Του Δημήτρη Δανίκα, ΤΑ ΝΕΑ: Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου 2008
Οι Αμερικανοί τον έλεγαν «Βασιλιά του Cool». Και ήταν ο Πολ Νιούμαν. Cool στο σινεμά, cool και στη ζωή με δύο γοητευτικά γαλάζια μάτια που σφάλισαν στα 83 του. Τώρα που το ξανασκέφτομαι, συμφωνώ με το σύστημα το τρομερό. Golden boy ο Πολ Νιούμαν για το Χόλιγουντ. Golden boy για την καρδιά μου. Το εξηγώ.
Λόγος πρώτος: Η αξιοπρέπειά του. Πληρώνει διαφημιστική καταχώρηση με δικά του λεφτά και ζητάει από τους θεατές συγγνώμη, επειδή έπαιξε σε ένα σκουπίδι. Ήταν το 1954, ήταν μόλις 29 ετών, ήταν η πρώτη του ταινία- «Το ασημένιο δισκοπότηρο» (του Βίκτορ Σάβιλ)
- και ήταν ελάχιστο το μεροκάματο για ένα μειράκιον που έσκαγε μύτη από το αυγό!
Λόγος δεύτερος: Η μαγκιά του. Το 1972 παίζοντας τον «Δικαστή Ρόι Μπιν» του Τζον Χιούστον και καθώς ένα πλήθος από τυχοδιώκτες και συμμορίτες ακονίζουν τα μαχαίρια τους να ξεχερσώσουν την Άγρια Δύση, εμφανίζεται καβάλα σε άσπρο άλογο που χλιμιντρί- ζει και καθώς εκείνοι φωνάζουν «Ποιος είσαι ρε;» εκείνος απειλητικά απαντάει: «Justice you son΄s of bitches»! Η σκηνή που με απίστευτη πληρότητα τον φωτογραφίζει.
Λόγος πέμπτος: Η πίστη του. Φανταστείτε πως όταν αποκαλύφθηκαν οι μυστικοί φάκελοι του Ρίτσαρντ Νίξον, το όνομα Ρaul Νewman, φιγουράριζε ανάμεσα στα πρώτα στη λίστα των προσωπικών εχθρών (enemies) που διατηρούσε στα ντουλάπια του FΒΙ ο Ντικ!
Λόγος έκτος: Οι αδυναμίες του. Η τρέλα του με τα γρήγορα αυτοκίνητα τον έστειλε το 1979 στη δεύτερη θέση στους αγώνες κούρσας του Les Μans, όπου επί 24 ώρες οδηγούσε σαν σφαίρα μία Ρorsche 935!
Λόγος έβδομος: Η ευαισθησία του. Από τη δεκαετία του ογδόντα μέχρι την τελευταία του πνοή κατέθεσε σε φιλανθρωπικές οργανώσεις περίπου 175 εκατομμύρια δολάρια. «Για μένα και για κάθε κανονικό άνθρωπο η φιλανθρωπία είναι κάτι εντελώς το φυσικό. Δηλαδή τι πρέπει να κάνεις όταν οι ντουλάπες και τα συρτάρια σου είναι φουσκωμένα μέχρι σκασμού; Φυσικά να τις αδειάσει. Το ζήτημα είναι απλό. Όταν συνειδητοποίησα πως βάζοντας το πρόσωπό μου σε διάφορα καταναλωτικά προϊόντα έχω γίνει πόρνη, αποφάσισα, για να ξεπλυθώ, να ξεφορτώνω τα συρτάρια μου για κάποιο, κοινωνικό, καλό σκοπό. So simple».
Λόγος όγδοος: Η ξεροκεφαλιά του. Το 1970 ο σκηνοθέτης και παραγωγός Ντον Σίγκελ τον διαλέγει για τον ρόλο τού «Dirty Ηarry». Εκείνος αντί να αρπάξει την ευκαιρία, πετάει το σενάριο στα σκουπίδια και λέει στον σκηνοθέτη: «Ντον, είναι πολύ ακροδεξιό για μένα». Έτσι ο Κλιντ Ίστγουντ έγινε διάσημος και ο Πολ Νιούμαν παρέμεινε ακηλίδωτος, με πεντακάθαρο κούτελο.
Λόγος ένατος: Η αυτογνωσία του. Μόλις πριν από έναν χρόνο και ενώ οι προτάσεις για δεύτερους ρόλους έπεφταν βροχή, αποφασίζει πως ήρθε η κατάλληλη στιγμή: «Αcting is pretty much a closer book for me». Μ΄ ένα λόγο: «Παιδιά, Πολ Νιούμαν φινίτο για το σινεμά».
Λόγος δέκατος: Το πάθος του. Μα καλά - τον ρωτάνε έτσι περιπαικτικά- ούτε μισή απιστία, έστω μια φορά; «Why fool around with hamburger when you have steak at home?» Όταν σπίτι σε περιμένει ένα ζουμερό στέικ, τρελός είσαι να κυνηγάς χάμπουργκερ; Και χρυσός και σωστός!
Το 1925, λίγο πριν από την επέλαση της φοβερότερης ύφεσης στον αμερικανικό πλανήτη, σε μια μικρή περιοχή με το όνομα Shaker Ηeights, στο Κλίβελαντ του Οχάιο, μια οικογένεια Ούγγρων μεταναστών, που στο μεταξύ είχαν μετονομαστεί σε Νewman φέρνει στον κόσμο ένα κουκλάκι με μπλε μάτια. Το βαφτίζουν Paul Leonard και επενδύουν όλες τις ελπίδες τους σ΄ αυτό το πεντάμορφο πλάσμα.
Είκοσι πέντε χρόνια μετά και ύστερα από ένα μικρό διάλειμμα στο Υale, ο Πολ Νιούμαν καταφθάνει στο Αctor΄s Studio και στη Νέα Υόρκη. Το Χόλιγουντ έψαχνε το αντίπαλο δέος να ταπεινώσει τον αλαζονικό Μάρλον Μπράντο. Οι σκάουτερ εντυπωσιάζονται από το look του Πολ και μέσα σε χρόνο ρεκόρ αναδεικνύεται σε απόλυτο είδωλο, σε αναντικατάστατο ζεν πρεμιέρ, σε ίνδαλμα πάσης φύσεως, ηλικίας και χρώματος μαλλιών, όλων των θηλυκών. Κινηματογραφικά μια πλειάδα φιλελεύθερων και σοβαρών σκηνοθετών βρίσκει πρωταγωνιστή ιδανικό. Οι σπουδαίοι ρόλοι πέφτουν βροχή. Δύο Τενεσί Ουίλιαμς«Λυσσασμένη γάτα» στο πλευρό της Λιζ Τέιλορ και «Γλυκό πουλί της νιότης» ως παρτενέρ της μοναδικής Τζεραλντίν Πέιτζ. Μέσα σε όλα. Και στο western (με «Όμπρε», «Δικαστή», «Δραπέτης των 7 πολιτειών»). Και με κοινωνικό δράμα («Όλος ο κόσμος είναι δικός μου», «Ο μεγάλος δραπέτης», «Πόθοι στην κάψα του καλοκαιριού»). Και το δίδυμο με τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ, πράγμα που εξασφαλίζει μοναδική, εισπρακτική επιτυχία («Οι δύο ληστές» και με το «Κεντρί»). Και φιλμ νουάρ («Φάκελος 17, άκρως εμπιστευτικό»).
Και δικαστικά δράματα («Ετυμηγορία»). Και αισθηματικά, σαρκαστικά εποχής («Ο κύριος και η κυρία Σμιθ»). Και γκανγκστερικά («Ο δρόμος της απώλειας»). Και σατιρικά («Ο κύριος Χούλα Χουπ»). Μαζί με όλα αυτά, κινηματογραφικά, θεατρικά, επιχειρηματικά, επιδίδεται πέντε φορές και στην κινηματογραφική σκηνοθεσία, με καλύτερη το «Ραχήλ, Ραχήλ» του 1968.
● Όπως μας πληροφορεί ο αναγνώστης Κωνσταντίνος Λιανός:
«Τον καιρό της χούντας είχε συσταθεί από ομογενείς στις ΗΠΑ η Επιτροπή για Ελευθερία και Δημοκρατία στην Ελλάδα (Committee for Freedom and Democracy in Greece). Είμαι μάρτυρας ότι σε συγκέντρωση οργανωμένη από την Επιτροπή μας στη Νέα Υόρκη, ο Πολ Νιούμαν έδειξε τη συμπαράστασή του με την προσωπική, χαμηλών τόνων, παρουσία του και γενναιόδωρη χρηματική συνεισφορά».
Λόγος πρώτος: Η αξιοπρέπειά του. Πληρώνει διαφημιστική καταχώρηση με δικά του λεφτά και ζητάει από τους θεατές συγγνώμη, επειδή έπαιξε σε ένα σκουπίδι. Ήταν το 1954, ήταν μόλις 29 ετών, ήταν η πρώτη του ταινία- «Το ασημένιο δισκοπότηρο» (του Βίκτορ Σάβιλ)
- και ήταν ελάχιστο το μεροκάματο για ένα μειράκιον που έσκαγε μύτη από το αυγό!
Λόγος δεύτερος: Η μαγκιά του. Το 1972 παίζοντας τον «Δικαστή Ρόι Μπιν» του Τζον Χιούστον και καθώς ένα πλήθος από τυχοδιώκτες και συμμορίτες ακονίζουν τα μαχαίρια τους να ξεχερσώσουν την Άγρια Δύση, εμφανίζεται καβάλα σε άσπρο άλογο που χλιμιντρί- ζει και καθώς εκείνοι φωνάζουν «Ποιος είσαι ρε;» εκείνος απειλητικά απαντάει: «Justice you son΄s of bitches»! Η σκηνή που με απίστευτη πληρότητα τον φωτογραφίζει.
«Ο πατέρας μας υπήρξε παράδειγμα ταπεινοφροσύνης. Δεν παραδέχθηκε ποτέ ότι έκανε κάτι σπουδαίο» δήλωσαν οι πέντε κόρες τουΛόγος τρίτος: Ο πασιφισμός του. Ήταν μέχρι τέλους ένας εκ των ελάχιστων επιφανών μελών της οργάνωσης «Ηandgun control» (έλεγχος πυροβόλων όπλων χειρός). Κόντρα στο Σύνταγμα των Αμερικανών, όπου η κατοχή όπλου θεωρείται ιερό δικαίωμα του καθενός Λόγος τέταρτος: Η αφοσίωσή του. Από το 1953 μαζί και από το 1958 παντρεμένοι με στέφανα και με παπά, δηλαδή επί μισό αιώνα και βάλε, ερωτευμένος και χεράκι χεράκι με την Τζόαν Γούντγουορντ, την εκλεκτή της καρδιάς του, πορεύονται στο ίδιο μονοπάτι της ζωής.
Λόγος πέμπτος: Η πίστη του. Φανταστείτε πως όταν αποκαλύφθηκαν οι μυστικοί φάκελοι του Ρίτσαρντ Νίξον, το όνομα Ρaul Νewman, φιγουράριζε ανάμεσα στα πρώτα στη λίστα των προσωπικών εχθρών (enemies) που διατηρούσε στα ντουλάπια του FΒΙ ο Ντικ!
Λόγος έκτος: Οι αδυναμίες του. Η τρέλα του με τα γρήγορα αυτοκίνητα τον έστειλε το 1979 στη δεύτερη θέση στους αγώνες κούρσας του Les Μans, όπου επί 24 ώρες οδηγούσε σαν σφαίρα μία Ρorsche 935!
Λόγος έβδομος: Η ευαισθησία του. Από τη δεκαετία του ογδόντα μέχρι την τελευταία του πνοή κατέθεσε σε φιλανθρωπικές οργανώσεις περίπου 175 εκατομμύρια δολάρια. «Για μένα και για κάθε κανονικό άνθρωπο η φιλανθρωπία είναι κάτι εντελώς το φυσικό. Δηλαδή τι πρέπει να κάνεις όταν οι ντουλάπες και τα συρτάρια σου είναι φουσκωμένα μέχρι σκασμού; Φυσικά να τις αδειάσει. Το ζήτημα είναι απλό. Όταν συνειδητοποίησα πως βάζοντας το πρόσωπό μου σε διάφορα καταναλωτικά προϊόντα έχω γίνει πόρνη, αποφάσισα, για να ξεπλυθώ, να ξεφορτώνω τα συρτάρια μου για κάποιο, κοινωνικό, καλό σκοπό. So simple».
Λόγος όγδοος: Η ξεροκεφαλιά του. Το 1970 ο σκηνοθέτης και παραγωγός Ντον Σίγκελ τον διαλέγει για τον ρόλο τού «Dirty Ηarry». Εκείνος αντί να αρπάξει την ευκαιρία, πετάει το σενάριο στα σκουπίδια και λέει στον σκηνοθέτη: «Ντον, είναι πολύ ακροδεξιό για μένα». Έτσι ο Κλιντ Ίστγουντ έγινε διάσημος και ο Πολ Νιούμαν παρέμεινε ακηλίδωτος, με πεντακάθαρο κούτελο.
Λόγος ένατος: Η αυτογνωσία του. Μόλις πριν από έναν χρόνο και ενώ οι προτάσεις για δεύτερους ρόλους έπεφταν βροχή, αποφασίζει πως ήρθε η κατάλληλη στιγμή: «Αcting is pretty much a closer book for me». Μ΄ ένα λόγο: «Παιδιά, Πολ Νιούμαν φινίτο για το σινεμά».
Λόγος δέκατος: Το πάθος του. Μα καλά - τον ρωτάνε έτσι περιπαικτικά- ούτε μισή απιστία, έστω μια φορά; «Why fool around with hamburger when you have steak at home?» Όταν σπίτι σε περιμένει ένα ζουμερό στέικ, τρελός είσαι να κυνηγάς χάμπουργκερ; Και χρυσός και σωστός!
Είπε:
● «Δεν είχα κανένα έμφυτο χάρισμα, ηθοποιού, συγγραφέα, σκηνοθέτη, ακόμα και κηπουρού. Όλα με μπόλικη προσπάθεια και άφθονο ιδρώτα». ● «Όποιος δεν έχει εχθρούς, δεν έχει χαρακτήρα».
● «Όταν παίζεις πόκα και ψάχνεις αλλά δεν βρίσκεις το κορόιδο της παρέας, τότε καταλαβαίνεις ότι είσαι εσύ»!
Το αντίπαλο δέος του Μπράντο
Το 1925, λίγο πριν από την επέλαση της φοβερότερης ύφεσης στον αμερικανικό πλανήτη, σε μια μικρή περιοχή με το όνομα Shaker Ηeights, στο Κλίβελαντ του Οχάιο, μια οικογένεια Ούγγρων μεταναστών, που στο μεταξύ είχαν μετονομαστεί σε Νewman φέρνει στον κόσμο ένα κουκλάκι με μπλε μάτια. Το βαφτίζουν Paul Leonard και επενδύουν όλες τις ελπίδες τους σ΄ αυτό το πεντάμορφο πλάσμα.
Είκοσι πέντε χρόνια μετά και ύστερα από ένα μικρό διάλειμμα στο Υale, ο Πολ Νιούμαν καταφθάνει στο Αctor΄s Studio και στη Νέα Υόρκη. Το Χόλιγουντ έψαχνε το αντίπαλο δέος να ταπεινώσει τον αλαζονικό Μάρλον Μπράντο. Οι σκάουτερ εντυπωσιάζονται από το look του Πολ και μέσα σε χρόνο ρεκόρ αναδεικνύεται σε απόλυτο είδωλο, σε αναντικατάστατο ζεν πρεμιέρ, σε ίνδαλμα πάσης φύσεως, ηλικίας και χρώματος μαλλιών, όλων των θηλυκών. Κινηματογραφικά μια πλειάδα φιλελεύθερων και σοβαρών σκηνοθετών βρίσκει πρωταγωνιστή ιδανικό. Οι σπουδαίοι ρόλοι πέφτουν βροχή. Δύο Τενεσί Ουίλιαμς«Λυσσασμένη γάτα» στο πλευρό της Λιζ Τέιλορ και «Γλυκό πουλί της νιότης» ως παρτενέρ της μοναδικής Τζεραλντίν Πέιτζ. Μέσα σε όλα. Και στο western (με «Όμπρε», «Δικαστή», «Δραπέτης των 7 πολιτειών»). Και με κοινωνικό δράμα («Όλος ο κόσμος είναι δικός μου», «Ο μεγάλος δραπέτης», «Πόθοι στην κάψα του καλοκαιριού»). Και το δίδυμο με τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ, πράγμα που εξασφαλίζει μοναδική, εισπρακτική επιτυχία («Οι δύο ληστές» και με το «Κεντρί»). Και φιλμ νουάρ («Φάκελος 17, άκρως εμπιστευτικό»).
Και δικαστικά δράματα («Ετυμηγορία»). Και αισθηματικά, σαρκαστικά εποχής («Ο κύριος και η κυρία Σμιθ»). Και γκανγκστερικά («Ο δρόμος της απώλειας»). Και σατιρικά («Ο κύριος Χούλα Χουπ»). Μαζί με όλα αυτά, κινηματογραφικά, θεατρικά, επιχειρηματικά, επιδίδεται πέντε φορές και στην κινηματογραφική σκηνοθεσία, με καλύτερη το «Ραχήλ, Ραχήλ» του 1968.
● Όπως μας πληροφορεί ο αναγνώστης Κωνσταντίνος Λιανός:
«Τον καιρό της χούντας είχε συσταθεί από ομογενείς στις ΗΠΑ η Επιτροπή για Ελευθερία και Δημοκρατία στην Ελλάδα (Committee for Freedom and Democracy in Greece). Είμαι μάρτυρας ότι σε συγκέντρωση οργανωμένη από την Επιτροπή μας στη Νέα Υόρκη, ο Πολ Νιούμαν έδειξε τη συμπαράστασή του με την προσωπική, χαμηλών τόνων, παρουσία του και γενναιόδωρη χρηματική συνεισφορά».
«Ήταν σύμβολο»
Ρόμπερτ Ρέντφορντ: «Είναι μια από τις φορές που δεν υπάρχουν λέξεις. Έχασα έναν πραγματικό φίλο» Μπιλ Κλίντον: «Ο Πολ ήταν ένα αμερικανικό σύμβολο, ένας φιλάνθρωπος και λάτρης των παιδιών. Θα μας λείψει ο φίλος που πάντα μας στήριζε και υπήρξε γενναιόδωρος και τόσο καλός μαζί μας» 
Σοφία Λόρεν: «Όταν χάνονται τέτοιες προσωπικότητες, δεν μπορείς παρά να σκεφτείς ότι οι μεγάλοι μας τελειώνουν» 
No comments:
Post a Comment