Sunday, June 21, 2009

Νουάρ στους βάλτους

  • Σπουδαστής της Νομικής, στη συνέχεια κριτικός κινηματογράφου στο περιοδικό «Ποζιτίφ», συγγραφέας ενός σημαντικού βιβλίου για τον αμερικανικό κινηματογράφο, ο Μπερτράν Ταβερνιέ, παρ' όλο που δεν ανήκε στην ομάδα της νουβέλ βαγκ ήταν από τους κριτικούς εκείνους που τελικά στράφηκαν στη σκηνοθεσία, γυρίζοντας, το 1974, την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία «Ο ωρολογοποιός του Αγίου Παύλου».

Θ' ακολουθήσουν ταινίες όπως «Και η γιορτή αρχίζει», «Μια Κυριακή στην εξοχή», «Η ζωή και τίποτ' άλλο», «Το δόλωμα» (Χρυσή Αρκτος Βερολίνου), κ.ά. Στη νέα του ταινία, «Καταιγίδα στην ομίχλη», γυρισμένη στην Αμερική, που προβάλλεται αυτές τις μέρες, ο Ταβερνιέ στρέφεται σ' ένα αστυνομικό μυθιστόρημα του Τζέιμς Λι Μπερκ και στην ατμόσφαιρα του φιλμ νουάρ.

Κύριο πρόσωπο, ο ντετέκτιβ Ντέιβ Ρόμπισο (Τόμι Λι Τζόουνς), που προσπαθεί, στη Λουιζιάνα να συνδέσει τη δολοφονία μιας πόρνης μ' έναν μαφιόζο (Τζον Γκούντμαν), συμπαραγωγό σε μια ταινία γύρω από τον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο.

Ο 67χρονος σκηνοθέτης μάς μίλησε για το έργο του και τη σχέση του με την πόλη, όπου γυρίστηκε η ταινία.

- Απ' ό,τι γνωρίζω, θαυμάζετε τις αστυνομικές ταινίες...

«Ναι, αλλά δεν γυρίζεις μια ταινία απλώς επειδή σου αρέσει ένα κινηματογραφικό είδος. Τη γυρίζεις γιατί σου αρέσει το θέμα, οι χαρακτήρες, στη συγκεκριμένη περίπτωση το βιβλίο του Τζέιμς Λι Μπερκ και ο ήρωάς του».

- Σας άρεσε όμως και η μουσική της περιοχής της Λουιζιάνας...

«Ναι, αν και γνώριζα λίγα για τα τραγούδια αυτά. Για τον Μαρκ Σαβουά, τον Μάικλ Ντουσέ... Εμαθα περισσότερα και διάλεξα τα κομμάτια που ακούγονται στην ταινία».

- Ο Τόμι Λι Τζόουνς έπαιξε πρόσφατα κι άλλους παρόμοιους ρόλους, όπως στο «Καμιά πατρίδα για τους μελλοθάνατους»...

«Ναι, αλλά ο Ρόμπισο είναι ένας πολύ διαφορετικός ντετέκτιβ. Στην ταινία των Κοέν είναι ένας αποστασιοποιημένος άνθρωπος. Στη δική μου είναι τρυφερός, ενώ έχει και μια βίαιη πλευρά, που δεν υπάρχει στο χαρακτήρα στο "Καμιά πατρίδα για τους μελλοθάνατους". Υπάρχει ακόμη οργή και πόνος και ειρωνεία».

- Τι είναι εκείνο που τραβά τους γάλλους σκηνοθέτες στις αστυνομικές ταινίες, στα φιλμ νουάρ;

«Αυτή είναι μια ερώτηση για το γαλλικό κοινό. Η "Καταιγίδα στην ομίχλη" δεν ανήκει σε κάποιο κινηματογραφικό είδος, αν και φαίνεται να είναι. Οπως και όλα τα μυθιστορήματα του Μπερκ, ξεφεύγει από το είδος. Είναι θρίλερ, αλλά είναι και κάτι περισσότερο. Υπάρχει κάτι το μυστικιστικό, το μεταφυσικό. Το 90% των αστυνομικών ταινιών είναι θρίλερ αστικά, εκτυλίσσονται στις πόλεις. Εχεις τους σκοτεινούς δρόμους, τα φώτα, τις σκιές... Εδώ έχεις τους βαλτότοπους, την ομίχλη, το φεγγάρι... έχεις φαντάσματα, που δεν τα βρίσκεις στο φιλμ νουάρ. Ο Μπερκ σε οδηγεί σε μέρη που σπάνια επισκέπτεται κανείς».

- Εχετε κι έναν αλκοολικό χαρακτήρα στην ταινία που τον ερμηνεύει ο Πίτερ Σάρσαγκαρντ.

«Ναι, άφησα τον Πίτερ Σάρσαγκαρντ να εμπνευστεί μόνος του. Μου το είπε ο ίδιος: Ασε με, θα το βρω...Πιστεύω πως ο Πίτερ ερμηνεύει έναν αλκοολικό με πολύ ωραίο, έξυπνο τρόπο. Εδωσε στον ρόλο μια ελαφρότητα και μια ειρωνεία».

- Αρχίσατε την καριέρα σας σε μια εποχή που ο κινηματογράφος αντιμετωπιζόταν ως τέχνη...

«Εξακολουθώ να την αντιμετωπίζω έτσι. Δεν άλλαξα».

Τέχνη ή ψυχαγωγία;

- Αλλά ο κινηματογράφος δείχνει στο μεγαλύτερο μέρος του να στρέφεται στην απλή ψυχαγωγία...

«Δεν συμφωνώ. Οταν έχεις ταινίες όπως το "Βαλς με τον Μπασίρ", "Καμιά πατρίδα για τους μελλοθάνατους", "Θα χυθεί αίμα"... Οταν έχεις τόσα ωραία ντοκιμαντέρ, βλέπεις ότι αυτό δεν είναι αλήθεια. Υπάρχουν τόσοι θαυμάσιοι δημιουργοί που πιστεύουν στην τέχνη αυτή. Στο Ιράν, στην Αφρική, στην Κίνα, στην Κορέα. Ο κινηματογράφος εξακολουθεί να είναι τέχνη».

- Και το κοινό;

«Το κοινό στη δεκαετία του '30 δεν έβλεπε τις ταινίες του Ρενουάρ, τουλάχιστον σε μας στη Γαλλία έβλεπε τις χειρότερες κωμωδίες. Ενώ σήμερα, εξακολουθεί να βλέπει τη "Μεγάλη χίμαιρα". Σήμερα βλέπει τα χειρότερα προγράμματα στην τηλεόραση, αλλά ξαφνικά μια πολύ τολμηρή ταινία σημειώνει επιτυχία. Ποτέ δεν σκέφτομαι το κοινό όταν γυρίζω μια ταινία. Το σέβομαι όταν φτιάχνω τον ήχο για να μην το κουράσω, να έχει ένα ρυθμό η ταινία για να μην είναι ανιαρή, να έχει χιούμορ, αλλά ποτέ δεν θα υποκύψω στο κοινό. Κι έπειτα, ποιο είναι το αληθινό γούστο του; Κανείς δεν ξέρει! Αυτοί που πιστεύουν πως γνωρίζουν το γούστο του κοινού είναι εκείνοι που φτιάχνουν τις χειρότερες αποτυχίες!» *

No comments: