Thursday, November 20, 2008

Ευρώπη κατατροπώνει Αμερική


«Ήρεμο χάος». Ο  καλύτερος Νάνι  Μορέτι όλων των  εποχών
Και να μου το ΄λεγαν, δεν θα το πίστευα. Με τον ρυθμό κυκλοφορίας καλών ευρωπαϊκών και την ουσιαστική ανυπαρξία αμερικανικών ταινιών, θα συμβεί το απίστευτο και το τρελό: Ιταλία, Γερμανία, Γαλλία και Βρετανία θα κερδίσουν με συντριπτικό ρεκόρ!

Αν νομίζετε πως πάσχω από ανίατη ευρωπατίτιδα πλανάσθε πλάνη δυσθεώρητη και απροσμέτρητη. Απλώς τα γεγονότα παρακολουθώ. Όχι μόνο τις απόψεις των κριτικών. Αυτές να πω είναι κάτι το προσωπικό και θεωρητικό. Εδώ μιλάμε για εισιτήρια και για το κοινό. Φανταστείτε, λόγου χάριν, πως η γαλλική «Ανάμεσα στους τοίχους», με μια τάξη Λυκείου και με θέμα το εκπαιδευτικό σύστημα, πάει να κατατροπώσει- εισπρακτικά- το εμπορικό «Τροπική καταιγίδα» με Μπεν Στίλερ και άλλους σταρ. Και το καλύτερο; Με δύο - τρεις κόπιες σε δύο- τρία σι νεμά. Αν τώρα υπολογίσω πως το «Βίκυ, Κριστίνα Βαρκελώνη» του Γούντι Άλεν είναι Μade in Spain, ε, τότε, μετά την αναμενόμενη και από τα αποδυτήρια επιτυχία του τελευταίου Τζέιμς Μποντ- ο οποίος απογοήτευσε το δικό του κοινό), η Ευρώπη βρίσκεται στις πρώτες θέσεις του Τop10 του Βox Οffice των πρώτων τριών μηνών της φετινής χρονιάς!

Τα ίδια εύχομαι και για τη δραματική κομεντί «Caos Calmo» («Ήρεμο χάος») του Αντονέλο Γκριμάλντι, σκηνοθετημένη πάνω σε σενάριο και με πρωταγωνιστή τον Νάνι Μορέτι. Τον καλύτερο Μορέτι όλων των εποχών. Απίστευτο κι όμως αληθινό. Μια θαυμαστή ισορροπία ανάμεσα στο δράμα και την κωμωδία. Μια εξαιρετικά κομψή, γλυκόπικρη ιστορία. Και πάνω απ΄ όλα μια ταινία που σχεδόν εξ ολοκλήρου έχει γυριστεί πάνω και γύρω από ένα παγκάκι, έξω από το προαύλιο ενός σχολείου στην Ιταλία. Μάθημα παραγωγής, μάθημα σεναρίου, μάθημα πλοκής!

Αν δεν με απατά η μνήμη μου, είναι η τρίτη φορά που ο Μορέτι διαχειρίζεται τη συνάντηση με τον θάνατο. Η πρώτη ως καρκίνος στο «Αγαπημένο μου ημερολόγιο». Η δεύτερη με το «Δωμάτιο του γιου μου». Η τρίτη στο «Ήρεμο χάος» με την απώλεια της γυναίκας του. Με τον γιο του δραματικός, πεισιθάνατος και βαρύς. Με το «Χάος» ανάλαφρος, σκεπτικός, μελαγχολικός, αποστασιοποιημένος και σοφός. Όπως ο Διογένης με το πιθάρι. Θα σου δώσω ό,τι μου ζητήσεις, του λέει ο Μέγα Αλέξανδρος. Τίποτα, απλώς κάνε λίγο έτσι γιατί μου κρύβεις τον ήλιο. Το πιθάρι του Διογένη είναι το παγκάκι του Νάνι Μορέτι!

Αν κωμωδία ίσον δράμα συν χρόνος, τότε σοφία ίσον δράμα συν απόσταση. Ο Πιέτρο Παλαντίνι, μεγαλοστέλεχος θηριώδους εταιρείας που πρόκειται να συγχωνευτεί με μια γαλλική, όταν μαθαίνει τον αιφνίδιο θάνατο της γυναίκας του με την οποία διατηρούσε μια μάλλον χαλαρή σχέ ση, αποφασίζει να κατεβάσει τον διακόπτη. Έτσι με τη μία. Με το ένστικτο. Δηλαδή με απλή, φυσική διαδικασία. Χωρίς δάκρυ, χωρίς απέραντη μελαγχολία και χωρίς κουρελιασμένη ψυχολογία. Ο θάνατος εν αιθρία είναι η αφορμή. Δεν είναι που έχασε τη γυναίκα του. Το ίδιο μπορεί να συμβεί με την κόρη του, με τη δική του ζωή. Μπορεί οποτεδήποτε να συμβεί. Έτσι συναντάται με τη βασική αιτία αυτής της αλλαγής. Το εφήμερο από μια άδεια, πλούσια καθημερινή ζωή. Απλό. Έτσι αλλάζει το πρόγραμμά του. Αντί για γραφείο, συνεδριάσεις και αποφάσεις, να συνοδεύει κάθε μέρα τη δεκάχρονη κόρη του στο σχολείο της και να την περιμένει σ΄ ένα παγκάκι. Ανταπόδοση μοναδική σ΄ αυτή τη διαδρομή, το χαμόγελο της κόρης του από το παράθυρο του σχολείου, κάποια στιγμή. Έτσι ο Πιέτρο, εντελώς φυσικά και με την καρδιά, παίρνει τις αποστάσεις του από τα καθημερινά. Έτσι όλοι πια, από την κουνιάδα του (Βαλέρια Γκολίνο) μέχρι τον ιδιοκτήτη της εταιρείας του, μοιάζουν καρικατούρες, γελοιογραφίες, ανθρωπάκια χωρίς ουσία καμιά. Έτσι η απόσταση πυροδοτεί την περισυλλογή, η περισυλλογή την απόσταση, η απόσταση την αυτογνωσία. Κι έτσι με την αυτογνωσία βγάζει τα γυαλιά και τότε τα βλέπει όλα καθαρά! Ο Αντονέλο Γκριμάλντι (ο σκηνοθέτης ντε) οργανώνει το υλικό του αντιγράφοντας μέχρι τέλους και με ακρίβεια copy paste το ύφος και το ήθος του Νάνι Μορέτι. Αυτοκόλλητη ομοιότητα. Σιαμαίοι. Και το οργανώνει γύρω από ένα παγκάκι. Σε μια μικρή, λιλιπούτεια όαση πράσινου, έξω από ένα σχολείο. Η Φύση και η Παιδεία. Απ΄ αυτήν τη σχέση προκύπτει σαρκασμός και ειρωνεία. Παγκάκι αντί για γραφείο. Πάρκο αντί για εταιρεία. Περισυλλογή αντί για δόξα και χρήμα. Από την ίδια σχέση προκύπτει και σουρεαλισμός αληθινός. Αντί ο Μορέτι να χτυπήσει την πόρτα των στελεχών αλλά και των γνωστών, εκείνοι έρχονται σ΄ αυτόν. Έτσι γκρεμίζεται ο ανταγωνισμός. Έτσι ξεκρέμαστος ο άκρατος καπιταλισμός. Έτσι γυμνός και γελοίος- σ΄ ένα παγκάκι- ο καταναλωτισμός. Έτσι ο Πιέτρο Παλαντίνι, από μέγας και τρανός, μοιάζει με σύγχρονο Διομήδη πάνω σε παγκάκι να λέει περίπου στον πρόεδρο της εταιρείας που του προτείνει αρχηγό να τον κάνει: Σε παρακαλώ, κάνε λίγο έτσι να με βλέπει ο ήλιος ο λαμπερός!
«Ήρεμο χάος»
Εξαιρετική δραματική κομεντί Χειροποίητη, έξυπνη, κομψή Ο καλύτερος Νάνι Μορέτι όλων των εποχών
ΒΑΘΜΟΙ=7
(το αγαπώ)
Ατελείωτη φλυαρία

OΒρετανός Ρίντλεϊ Σκοτ, που έχει υπογράψει ένα από τα καλύτερα φιλμ νουάρ και science fiction όλων των εποχών («Βlade runner»), σταθερά και συστηματικά αποδεικνύεται η καλύτερη σφουγγαρίστρα της αμερικανικής προπαγάνδας με προαγωγό το Χόλιγουντ του Μπους. Το λένε «Βody of lies», το παραφράσανε «Η πλεκτάνη» και επί της ουσίας δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία ακόμα ιστορία προπαγάνδας α λα Τζορτζ Μπους! Επί ενενήντα λεπτά (τόσο άντεξα από τα 128 λεπτά) ο καλός Αμερικανός πράκτορας Λεονάρντο Ντι Κάπριο πηγαινοέρχεται από αραβική πόλη σε αραβική πόλη, προκειμένου να εντοπίσει και να εξοντώσει φωλιά τρομοκρατών. Και την ίδια στιγμή, ο κακός Αμερικανός πράκτορας Ράσελ Κρόου, με παραπάνω κιλά, σαν μπούλης των γραφείων και των συνωμοσιών, περιφέρεται στους δρόμους με το τηλέφωνο ανά χείρας δίνοντας εντολές στον Ντι Κάπριο και βάζοντας τρικλοποδιές. Τι είναι οι Άραβες; Μα φυσικά ρακένδυτοι, καθυστερημένοι και αιμοσταγείς. Δεν θα ξεχάσω τη σκηνή όπου ο αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών της Ιορδανίας (χώρας φιλικής) μαστιγώνει έναν κρατούμενό του κάτω από το έντρομο βλέμμα του Λεονάρντο Ντι Κάπριο. Δηλαδή αυτά που έχουν διαπράξει τα αμερικανάκια στις φυλακές του Ιράκ είναι βοήθεια και αλληλεγγύη προς τα παιδιά της Βαγδάτης. Είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα. Σας είπα. Το θράσος τους δεν παίζεται Τι είναι οι Αμερικανοί; Και καλοί και κακοί. Στη βάση τους σωστοί. Πάντα το καλό το παλικάρι βρίσκει το σωστό το μονοπάτι. Τι είναι η ταινία; Μια ατελείωτη φλυαρία. Μια σκηνή στον δρόμο, μια σκηνή στο γραφείο. Έξω, μέσα. Έξω μέσα. Και αφού τελειώσει η πρώτη ίντριγκα, φτου από την αρχή με τη δεύτερη και με μια ακόμα παραλλαγή. Με τέτοιο κινηματογραφικό και «σοβαρό» σανό, πώς να μην κουβαλάει άχυρα το μυαλό των θεατών! Και για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Δεν έχει καμία σημασία αν ο Ρίντλεϊ Σκοτ είναι με το μέρος του Μπαράκ Ομπάμα. Σημασία έχει τι κάνεις και πού την υπογραφή σου βάζεις. Ουδείς αναμάρτητος στον κόσμο αυτό. Πόσω μάλλον ένα όνομα τόσο λαμπερό, τόσο πλούσιο και με τέτοιο χάρτινο ήθος δημοκρατικό!
«Η πλεκτάνη»
Τhe good Αmerican spy Τhe bad Αmerican spy Μπας και είσαι Μπους και θέλεις να δεις «Πλεκτάνη»;
ΒΑΘΜΟΙ=0
(όπου φύγει, φύγει)
Τι 40, τι 50, τι 60

Να με συγχωρείτε δηλαδή. Επειδή ο Φίλιπ Ροθ είναι σπουδαίος και γνωστός, πάει να πει πως ο κάθε σεναριογράφος και ο κάθε σκηνοθέτης, ακόμα και με του ίδιου του συγγραφέα τη θετική γνώμη, αθωώνεται κάνοντας μια ταινία τόσο «μικρή»; Όχι μόνο δεν συμφωνώ, αλλά ως υπότιτλο σ΄ αυτό το περισπούδαστο βάσανο που προέρχεται από το «Dying Αnimal» του Ροθ θα έβαζα το γνωστό ελληνικό «Τι τριάντα, τι σαράντα, τι πενήντα, τι εξήντα» κοκ!

Α ρε Λαμπρούκο, πού είσαι να μας δεις! «Ελεγεία» (Εlegy) λοιπόν της Ισπανίδας Ιζαμπέλ Κοϊξέ. Όπου ο Μπεν Κίνγκσλεϊ είναι πρώτος καθηγητής, πρώτος κριτικός Τέχνης και πρώτος επιβήτορας. Ηλικίας εξηνταφεύγα παρακαλώ. Και όπου μετά τον πρώτο αποτυχημένο γάμο, με ένα παιδί που τον μισεί, παραμένει και θριαμβεύει ως αθεράπευτος εργένης. Όπου ακόμα έχει επιβάλει τις σεξουαλικές απόψεις του σε μια σαρανταπενηντάρα (Πατρίτσια Κλάρκσον), η οποία από καιρού εις καιρόν του χτυπάει την πόρτα, πέφτουν στο κρεβάτι, σηκώνονται από το κρεβάτι, καπνίζουν τσιγάρο, ντύνονται και πάλι τα ίδια χωρίς απαίτηση καμία. Ψεκάστε, σκουπίστε, τελειώσατε. Και όπου ο ξυρισμένος γουλί κύριος καθηγητής πέφτει θύμα μιας χυμώδους εικοσάρας φοιτήτριας. Θα τρελαθώ. Γιατί δεν είναι μόνο αυτό. Ο αθεόφοβος ξεκόβει από το μανούλιο αυτό επειδή δεν γουστάρει γάμο και πεθερό. Και όχι μόνο αυτό. Ύστερα από έναν χρόνο, το παρατημένο θηλυκό κάνει το σκατό της παξιμάδι και χτυπάει την πόρτα του καθηγητή με προορισμό το ίδιο κρεβάτι. Και όχι μόνο αυτό. Εκείνη η εικοσάρα είναι που αργοπεθαίνει από καρκίνο τρομερό. Και όχι μόνο αυτό. Ο Μπεν Κίνγκσλεϊ χαϊδεύει τα γυμνά μπαλκόνια της Πένελοπε Κρουζ. Βαστάτε μην πάρω φόρα και κουτουλήσω στον καραφλό γεροξεκούτη τον τυχερό!

Άνθρακας ο θησαυρός. Η αμπελοφιλοσοφία περί ημερομηνίας λήξεως του γάμου με παρτενέρ του Κίνγκσλεϊ έναν κυριούλη με το όνομα Ντένις Χόπερ, πάει σύννεφο και καφενείο. Μεταξύ μας; Γούντι Άλεν και ξερό ψωμί. Τα ίδια πάνω κάτω λέει και αυτός αλλά με αυτογνωσία, χιούμορ και σαρκασμό μέχρι τον ουρανό. Διότι ο ναρκισσισμός του Φίλιπ Ροθ δεν έχει όριο (και καθηγητής και γκόμενος και ευσταλής και το αντικείμενο του πόθου της Πενέλοπε Κρουζ). Και διότι αν το αποφλοιώσεις και το ξεγυμνώσεις, θα μείνεις με την εντύπωση πως ένα ανέκδοτο με γεροντοέρωτες έγινε βιβλίο και δραματική ταινία. Ο παλιμπαιδισμός είναι προνόμιο διάσημων φελλών!
«Ελεγεία»
Πενέλοπε Κρουζ τρελαμένη με γεροξούρα Εικονική βιάγκρα γερασμένων αρσενικών Από βιβλίο του Φίλιπ Ροθ
ΒΑΘΜΟΙ=4
(γεροντοέρωτες)
Λίφτινγκ, μπότοξ, λαμαρίνες

Δύο ακόμα πρεμιέρες, δηλαδή ούτε μισή: «Γυναίκες» («Τhe Women»). Κομεντί σε σενάριο και σκηνοθεσία Νταϊάν Ίνγκλις με Μεγκ Ράιαν, Εύα Μέντες, Ανέτ Μπένινγκ, Μπέτι Μίντλερ, Κάρι Φίσερ. Κάτι μεταξύ επεισοδίου από «Sex and the city» και επεισοδίου από παντρεμένες σε νευρικό κλονισμό. Ο σύζυγος της Μεγκ Ράιαν με τα μούτρα στην κορμάρα της Εύας Μέντεζ- δεν τον αδικώ- κι εκείνη πέφτει σε μελαγχολία και ασυγκράτητη εσωστρέφεια. Όταν ανακαλύπτει ότι η καλύτερή της φιλενάδα (Ανέτ Μπένινγκ) «δίνει» την ιστορία της προς δημοσίευση στο περιοδικό της. τότε τρελαίνεται από τον θυμό της. Για να μην πολυλογώ, ο σύζυγος
ΒΑΘΜΟΙ=3
(ούτε)
αρχίζει να το ξανασκέφτεται και η Ράιαν κερδίζει πόντους στην κόντρα με την Εύα Μέντες. Έλα μωρέ, πώς κάνεις έτσι; Θα καταστρέψουμε τον γάμο μας για ένα κρεβάτι; Το γεγονός εντελώς χημικό και ιατρικό. Άφθονο λίφτινγκ, άφθονα μπότοξ. Κορίτσια- όπως λέει και η μαμά της Μεγκ Ράιαν - από τον δρόμο εξαφανίστηκαν οι εξηντάρες . Άπασες μάξιμουμ τριανταπεντάρες! «Κούρσα θανάτου» («Death race»). Περιπέτεια σε στυλ videogame του Πολ Γ. Σ. Άντερσον με Τζέισον Στέιθαμ και Τζόαν Άλεν. Όπου εντός των φυλακών, η διευθύντρια και οι δεσμοφύλακες περνούν την ώρα τους βάζοντας τους φυλακισμένους να σκοτώνονται σε αγώνες ταχύτητας, όπου όλα επιτρέπονται όπως ακριβώς στις ρωμαϊκές αρένες με τους μονομάχους και τα λιοντάρια. Αποτέλεσμα; Ένα ατελείωτο λούνα παρκ με συγκρουόμενα αυτοκίνητα που συνοδεύεται από εκκωφαντικό θόρυβο λαμαρινών. Ούτε στον χειρότερο εφιάλτη μου να το ξαναδώ!
ΒΑΘΜΟΙ=0
(maximum)

No comments: