Ρεσιτάλ από τη σατανική καλόγρια Μέριλ Στριπ

Η Μέριλ Στριπ και ο Φίλιπ Σίμορ Χόφμαν δίνουν ρεσιτάλ ερμηνείας υποδυόμενοι τους ιερωμένους σε σύγκρουση στην «Αμφιβολία». Δεξιά, η καταπληκτική Βαϊόλα Ντέιβις υποδύεται τη μητέρα του μαύρου παιδιού της ιστορίας η οποία έχει επιβάλει στον εαυτό της τον συμβιβασμό, ακόμη και την ιδέα της κακοποίησης, για χάρη της προόδου του. Ολοι οι βασικοί ηθοποιοί της ταινίας διεκδικούν Οσκαρ

ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΩΝ

Οι τέσσερις πρωταγωνιστές της ταινίας «Αμφιβολία» παραδίδουν δωρεάν μαθήματα υποκριτικής και διεκδικούν ισάριθμα Οσκαρ

«Τι κάνεις όταν δεν είσαι σίγουρος;» Το ερώτημα-«κλειδί» της «Αμφιβολίας» («Doubt», ΗΠΑ, 2008) του Τζον Πάτρικ Σάνλεϊ ακούγεται για πρώτη φορά στην εισαγωγή του κυριακάτικου κηρύγματος που κάνει ο πατέρας Φλιν (Φίλιπ Σίμορ Χόφμαν) στους μαθητές του εκκλησιαστικού σχολείου Σεντ Νίκολας στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης. Η απάντησή του είναι και το θέμα της ταινίας.

Βρισκόμαστε στο 1964. Το πρόσωπο της Αμερικής σιγά σιγά αλλάζει. Ο πατέρας Φλιν ανήκει στους ένθερμους υποστηρικτές των μεγάλων κοινωνικών αλλαγών. Το φως στην καρδιά του σκότους. «Ο άνεμος πνέει διαφορετικά» λέει. «Ζούμε μια νέα εποχή. Ηλθε η ώρα να τραγουδήσουμε τραγούδια από το ραδιόφωνο. Πρέπει να είμαστε φιλικότεροι». Με τη στάση του, ο Φλιν αποτελεί τον χειρότερο εχθρό της αδελφής Αλόσιους Μποβιέρ (Μέριλ Στριπ), της έμπειρης καλόγριας που είναι φόβος και τρόμος όχι μόνο των μαθητών, αλλά όλων όσοι εργάζονται στη σχολή.

Η Μποβιέρ, ένας καταπληκτικός ρόλος που πιθανόν να χαρίσει στη σπουδαία ηθοποιό το τρίτο της Οσκαρ, αντιπροσωπεύει τη «μούχλα» και την άκαμπτη πειθαρχία. Είναι σχεδόν απίστευτο ότι την υποδύεται η ίδια ηθοποιός που τραγουδούσε στο «Μamma Μia!». Το βλέμμα της, αιωνίως καχύποπτο, δείχνει ακόμη πιο απειλητικό κρυμμένο πίσω από γυαλιά χωρίς σκελετό. Το στράβωμα του στόματός της παραμορφώνει το πρόσωπο, δημιουργώντας μια μόνιμη γκριμάτσα αποδοκιμασίας.

Η Μποβιέρ σιχαίνεται κάθε τι μοντέρνο- από το άγγιγμα ενός θυμωμένου μαθητή σε μια ανεκτική καλόγρια ως το στυλό διαρκείας. Σαν πεινασμένη αλεπού αναζητεί την κατάλληλη ευκαιρία για να επιτεθεί στο θήραμά της. Την κερδίζει όταν μαθαίνει ότι ο πατέρας Φλιν δείχνει «ιδιαίτερο ενδιαφέρον» προς το πρόσωπο του πρώτου μαύρου μαθητή της σχολής. Σίγουρη για τις σκοτεινές υποψίες της, η καλόγρια θα διοργανώσει την καταστροφή του.

Ο Σάνλεϊ, όμως, δεν αρκείται στη «φωτογράφιση» του καλού και του κακού. Αντιθέτως, διατηρεί διαρκώς ζωντανή την αμφιβολία στη σκέψη του θεατή. Η Μποβιέρ ίσως να έχει δίκιο, ίσως όχι. Στο προσεκτικό χτίσιμο του θέματος από τον σκηνοθέτη- σεναριογράφο και στην τέλεια απόδοση όλων των βασικών ηθοποιών βρίσκεται η αξία αυτού του διαχρονικά επίκαιρου δράματος, το οποίο δημιουργεί καυτά ερωτήματα για τις προκλήσεις που προκύπτουν από την καθοδήγηση ενός κόσμου όπου ο άνεμος της αλλαγής συγκρούεται με τον συντηρητισμό της παράδοσης. Ολοι οι ηθοποιοί δίνουν δωρεάν μαθήματα υποκριτικής. Γι΄ αυτό άλλωστε η ταινία απέσπασε τέσσερις υποψηφιότητες για Οσκαρ ρόλων (Στριπ, Χόφμαν, Εϊμι Ανταμς, Βαϊόλα Ντέιβις). Υποψηφιότητα για το Οσκαρ καλύτερου διασκευασμένου σεναρίου κέρδισε και ο σκηνοθέτης- σεναριογράφος Τζον Πάτρικ Σάνλεϊ, ο οποίος έχει κερδίσει Οσκαρ και στο παρελθόνγια το «Κάτω από τη λάμψη του φεγγαριού».

ΣΤΙΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ

▅ «Ο Μελανόκαρδος» («Ιnkheart», 2008, ΗΠΑ) του Ιαν Σόφτλεϊ. Οι Μπρένταν Φρέιζερ, Πολ Μπέτανι συμμετέχουν στην απόδοση του μπεστ σέλερ της Κορνέλιας Φούνκε, όπου χαρακτήρες βιβλίων που εκτυλίσσονται στον Μεσαίωνα ξεπετιούνται μέσα από τις σελίδες και μπλέκουν στη σύγχρονη πραγματικότητα.

▅ «Τρεις στιγμές» (Ελλάδα, 2008) του Πέτρου Σεβαστίκογλου . Για τον «Άνεμο στην πόλη» ο Σεβαστίκογλου είχε κερδίσει το κρατικό βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη- μάλλον... πρωτοεξαφανιζόμενου θα έπρεπε να λέγεται, αφού πέρασαν 12 χρόνια και άλλη ταινία του δεν είδαμε. Εδώ υπογράφει ένα καλοφωτογραφημένο μπέρδεμα με κεντρικούς ήρωες ένα ζεύγος σε τρεις διαφορετικές ηλικίες.

ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΕΙΣ

▅ «Το τελευταίο κύμα» («Τhe last wave», 1977, Αυστραλία) του Πίτερ Γουίρ. Στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας ένας δικηγόρος ( Ρίτσαρντ Τσαμπερλέιν ) ανακαλύπτει ότι, σύμφωνα με μια αρχαία προφητεία, ο κόσμος θα καταστραφεί (η ιδέα στηρίζεται σε έναν αρχαίο μύθο των Αβοριγίνων, σύμφωνα με τον οποίο ο κόσμος θα βουλιάξει κάτω από ένα γιγαντιαίο τελευταίο κύμα). Αριστουργηματικό υπερφυσικό δράμα που εξελίσσεται σε θρίλερ μυστηρίου, γεμάτο συμβολικούς γρίφους, πεσιμιστικές προβλέψεις και περιστατικά πέραν της λογικής τα οποία ο Γουίρ αντιμετωπίζει ως φυσιολογικά. Επίσης, ένα επίμαχο σχόλιο για την αδυναμία του δυτικού ανθρώπου να επικοινωνήσει με τα στοιχεία της φύσης. Απέσπασε εγκωμιαστικές κριτικές στην εποχή του και ανήκει στα ορόσημα του cinema fantastique.

▅ «Ελα να δεις» («Ιdi Ι Smotri», 1985, Σοβιετική Ενωση) του Ελεμ Κλίμοφ. Ανατριχιαστική αναδρομή στις φρικαλεότητες των ναζιστών στη Ρωσία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέσα από το βλέμμα ενός 12χρονου Ρώσου (Αλεξέι Κραβτσένκο) που κατατάσσεται στον στρατό με όραμα να υπηρετήσει την πατρίδα αλλά προσγειώνεται απότομα στην πραγματικότητα. Ο ήρωας ανδρώνεται μέσα από τις απίστευτες δοκιμασίες μιας σχεδόν παρανοϊκής περιπλάνησης κατά τη διάρκεια της οποίας γίνεται μάρτυρας ανελέητων σφαγών που παραμορφώνουν τα χαρακτηριστικά του γλυκού προσώπου του. Με οδηγό τις εμπειρίες του σεναριογράφου Αλες Αντάμοβιτς, αλλά και τις παιδικές αναμνήσεις του από τον πόλεμο, ο Κλίμοφ δημιούργησε ένα αντιπολεμικό έργο που εξακολουθεί να καθηλώνει με την ωμότητά του.

• «Η δούκισσα» («Τhe duchess», Αγγλία, 2008) του Σον Λίβι

Δράμα εποχής πλούσιο σε κοστούμια, σκηνικά και ατμόσφαιρα. Αναφέρεται στην Τζορτζιάνα Σπένσερ (έκτακτη η Κίρα Νάιτλι- στη φωτογραφία), μια εντυπωσιακή αλλά και αινιγματική αριστοκράτισσα στην Αγγλία της εκπνοής του 18ου αιώνα, της οποίας η ανεξάντλητη κοινωνική επιτυχία συνοδευόταν από μια προσωπική ζωή βυθισμένη στην υπερβολή (τυχερά παιχνίδια, χρέη, ναρκωτικά). Πέρασε τη δοκιμασία πολλών αποβολών, παρ΄ ότι έγινε μητέρα τριών παιδιών. Το φιλμ στέκεται ιδιαιτέρως στη σχέση της με τον σύζυγό της, Δούκα του Ντέβονσαϊρ (Ρέιφ Φάινς), ο οποίος έμενε ασυγκίνητος από την εικόνα της γυναίκας του. Ντροπαλός, κλειστός, ανίκανος να χειριστεί τον συναισθηματικό κόσμο του, βρήκε την ιδανική γυναίκα στο πρόσωπο της Λαίδης Ελίζαμπεθ-Μπες Φόστερ (Χέιλι Ατγουελ): από καλύτερη φίλη της Τζορτζιάνα έγινε ερωμένη του.

• «Πεθαίνω για σένα» (Ελλάδα, 2009)του Νίκου Καραπαναγιώτη

Διασκεδαστική κινηματογραφική προσαρμογή της θεατρικής επιτυχίας «Μαμά μην τρέχεις» της Ελένης Ράντου, με την ίδια στον ρόλο μιας πρώην χορεύτριας, νυν δασκάλας τανγκό, η οποία βλέπει τη ζωή της να τουμπάρει όταν ερωτεύεται τον καθηγητή (Σήφης Πολυζωίδης) με τον οποίο είναι ερωτευμένος και ο γιος της (Νεκτάριος Λουκιανός). Γέλασα πολύ με την αυθεντικότητα του Φάνη Μουρατίδη (δεξιά στη φωτογραφία) στον ρόλο του τροχονόμου συζύγου ο οποίος ευελπιστεί να γίνει στιχουργός λαϊκών τραγουδιών και ομολογώ ότι «κόλλησα» στο τραγούδι του τίτλου που τραγουδά με την αυθεντικά λαϊκή φωνή του ο Γιώργος Μαργαρίτης (αριστερά στη φωτογραφία). Ορισμένες προστυχιές θα μπορούσαν να λείπουν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι χαλούν την εικόνα της ταινίας. Οι σκηνές του Βασίλη Χαραλαμπόπουλου σε ρόλο «εκτελεστή» θυμίζουν αμυδρά το «Ενα ψάρι που το έλεγαν Γουάντα».

• ΤΟΥ Ι. ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Πέμπτη 29 Ιανουαρίου 2009