητικοί θα αγκάλιαζαν την ταινία, γιατί έδειχνε ότι μια κυβέρνηση - εν προκειμένω των Δημοκρατικών - μπορούσε να πει ψέματα στον λαό συγκαλύπτοντας ό,τι ήθελε. Μου επιτέθηκαν άγρια αποκαλώντας με αντιαμερικανό. Είμαι της γνώμης ότι στο πέρασμα του χρόνου έγινε σύγχυση και το κίνημα των συντηρητικών ταυτίστηκε με την υπερ-Αμερική. Δεν ήταν όμως ποτέ έτσι. Οι συντηρητικοί δεν ήταν υποστηρικτές της υπερ-Αμερικής. Κάπου οι αρχές των συντηρητικών συνδέθηκαν με την αντίληψη της αμερικανικής αυτοκρατορίας και, βεβαίως, έγινε της μόδας αυτός ο απίστευτα άσχημος όρος που χρησιμοποίησαν: "national security" - "εθνική ασφάλεια". Αυτές οι δύο λέξεις έχουν καταστρέψει τα πιστεύω της χώρας μου. Γιατί η εθνική ασφάλεια αποτελεί προτεραιότητα; Κανείς δεν πρόκειται να πεθάνει. Και ποιο είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσεις για την ασφάλεια; Αν περιφράξω το σπίτι μου, αν το γεμίσω με κάμερες που παρακολουθούν τους πάντες και τα πάντα, αυτό είναι ασφάλεια ή άρνηση για ζωή; Εχουμε περάσει τα όριά μας και ζούμε σε αυτή την τρέλα της αποφυλάκισης με εγγύηση φωνάζοντας "Σώσε με!". Αυτό δεν είναι φιλελεύθερη αλλά συντηρητική σκέψη».

- Στη συνέντευξη Τύπου αναφερθήκατε επίσης στην ταύτιση Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών.

«Ετσι είναι. Από παλιά ήταν. Πάρτε παράδειγμα τον μακαρθισμό. Ξεκίνησε από τον Τρούμαν, που ήταν Ρεπουμπλικανός, αλλά υποστηρίχθηκε από τον Δημοκρατικό Τζον Κένεντι. Τα κόμματα άλλαζαν, ο μακαρθισμός έμενε. Γι' αυτό και σήμερα στη χώρα μου δεν βρίσκεις διαφορές ανάμεσα στους Ρεπουμπλικανούς και τους Δημοκρατικούς. Είναι μέρη του ιδίου συστήματος. Εχουμε διαφθαρεί από τις λέξεις. Αδύναμος. Σκληρός. Εξουσία. Ισχύς. Είναι η αντίληψη της αγγλοσαξονικής κριτικής ικανότητας. Οχι μόνο της αγγλοσαξονικής. Ακόμη και της ελληνικής, διότι και στην Ελλάδα είχατε τα δικά σας. Εκείνους τους μ... που ήρθαν το 1967 και πήραν την εξουσία. Δεν ήταν μόνο ο Παπαδόπουλος και τα παλικάρια του. Ο Νίξον είχε στείλει τον Τομ Πάπας εδώ. Ο Νίξον είχε άμεση σχέση με τη δικτατορία. Οπως και ο Σπίρο Αγκνιου. Ετσι ξεκίνησε η χούντα σας. Οι Αμερικανοί την έστησαν. Χα χα! Οι νεαροί έλληνες σκηνοθέτες θα έπρεπε να κάνουν ταινίες για αυτό το θέμα. Θα έπρεπε να κάνουν το "Οσα παίρνει ο άνεμος" ξεκινώντας από το 1944 και το αντάρτικο και τους κομμουνιστές. Βρώμικη ιστορία. Ο Γουίνστον Τσόρτσιλ είχε σχέση. Να μια ιστορία για σινεμά. Και πρέπει να αφήσετε εμένα να τη γυρίσω».

- Οταν όμως προσπαθήσατε να κάνετε τον «Αλέξανδρο» στην Ελλάδα, δεν τα καταφέρατε. Τι ακριβώς συνέβη;

«Τίποτε σπουδαίο. Συνάντησα τον υπουργό Πολιτισμού, έναν πολύ συμπαθητικό νεαρό κύριο. Ηταν υπέρ της ιδέας. Οταν όμως έφυγα από την Ελλάδα άρχισαν οι φήμες περί ομοφυλοφιλίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου που ήθελα να δείξω και η ελληνική κυβέρνηση έκανε πίσω. Δεν είχα επαφή μαζί της από τότε. Αργότερα κατάλαβα ότι θα ήταν πολύ δύσκολο να γυρίσω εδώ τον "Αλέξανδρο", γιατί οι χώροι δεν βόλευαν. Το Μαρόκο ήταν προτιμότερο. Και είναι κρίμα, γιατί λατρεύω το φως της Ελλάδας, είναι μια χώρα που τη γνωρίζω καλά γιατί η μητέρα μου, όταν ήταν νεότερη, λάτρευε να την επισκέπτεται. Είχε πολλούς εραστές εδώ».


No comments: