Tuesday, November 18, 2008

Νέοι, ξένοι και τολμηροί στο Φεστιβάλ

Του Παναγιωτη Παναγοπουλου, Η Καθημερινή, Tρίτη, 18 Nοεμβρίου 2008

Μία από τις πιο καλοοργανωμένες και ήρεμες διοργανώσεις της ιστορίας του ζει από την Παρασκευή το 49ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Το καλό κλίμα φάνηκε ήδη από τη βραδιά της τελετής έναρξης, όταν για πρώτη φορά στην αίθουσα του «Ολύμπιον» -όπου οι προσκλήσεις ανταλλάσσονταν με αριθμημένες θέσεις- δεν μαζεύτηκε η μισή πόλη, προσπαθώντας να στριμωχτεί, για να χειροκροτήσει τοπικούς και μη άρχοντες και για να αποχωρήσει λίγο μετά, με την έναρξη της ταινίας. Αλλωστε, ποιον να χειροκροτήσει; Τόσο ο δήμαρχος της πόλης, όσο και ο υπουργός Πολιτισμού απείχαν, στέλνοντας αντίστοιχα στη θέση τους τον αντιδήμαρχο και τον γενικό γραμματέα του υπουργείου. Μόνος επίσημος, ο υπουργός Μακεδονίας-Θράκης Μαργαρίτης Τζίμας, ο οποίος σημείωσε ότι θα συνεχιστεί η χρηματοδότηση ταινιών που γυρίζονται σε περιοχές της αρμοδιότητας του υπουργείου (την περασμένη χρονιά έφτασε τις 140.000 ευρώ).

Το τρένο των αδελφών Λιμιέρ έδωσε το σήμα για την έναρξη, στην τελετή που σκηνοθέτησε ο Αγγελος Φραντζής, απλώνοντας τρεις οθόνες στο «Ολύμπιον», όπου προβλήθηκε ένα καλοστημένο animation με εμβληματικές στιγμές από την ιστορία του κινηματογράφου. Από τον Νοσφεράτου στον Πολίτη Κέιν και από τη Μελίνα Μερκούρη στο «Ποτέ την Κυριακή» στο Yellow Submarine των Beatles. Θα μπορούσαν άραγε κάποτε να μπουν σε ένα αντίστοιχο κολάζ κάποια πλάνα από τις φετινές ταινίες του φεστιβάλ; Πολύ αμφίβολο για την ώρα.

Το απόλυτο χάος που επικρατεί στην ελληνική κινηματογραφική παραγωγή, με εξαίρεση την αναζήτηση και την τόλμη –στο αισθητικό μέρος– στην ταινία του Αλέξανδρου Αβρανά «Without», δεν αφήνει πολλά περιθώρια για αισιοδοξία. Πιο τολμηροί, ακόμη και όταν δεν ολοκληρώνονται οι ιδέες και οι προθέσεις τους, φαίνονται οι νέοι δημιουργοί του διεθνούς διαγωνιστικού τμήματος. Ο ινδικός «Αποχωρισμός», σκηνοθετικό ντεμπούτο της ηθοποιού Ναντίτα Ντας, είναι ένα πολυπρόσωπο δράμα με ιστορίες που ξετυλίγονται παράλληλα, παίρνοντας αφορμή από τη σφαγή ανάμεσα σε μουσουλμάνους και ινδουιστές, που έγινε το 2002 στο Γκουτζαράτ. Μια γυναίκα που αρνήθηκε να βοηθήσει θύματα προσπαθεί να ζήσει με τις ενοχές της, μια οικογένεια θρηνεί την καταστροφή της περιουσίας της, ένα μικρό αγόρι αναζητεί τον χαμένο πατέρα του. Η Ντας δείχνει ότι μπορεί να χειριστεί τόσο τις διαφορετικές πτυχές της ιστορίας, όσο και τις ερμηνείες των ηθοποιών.

Με φιλιππινέζικη εκδοχή του «Brokeback Μountain» μοιάζει ο «Τρόφιμος» των Πάολο Βιλαλούνα και Ελεν Ράμος, που ακυρώνει τις καλές κινηματογραφικές στιγμές με ένα διδακτικό φινάλε. Είναι η ιστορία ενός νεαρού άντρα που φυλακίζεται για τον θάνατο ενός αγοριού σε ατύχημα. Μπαίνοντας στη φυλακή ο Ρόμελ θα αντιμετωπίσει τη βία, τον εκφοβισμό και την κακοποίηση, αλλά θα έρθει κοντά σε έναν συγκρατούμενό του. Χρόνια μετά την αποφυλάκισή τους οι δυο άντρες θα ξανασυναντηθούν, αλλά υπάρχουν κοινωνικά όρια και ενοχές που τους κρατούν μακριά. Τέλος, αναφορές στον Χάνεκε και τον Πολάνσκι, χωρίς ωστόσο την κινηματογραφική τους δύναμη, έχει το «Κυριακάτικο ψάρεμα» του Αντριαν Σιτάρου από τη Ρουμανία, με την ιστορία ενός ζευγαριού που χτυπά με το αυτοκίνητο μια νεαρή γυναίκα. Νομίζοντας ότι είναι νεκρή, αποφασίζουν να τη θάψουν. Ομως εκείνη συνέρχεται χωρίς να θυμάται τίποτα και το ζευγάρι αποφασίζει να περάσει μαζί της τη μέρα του, με τα κίνητρά της να αποκαλύπτονται σταδιακά και ύποπτα.

Ανθρώπινες ιστορίες

Η φράση του Ζαν Πολ Σαρτρ: «Στην καπιταλιστική κοινωνία, ακόμη και η πολεοδομία κρατάει τους ανθρώπους χωριστά», είναι αυτή που έκανε τους αδελφούς Νταρντέν να ασχοληθούν με τις ανθρώπινες ιστορίες, είπε ο Λικ Νταρντέν, που το βράδυ του Σαββάτου παρέλαβε τον τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο για λογαριασμό και του αδελφού του Ζαν Πιερ, που απουσίαζε.

«Οι άνθρωποι, που αρχικά πλησιάσαμε, ζούσαν εγκλωβισμένοι στη σκληρή τους καθημερινότητα», είπε ο Νταρντέν. «Η κινηματογράφηση ήταν ένα βήμα για να τους φέρουμε πιο κοντά», σημείωσε ο διπλά βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα σκηνοθέτης.

Στην καρδιά της ταινίας

Στα κριτήρια, με τα οποία θα αναζητήσουν την ταινία που θα βραβεύσουν, αναφέρθηκαν τα μέλη της κριτικής επιτροπής. Οπως είπε ο πρόεδρος, συγγραφέας Μάικλ Οντάτζε, «το γούστο είναι υπόθεση προσωπική, όμως συνδυάζεται πάντα με την εμπειρία και τη νόηση του καθενός».

Για τη βραβευμένη με Οσκαρ σεναριογράφο Ντιάμπλο Κόντι, τα κριτήρια είναι συναισθηματικά. «Θέλω να συγκινηθώ, να ξεχαστώ, να μπω στην καρδιά της ταινίας», είπε, ενώ η Τουρκάλα σκηνοθέτις Γεσίμ Ουστάογλου σημείωσε ότι αναζητεί «την ειλικρίνεια, την αισθητική αξία, αλλά και να μάθω κάτι από την ταινία που βλέπω».

No comments: