ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΩΝ
Του Παύλου Θ. Κάγιου, ΤΑ ΝΕΑ: Πέμπτη 8 Ιανουαρίου 2009
Καλή χρονιά με τον έρωτα που είναι η πηγή της Ιστορίας να κυριαρχεί στις περισσότερες από τις επτά νέες ταινίες
Να το πούμε από την αρχή: η ταινία της εβδομάδας είναι τα «Σφραγισμένα χείλη» του 48χρονου Στίβεν Ντάλντρι. Αλλά δεν φτάνει ούτε το συγκινητικό «Βilly Εliot, γεννημένος χορευτής», ούτε- πολύ περισσότερο- τις αριστουργηματικές «Ώρες» με τα οποία ήταν υποψήφιος για Όσκαρ σκηνοθεσίας και πολλά άλλα βραβεία- το νέο φιλμ είναι υποψήφιο για τέσσερις Χρυσές Σφαίρες.
Βασισμένο στο βιβλίο του Μπέρναρντ Σλινκ «Διαβάζοντας στη Χάνα», είναι το σενάριο που έγραψε ο 62χρονος δεξιοτέχνης Άγγλος λογοτέχνης και σεναριογράφος Ντέιβιντ Χέαρ («Ρlenty», «Damage», «Ώρες»). Η ιστορία έχει ως εξής: στη μεταπολεμική Γερμανία, ένας 15χρονος ερωτεύεται μια 35χρονη γυναίκα και δημιουργούν μια μυστική ερωτική σχέση. Έπειτα από οκτώ χρόνια- όταν αυτός είναι πλέον φοιτητής- παρακολουθεί μια δίκη για τα εγκλήματα των ναζί και ανακαλύπτει σοκαρισμένος ότι βασική κατηγορούμενη είναι η μεγάλη του αγάπη. Παρακολουθεί όλη τη δίκη, δεν τολμάει να προσπαθήσει να τη σώσει, και η ισόβια κάθειρξη που θα της επιβάλλουν θα στοιχειώσει για πάντα και τη δική του ζωή. Ένα «τραύμα» που θα κουβαλάει ολόκληρη η μεταπολεμική Γερμανία και η Ευρώπη, η οποία θα αναγεννηθεί από τις στάχτες ενός αμαρτωλού, εγκληματικού παρελθόντος.
Η συγγραφική και σεναριακή ιδέα είναι αδυσώπητη: η ιστορία γράφεται από τους νικητές, τις εξουσίες των κερδισμένων. Τη νύφη- τα λάθη- την πληρώνει με τη ζωή του ο απλός ανώνυμος πολίτης, που γίνεται το εξιλαστήριο θύμα των «μεγάλων αποφάσεων» που χάραξαν οι εξουσίες καθώς τον αναγκάζουν να συμμετέχει στα ολοκαυτώματά τους θέλοντας και μη. Από δω αρχίζουν και τα «προβλήματα» του τρόπου τον οποίο επέλεξε ο σκηνοθέτης να καταγράψει αυτή την ενοχή της συλλογικής ευρωπαϊκής μνήμης. Ο άνθρωπος, ο ανώνυμος έρωτας, «καίγεται» αλλά εξιλεώνεται, και στη συνείδησή μας μένει πάνω από την Ιστορία. Δυστυχώς όλο αυτό, στουμπώνει, ξεφτίζει από τον τηλεοπτικό αφηγηματικό τρόπο που επέλεξε ο σκηνοθέτης.
Σε μια τέτοια ιστορία είναι αναμενόμενες οι «μεγάλες ερμηνείες». Και η Κέιτ Γουίνσλετ («Ουράνια πλάσματα», «Λογική και ευαισθησία», «Ίρις», «Τιτανικός», «Τζουντ», «Άμλετ» και με τις περισσότερες υποψηφιότητες μέχρι τα 32 της χρόνια, πέντε φορές, για Όσκαρ) ως Αγγλίδα ηθοποιός επιπέδου, είναι τέλεια στον ρόλο της Χάνας. Κι όμως... Θα έπρεπε να είναι λιγότερο «τέλεια» και περισσότερο «τσαλακωμένη», «ερεβώδης», «ράκος»... Όσο για τον άλλο «τέλειο» παρτενέρ της, τον Ρέιφ Φάινς («Η λίστα του Σίντλερ», «Ο Άγγλος ασθενής», «Το τέλος μιας σχέσης», «Ο επίμονος κηπουρός» κ.ά.), είναι συμπαθής και διεκπεραιωτικός, δεν σε συνταράσσει ως σημαδεμένος από τη μοίρα. Υποδειγματική η φωτογραφία των Κρις Μέντζες, Ρότζερ Ντίκινς. Μελωμένη υπέρ το δέον η μουσική του Νίκο Μίλι.
«Σφραγισμένα χείλη»
Η εξουσία εγκληματεί, ο έρωτας την πληρώνει. Τα λάθη των ισχυρών τα πληρώνουν οι ανώνυμοι.
ΒΑΘΜΟΙ: 7 (Το αμαρτωλό χτες της Ευρώπης...)
Παιδί - θαύμα και δράμα από τα Βαλκάνια
Η μόνη εγγύηση να είσαι ευχαριστημένος στη ζωή με αυτό που κάνεις και να μην ψιθυρίσεις «πάνε τα όνειρά μου πάνε/ με κοιτούν και δεν γελάνε», είναι να κάνεις αυτό που αγαπάς. Αυτό ισχύει και για τον μικρό «Vitus», ένα παιδί- θαύμα που μοιάζει να έπεσε από άλλον πλανήτη. Ένα αγοράκι που έχει οξύτατη ακοή λες και είναι νυχτερίδα, παίζει πιάνο σαν βιρτουόζος και μελετά εγκυκλοπαίδειες από πέντε ετών. Αλλά έχει και αγχωμένους γονείς που το καταπιέζουν να γίνει σώνει και καλά ο νέος Μότσαρτ και ο μικρός αντιδρά, μισεί τη μουσική, γίνεται σπαστικός και πνεύμα αντιλογίας με αυτοκαστροφικές τάσεις. Ο μόνος που τον καταλαβαίνει είναι ο παππούς του- τέλειος ο Μπρούνο Γκανζ. Τα χρόνια περνούν- ο 12χρονος Ελληνοελβετός Θεόδωρος Γεωργίου που ξέρει πέντε γλώσσες κι είναι βιρτουόζος στο πιάνο ερμηνεύει τον ήρωα σε μια από τις ηλικίες του- και τελικά το παιδί-θαύμα θα τα καταφέρει. Μόνο που εκεί στο φινάλε τα... χάνει ο 68χρονος Ελβετός σκηνοθέτης Φρέντι Μ. Μούρερ και πλατειάζει, σχηματοποιεί την ιστορία του και την τελειώνει «οικογενειακή» και «ευτυχισμένη». Πάλι καλά, όμως, που η κρίση στα μπλοκμπάστερ φιλμ επιτρέπει σε όλο και περισσότερες ταινίες σαν το «Vitus» να βρίσκουν τον δρόμο προς τις κινηματογραφικές αίθουσες...«Χιόνι». Να και μια «γυναικεία ταινία» που παίρνει την τύχη της ζωής μόνο στα δικά τους χέρια- από ανάγκη...- και τολμάει να δει το αύριο πιο φωτεινό, κουβαλώντας το ματωμένο χθες της χώρας τους στις αποσκευές της. Το «Χιόνι» (Snow), είναι η πρώτη ταινία της 32χρονης Αΐντα Μπέγκιτς από τη Βοσνία, που καταφέρνει να «μιλήσει» για την τραυματισμένη χώρα της με διαφορετική γλώσσα.
Το στόρι της ταινίας- πρόκειται για συμπαραγωγή πολλών ευρωπαϊκών χωρών και το σενάριο έχει βραβευτεί στο Βalkan Fund του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης- μας γυρίζει στη Βοσνία του 1997. Σε ένα απομονωμένο χωριό ζουν μόνο γυναίκες, παιδιά κι ένας γέρος, καθώς οι άντρες θεωρούνται αγνοούμενοι πολέμου αφού οι σοροί τους δεν έχουν βρεθεί. Όλοι ξέρουν ότι είναι νεκροί, αλλά όλοι σιωπούν, καθώς υποκρίνονται ότι δεν ξέρουν την αλήθεια... Δυο επιχειρηματίες που καταφτάνουν και θέλουν να τους «σώσουν» αγοράζοντας τη γη και διώχνοντάς τους θα φέρουν τα πράγματα στα άκρα- όπως γίνεται πάντα σε αυτή την περιοχή...
Αν ο θάνατος είναι παρών και κατά τη διάρκεια της ειρήνης, τότε η ειρήνη να είναι το ίδιο τραγική με τον πόλεμο· αν το παρελθόν δεν μπορεί να ξεχαστεί και το μέλλον να εξαγνίσει το παρελθόν, άσπρη μέρα δεν μπορεί να ξημερώσει... Αυτά απασχολούν την Αΐντα Μπέγκιτς για τη χώρα της και μέχρι ενός σημείου καταφέρνει να τα «βγάλει» στο πανί. Αν δεν «απέκλειε» το άρρεν φύλο από το παρόν και το μέλλον του ορίζοντά της, το αποτέλεσμα θα ήταν δυνατό. Έτσι, καταλήγει «γραφικό».
«Vitus»
Η ζωή μου χωρίς εμένα ή με εμένα; Δεύτερη ζωή δεν έχει, γι΄ αυτό ζήσε όλες τις στιγμές.
ΒΑΘΜΟΙ: 5 (Σημασία έχει να κάνεις αυτό που αγαπάς)
«Χιόνι»
Αν δεν αποδεχθείς το παρελθόν, μέλλον δεν υπάρχει.
Τα Βαλκάνια αυτοψυχαναλύονται...
ΒΑΘΜΟΙ: 4 (Για αρχή καλή είναι...)
Καθαρόαιμο γουέστερν
Καθαρόαιμο, μη ρεβιζιονιστικό, «σχολιαστικό» γουέστερν ήθελε να κάνει ο πολύ καλός ηθοποιός Εντ Χάρις. Κι όταν έπεσε στα χέρια του το βιβλίο «Απαλούζα» του Ρόμπερτ Μπ. Πάρκερ, το αποφάσισε κρατώντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο για τον ίδιο και αναλαμβάνοντας και τη σκηνοθεσία. Μόνο να πούμε, κατ΄ αρχήν, κρίμα που οι παραγωγοί «κρύβουν» το γεγονός ότι το φιλμ είναι ριμέικ του ομώνυμου γουέστερν που σκηνοθέτησε ο Σίντνεϊ Φιούρι το ΄66 με τον Μάρλον Μπράντο.Το θέμα της φιλίας μεταξύ ανδρών στην Άγρια Δύση- που έχει σταθεί πολλές φορές αφορμή για μπηχτές περί γκέι καταστάσεων- και η έλλειψη διαχωριστικής γραμμής μεταξύ παρανομίας- νομιμότητας είναι αυτά που απασχολούν και τη νέα εκδοχή της «Απαλούζα». Ο σερίφης και ο βοηθός του (Εντ Χάρις, Βίγκο Μόρντενσεν- ο οποίος είναι έξοχος και καλύτερος όλων), δεν διαφέρουν από τον αρχιμαφιόζο ιδιοκτήτη ορυχείων Τζέρεμι Άιρονς- ατυχής επιλογή καθώς παραείναι φλεγματικός για τον ρόλο ενός καθαρόαιμου καθάρματος της Άγριας Δύσης. Μόνο που οι πρώτοι αναλαμβάνουν- με μισθό, εννοείται...- να επιβάλλουν τον νόμο, ενώ ο άλλος υπερασπίζεται τα παράνομα συμφέροντά του. Με αυτή τη «λογική» διαποτίστηκε η Αμερική από τα πρώτα χρόνια της ανακάλυψής της, αυτή κυριαρχεί στις ΗΠΑ μέχρι σήμερα. Νόμος και παρανομία αντάμα σαν δίδυμες αδελφές. Η μόνη διαφορά τους είναι τα συμφέροντα και τα αφεντικά που υπηρετούν η καθεμία. Κοινό τους όπλο είναι τα... όπλα. Με τα όπλα επιβάλλονται και η νομιμότητα και η παρανομία. Αυτά είναι ο μόνος νόμος στον οποίο αναγκάζεται να υποταχθεί η άγρια ανθρώπινη φύση!
Το αποτέλεσμα; Ένα γουέστερν με ωραία τοπία, σαλούν, πόλεις, συγκρούσεις, αλλά με υποτονικό, ψιλοαδιάφορο, ύφος που θυμάται την αντρική φιλία πολύ αργά- στο φινάλε της ταινίας- κι ενώ η γυναικεία παρουσία έχει ρεζιλευτεί με την ανεκδιήγητη παρουσία της απαράδεκτης Ρενέ Ζελβέγκερ.
«Απαλούζα»
Ο καιρός των όπλων από την Άγρια Δύση μέχρι τις σημερινές ΗΠΑ. Ο νόμος και η παρανομία επιβάλλονται με τα όπλα.
ΒΑΘΜΟΙ: 5 (Νόμος είναι το ντουφέκι)
Αλλάζει μορφή η οικογένεια
Στο είδος της κομεντί ο γαλλικός κινηματογράφος έχει ένδοξο παρελθόν και το «Βabylove» συνεχίζει τη παράδοση των ανάλαφρων κωμωδιών με κοινωνικό προφίλ. Οι εποχές, τα πρότυπα, τα ιδανικά, οι στόχοι των ανθρώπων αλλάζουν, αλλά η «οικογένεια» παραμένει ο κοινός στόχος των περισσοτέρων- ακόμη και στη γηρασμένη Ευρώπη που όλο και λιγότερο γεννάει. Τι γίνεται όμως όταν ένας από τους λόγους που δεν γεννάει η Ευρώπη είναι και οι αλλαγές στις επιλογές όλο και μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού; Όλο και περισσότερες γυναίκες προτιμούν τη μοναχικότητα, όλο και περισσότερα παντρεμένα ζευγάρια δεν θέλουν παιδιά, όλο και πιο πολλά ζευγάρια δεν καταφέρνουν να τεκνοποιήσουν, όλο και πιο πολλοί άνθρωποι δηλώνουν ανοιχτά τις σεξουαλικές προτιμήσεις τους προς το ίδιο φύλο.Ήρωες της ταινίας είναι ένας παιδίατρος και ο δικηγόρος ερωτικός σύντροφός του, οι οποίοι για το περιβάλλον τους αποτελούν το τέλειο γκέι ζευγάρι. Ο πρώτος, όμως, έχει ιδιαίτερη αδυναμία στα παιδιά και θέλει να αποκτήσει ένα δικό του. Η τύχη θα φέρει στον δρόμο του μια νεαρή φοιτήτρια από την Αργεντινή με την οποία θα κάνει το «λάθος» να κοιμηθούν μαζί για μία και μόνο βραδιά. Ωστόσο η κοπέλα μένει έγκυος, κρατάνε το παιδί και στις ζωές και των τριών έρχονται τα πάνω κάτω καθώς ψάχνουν μια λύση κοινής αποδοχής.
Όμορφη και επίκαιρη σεναριακή ιδέα που υλοποιείται επαρκώς από τον Βενσάν Γκαρέν, ο οποίος έγραψε το σενάριο και σκηνοθέτησε την ταινία. Οι ερμηνείες του «ερωτικού τριγώνου»Λαμπέρ Ουιλσόν, Πιλάρ Λόπεθ Ντε Αγιάλα, Πασκάλ Ελμπέ- είναι όπως πρέπει σε μια «χαριτωμένη κομεντί» με κέφι, μπρίο και προχωρημένο κοινωνικό προφίλ.
«Βabylove»
Ο έρωτας πάνω από φύλα βρίσκει λύσεις για όλα... Ένα μωρό για δύο γκέι και μία κοπέλα.
ΒΑΘΜΟΙ: 5 (Αγάπα με αν τολμάς...)
Όλοι ένοχοι
Σπάνια πλέον καταφέρνει μια ιταλική ταινία να διαβεί τις συμπληγάδες της κυριαρχίας του Χόλιγουντ και να έρθει στις ελληνικές οθόνες- κάτι που ισχύει για όλο τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο, εκτός του γαλλικού. Αλλά «Το κορίτσι της λίμνης» (La ragazza del lago) τα κατάφερε, αφού βέβαια ανακηρύχθηκε η καλύτερη ιταλική ταινία του 2008 και κέρδισε πολλά βραβεία σε διάφορα φεστιβάλ. Αλλά ας μην γκρινιάζουμε· γενικότερα «κάτι αλλάζει», καθώς όλο και περισσότερα χολιγουντιανά μπλοκμπάστερ δεν πάνε καλά εμπορικά και ο γερμανικός κινηματογράφος σηκώνει και πάλι κεφάλι.Το σενάριο στο ψυχολογικό θρίλερ «Το κορίτσι της λίμνης» βασίζεται σε βιβλίο της Νορβηγίδας συγγραφέως Καρίμ Φόσουμ. Περιγράφει το σοκ των κατοίκων μιας μικρής ορεινής και ειδυλλιακής ιταλικής πόλης όταν μια νέα και όμορφη κοπέλα βρίσκεται δολοφονημένη στην όχθη της λίμνης. Δεν υπάρχει κανένα ίχνος σεξουαλικής κακοποίησης, ούτε αντίστασης από το θύμα, κι ένας επιθεωρητής από μεγάλη πόλη καλείται να λύσει τον γρίφο της σκοτεινής δολοφονίας της.
Με απαλή κίνηση της κάμερας, έτσι που να δένει με το πανέμορφο τοπίο, παρακολουθούμε μια μικρή κοινότητα που διχάζεται από ένα ασυνήθιστο έγκλημα. Κοινοί χαρακτήρες, συνηθισμένες οικογένειες με παγκόσμιες ενδοοικογενειακές συγκρούσεις- γονείς που από την υπερβολική αγάπη δεν μπορούν να καταλάβουν τις ψυχές των παιδιών τους, έφηβοι που αισθάνονται ότι έχουν γεννηθεί σε λάθος οικογένεια, παιδιά που δεν τα καταλαβαίνουν οι γενείς τους, ενήλικοι που παραμένουν παιδιά, μυστικά και ψέματα μιας κλειστής κοινωνίας τα οποία ο καθένας ξέρει αλλά κρατάει το στόμα του κλειστό για να μη μαθευτούν και τα δικά του. Να όμως που ένα έγκλημα θα καταφέρει να σηκώσει το πέπλο της απόλυτης μετριότητας που κρατάει τους πάντες συνένοχους.
Δύο είναι τα ατού αυτής της ταινίας: πρώτον η σκηνοθεσία του πρωτοεμφανιζόμενου Αντρέα Μολαϊόλι, ο οποίος καταφέρνει με αγάπη να αγκαλιάζει και να «μαχαιρώνει» όλους τους ήρωες μιας ένοχης κοινωνίας. Και δεύτερον, ο δεξιοτεχνικός τρόπος με τον οποίο ο Σάντρο Πετράγκλια έχει μετατρέψει σε σενάριο το βιβλίο της Καρίμ Φόσουμ, έτσι ώστε τα νορβηγικά και σκοτεινά φιορδ των ψυχών των ηρώων να δένουν τέλεια με το ιταλικό και φολκλόρ ταμπεραμέντο. Η ιστορία θα ίσχυε απόλυτα και στην ελληνική κοινωνία αν διαδραματιζόταν εδώ και αποδεικνύει ακόμη μια φορά την αξία του καλού σεναρίου, το οποίο ο ελληνικός κινηματογρά- φος συνεχίζει να κάνει ότι το σνομπάρει, ενώ η αλήθεια είναι ότι δεν το κατέχει ως είδος.
«Το κορίτσι της λίμνης»
Όμορφο κορίτσι δολοφονημένο, όμορφα χωριά ύποπτα για τον φόνο.
Το κακό είναι πιο αβάστακτο σε ειδυλλιακό τοπίο.
ΒΑΘΜΟΙ: 6 (Εις υγείαν του ιταλικού κινηματογράφου)
Φάρσα είναι η ζωή
Αν ο Τζιμ Κάρεϊ είχε «μέτρο» στο παίξιμό του, θα μπορούσε να είναι ο διάδοχος του Τζέρι Λιούις που με τη σειρά του έκανε διαρκώς μούτες, αλλά τότε- τέλη του ΄50, αρχές του ΄60- τις σήκωνε το κλίμα της εποχής... Υποδύεται έναν μονόχνωτο και τελματωμένο υπάλληλο τράπεζας που το μόνο πράγμα που ξέρει να λέει είναι «όχι». Όλο το πρωί απορρίπτει αιτήσεις για δάνεια και το βράδυ απορρίπτει τις προσκλήσεις των φίλων του, προτιμώντας να δει τηλεόραση ολομόναχος, μαγκούφης και χωρίς γυναίκα ούτε σε χιλιόμετρα. Μια μέρα πάει σε πρόγραμμα αυτοβοήθειας που βασίζεται στη απλή αρχή: λέγε «ναι» σε όλα στη ζωή σου. Και αρχίζει να μεταλλάσσεται σε άλλο άνθρωπο, κάτι βέβαια που θα τον κάνει να παρανοήσει- και να κάνει ερμηνευτικά τέρατα και σημεία για να βγάλει το... ψωμί του!
«Ναι σε όλα» ΒΑΘΜΟΙ=3 (Τζιμ Κάρεϊ σαν νέος Τζέρι Λιούις...)
No comments:
Post a Comment