Thursday, January 29, 2009

Βεβαιότητα με θέα το σκοτάδι

Μονομαχία Μέριλ Στριπ - Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν με φόντο την Αμερική του ’60

Αμφιβολία ***ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΔΡΑΜΑ. Σκηνοθεσία: Τζον Πάτρικ Σάνλεϊ. Ερμηνεία: Μέριλ Στριπ, Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν, Βιόλα Ντέιβις, Εϊμι Ανταμς.

Η «Αμφιβολία» έχει εξαιρετικές ερμηνείες και φιλόδοξες προθέσεις γύρω από το θέμα που πραγματεύεται: την ακλόνητη πίστη, που οδηγεί στο σκοτάδι και στο κυνήγι μαγισσών, σε αντιπαράθεση με την αμφιβολία. Την αμφιβολία ως θεμέλιο της ελεύθερης σκέψης και της ανεκτικότητας απέναντι σε καθετί διαφορετικό. Πάντως, ο Τζον Πάτρικ Σάνλεϊ, ο συγγραφέας του ομότιτλου θεατρικού, δεν αμφέβαλε για τις ικανότητές του και φιγουράρει ως σεναριογράφος και σκηνοθέτης της κινηματογραφικής «Αμφιβολίας».

Η ιστορία διαδραματίζεται σ’ ένα καθολικό σχολείο του Μπρονξ, στον απόηχο της δολοφονίας του προέδρου Κένεντι, που συγκέντρωσε αρκετά σύννεφα στον ορίζοντα του αμερικανικού παραδείσου. Η διευθύντρια του σχολείου, η ψυχρή και αυταρχική αδελφή Αλοΐσιους, ενοχλείται από την παρουσία ενός νεοφερμένου μαύρου μαθητή και μετατρέπεται ελέω Θεού σε ιεροεξετάστρια.

Το σενάριο δημιουργεί μια συνθήκη πειράματος, προσβάλλοντας το «υγιές» κατάλευκο κύτταρο της Αμερικής με ένα «μολυσμένο» μαύρο. Ο ρατσισμός στο δοκιμαστικό σωλήνα του Σάνλεϊ έχει κι άλλη μια όψη, που αφορά την ομοφυλοφιλία. Η Αλοΐσιους υποψιάζεται πως ο ιερέας του σχολείου, ο πατέρας Φλιν, εκμεταλλεύεται σεξουαλικά τον νεαρό μαύρο, που βρίσκει αγάπη και ασφάλεια στο πρεσβυτέριο. Αυθαίρετα, η υποψία γίνεται βεβαιότητα στο μυαλό της δεσποτικής καλόγριας, που, σαν Λαίδη Μάκβεθ, στήνει στο παρασκήνιο μια πλεκτάνη σε βάρος του φιλελεύθερου ιερέα. Το παρόν και το μέλλον του μικρού μαύρου, που είναι ήδη θύμα της οικογένειάς του, ουδόλως την απασχολούν. Το κυνήγι των μαγισσών δικαιολογεί παράπλευρες απώλειες.

Στο πρώτο μέρος όλα θυμίζουν τον «Κύκλο των χαμένων ποιητών». Στο δεύτερο, η «Αμφιβολία» μοιάζει να ’χει βγει από το μυαλό του Ντέιβιντ Μάμετ. Ο Σάνλεϊ σκηνοθετεί ακαδημαϊκά κι αδιάφορα, αδυνατώντας ν’ ανάγει το χθες στο σήμερα. Εχει, όμως, ιδανικούς συνεργάτες. Η Μέριλ Στριπ αποδεικνύει για πολλοστή φορά πως είναι κορυφαία ηθοποιός στην ιστορία του αμερικανικού κινηματογράφου. Με απόλυτη ακρίβεια ελέγχει απ’ το ανεπαίσθητο παίξιμο των ματιών της μέχρι τον πιο λεπτό σπασμό της φωνής της. Η τραγικότητα του χαρακτήρα της εντοπίζεται στο γεγονός ότι ακολουθεί πορεία αντίστροφη από τη λογική κι αναμενόμενη: όχι από την αμφιβολία προς τη βεβαιότητα, αλλά από τη βεβαιότητα στην αμφιβολία. Απέναντί της ο Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν, που είναι άριστος στον ρόλο του πατέρα Φλιν, δουλεύει με παρόμοιο τρόπο. Εμφανίζεται με την αυτοπεποίθηση ενός ανθρώπου που αντλεί τη δύναμή του από την αλήθεια και αποχωρεί πανικόβλητος, παρότι δεν υπάρχει καμιά απόδειξη που να τον ενοχοποιεί για κάτι.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι η βεβαιότητα γίνεται φονταμενταλισμός αν δεν έχει προϋπάρξει η αμφιβολία.

  • Του Δημητρη Mπουρα, Η Καθημερινή, 29/01/2009

No comments: