ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 29/01/2009
Μία ακόμη οσκαρική βδομάδα, με τη Μέριλ Στριπ και τους συμπρωταγωνιστές της να συναγωνίζονται για τα βραβεία της Ακαδημίας στην ταινία «Αμφιβολία» του Τζον Πάτρικ Σάνλεϊ. Στο πρόγραμμα, δύο εξαιρετικές επανεκδόσεις, «Ελα να δεις» του Ελεμ Κλίμοφ και «Το τελευταίο κύμα» του Πίτερ Γουέιρ, καθώς και δύο ελληνικές ταινίες: «Τρεις στιγμές» του Πέτρου Σεβαστίκογλου και «Πεθαίνω για σένα» του Νίκου Καραπαναγιώτη. Προβάλλονται ακόμη το δράμα εποχής «Η δούκισσα» του Σολ Ντιμπ και η φαντεζίστικη περιπέτεια «Ο μελανόκαρδος» του Ιαν Σόφτλι.
Αμφιβολία. Doubt. ΗΠΑ, 2008. Σκηνοθεσία-σενάριο: Τζον Πάτρικ Σάνλεϊ. Ηθοποιοί: Μέριλ Στριπ, Φίλιπ Σίμουρ Χόφμαν, Εϊμι Ανταμς, Βιόλα Ντέιβις. 104'
*** ½ - Η σύγκρουση ανάμεσα σ' ένα φιλελεύθερο παπά και μια αυστηρή, παλαιών αρχών, καλόγρια, σε μια καθολική σχολή, όπου περιπλανιέται η αμφιβολία σχετικά με τη σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων. Οσκαρικές οι ερμηνείες.
Η παιδοφιλία στους κόλπους της Καθολικής, και όχι μόνο, Εκκλησίας (μόλις πρόσφατη είναι η υπόθεση του δικού μας αρχιμανδρίτη) είναι στο επίκεντρο της ταινίας «Αμφιβολία», που έγραψε και σκηνοθέτησε με βάση το βραβευμένο θεατρικό του έργο ο Τζον Πάτρικ Σάνλεϊ. Εργο που πρωτοανεβάστηκε στο Μπρόντγουεϊ το 2004, όταν η Καθολική Εκκλησία βρισκόταν στο στόχαστρο εξαιτίας της αποκάλυψης κακοποίησης ανηλίκων από παπάδες καθολικών σχολείων.
Τοποθετημένη το 1964, σε καθολικό σχολείο του Μπρονξ της Νέας Υόρκης, όπου η αυστηρότητα και ο εκφοβισμός των μαθητών ήταν στην ημερήσια διάταξη, η ταινία παρουσιάζει τη σύγκρουση ανάμεσα στην παθολογικά αυστηρή διευθύντρια του σχολείου, αδελφή Αλοϊσιους (Μέριλ Στριπ) και τον χαρισματικό, φιλελεύθερων απόψεων, ιερέα Φλιν (Φίλιπ Σίμουρ Χόφμαν). Το ότι ο Φλιν χρησιμοποιεί στυλό διαρκείας, βάζει τρία κομμάτια ζάχαρη στο τσάι του και θέλει να προσθέσει πρόγραμμα λαϊκής -και όχι θρησκευτικής- μουσικής στην ετήσια χριστουγεννιάτικη γιορτή είναι ασυγχώρητα αμαρτήματα για την αδελφή Αλοϊσιους που βλέπει την ισχύ της να ελαττώνεται.
Οταν μάλιστα η νεαρή, αθώα αδελφή Τζέιμς (Εϊμι Ανταμς) της αναφέρει πως πρόσεξε έναν κάπως υπερβολικό ζήλο από μέρους του Φλιν προς τον μοναδικό Αφροαμερικανό μαθητή του σχολείου, η αδελφή Αλοϊσιους βρίσκει την ευκαιρία να ξεκινήσει μια καμπάνια συκοφαντίας εναντίον του για να τον διώξει από το σχολείο. Ακόμη και όταν η αδελφή Τζέιμς αρχίζει να πιστεύει στην αθωότητά του, ενώ η μητέρα του αγοριού προσπαθεί να πείσει την Αλοϊσιους ν' αφήσει τα πράγματα «ως έχουν» μια και ο πατήρ Φλιν, σ' αντίθεση με τον πατέρα του παιδιού, που το κακοποιεί, είναι ο μόνος που του φέρεται με συμπάθεια και στοργή, εκείνη επιμένει στην «εκδίκησή» της.
Ο σκηνοθέτης-δραματουργός παραμερίζει τα οποιαδήποτε γεγονότα για να θέσει το θέμα της αμφιβολίας, που δεν περιορίζεται στην υποψία κακοποίησης του αγοριού από τον παπά, αλλά επεκτείνεται και σε οποιεσδήποτε άλλες καταστάσεις, μαζί και της πίστης, θρησκευτικής ή μη, αλλά και της αμφιβολίας για το πού πάει σήμερα η Αμερική - ας μην ξεχνάμε πως η ιστορία εκτυλίσσεται λίγο μετά τη δολοφονία του προέδρου Κένεντι, στοιχείο που ο Σάνλεϊ εκμεταλλεύεται στην ταινία του. Με αποτέλεσμα η αμφιβολία να παραμένει ως το τελευταίο, απρόσμενο πλάνο της ταινίας.
Η σκηνοθεσία του Σάνλεϊ ακολουθεί μια κλασική μορφή, κάπου κάπου τονίζοντας, ίσως περισσότερο απ' όσο χρειάζεται, τις καταστάσεις. Αντίθετα, το μεγάλο του ατού είναι οι «οσκαρικές» ερμηνείες. Με τη Μέριλ Στριπ να κυριαρχεί στον ρόλο της εκδικητικής, παλαιών αρχών, αποφασισμένης με κάθε τρόπο να πετύχει τον σκοπό της, διευθύντριας του σχολείου, αν και κάπως υπερβολική. Εξαιρετικός, συγκρατημένος, στον ρόλο του εκσυγχρονιστή ιερέα ο Φίλιπ Σίμουρ Χόφμαν. Αρκετά καλή η νεαρή Εϊμι Ανταμς στον ρόλο της αδελφής Τζέιμς. Εκπληξη ήταν η μαύρη Βιόλα Ντέιβις, στον ρόλο της μητέρας του αγοριού, που στη δεκάλεπτη, συγκλονιστική σκηνή της με τη Στριπ, κατάφερε να κλέψει κυριολεκτικά την παράσταση.
Ελα να δεις. Idi i smortri/Come and See. Σοβιετική Ενωση, 1986. Σκηνοθεσία: Ελεμ Κλίμοφ. Σενάριο: Αλες Αντάμοβιτς. Ηθοποιοί: Αλεξέι Κραβτσένκο, Ολγα Μιρόνοβα, Λιουμπομίρας Λαουτσιαβίσιους. 146'
**** ½ - Ο πόλεμος και τα εφιαλτικά αποτελέσματά του, ιδωμένα μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, σε μια συγκλονιστική, αντιπολεμική ταινία - σε επανέκδοση.
Με τα φρικτά αποτελέσματα του πολέμου πάνω σ' ένα παιδί καταπιάνεται η συγκλονιστική, γυρισμένη στην περίοδο της περεστρόικα, ταινία «Ελα να δεις» του Ρώσου Ελεμ Κλίμοφ. Η ταινία, τοποθετημένη το 1943, περίοδο της γερμανικής εισβολής στη Λευκορωσία, παρακολουθεί την εφιαλτική πορεία ενός παιδιού, μάρτυρα της ολοκληρωτικής εξόντωσης του χωριού του και μιας γειτονικής πόλης από τα χιτλερικά στρατεύματα. Εξόντωση σε τεράστια κλίμακα, άγνωστη για πολλά χρόνια στους ανθρώπους της Δύσης, «εθνοκάθαρση» για τους Γερμανούς που έβλεπαν τους κατοίκους εκείνων των περιοχών όντα κατώτερης φυλής.
Ο Κλίμοφ καταγράφει την πορεία του μικρού ήρωα -που είναι και πέρασμα από την παιδική στην εφηβική ηλικία- με σκηνές φρικιαστικές, συχνά αφόρητες, που μοιάζουν να βγήκαν από μια δαντική κόλαση. Σκηνές που αποτυπώνονται βαθιά στη μνήμη του θεατή, ανάμεσά τους και οι φρικιαστικές σκηνές όπου οι Γερμανοί μαντρώνουν άντρες και γυναικόπαιδα σε μια αποθήκη και τους καίνε ζωντανούς. Σκηνές συγκλονιστικές, τις οποίες συνδυάζει έντεχνα με άλλες, ποιητικές, όπως η σκηνή με τον Φλόρια κι ένα κοριτσάκι, στο δάσος, μετά τη σφαγή του χωριού - από τις πιο όμορφες και ποιητικές σκηνές που μας έδωσε ο σοβιετικός κινηματογράφος. Μια ταινία για να μας θυμίζει, με τον πιο συγκλονιστικό τρόπο, πως παρόμοια, φριχτά ολοκαυτώματα υπήρξαν, και δυστυχώς εξακολουθούν να υπάρχουν με διάφορες μορφές, ώς τις μέρες μας.
Το τελευταίο κύμα. The Last Wave. Αυστραλία, 1977. Σκηνοθεσία: Πίτερ Γουέιρ. Σενάριο: Γουέιρ, Τόνι Μόρφετ, Πέτρου Ποπέσκου. Ηθοποιοί: Ρίτσαρντ Τσέμπερλεϊν, Ντέιβιντ Γκαλπίλιλ, Ολίβια Χάμνετ. 106'
**** Μια ασυνήθιστη δίκη και αλλόκοτα καιρικά φαινόμενα, σε μια αποκαλυπτική, εφιαλτική, συνδυασμό ανάμεσα στο θρίλερ και τον τρόμο, περιπέτεια - σε επανέκδοση.
Ανάμεσα στο θρίλερ, τον τρόμο αλλά και το φαντεζίστικο και την ταινία καταστροφής, κινείται στη συγκλονιστική αυτή περιπέτεια, που γύρισε στην πατρίδα του, πριν τον προσελκύσει το Χόλιγουντ, ο Αυστραλός σκηνοθέτης Πίτερ Γουέιρ. Η ιστορία κινείται ανάμεσα στη δίκη μιας ομάδας Αβορίγινων που κατηγορούνται για τον φόνο ενός δικού τους, που την υπεράσπισή τους αναλαμβάνει ο δικηγόρος του Ρίτσαρντ Τσέμπερλεϊν και τα αλλόκοτα καιρικά γεγονότα που αρχίζουν να συμβαίνουν, προαναγγέλλοντας ένα νέο Αρμαγεδδώνα.
Γυρισμένη στην πρώτη και καλύτερη περίοδο του Γουέιρ («Το μυστικό του βράχου των κρεμασμένων», «Καλλίπολη», «Επικίνδυνα χρόνια»), η ταινία χρησιμοποιεί το θέμα της για να δημιουργήσει μια εφιαλτική ατμόσφαιρα, με ασυνήθιστες, λυρικές, εικαστικά εντυπωσιακές, συχνά σουρεαλιστικές, σκηνές, δοσμένες με ευρηματικότητα και πρωτοτυπία. Παράδειγμα, οι σκηνές με το χαλάζι που πέφτει στις αυστραλέζικες πεδιάδες ή εκείνες με ένα αυτοκίνητο που βυθίζεται στο νερό καθώς και η αποκαλυπτική σκηνή του φινάλε. Μια ταινία που σήμερα, με τις κλιματικές αλλαγές και τις άλλες παρεμβάσεις στη φυσική ζωή του πλανήτη μας, γίνεται ακόμη πιο επίκαιρη.
Τρεις στιγμές. Ελλάδα, 2008. Σκηνοθεσία: Πέτρος Σεβαστίκογλου. Σενάριο: Σεβαστίκογλου, Κώστας Λαμπρούλης. Ηθοποιοί: Ρούλα Πατεράκη, Γιώργος Διαλεγμένος, Αντώνης Καρυστινός. 80'
** Το θέμα του έρωτα σε διάφορες ηλικίες σε μια, με μερικές όμορφες σκηνές, αλλά άνιση ταινία.
Οι «Τρεις στιγμές» του Πέτρου Σεβαστίκογλου («Ανεμος στην πόλη») καταπιάνονται με τον έρωτα σε τρεις διαφορετικές ηλικίες από τρία διαφορετικά ζευγάρια - ένα σε εφηβική ηλικία, το δεύτερο στη μέση ηλικία και το τρίτο ηλικιωμένο. Ο σκηνοθέτης ξέρει να συνθέτει όμορφες εικόνες, σ' ένα συχνά ωραίο μοντάζ, με μια πετυχημένη ηχητική μπάντα, που δεν περιορίζεται μόνο στη μουσική, όπως για παράδειγμα στις πρώτες σκηνές ή σ' εκείνη στο φινάλε, με τη βροχή να σβήνει τα κεριά, ξεπλένοντας, συμβολικά, τις μνήμες. Οι σκηνές, όμως, αυτές συχνά, παρ' όλη την προσδοκία που δημιουργούν στον θεατή, δεν οδηγούν πουθενά. Σε άλλες, όπως εκείνες με τα ζευγάρια των διαφορετικών ηλικιών να μπλέκονται ή εκείνη με τις δύο γυναίκες, ντυμένες σε άσπρα, με διάφορα φτερά και νυφικά, να χορεύουν πάνω στο κρεβάτι, ο Σεβαστίκογλου φτιάχνει εικόνες που θυμίζουν ταινίες του Φέρρη και του Νικολαΐδη, εικόνες που δυστυχώς δεν δένουν λειτουργικά με την όλη αφήγηση. Στις αδυναμίες της ταινίας και οι διάλογοι, στους οποίους ο σκηνοθέτης προσπαθεί, χωρίς δυστυχώς να το πετυχαίνει, να δώσει μια ποιητική υφή, αντίθετα αγγίζοντας συχνά το γελοίο.
Η δούκισσα. The Duchess. Βρετανία/Ιταλία/Γαλλία, 2008. Σκηνοθεσία: Σολ Ντιμπ. Σενάριο: Ντιμπ, Τζέφρι Χάτσερ, Αντερς Τόμας Τζένσεν. Ηθοποιοί: Κίρα Νάιτλι, Ρέιφ Φάινς, Σάρλοτ Ράμπλινγκ, Ντομινίκ Κούπερ, Χέιλι Ατγουελ. 109'
** Το δράμα μιας Αγγλίδας αριστοκράτισσας που αγωνίζεται να επιβάλει την προσωπικότητά της σε μια εποχή όπου ο άντρας ήταν ο μοναδικός κυρίαρχος.
Δράμα εποχής, με ηρωίδα την, πολύ προοδευτική για την εποχή της, δούκισσα του Ντέβονσιρ, Τζερτζίνα Σπένσερ -ήδη την έχουν συγκρίνει με την πριγκίπισσσα Νταϊάνα- είναι η ταινία που σκηνοθέτησε ο προερχόμενος από την τηλεόραση, Σολ Ντιμπ, γιος του ντοκιμαντερίστα Μάικ Ντιμπ. Η στάση της Τζερτζίνα (Κίρα Νάιτλι), παντρεμένης μ' έναν ψυχρό, άπιστο σύζυγο (ένας πολύ καλός Ρέιφ Φάινς), όταν αρχίζει να ενδιαφέρεται και να παίζει ενεργό ρόλο στην πολιτική (ο σύζυγος είναι υποστηρικτής του φιλελεύθερου, αντιπολευτικού κόμματος των Ουίγκ), αλλά και η σχέση της με έναν νεαρό αριστοκράτη και φιλόδοξο πολιτικό και η προσπάθειά της να απαιτεί ίσα ερωτικά δικαιώματα, τη φέρνουν σε σύγκρουση με τον δούκα σύζυγο, οδηγώντας σε τραγωδία. Η ταινία έχει τη φροντίδα των αγγλικών ταινιών εποχής (ιδιαίτερα εκείνων του BBC), η σκηνοθεσία όμως του Ντιμπ παραμένει αδιάφορη, ενώ η ερμηνεία της Νάιτλι δεν βοηθά στο να πείσει τον θεατή για το δράμα της.
Πεθαίνω για σένα. Ελλάδα, 2009. Σκηνοθεσία: Νίκος Καραπαναγιώτης. Σενάριο: Ελένη Ράντου-Φίλιππος Δεσύλας. Ηθοποιοί: Ελένη Ράντου, Φάνης Μουρατίδης, Σήφης Πολυζωίδης Νεκτάριος Λουκιανός, Μάρθα Καραγιάννη.
** Μέτρια, με ρυθμό διαφημιστικού κλιπ, κωμωδία και μια καλή Μάρθα Καραγιάννη.
Στην κωμωδία αυτή του Νίκου Καραπαναγιώτη, βασισμένη στο γνωστό θεατρικό έργο «Μαμά μην τρέχεις» της Ελένης Ράντου, πρωταγωνιστεί η ίδια η Ράντου στον ρόλο της γυναίκας που προσπαθεί να συνδυάσει τις υποχρεώσεις της συζύγου, της μητέρας και της δασκάλας χορού, ενώ ταυτόχρονα αρχίζει και ερωτική σχέση με τον νεαρό, δάσκαλο του γιου της. Τα θετικά της κωμωδίας: το σενάριο, που περιέχει μερικά καλά επεισόδια, αν και με αρκετές άλλες αδυναμίες, η ερμηνεία της Μάρθας Καραγιάννη και ο γρήγορος (έστω και άσχετος) ρυθμός που παρασύρει τον απλό θεατή που δεν αναζητεί κανένα καλλιτεχνικό επίπεδο πέραν της φυγής και λίγου γέλιου, σε μια περίοδο οικονομικής αλλά και γενικότερης κρίσης. Τα αρνητικά της ταινίας: καμιά έννοια της σκηνοθεσίας, εκτός εκείνης των διαφημιστικών κλιπ, και οι μέτριες, υπερβολικές, με κάποιες εξαιρέσεις, ερμηνείες.
- ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ
Ο ΜΕΛΑΝΟΚΑΡΔΟΣ (Inkheart). ΗΠΑ, 2009. Σκηνοθεσία: Ιαν Σόφτλι. Ηθοποιοί: Μπρένταν Φρέιζερ, Ελάιζα Χόουπ Μπένετ, Χέλεν Μίρεν, Τζιμ Μπρόουντμπεντ. 105'
Διασκεδαστική, φαντεζίστικη περιπέτεια, διασκευή ενός γνωστού παιδικού βιβλίου (κυκλοφορεί και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Λιβάνη), γύρω από έναν βιβλιόφιλο που όταν διαβάζει δυνατά ζωντανεύει τους ήρωες των βιβλίων, ενώ παράλληλα μπλέκει τους αληθινούς ανθρώπους στον κόσμο των βιβλίων.
No comments:
Post a Comment