Monday, November 24, 2008

«Το ταξίδι είναι το μόνο σπίτι μου»

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΡΟΥΖΑΚΗ

Οταν το βράδυ του Σαββάτου άνοιξαν οι πόρτες του «Ολύμπιον» για να αρχίσει η προβολή -παγκόσμια πρεμιέρα- της «Σκόνης του χρόνου» του Θόδωρου Αγγελόπουλου, είχες την αίσθηση ότι ένα ορμητικό πλήθος έμπαινε με ποδοβολητά και φωνές σε πολεμικό καταφύγιο.

Αγγελόπουλος - Νταφόε. Ο διάσημος Αμερικανός ηθοποιός, που μόλις ολοκλήρωσε την πρωταγωνιστική συμμετοχή του στον «Αντίχριστο» του Λαρς Φον Τρίερ, δήλωσε: «Ηθελα να γίνω ένα απειροελάχιστο κομμάτι του κινηματογραφικού κόσμου του Τεό»
Η παρατεταμένη αναμονή έξω από την αίθουσα, ανέβασε λίγο και... τη θερμοκρασία των σινεφίλ στη χειμωνιάτικη, πλέον, Θεσσαλονίκη. Παρών στην προβολή και ο υπουργός Πολιτισμού Μιχάλης Λιάπης, που, όπως είπε, «περίμενε με ανυπομονησία» να δει την ταινία, αλλά και φρόντισε να βεβαιώσει ότι το «ΥΠΠΟ δεν μπορεί παρά να ενισχύει πάντα το έργο του».

Η είσοδος του Αγγελόπουλου και του Γουίλεμ Νταφόε στο «Ολύμπιον» συνοδεύτηκε από θερμό χειροκρότημα. «Χαίρομαι που ξαναβρίσκομαι σε αυτή την αίθουσα. Δεν επιστρέφω για να πάρω ρεβάνς, μιας που είχα διωχθεί πριν μερικά χρόνια από δω», είπε στην αρχή ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, υπενθυμίζοντας την περιπετειώδη απομάκρυνσή του από την προεδρία του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 2005. «Επιστρέφω γιατί αγαπώ αυτό τον χώρο, αυτή την πόλη και αυτή τη δουλειά».

Η «Σκόνη του χρόνου» διατρέχει τα σημαντικότερα γεγονότα που σημάδεψαν τον 20ό αιώνα. Με πιο γοργό κινηματογραφικό ρυθμό αυτή τη φορά, το γνώριμο στοχαστικό βλέμμα του Θόδωρου Αγγελόπουλου ακολουθεί, συχνά με τρόπο συγκινητικό, τους ανθρώπους που πετάχτηκαν στο περιθώριο της Ιστορίας.

«Την εποχή της έντονης πολιτικοποίησης, όταν κοιτάζαμε ψηλά και αισθανόμασταν πολιορκητές του ουρανού δεν βλέπαμε πόσο η ατομική ιστορία του καθενός μπορεί να επηρεάσει τον κόσμο. Τελικά, δεν ξέρω αν είμαστε υποκείμενα ή αντικείμενα της Ιστορίας», αναρωτήθηκε το πρωί του Σαββάτου, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. Και πρόσθεσε: «Εχω την εντύπωση πια ότι η ιστορία ενός έρωτα μπορεί να ταξιδεύει πιο δυνατά από την Ιστορία».

Η οδυσσειακή φύση του έχει καταγραφεί στο έργο του. Προχθές στη Θεσσαλονίκη συνόψισε τη σημασία και την καβαφική διάσταση του ταξιδιού στη ζωή του: «Το ταξίδι είναι το μόνο μου σπίτι. Δεν έχω άλλο...», είπε. «Η ιδανική μου θέση είναι πλάι σε κάποιον που οδηγεί. Το παράθυρο να είναι ανοιχτό, το τοπίο να φεύγει, πάνω εκεί γεννιούνται όλα. Αν σταματούσα να ταξιδεύω, θα ένιωθα φυλακισμένος. Ανεξαρτήτως της επιτυχίας μιας ταινίας, το ταξίδι είναι κερδισμένο».

Ο σκηνοθέτης μοιράστηκε ακόμα με τους δημοσιογράφους και τα επόμενα σχέδιά του. Ονειρεύεται μια ταινία μαυρόασπρη με απολύτως λιτά μέσα και, ίσως, με ερασιτέχνες ηθοποιούς. Η διάθεσή του να επιστρέψει στον μινιμαλιστικό τρόπο γραφής της «Αναπαράστασης» τον ώθησε να μιλήσει και για την «καταγωγική εικόνα» του κινηματογράφου του, τοποθετημένη κάπου στα Ζαγοροχώρια: «Η πρώτη στιγμή που ανακάλυψα τον χώρο της "Αναπαράστασης" ήταν μια μέρα βροχερή. Η υγρασία είχε μουσκέψει την πέτρα στα σπίτια, υπήρχε μια ελαφριά ομίχλη, οι γυναίκες χάνονταν στα ερείπια και από κάπου ακουγόταν μια γέρικη φωνή να τραγουδά το "Μια κοντούλα λεμονιά". Δεν απομακρύνθηκα ποτέ από αυτή την εικόνα».

Η «Σκόνη του χρόνου» θα προβληθεί εκτός συναγωνισμού τον Φεβρουάριο στο Φεστιβάλ Βερολίνου. «Οταν συμμετείχα τελευταία φορά με ταινία στο διαγωνιστικό δεν πήρα βραβείο γιατί είχε δοθεί έμφαση στους νέους», είπε ο Θόδωρος Αγγελόπουλος. «Μπορεί να ακούγεται εγωιστικό, αλλά δεν δέχομαι να πάω σ' έναν διαγωνισμό και να μην πάρω βραβείο. Γι' αυτό αυτή τη φορά συμμετέχω εκτός συναγωνισμού».

Διακριτική, στη σκιά του Θόδωρου Αγγελόπουλου, ήταν η ευγενική παρουσία του πρωταγωνιστή του, Γουίλεμ Νταφόε. «Ηθελα να γίνω πλάσμα του Τεό. Είναι πασίγνωστος για τα πλάνα σεκάνς του, πολύ ακριβής και οργανωμένος σε ό,τι κάνει. Θέλησα να είμαι ένα απειροελάχιστο κομμάτι του κινηματογραφικού του κόσμου», είπε στο masteρ class που έδωσε.

Μιλώντας για την πρόσφατη συνεργασία του με τον Λαρς Φον Τρίερ στον «Αντίχριστο», τόνισε ότι ο Δανός σκηνοθέτης δουλεύει εντελώς διαφορετικά από τον Αγγελόπουλο: «Εκλιπαρεί για ανατροπές στο γύρισμα, για το απρόβλεπτο και το τυχαίο».

Ο Νταφόε δήλωσε αισιόδοξος μετά την εκλογή Ομπάμα, αποκάλυψε ότι πρόκειται να συνεργαστεί με τον Βιμ Βέντερς, ενώ αντιμετωπίζει νηφάλια το γεγονός ότι δεν έχει τιμηθεί με Οσκαρ: «Δεν θεωρώ ότι είμαι αναπόσπαστο κομμάτι αυτού του μηχανισμού», είπε.*

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 24/11/2008

No comments: