Το νέο 3D ήρθε για να μείνει

• Τα στούντιο επιστρατεύουν την τεχνολογία για να κρατήσουν το κοινό στις αίθουσες

Στην τρίτη διάσταση του κινηματογράφου, αυτή που έρχεται πιο κοντά στον θεατή και δημιουργεί μια περισσότερο έντονη ψευδαίσθηση, επιμένουν και επενδύουν τα κινηματογραφικά στούντιο. Ολο και περισσότερες ταινίες βγαίνουν πια στις αίθουσες με τα νέα συστήματα τρισδιάστατης προβολής και όπως λένε τα στελέχη των στούντιο, αυτή τη φορά το 3D ήρθε για να μείνει.

Με τεχνικές που συνεχώς εξελίσσονται και δίνουν πιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα, περισσότερο βάθος στην οθόνη, αλλά επίσης κάνουν λιγότερο κουραστική την παρακολούθηση, οι υπεύθυνοι των τεχνολογικών εξελίξεων των στούντιο αναζητούν τρόπους, ώστε να κάνουν πιο ζωντανή την κινηματογραφική εμπειρία, αλλά και να κρατήσουν τον κόσμο μέσα στις αίθουσες.

Οι περισσότεροι από τους θεατές θυμούνται ακόμη το ψευτο-3D της δεκαετίας του ’60, που έκανε μια σύντομη επιστροφή τη δεκαετία του ’80, με τα χάρτινα δίχρωμα γυαλιά και τα εφέ εύκολου εντυπωσιασμού. Βελόνες σύριγγας που πετάγονταν κοντά στα μάτια ή τα σαγόνια του καρχαρία στην τρίτη περιπέτεια της σειράς, που έδειχναν πιο μεγάλα, αλλά όχι πολύ περισσότερο τρομακτικά στην τρισδιάστατη βερσιόν τους.

Το νέο 3D είναι εντελώς διαφορετικό. Κατ’ αρχήν, η τεχνολογία είναι εντελώς διαφορετική. Οι ταινίες σχεδιάζονται πλάνο προς πλάνο για να προβληθούν με αυτό τον τρόπο και όχι με σποραδικά τοποθετημένα τρικ. Αντίστοιχη είναι η εξέλιξη και στα γυαλιά, που γίνονται όλο και πιο καλοσχεδιασμένα, πιο προσεγμένα ώστε να «κατεβάζουν» στην αίθουσα αυτό που συμβαίνει επάνω στην οθόνη.

• Πειστικότερο

Οπως λένε οι τεχνικοί της εξελιγμένης τεχνολογίας, το 3D γυρίζεται με δύο κάμερες, όπως ακριβώς η ματιά μας φτάνει στον εγκέφαλο με την εικόνα που παίρνει από δύο μάτια. Αν κλείσουμε το ένα μάτι, δεν βλέπουμε τρισδιάστατα, αλλά «μονοματικά», αντίστοιχα του μονοφωνικού ήχου. Με αυτή την τεχνική γυρίζονταν μέχρι σήμερα οι ταινίες, κάτι που αλλάζει με τις νέες κάμερες, που κάνουν πολύ πιο πειστική την ψευδαίσθηση της τρισδιάστατης αίσθησης.

Στο φεστιβάλ των Καννών που έληξε πρόσφατα, το πιο δυναμικό λανσάρισμα της διοργάνωσης έκαναν δύο ταινίες, γυρισμένες σε τρισδιάστατη φόρμα. Το «Ψηλά στον ουρανό» της Pixar, που άνοιξε πανηγυρικά το φεστιβάλ, είναι η πρώτη ταινία animation του πρωτοποριακού στούντιο, που γυρίζεται με τρισδιάστατη τεχνική. Εκτός εκδηλώσεων φεστιβάλ, αλλά μέσα στη διάρκεια της διοργάνωσης, η Ντίσνεϊ έκανε το πιο ακριβό λανσάρισμα ταινίας στις φετινές Κάννες, παρουσιάζοντας αποσπάσματα από τη «Χριστουγεννιάτικη ιστορία» του Ρόμπερτ Ζεμέκις με τον Τζιμ Κάρεϊ, μια ταινία που προγραμματίζεται να βγει τον Νοέμβριο στις αίθουσες.

• Δύο αντιλήψεις

Η ταινία που είναι γυρισμένη με την τεχνική του motion capture, δηλαδή του animation με το οποίο «ντύνονται» οι κανονικότατες κατά τα άλλα ερμηνείες των ηθοποιών, είναι βασισμένη στο βιβλίο του Κάρολου Ντίκενς και προορίζεται να είναι η μεγάλη χριστουγεννιάτικη οικογενειακή ταινία για τη φετινή εορταστική περίοδο. Οι δύο ταινίες δείχνουν και τις δύο διαφορετικές αντιλήψεις που υπάρχουν για το πώς πρέπει να χρησιμοποιείται το 3D και πώς να το ζει ο θεατής της κινηματογραφικής αίθουσας.

Στο «Ψηλά στον ουρανό» ο σκηνοθέτης Πιτ Ντόκτερ και οι animators της Pixar επέλεξαν να δημιουργήσουν έναν τρισδιάστατο χώρο, που να κάνει πλουσιότερη την παρακολούθηση, χωρίς ωστόσο η εικόνα να εισβάλλει στο μάτι του θεατή. Ο Ζεμέκις από την άλλη πλευρά, μαζί με την υπερβολικά σωματική ερμηνεία του Τζιμ Κάρεϊ, χρησιμοποιεί εφεδάκια, όπως τεράστιες πέτρες που πετάγονται προς το κοινό, χάρακες που τινάζονται και θεαματικές στροφές των ηθοποιών στον χώρο, ώστε να δημιουργείται η αίσθηση του ξαφνιάσματος.

Παρόμοια είναι η αντίληψη με την οποία γυρίστηκαν δύο ακόμη οικογενειακές ταινίες, που βγαίνουν στις αίθουσες τον Ιούλιο. Την 1η Ιουλίου βγαίνει η «Εποχή των παγετώνων 3: η αυγή των δεινοσαύρων», τρίτη περιπέτεια των ξεκαρδιστικών περιπετειών του σκίουρου Σκρατ. Στις 16 Ιουλίου θα έρθει και στις ελληνικές αίθουσες η «Χαμένη ήπειρος», μια οικογενειακή περιπέτεια με πρωταγωνιστή τον Γουίλ Φέρελ, να περιπλανιέται σε έναν άγνωστο τόπο όπου και εκεί υπάρχουν δεινόσαυροι και άλλα ασυνήθιστα πλάσματα. Και οι δύο ταινίες είναι γυρισμένες σε 3D, μια τεχνική που προς το παρόν απευθύνεται κυρίως στο κοινό της οικογενειακής ψυχαγωγίας.

• Αλλαγή δεδομένων

Ακόμη και στην πιο εξελιγμένη της εκδοχή, η τρισδιάστατη ταινία δεν έχει πείσει όλους τους ανθρώπους του κινηματογράφου και πολλοί κριτικοί χαρακτηρίζουν και αυτό το σύστημα κουραστικό για τα μάτια. Τον Δεκέμβριο, ωστόσο, πρόκειται να κάνει πρεμιέρα μια ταινία πολυαναμενόμενη για πολλούς λόγους, η οποία φιλοδοξεί να θέσει νέα δεδομένα και σε ό,τι αφορά την τεχνολογία. Είναι το «Avatar», η νέα ταινία μυθοπλασίας του Τζέιμς Κάμερον, 12 χρόνια μετά τον «Τιτανικό». Πέρα από το γεγονός ότι η πολύχρονη αποχή του Κάμερον έχει προκαλέσει υψηλότατη προσμονή για το τι θα είναι αυτή η ταινία (που έχει γυριστεί με απόλυτη μυστικότητα), ο βραβευμένος με Οσκαρ σκηνοθέτης έχει χρησιμοποιήσει εντελώς νέες τεχνικές γυρίσματος, που προωθούν ακόμη περισσότερο την έννοια της τρισδιάστατης προβολής.

Ο Κάμερον ήθελε να γυρίσει αυτή την περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας δύο χρόνια μετά τον «Τιτανικό». Ομως τα ειδικά εφέ που ήθελε να χρησιμοποιήσει τότε, ανέβαζαν τον προϋπολογισμό στα 400 εκατομμύρια δολάρια, ποσό που δεν διέθετε κανένα στούντιο, ακόμη και για τον σκηνοθέτη της μεγαλύτερης εμπορικής επιτυχίας στην ιστορία του κινηματογράφου. Τώρα πια ο Κάμερον με τη βοήθεια των συνεργατών του ανέπτυξε νέες τεχνικές, δημιούργησε νέες κάμερες και η ταινία θα είναι έτοιμη στις 18 Δεκεμβρίου.

• Ολα τρισδιάστατα

Το «Avatar» εκτός από τρισδιάστατη προβολή, έχει γυριστεί και με τρισδιάστατο τρόπο. Αντί για τον παραδοσιακό τρόπο γυρίσματος με κάμερα που «στοχεύει» σε ένα συγκεκριμένο πλάνο, ο Κάμερον γυρίζει σε ένα χώρο που καλύπτεται ολόκληρος ψηφιακά από κάμερες, με αποτέλεσμα να έχει την ευχέρεια να επιλέγει ποια κάδρα θα χρησιμοποιήσει κατά την επεξεργασία του φιλμ. Είναι μια επαναστατική τεχνική, που ίσως να μην έχει μεγάλη σημασία για τον θεατή, προσφέρει όμως απεριόριστες δυνατότητες στον σκηνοθέτη, αφού τίποτα πια δεν είναι περιοριστικό.

• Του Παναγιωτη Παναγοπουλου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 7/6/2009