Πριν από την «Ανταλλαγή» του Κλιντ Ιστγουντ πολλές ταινίες χρησιμοποίησαν το μοτίβο της ξαφνικής απώλειας ενός προσώπου
Η εξαφάνιση γεννά τα πιο ωραία θέματα στον κινηματογράφο. Είναι το σασπένς ή η αίσθηση του τραγικού που καθηλώνει τον θεατή; Πώς θα πλαγιοκοπήσει το θέμα του ο σκηνοθέτης; Θα σταθεί δίπλα στον ήρωα; Θα αφήσει τα πράγματα να φανούν μόνα τους, να αναδείξουν τις κρυφές εντάσεις και δυναμικές τους; Θα αναπλάσει μια πραγματικότητα ρεαλιστική ή θα ανασυνθέσει ένα όνειρο; Το θέμα της εξαφάνισης μας αγγίζει επειδή συνομιλεί με τους χειρότερους φόβους μας. Εγκατάλειψη, απώλεια, κενό. Συναισθήματα που βιώνει η Αντζελίνα Τζολί στην «Ανταλλαγή» του Κλιντ Ιστγουντ. Μια ταινία που αγαπήθηκε και στην Ελλάδα και που μας δίνει την αφορμή να θυμηθούμε οκτώ χαρακτηριστικές κινηματογραφικές εξαφανίσεις.
«ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΓΙΓΑΝΤΩΝ»
(«Νorth by northwest», 1959) του Αλφρεντ Χίτσκοκ
(«Νorth by northwest», 1959) του Αλφρεντ Χίτσκοκ
Ο Ρότζερ Θόρνχιλ ( Κάρι Γκραντ ) κατηγορείται για κάτι που δεν έκανε και φεύγει προς αναζήτηση του μυστηριώδους πράκτορα Κάπλαν, τον οποίο όλοι ταυτίζουν μαζί του. Με αφορμή την αναζήτηση ενός ανθρώπου που θα αποδειχθεί ότι δεν υφίσταται, ο Χίτσκοκ επαναφέρει τα αγαπημένα του θέματα: το δισυπόστατο της ανθρώπινης φύσης, τη μετατόπιση της ενοχής και της ευθύνης. Μέσα στον κόσμο της βασιλείας του Κακού ποιος είναι εντελώς αθώος ή ένοχος; Συμμετέχοντας στον χιτσκοκικό κόσμο, όλοι είμαστε εν δυνάμει καλοί ή κακοί. Ισως μόνο ο απόλυτος έρωτας, που σφραγίζεται με το φιλί στο τρένο, μπορεί να λύσει τα ερωτηματικά.
«Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ»
(«L΄ Αvventura», 1960) του Μικελάντζελο Αντονιόνι
(«L΄ Αvventura», 1960) του Μικελάντζελο Αντονιόνι
Μια παρέα σαλπάρει με σκάφος στα ιταλικά νησιά. Η ιδιοκτήτρια του σκάφους εξαφανίζεται ξαφνικά και ανεξήγητα. Ωστόσο ο Αντονιόνι δεν νοιάζεται για την ίντριγκα αλλά για τις εξωτερικές και εσωτερικές μετατοπίσεις που πυροδοτεί η εξαφάνιση της κοπέλας. Το αναπάντεχο κενό ξεσκεπάζει την αλλοτρίωση του ανθρώπου, την απομάκρυνσή του από την ψυχική επαφή και τη μοναχική πορεία προς τον ατομικισμό, το χρήμα, τη ματαιοδοξία. Ούτε ο έρωτας μπορεί πια να λειτουργήσει ως συνεκτικό στοιχείο. Η ομορφιά της εικόνας, τα μεγάλα πλάνα, οι αργοί χρόνοι είναι οι τρόποι με τους οποίους ο σκηνοθέτης παρατηρεί τον κόσμο. Οι εικόνες μιλούν από μόνες τους.
«Ο ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΣ»
(«Μissing», 1982) του Κώστα Γαβρά
(«Μissing», 1982) του Κώστα Γαβρά
Η μυστηριώδης εξαφάνιση ενός 31χρονου αμερικανού κινηματογραφιστή ( Τζον Σι ) σε κάποιο κράτος της Λατινικής Αμερικής φέρνει στη χώρα τον επιχειρηματία πατέρα του ( Τζακ Λέμον ) ο οποίος αρχίζει την αναζήτηση με τη βοήθεια της νύφης του ( Σίσι Σπέισεκ). Βασισμένος σε αληθινό περιστατικό εξαφάνισης στη Χιλή της στρατιωτικής χούντας του Πινοσέτ, ο Κώστας Γαβράς δημιούργησε ένα πολιτικό θρίλερ που, χωρίς να κατονομάζει συγκεκριμένη χώρα, καταγγέλλει ξεκάθαρα την ανάμειξη των ΗΠΑ στα εσωτερικά ξένου κράτους και την υποκίνηση πραξικοπήματος. Αμεσότητα που ξαφνιάζει, ερμηνείες που συναρπάζουν, ένα Οσκαρ σεναρίου (Γαβράς- Ντόναλντ Στιούαρτ ) και εξ ημισείας Χρυσός Φοίνικας στο Φεστιβάλ των Καννών- μαζί με τον «Δρόμο» του Γιλμάζ Γκιουνέι.
«Ο ΤΡΙΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ»
(«Τhe third man», 1949) του Κάρολ Ριντ
(«Τhe third man», 1949) του Κάρολ Ριντ
Στη Βιέννη λίγο μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και ενώ η πόλη βρίσκεται ακόμη υπό την κατοχή των Συμμάχων, ένας αμερικανός συγγραφέας ( Τζόζεφ Κότεν) μπλέκεται σε έναν λαβύρινθο εγκλήματος ενώ αναζητεί τα ίχνη ενός φίλου του που έχει εξαφανιστεί μυστηριωδώς. Ο Κάρολ Ριντ μετέτρεψε το ομότιτλο μυθιστόρημα του Γκρέαμ Γκριν σε κινηματογραφικό διαμάντι το οποίο τιμήθηκε με τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών και με Οσκαρ ασπρόμαυρης φωτογραφίας- στον Ρόμπερτ Κράσκερ . Μυστήριο που αγχώνει, ρομάντζο που στοιχειώνει, το φόντο ιδανικό (τα συντρίμμια της Βιέννης ενώ συνέρχεται από τον πόλεμο), υποβλητική εξπρεσιονιστική φωτογραφία, ένα αξέχαστο μουσικό μοτίβο (του Αντον Κάρας ) και πάνω απ΄ όλα η αινιγματική παρουσία του Ορσον Γουέλς, που εμφανίζεται στο τελευταίο εικοσάλεπτο και παίρνει το έργο μαζί του.
«ΜΠΛΕ ΒΕΛΟΥΔΟ»
(«Βlue Velvet», 1986) του Ντέιβιντ Λιντς
Ο Τζέφρεϊ ( Κάιλ Μακ Λάχλαν ) ανακαλύπτει ένα κομμένο αφτί και αρχίζει να αναζητεί τα ίχνη του υπόλοιπου σώματος αλλά και τα αίτια του μυστηρίου. Η έρευνα οδηγεί τον Τζέφρεϊ σε επικίνδυνα μονοπάτια και ο θεατής ανακαλύπτει μαζί του τη φρίκη ενός περιβάλλοντος διαστροφής και εγκλήματος. Ακόμη και ο έρωτας με την Ντόροθι ( Ιζαμπέλα Ροσελίνι ) εκφράζεται με σαδομαζοχιστικό τρόπο. Η ιδιοφυΐα του Λιντς είναι ότι συλλαμβάνει στιγμές εσωτερικού τρόμου: τα πρόσωπα έχουν φυσιολογική όψη και συμπεριφορά αλλά κάτι μας λέει ότι κρύβουν την ψυχή του Διαβόλου.
«ΜΕΤΑ ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ»
(«Don΄t look now», 1973) του Νίκολας Ρεγκ
(«Don΄t look now», 1973) του Νίκολας Ρεγκ
Ο Νίκολας Ρεγκ μάς αφήνει απροστάτευτους στο μεταφυσικό θρίλερ που βιώνουν η Τζούλι Κρίστι και ο Ντόναλντ Σάδερλαντ. Η μικρή κόρη τους πνίγεται. Αργότερα, η συνάντηση του ζευγαριού με μια τυφλή γυναίκα στο υγρό τοπίο της Βενετίας θα πείσει τη μητέρα με τα διαταραγμένα νεύρα ότι στέλνει μηνύματα από τον άλλο κόσμο. Νερό, σκοτάδι, κόκκινα χρώματα συνθέτουν μια ατμόσφαιρα ονείρου. Ο Ντόναλντ Σάδερλαντ θα βαδίσει σε σκοτεινό μονοπάτι όπου χτύποι, κραυγές, ένα φως που θα σβήσει στο παράθυρο δημιουργούν μια ανατριχιαστική μεταφυσική αίσθηση.
«ΤΟ ΠΟΡΦΥΡΟ ΡΟΔΟ ΤΟΥ ΚΑΪΡΟΥ»
(«Τhe purple Rose of Cairo», 1984) του Γούντι Αλεν
Αμερική, περίοδος οικονομικής κρίσης. Σερβιτόρα ( Μία Φάροου ) παντρεμένη με αλκοολικό (Ντάνι Αϊέλο ) ξεφεύγει από τη μιζέρια της βρίσκοντας καταφύγιο στο σινεμαδάκι της γειτονιάς, όπου βλέπει και ξαναβλέπει την ίδια ταινία. Κάποια στιγμή ο αγαπημένος της ήρωας ( Τζεφ Ντάνιελς ) βγαίνει από την ταινία και παρασύρει τη σερβιτόρα σε ρομαντική περιπέτεια. Ο Γούντι Αλεν υποκλίνεται στη μαγική δύναμη του κινηματογράφου, στην ικανότητά του να μετουσιώνει σε όνειρο τη σκληρή πραγματικότητα. Και ένα τόσο παράξενο στοιχείο όπως η εξαφάνιση του πρωταγωνιστή από την οθόνη γίνεται απολύτως πιστευτό.
«Ο ΜΙΣΙΣΙΠΗΣ ΚΑΙΓΕΤΑΙ»
(«Μississippi burning», 1988) του Αλαν Πάρκερ
Το καλοκαίρι του 1964 τρεις ακτιβιστές, υπερασπιστές του δικαιώματος της ψήφου των μαύρων, «εξαφανίζονται» στον Μισισιπή. Την υπόθεση αναλαμβάνει το FΒΙ και στέλνει δύο διαφορετικής νοοτροπίας πράκτορες ( Γουίλεμ Νταφόε,Τζιν Χάκμαν ) στην περιοχή όπου εθεάθησαν για τελευταία φορά οι ακτιβιστές. Εμμένοντας πρωτίστως στην αστυνομική και δευτερογενώς στην πολιτική πλοκή, ο Αλαν Πάρκερ δραματοποιεί ένα περιστατικό που συντάραξε την αμερικανική κοινή γνώμη το 1964. Ενα έντονα αντιρατσιστικό δράμα που ταυτοχρόνως μοιάζει με απολογία των μηχανισμών του FΒΙ το οποίο, σύμφωνα με την ταινία, καταφέρνει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την Κου Κλουξ Κλαν, χρησιμοποιώντας και αυτό παρακρατικές μεθόδους.
No comments:
Post a Comment