Στίβεν Ντάλντρι: «Εχουν γίνει 250 ταινίες για το Ολοκαύτωμα.
Αυτή είναι κάτι διαφορετικό»
Σφραγισμένα χείλη ***
Του Δημητρη Μπουρα, Η Καθημερινή, 08/01/2009
Δράμα. Σκηνοθεσία: Στίβεν Ντάλντρι. Ερμηνεία: Κέιτ Γουίνσλετ, Ρέιφ Φάινς, Ντέιβιντ Κρος, Μπρούνο Γκανζ.
Η τελευταία ταινία του Στίβεν Ντάλντρι αρχίζει σαν μια ιστορία «απαγορευμένου» ερωτικού πάθους με δυο αταίριαστους, λόγω ηλικίας, εραστές. Στα μισά της διαδρομής μετατρέπεται σε ένα δικαστικό δράμα γύρω από το μεγάλο γερμανικό τραύμα του 20ού αιώνα: το ναζισμό και το Ολοκαύτωμα. Ο Βρετανός σκηνοθέτης («Μπίλι Ελιοτ», «Ωρες») μετέφερε στην οθόνη το μπεστ σέλερ του Γερμανού Μπέρνχαρντ Σλινκ «Διαβάζοντας στη Χάνα» (από τις εκδόσεις Κριτική) σε σενάριο του συμπατριώτη του Ντέιβιντ Χέαρ. Η ματιά του ταυτίζεται με τη ματιά ενός Γερμανού της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, του Μίχαελ, που ξαναφέρνει στη μνήμη του τη σχέση του με μια γυναίκα μεγαλύτερη απ' αυτόν, τη Χάνα - ή αλλιώς, τη Γερμανία των τραυμάτων και των ενοχών.
Η αφήγηση ακολουθεί τις αναμνήσεις του Μίχαελ, ενός δικηγόρου με επιτυχημένη καριέρα και αποτυχημένη οικογενειακή ζωή, καθώς αναπολεί τον πρώτο έρωτα της ζωής του. Από το Βερολίνο του 1995 μεταφερόμαστε σε μια γερμανική πόλη όπου ζει ο 15χρονος Μίχαελ το 1958. Μια βροχερή μέρα ο νεαρός παθαίνει κρίση στομάχου μόλις κατεβαίνει από το τραμ και η 35χρονη Χάνα, που εργάζεται ως εισπράκτορας και έλκεται ερωτικά από τρυφερά αντρικά κορμιά, τρέχει να τον βοηθήσει. Λίγες μέρες μετά ο Μίχαελ εμφανίζεται στην πόρτα της με ένα μπουκέτο λουλούδια. Στις επόμενες συναντήσεις τους ο ρομαντικός Μίχαελ γίνεται άντρας στην αγκαλιά της Χάνας, που κάθε φορά του ζητά να της διαβάζει κλασικούς της λογοτεχνίας πριν από την ερωτική τους επαφή. (Ο Ντάλντρι περιγράφει αισθησιακά μια παράξενη σχέση πάθους, η οποία θα μπορούσε να παραλληλιστεί νοερά με τη σχέση που ήθελε να έχει η ελίτ των ναζί με την κλασική αρχαιότητα).
Η παράφορη σχέση των δυο άγνωστων εραστών θα' ναι σύντομη. Οκτώ χρόνια μετά, ο Μίχαελ, ο οποίος σπουδάζει νομικά, θα πέσει από τα σύννεφα όταν θα αντικρίσει τη Χάνα στο εδώλιο ενός δικαστηρίου που δικάζει μια ομάδα γυναικών ως εγκληματίες πολέμου. Το κατηγορητήριο στήθηκε μετά την έκδοση των αναμνήσεων μιας Εβραίας κρατούμενης σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Τελικά η Χάνα καταδικάζεται σε ισόβια ως βασική υπεύθυνη μιας θηριωδίας (δεν επέτρεψε στις κρατούμενες που ήταν κλεισμένες σε μια εκκλησία να διαφύγουν όταν πήρε φωτιά το κτίριο). Στην τρίτη ενότητα της ταινίας ο Μίχαελ αποκτά ξανά επαφή με τη φυλακισμένη Χάνα. Ηχογραφεί αναγνώσεις των βιβλίων που της διάβαζε κάποτε και στέλνει τις κασέτες στη φυλακή...
Τα «Σφραγισμένα χείλη» είναι το μελόδραμα ως κρούστα του ιστορικού δράματος. Ισως αυτός να' ναι ο λόγος που προκάλεσε αντιδράσεις από εβραϊκούς κύκλους της Αμερικής, που κατηγορούν τον Ντάλντρι ότι εξανθρωπίζει το τέρας με τον τρόπο που παρουσιάζει την Χάνα. Ο Ντάλντρι και ο Χέαρ προσπαθούν να διαχωρίσουν το ήθος του ατόμου από την ηθική της κοινωνίας, ακολουθώντας μια διαδρομή που μας θυμίζει την προπέρσινη γερμανική επιτυχία «Οι ζωές των άλλων». Και οι δυο ταινίες έχουν παρόμοια προβληματική: πού σταματάει (αν σταματάει) η ατομική ευθύνη και πού αρχίζει η συλλογική; Πώς συνδέεται η τέχνη και η παιδεία με τη διαμόρφωση της συνείδησης του ατόμου και τις επιλογές του; Η Χάνα, μια φτωχή κοπέλα που είχε να διαλέξει ανάμεσα στα ες ες και το εργοστάσιο της Ζίμενς, παρουσιάζεται σαν θύμα όχι μόνον των περιστάσεων αλλά και λόγω της κοινωνικής της θέσης. Η Κέιτ Γουίνσλετ είναι εξαιρετική στο ρόλο της.
No comments:
Post a Comment