Οικολογία με κοινωνικό παρονομαστή στο Ecofilms

Μια ακόμη πετυχημένη διοργάνωση του Ecofilms Ρόδου ολοκληρώνεται σήμερα το βράδυ, με την προβολή των βραβευμένων ταινιών (προηγήθηκε χθες στον θερινό κινηματογράφο «Ρόδον» η απονομή των βραβείων). Σταχυολογούμε εδώ εντυπώσεις και στιγμιότυπα από ταινίες που ξεχώρισαν:

Στο εξαιρετικά διαφωτιστικό αμερικανικό ντοκιμαντέρ «Βασιλιάς καλαμπόκι» του Ααρών Γουλφ, παρουσιάζεται η ιστορική διαδρομή της κουλτούρας του «φτηνού φαγητού»: Σε μια χώρα που ξεχειλίζει από σιρόπι καλαμποκιού και απροσδιόριστο κρέας φαστ φουντ, η ταινία διερευνά το πώς κυριάρχησε ένα μοντέλο βιομηχανίας που ανταμείβει την χαμηλής ποιότητας παραγωγή και την κατανάλωση ανθυγιεινών τροφών. Η εξήγηση είναι, λένε οι δημιουργοί της ταινίας, ότι φτάσαμε ως εδώ όχι λόγω βρώμικων συμφωνιών ή «σατανικών» ιδεών, αλλά ακολουθώντας μια καλή ιδέα μέχρι την εξάντλησή της και τελικά τη διαστρέβλωσή της: Όντως, για μια γενιά πολιτικών και νομοθετών που μεγάλωσε στην οικονομική ύφεση των δεκαετιών του ’20 και του ’30 η ιδέα του φτηνού και άφθονου φαγητού, μόνο θετικό αντίκρισμα είχε...

Οι Ιταλοί Σύλβια Λούτσι και Λούκα Μπελίνο ταξίδεψαν στη Βενεζουέλα του Τσάβες και το αποτέλεσμα του ταξιδιού τους είναι το φιλμ «Απειλή», που προσπαθεί να ερμηνεύσει τι είδους «απειλή» συνιστά για τον σκληρό πυρήνα της Δύσης η μπολιβαριανή επανάσταση που εξελίσσεται εκεί. Δίνοντας βήμα σε αρκετούς αντιπάλους του Τσάβες, η ταινία προσπαθεί να κρατήσει κάποιες ισορροπίες, χωρίς να το επιτυγχάνει πάντοτε. Οι προσπάθειες της κυβέρνησης Τσάβες να καταπολεμήσει τον αναλφαβητισμό και την πείνα, η δημιουργία ενός δημόσιου συστήματος υγείας και η ανάπτυξη μιας οικονομίας βασισμένης στους συνεταιρισμούς είναι μερικά από τα επιτεύγματα που «πιστώνει» η ταινία στην εποχή Τσάβες. Από την άλλη πλευρά, όμως, οι Ιταλοί κινηματογραφιστές ανιχνεύουν τα κοινωνικά ρήγματα, τη βία της καθημερινότητας, τον διχασμό της κοινωνίας…

Ο Χιλιανός Esteban Larrain στην ταινία «Η Αλίκη στη χώρα» αναπαριστά την εκπληκτική ιστορία μιας νεαρής Λατινοαμερικάνας ιθαγενούς που στα τέλη του 2004 περπάτησε 180 χιλιόμετρα από τη Σονικέρα, το χωριό της στα νότια της Βολιβίας, μέχρι την τουριστική πόλη Σαν Πέντρο ντε Ατακάμα, στη βόρεια Χιλή, γιατί εκεί μπορούσε να δουλέψει. Βασισμένη στα πραγματικά περιστατικά, και με την νεαρή Κέτσουα που έκανε όντως αυτό το ταξίδι να το επαναλαμβάνει μπροστά στην κάμερα, η ταινία ενορχηστρώνει τη σιωπή, τα τοπία και τη μουσική, που ορίζουν τον εσωτερικό κόσμο της Αλίκης, καθώς αυτή περνάει στην ενηλικίωση.

Στην καναδέζικη παραγωγή «Εθισμένοι στο πλαστικό», του Ιαν Κόναχερ, καυτηριάζεται με χιούμορ η υπερβολική χρήση του πλαστικού. «Η προσωπική συνειδητοποίηση του προβλήματος, η προσωπική αντίδραση», είπε ο σκηνοθέτης, που βρέθηκε στη Ρόδο, «είναι σημαντική για να αρχίσει να αλλάζει η συμπεριφορά μας».

«Μax Bill, το όραμα του δασκάλου», λέγεται η ταινία του Ελβετού Εριχ Σμιντ, που σκιαγραφεί το πορτρέτο του πρωτοπόρου καλλιτέχνη, γλύπτη, αρχιτέκτονα και τυπογράφου Μαξ Μπιλ, στρατευμένου αντιφασίστα και μέλους της περίφημης σχολής του Μπαουχάους. «Η τέχνη για μένα έχει πολιτικό πρόσωπο», μας είπε ο Εριχ Σμιντ, «και αυτό με ενδιέφερε στον Μαξ Μπιλ. Η καλλιτεχνική του δράση ήταν αναπόσπαστη από την πολιτική του σκέψη, γι’ αυτό και άσκησε καταλυτική επίδραση σε γενιές καλλιτεχνών».

Πολύ ενδιαφέρουσα ήταν επίσης η παρουσία της Ρούγια Αρζού Κοκσάλ από την Τουρκία με την ταινία «Η ακτή»: Το φιλμ ανιχνεύει τις καταστροφές που υπέστη μια μεγάλη περιοχή στη Μαύρη Θάλασσα από τη δημιουργία ενός μεγάλου αυτοκινητόδρομου. Ξαφνικά οι κάτοικοι παραθαλάσσιων περιοχών βρέθηκαν να ζουν χωρίς επαφή με τη θάλασσα, ενώ η ζωή τους μέχρι τότε ήταν συνυφασμένη με αυτήν.

«Οι κάτοικοι, φτωχοί άνθρωποι στην πλειονότητά τους, κατάλαβαν όμως ότι είναι δημοκρατικό τους δικαίωμα να φέρνουν αντίρρηση σε μια κυβερνητική απόφαση που τραυματίζει το περιβάλλον και τη ζωή τους». Η ταινία, όπως είπε η δημιουργός της, «είχε μεγάλη επιτυχία στην Τουρκία, κάτι που δεν το περίμενα. Σε κάποιο φεστιβάλ ένας υπουργός παρενέβη και άσκησε λογοκρισία στην ταινία μου. Τον μήνυσα και αυτή τη στιγμή εκκρεμεί η απόφαση του δικαστηρίου». Ευτυχώς, οι δικοί μας υπουργοί δεν κινδυνεύουν από τέτοιου είδους μηνύσεις… Το «θεσμικό πλαίσιο» τους προστατεύει…

• Τερζής Κ., Η ΑΥΓΗ: 28/06/2009