Thursday, January 8, 2009

Γερμανικές ενοχές, καουμπόικες συγκρούσεις


ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ

Μια άλλη πλευρά του Ολοκαυτώματος στην ταινία «Σφραγισμένα χείλη» του Στίβεν Ντόλντρι, μια συναρπαστική, ρεαλιστική εικόνα της άγριας Δύσης στο γουέστερν «Appaloosa» του Εντ Χάρις και ο αντίκτυπος του πολέμου σε μια ομάδα γυναικών στο «Χιόνι» της Αϊντα Μπέγκιτς είναι μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα θέματα των τριών από τις εφτά συνολικά ταινίες που προβάλλονται αυτή τη βδομάδα. Ακολουθούν το ιταλικό αστυνομικό θρίλερ «Το κορίτσι της λίμνης» του Αντρέα Μολαϊόλι, η κωμωδία «Το ναι σε όλα» του Πέιτον Ριντ, το «Vitus» του Φρέντι Μούρερ και η γαλλική κωμωδία «Baby Love».


Σφραγισμένα χείλη

Η Κέιτ Γουίνσλετ στα «Σφραγισμένα χείλη» του Στίβεν Ντόλντρι
The Reader. ΗΠΑ, 2008. Σκηνοθεσία: Στίβεν Ντόλντρι. Σενάριο: Ντέιβιντ Χέαρ, από μυθ. Μπέρνχαρτ Σλινκ. Ηθοποιοί: Κέιτ Γουίνσλετ, Ρέιφ Φάινς, Ντέιβιντ Κρος, Λένα Ολιν, Μπρούνο Γκανζ. 123'

*** ½

Ο έρωτας ανάμεσα σ' ένα 15χρονο νέο και μια διπλάσιά του σε ηλικία γυναίκα, στη μεταπολεμική Γερμανία, γίνεται αφορμή για να βγουν στην επιφάνεια οι ενοχές των γεννημένων μετά τον πόλεμο Γερμανών για το Ολοκαύτωμα και το πέπλο σιωπής των γονιών τους γύρω απ' αυτό.

Με βάση το επίμαχο, ημι-αυτοβιογραφικό βιβλίο του Γερμανού συγγραφέα Μπέρνχαρτ Σλινκ γύρω από τον έρωτα, στη μεταπολεμική Γερμανία, ανάμεσα σ' ένα 15χρονο αγόρι και μια πολύ μεγαλύτερή του σε ηλικία γυναίκα, η οποία αργότερα αποκαλύπτεται πως ήταν φρουρός σε ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης, ο σκηνοθέτης Στίβεν Ντόλντρι και ο σεναριογράφος Ντέιβιντ Χέαρ (με τον οποίο είχε συνεργαστεί και στις «Ωρες») έφτιαξαν μια ταινία γύρω από το Ολοκαύτωμα και την ενοχή των Γερμανών εκείνων που μεγάλωσαν μετά το τέλος του πολέμου και που οι γονείς τους επέλεγαν τη σιωπή για τα όσα συνέβαιναν στα στρατόπεδα, υποστηρίζοντας πως δεν γνώριζαν τίποτα γι' αυτά.

Η ταινία αρχίζει το 1995, με τον δικηγόρο Μάικλ Μπεργκ (Ρέιφ Φάινς) να θυμάται την ερωτική του περιπέτεια, το 1958, με μια μυστηριώδη, διπλάσια απ' αυτόν σε ηλικία, γυναίκα, τη Χάνα (Κέιτ Γουίνσλετ), εισπράκτορα σε τραμ, στην οποία, πριν αποδοθούν σε ερωτική πράξη, διάβαζε διάφορα βιβλία (από την «Οδύσσεια» μέχρι Τσέχοφ). Κάποια στιγμή η Χάνα εξαφανίζεται από τη ζωή του 15χρονου Μάικλ (που τον ερμηνεύει ένας πολύ καλός Ντέιβιντ Κρος), για να επανεμφανιστεί 8 χρόνια αργότερα, όταν, φοιτητής της Νομικής, την ανακαλύπτει στο δικαστήριο, όπου, μαζί με άλλες γυναίκες, κατηγορείται για διάφορα ειδεχθή εγκλήματα.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ναζί εγκληματίες παρουσιάζονται με ένα πολύ ανθρώπινο πρόσωπο. Φτάνει να θυμηθούμε την πρόσφατη ταινία για τις τελευταίες μέρες του Χίτλερ, όπου ο δικτάτορας παρουσιαζόταν μ' ένα ανθρώπινο πρόσωπο, γεγονός όμως που δεν αφαιρούσε τίποτα από τον τρόμο των εγκλημάτων του ενάντια στην ανθρωπότητα. Κάτι παρόμοιο προσπαθούν να κάνουν κι εδώ τόσο το βιβλίο του Σλινκ όσο και η ταινία, παρουσιάζοντας την ανθρώπινη πλευρά της Χάνα, στην πραγματικότητα τέρας, απ' όσα στη συνέχεια αποκαλύπτονται για τη δράση της στα στρατόπεδα. Το «κλεδί» στην ιστορία είναι η συνάντηση του Μπεργκ με μια γυναίκα (Λένα Ολιν) που επέζησε από τα στρατόπεδα, όπου ο Μπεργκ αναγκάζεται ν' αντιμετωπίσει την ενοχή του και να συμφιλιωθεί μ' αυτή.

Η σκηνοθεσία, πρέπει να πω, δεν ξεπερνά την κλασική, χωρίς εκπλήξεις, αντιμετώπιση, αν και σε διάφορα επιμέρους τμήματα (φωτογραφία, κοστούμια, αναπαράσταση της εποχής) οι δημιουργοί της, μαζί και οι δύο παραγωγοί της, οι γνωστοί σκηνοθέτες Αντονι Μινγκέλα και Σίντνεϊ Πόλακ (που πέθαναν πριν τελειώσει η ταινία) έδωσαν ό,τι καλύτερο προσφέρει τη στιγμή αυτή το Χόλιγουντ (στοιχεία που σίγουρα θα έχουν αντίκτυπο στις επιλογές για τα Οσκαρ). Το μεγαλύτερο όμως ατού της ταινίας είναι η ερμηνεία της Κέιτ Γουίνσλετ - δυνατή, έντονη, μ' ένα πάθος και μια ζωντάνια που ξεπερνούν κάθε όριο, που άλλοτε σε συγκλονίζει και σε συγκινεί κι άλλοτε σε τρομοκρατεί και σε στοιχειώνει. Ερμηνεία που σίγουρα θα είναι ανάμεσα στα φαβορί των φετινών Οσκαρ. Μια πολύ καλή εμφάνιση κάνει ο Μπρούνο Γκανζ στον ρόλο του καθηγητή της Νομικής.


Appaloosa

«Appaloosa» του Εντ Χάρις με τους Βίγκο Μόρτενσεν, Τζέρεμι Αϊρονς, Εντ Χάρις
ΗΠΑ, 2008. Σκηνοθεσία: Εντ Χάρις. Σενάριο: Ρόμπερτ Νοτ, Εντ Χάρις. Ηθοποιοί: Εντ Χάρις, Βίγκο Μόρτενσεν, Τζέρεμι Αϊρονς, Ρενέ Ζελβέγκερ. 116'

***

Ενας σερίφης και ο βοηθός του αναλαμβάνουν να «καθαρίσουν» μια πόλη των συνόρων από τους κακούς, σ' ένα καλογυρισμένο γουέστερν που εκτός από τη δράση προσφέρει ολοκληρωμένους χαρακτήρες.

Στο γουέστερν στρέφεται τη φορά αυτή ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Εντ Χάρις («Πόλοκ») στη νέα του ταινία, με τον ίδιο, πολύ καλό στον ρόλο του σερίφη Βέρτζιλ Κόουλ που, μαζί με τον βοηθό του, Εβερετ Χιτς (Βίγκο Μόρτενσεν), αναλαμβάνουν, περισσότερο σαν πληρωμένοι δολοφόνοι, την εξόντωση ληστών και γενικά ανθρώπων που εκμεταλλεύονται τους κατοίκους των πόλεων των συνόρων της άγριας Δύσης. Στην πορεία τους θα έρθουν σε σύγκρουση με τον Ράνταλ Μπαγκ (Τζέρεμι Αϊρονς), έναν αδίστακτο ραντσέρη που, έχοντας σκοτώσει τον σερίφη της πόλης Απαλούζα, αρχίζει να τρομοκρατεί τους κατοίκους της. Τα πράγματα περιπλέκονται όταν στην πόλη φτάνει μια μυστηριώδης, ελκυστική γυναίκα που παίζει πιάνο, η Αλισον Φρεντς (Ρενέ Ζελβέγκερ), με ένα μόνο δολάριο στην τσέπη, την οποία ο Βέρτζιλ βοηθά να βρει δουλειά στην πόλη και στη συνέχεια την ερωτεύεται.

Η ιστορία μοιάζει με εκείνη των παλιών, κλασικών γουέστερν, εκείνο όμως που την κάνει να ξεχωρίζει είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Χάρις αφηγείται την ιστορία του. Από τη μία, η ρεαλιστική απεικόνιση της πλοκής, με τον σκηνοθέτη να εκμεταλλεύεται τους φυσικούς χώρους για να δημιουργήσει την ατμόσφαιρα της εποχής (η πολύ καλή φωτογραφία είναι του Ντιν Σέμλερ) και από την άλλη, η ανάπτυξη των επιμέρους σκηνών, σκηνών που δεν έχουν να κάνουν τόσο με τη δράση όσο με τη σκιαγράφηση των χαρακτήρων.

Με άνετο ρυθμό, χωρίς να βιάζεται καθόλου, αλλά πάντα με τρόπο που να σε καθηλώνει στη θέση σου, με εξαιρετική καθοδήγηση των ηθοποιών του, ο Χάρις αφηγείται την ιστορία του με σιγουριά και ηρεμία, στήνοντας μικρές, απλές σκηνές, που αναφέρονται στις διάφορες καθημερινές ασχολίες των διάφορων χαρακτήρων του, σκηνές δοσμένες με οξυδέρκεια, συχνά και με χιούμορ, που μας δίνουν μιαν άλλη, πιο οικεία εικόνα της Δύσης.


Χιόνι

«Χιόνι» της Αϊντα Μπέγκιτς
Snow. Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Γερμανία/Γαλλία/Ιράν, 2008. Σκηνοθεσία: Αϊντα Μπέγκιτς. Σενάριο: Αϊντα Μπέγκιτς, Ελμα Ταταράγκιτς, Νοεμί ντε Λαπεράν. Ηθοποιοί: Ζάνα Μαριάνοβιτς, Γιάσνα Ομέλα Μπέρι, Σαντζίντα Μάσιτς. 99'

***

Ελεγειακή ταινία -βραβείο καλύτερης ταινίας της Εβδομάδας της Κριτικής στο Φεστιβάλ των Κανών- γύρω από τη μοίρα έξι γυναικών στη Βοσνία του 1997, που το χωριό τους, μαζί με τους άντρες και τα παιδιά τους, έχει καταστραφεί από τον πόλεμο.

Ο αντίκτυπος του πολέμου στις έξι γυναίκες ενός απομονωμένου χωριού, όπου οι άντρες και τα παιδιά τους έχουν σκοτωθεί, στη Βοσνία το 1997, είναι στο επίκεντρο της ταινίας αυτής, πρώτης σκηνοθεσίας της Αϊντα Μπέγκιτς, που κέρδισε το βραβείο καλύτερης ταινίας της Εβδομάδας της Κριτικής στο Φεστιβάλ των Κανών.

Ζώντας με τις αναμνήσεις τους και αποκλεισμένες από τον υπόλοιπο κόσμο, οι γυναίκες, μ' επικεφαλής την 30χρονη Αλμα, προσπαθούν να επιβιώσουν φτιάχνοντας γλυκά και πουλώντας τα σ' έναν ερημωμένο δρόμο. Ωσπου η συνάντηση με έναν νταλικιέρη που προτείνει να τους αναπτύξει την «επιχείρησή» τους δίνει ελπίδες στην Αλμα, ενώ οι άλλες γυναίκες παρασύρονται από δύο Σέρβους επιχειρηματίες που τους προτείνουν ν' αγοράσουν σε καλή τιμή τη γη τους.

Η Μπέγκιτς αφηγείται την ιστορία της με χαμηλούς τόνους, καταγράφοντας με απλότητα, αλλά και ξεχωριστή φροντίδα την καθημερινή μονότονη ζωή των γυναικών στο απομονωμένο χωριό τους, διανθίζοντάς την κάπου-κάπου με σκηνές φανταστικές, γύρω από τους νεκρούς άντρες τους που άδικα τους περιμένουν να επιστρέψουν, ώσπου η εμφάνιση των δύο Σέρβων επιχειρηματιών και η κακοκαίρια που τους αναγκάζει να διανυκτερεύσουν στο χωριό οδηγούν στην αποκάλυψη μιας φριχτής, τραγικής αλήθειας.


Το κορίτσι της λίμνης

La ragazza dellago. Ιταλία, 2008. Σκηνοθεσία: Αντρέα Μολαϊόλι. Σενάριο: Κάριν Φόσουμ, Σάντρο Πετράλια. Ηθοποιοί: Τόνι Σερβίλο, Βαλέρια Γκολίνο, Ομέρο Αντονούτι, Αννα Μποναγιούτο. 95'

** ½

Ατμοσφαιρικό θρίλερ γύρω από τον μυστηριώδη φόνο ενός κοριτσιού, σε μια ιταλική επαρχιακή πόλη, με τον Τόνι Σερβίλο πολύ καλό στον ρόλο του αστυνομικού επιθεωρητή που αναλαμβάνει να διαλευκάνει τον φόνο.

Αρκετά πετυχημένο αστυνομικό θρίλερ από τον πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη Αντρέα Μολαϊόλι, με βάση ένα μυθιστόρημα της Νορβηγίδας Κάριν Φόσουμ που μεταφέρει με επιτυχία από τη Νορβηγία σε μια ιταλική επαρχιακή πόλη.

Η ταινία αρχίζει με την ανακάλυψη του γυμνού πτώματος ενός κοριτσιού κοντά στη λίμνη ενός ειδυλλιακού χωριού, σε μια κοιλάδα περιτριγυρισμένη από βουνά. Την υπόθεση αναλαμβάνει ο επιθεωρητής της γειτονικής πόλης, Τζιοβάνι Σάντζιο (στον ρόλο ο γνωστός μας από το «Γόμορρα» και «Il Divo», Τόνι Σερβίλο), που βρίσκεται μπροστά σ' ένα δύσκολο πρόβλημα. Οι ύποπτοι είναι πολλοί: από τον καλοκάγαθο Μάριο (Ομέρο Αντονούτι) και το αγόρι της νεκρής, μέχρι και τον πατέρα της Νταβίντε και τον χωρισμένο γείτονά της, Κοράντο Κανάλι, που το αυτιστικό παιδί του είχε σκοτωθεί πρόσφατα σε δυστύχημα. Το πρόβλημα περιπλέκεται εξαιτίας των προσωπικών προβλημάτων του επιθεωρητή με την έφηβη κόρη του και μια σύζυγο (Αννα Μποναγιούτο) που υποφέρει από αλτσχάιμερ.

Ο Αντρέα Μολαϊόλι, που είχε κάποτε δουλέψει κοντά στον Νάνι Μορέτι και τον Ντίνο Ρίζι, κατάφερε να δημιουργήσει την ατμόσφαιρα του μυστηρίου, αντλώντας από εκείνη του φιλμ νουάρ και στήνοντας ωραίες, εικαστικά ενδιαφέρουσες, σκηνές (η φωτογραφία είναι του Αργεντινού Ραμίρο Τσιβίτα), αν και θα προτιμούσαμε ένα λιγότερο αργό ρυθμό στην αφήγηση. Πολύ καλές όλες οι ερμηνείες, μ' επικεφαλής εκείνη του Σερβίλο, που δίνει με πειστικότητα και δύναμη τον ρόλο του επιθεωρητή. Πολύ καλή, όπως πάντα, η δική μας Βαλέρια Γκολίνο σ' ένα ρόλο γκεστ-σταρ, εκείνο της πρώην συζύγου του Κανάλι.


Οι άλλες ταινίες

ΤΟ ΝΑΙ ΣΕ ΟΛΑ (Yes Man). ΗΠΑ, 2008. Σκηνοθεσία: Πέιτον Ριντ. Σενάριο: Νίκολας Στόλερ, Τζάραντ Πολ, Αντριου Μόγκελ. Ηθοποιοί: Τζιμ Κάρεϊ, Ζούι Ντεσανέλ, Μπράντλι Κούπερ, Τέρενς Σταμπ. 104'

Κωμωδία με τον Τζιμ Κάρεϊ στον ρόλο του χαμένου, μίζερου, κλεισμένου στον εαυτό του άντρα, που για να ξεχάσει την πρώην γυναίκα του συμμετέχει σε ειδικό σεμινάριο (στο οποίο πρέπει ν' απαντάς σε όλα «ναι»), το οποίο διευθύνει ο γκουρού του Τέρενς Σταμπ, και μετατρέπεται σ' έναν εξωστρεφή, απρόβλεπτο άντρα, ο οποίος αρχίζει να απολαμβάνει τη ζωή και τις χαρές της, ώσπου κάποια στιγμή ανακαλύπτει πως το να λέει «ναι» σε όλα μπορεί να του προκαλέσει και προβλήματα...

VITUS. Ελβετία, 2006. Σκηνοθεσία: Φρέντι Μ. Μούρερ. Σενάριο: Πίτερ Λούζι, Λούκας Σούτερ, Φρέντι Μ. Μούρερ. Ηθοποιοί: Τεό Γεωργίου, Φαμπρίτζιο Μπορσάνι, Μπρούνο Γκανζ, Γιουλίκα Τζένκινς. 120'

Ενα 12χρονο παιδί-θαύμα, ο Βίτους (με πρωταγωνιστή τον Τεό Γεωργίου, ένα αληθινό παιδί-θαύμα), ιδιοφυΐα στο πιάνο, αντιμετωπίζει διάφορα προβλήματα με τους γονείς του και το μέλλον του, στη δραματική αυτή ταινία του Ελβετού Φρέντι Μ. Μούρερ. Στον ρόλο του παππού, ο Μπρούνο Γκανζ.


ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 08/01/2009

No comments: