Sunday, September 14, 2008

ΑΝΤΕΡ Σ. ΤΟΜΠΣΟΝ, Ψυχεδέλεια και ιδιοφυΐα

Ενα πορτρέτο του κορυφαίου δημοσιογράφου και συγγραφέα επιχειρεί ο Αλεξ Γκίμπνεϊ εστιάζοντας στη δεκαετία 1965-1975

Με τις εκκεντρικότητές τους τάραξαν το σύμπαν τη δεκαετία του '70. Σήμερα ο πολωνοεβραίος σκηνοθέτης Ρόμαν Πολάνσκι και ο αμερικανός δημοσιογράφος Χάντερ Τόμπσον τροφοδοτούν με τις παράξενες ιστορίες τους δύο ντοκιμαντέρ. Τα «Roman Polanski: Wanted and desired» και «Gonzo: The life and work of Dr. Hunter S. Thompson» ξεχωρίζουν στο πρόγραμμα του φεστιβάλ Νύχτες Πρεμιέρας που αρχίζει στις 17 Σεπτεμβρίου.


Ο Χάντερ Τόμπσον συνεργάστηκε με το περιοδικό «Rolling Stone», για το οποίο κάλυψε την προεκλογική εκστρατεία του προέδρου των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον το 1972, βγάζοντας πολλά άπλυτα στη φόρα


Το 1971 το αθλητικό περιοδικό «Sports Illustrated» ανέθεσε στον νεαρό δημοσιογράφο Χάντερ Στόκτον Τόμπσον να καλύψει τον αγώνα ταχύτητας Mint 400 κάπου στην έρημο της Νεβάδας, κοντά στο Λας Βέγκας. Ο Τόμπσον πήγε μαζί με τον δικηγόρο του και αυτό που τελικά προέκυψε από το ρεπορτάζ ήταν μια νέα πρόταση δημοσιογραφικού στυλ το οποίο ο ίδιος αποκάλεσε «gonzo»- όρος που έμεινε στην ιστορία. Ενα δείγμα: «Βρισκόμασταν κάπου ανάμεσα στο Μπάρστοου και το άκρο της ερήμου όταν τα ναρκωτικά άρχισαν να επενεργούν. Το πορτμπαγκάζ έμοιαζε με κινητό εργαστήρι του Σώματος Ναρκωτικών της αστυνομίας. Είχαμε 2 σακούλες χόρτο, 75 χάπια μεσκαλίνης, 5 φύλλα blotter acid υψηλής ενέργειας, ένα βαζάκι αλατιού μισογεμάτο κοκαΐνη και έναν ολόκληρο γαλαξία από πολύχρωμα uppers, downers, screamers, laughers... Επίσης ένα τέταρτο τεκίλα, ένα τέταρτο ρούμι, μια κάσα Μπαντβάιζερ, ένα όγδοο γαλονιού ωμού αιθέρα και 2 ντουζίνες amyls... Οχι ότι τα χρειαζόμασταν όλ' αυτά για το ταξίδι, όμως από τη στιγμή που εγκλωβίζεσαι σε μια σοβαρή συλλογή ναρκωτικών έχεις την τάση να το σπρώχνεις ως εκεί που δεν πάει άλλο... Και ξαφνικά, ένας τρομερός βρυχηθμός γύρω μας και ο ουρανός γέμισε με κάτι πλάσματα που θύμιζαν τεράστιες νυχτερίδες και όρμαγαν με φόρα και έσκουζαν και βουτούσαν γύρω από το αυτοκίνητο που έτρεχε με περίπου 100 μίλια την ώρα με τη σκεπή κατεβασμένη, πρόσω ολοταχώς για το Λας Βέγκας. Και μια φωνή ούρλιαζε: "Χριστέ μου! Τι είναι όλ' αυτά τα καταραμένα ζώα;.."».

Ελάχιστη σημασία είχε βέβαια ο αγώνας και η ανταπόκριση. Αυτό που ο Τόμπσον κατέγραψε στο «ρεπορτάζ» ήταν τις ίδιες τις εμπειρίες του από τα οδυνηρά «ταξίδια» ντοπαρίσματος. Εμπειρίες παρμένες μέσα από το ψυχεδελικό παραλήρημα και τις παρενέργειες των ναρκωτικών που καταβρόχθιζε με λύσσα, λες και προσπαθούσε να γνωρίσει τον κόσμο έχοντας κηρύξει χημικό πόλεμο με τον εγκέφαλό του! Γράψιμο στο πόδι, άμεσο, ζωντανό, βιωματικό, πολλές φορές φτηνό όσο το θέμα. Αρχική ιδέα του Τόμπσον ήταν να κρατήσει σημειώσεις σε ένα χοντρό σημειωματάριο και να τις παραδώσει ακατέργαστες.

Χωρίς να το γνωρίζει, η Αμερική είχε μόλις ανακαλύψει ένα ταλέντο το οποίο μπορούσε να αντλήσει ποίηση μέσα από τα σκουπίδια. Ο Τόμπσον, ο οποίος είχε ήδη γράψει ένα βιβλίο για τους Hell's Angels αφού έζησε για έναν χρόνο μαζί τους, κέρδισε αμέσως αναγνώριση, χρήμα και τη φήμη ενός από τους πιο τραχείς, κωμικούς και... επικίνδυνους γραφιάδες της χώρας του. Στολισμένο με τα εφιαλτικά σκίτσα του Ραλφ Στέντμαν, το ρεπορτάζ πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Rolling Stone» και αργότερα εκδόθηκε ως βιβλίο («Fear and loathing in Las Vegas»). Αυτή ήταν η αρχή της γόνιμης συνεργασίας του Τόμπσον με το «Rolling Stone» για το οποίο το 1972 κάλυψε την προεκλογική καμπάνια του προέδρου των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον, βγάζοντας πολλά άπλυτα στη φόρα.

«Gonzo: The life and work of Dr. Hunter S. Thompson» είναι και ο τίτλος του ντοκυμαντέρ το οποίο γύρισε για τον Χάντερ Τόμπσον ο Αλεξ Γκίμπνεϊ, βραβευμένος με Οσκαρ σκηνοθέτης ενός άλλου ντοκυμαντέρ, του «Taxi to the dark side». Αδιαφορώντας για τα παιδικά χρόνια του (ο Τόμπσον γεννήθηκε στο Λουιβίλ του Κεντάκι και μεγάλωσε χωρίς πατέρα, στο πλευρό της βιβλιοθηκαρίου μητέρας του η οποία είχε δύο ακόμη παιδιά), αλλά και για τα χρόνια της παρακμής, το φιλμ εστιάζει στην πιο δημιουργική περίοδο του Τόμπσον, από το 1965 ως το 1975. Του ανθρώπου τον οποίο ο Τομ Γουλφ αποκάλεσε «σπουδαιότερο κωμικογράφο της αμερικανικής λογοτεχνίας».

Ο Χάντερ Τόμπσον ήταν η ερμηνεία της αντίφασης. Φανατικό μέλος του National Rifle Administration (Εθνική Ενωση Οπλοχρηστών Αμερικής), αλλά και φανατικός υποστηρικτής του αγώνα υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της λήξης του πολέμου στο Βιετνάμ και των αδελφών Τζον και Μπόμπι Κένεντι τους οποίους αποκαλούσε «my guys». Εκτός ελέγχου στην προσωπική ζωή του - αλκοολικός, «κοκάκιας», κατάπινε το LSD σαν να ήταν καραμέλες - ο Τόμπσον είχε καθαρότατο, ατσάλινο βλέμμα όταν επεσήμανε τα κακώς κείμενα της Αμερικής στα γραπτά του. Ωστόσο, ενώ η πένα του έσταζε δηλητήριο για τους διεφθαρμένους πολιτικούς, οι ευγενικοί του τρόποι σκλάβωναν όσους τον συναντούσαν.

Κάθε λέξη αφήγησης του ντοκυμαντέρ είναι παρμένη από κείμενα του Τόμπσον τα οποία παίρνουν ζωή διά στόματος Τζόνι Ντεπ, του ηθοποιού ο οποίος πριν από δέκα χρόνια υποδύθηκε τον Τόμπσον στο «Φόβος και παράνοια στο Λας Βέγκας» του Τέρι Γκίλιαμ. Πιστός θαυμαστής του Τόμπσον, ο Ντεπ κάλυψε ο ίδιος τα έξοδα της φαντασμαγορικής κηδείας του που έγινε τον Φεβρουάριο του 2005, ενώ ο Τόμπσον είχε δώσει τέλος στη ζωή του με ένα πιστόλι. Οι στάχτες του Τόμπσον εκτοξεύθηκαν σαν ρουκέτες στον ουρανό (η σκηνή υπάρχει στο ντοκυμαντέρ).

Οι κληρονόμοι του Τόμπσον (ανάμεσά τους η χήρα του Ανίτα και ο γιος του Χουάν) επέτρεψαν στον Γκίμπνεϊ να χρησιμοποιήσει χειρόγραφά του τα οποία δεν δημοσιεύθηκαν ποτέ, καθώς επίσης προσωπικά γράμματά του. Επίσης, η παραγωγή έκανε στάσεις και στα 600(!) μπαρ τα οποία ο Τόμπσον επισκέφτηκε κατά τη διάρκεια της «αποστολής» στο Λας Βέγκας, ενώ ανάμεσα στους ανθρώπους που μοιράζονται απόψεις για αυτόν βρίσκουμε τον Τζιμ Κάρτερ, τον Πατ Μπιουκάναν και τον Τζορτζ Μακ Γκόβερν.

Το «Fear and Loathing in Las Vegas» - όπως και το «On the road» του Τζακ Κέρουακ - δεν έχει πάψει να ανανεώνει το κοινό του, τρέφοντας γενιές της αμερικανικής νεολαίας. Ο Τόμπσον παραμένει ο σημαντικότερος freelancer των ΗΠΑ για έναν ακόμη όμως λόγο: δεν φοβήθηκε να πολεμήσει τα «ιερά σκιάχτρα» που βρέθηκαν στο πέρασμά του. Διότι εκτός από κορυφαίος σταυροφόρος της αλήθειας, της δικαιοσύνης και του ιδεαλισμού στον αμερικανικό τρόπο ζωής, πίστευε στ' αλήθεια ότι η γραφή μπορούσε να φέρει την αλλαγή.

Πέμπτη 25 Σεπτ. 22.45, Αττικόν «Gonzo: The life and work of Dr. Hunter S. Thompson» (ΗΠΑ) του Αλεξ Γκίμπνεϊ.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ, Το ΒΗΜΑ, 14/09/2008

No comments: