Ο Νίκος Μπελογιάννης μάς έδειξε τον δρόμο

• Η ταινία «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο» για τη ζωή και τον θάνατο του αγωνιστή επανέρχεται στις αίθουσες

Ο Φοίβος Γκικόπουλος στη μοναδική κινηματογραφική εμφάνισή του ως «Ανθρωπος με το γαρύφαλλο»

• «O Μπελογιάννης ζει μες στις καρδιές μας,/ ο Μπελογιάννης ζει μες στις κορφές,/ ο Μπελογιάννης ζει κι είναι κοντά μας,/ στων τραγουδιών τις λεύτερες στροφές...».

Εκδηλη η συγκίνηση όλων των παρισταμένων στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου στον Ιανό με αφορμή την επανέκδοση της κλασικής ταινίας του Νίκου Τζήμα «Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο». Σιγή στους θεατές όταν η Νατάσα Παπαδοπούλου , σύντροφος του αντάρτη Πάνου Τζαβέλλα, άρχισε να τραγουδά προς τιμήν του αγωνιστή του ΕΛΑΣ Νίκου Μπελογιάννη, η δράση και εκτέλεση του οποίου είναι το θέμα της ταινίας του Τζήμα. Λίγο αργότερα, όταν τον λόγο πήραν ο σκηνοθέτης και δύο από τους ηθοποιούς της ταινίας, ο Κώστας Καζάκος και ο Αντώνης Αντωνίου, ο κόσμος γεύτηκε για λίγο από πρώτο χέρι τις ζωντανές αναμνήσεις τους για τη δημιουργία μιας ταινίας που έμελλε να γράψει ιστορία καταρρίπτοντας κάθε προηγούμενο εισπρακτικό ρεκόρ σε ελληνικό έδαφος (λέγεται ότι τα εισιτήριά της ξεπέρασαν τα 2 εκατομμύρια την εποχή της πρώτης προβολής της ταινίας το 1980).

«Εκανα αυτή την ταινία για πολλούς λόγους,αν και δύο ήταν οι βασικότεροι» είπε ο Ν. Τζήμας. «Πρώτον, για την ακτινοβόλα προσωπικότητα του ιδίου του Μπελογιάννη, ενός διανοούμενου, ενός ηγέτη, ενός αληθινού αγωνιστή, που πέθανε με το χαμόγελο στα χείλη για μια καλύτερη Ελλάδα. Ο δεύτερος λόγος ήταν η ιστορική στιγμή στην οποία έλαβαν χώρα τα γεγονότα. Ο Πλαστήρας ήταν μια χαρισματική προσωπικότητα, που διέκρινε ότι η ματωμένη Ελλάδα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου ήθελε ειρήνευση και συμφιλίωση. Αυτό όμως δεν βόλευε του Αμερικανούς. Οι Γερμανοί μάς κατέκτησαν με τα τανκς και τον στρατό, οι Αμερικανοί με τους πράκτορες και τα δολάρια. Οπως περίπου συνεχίζουν να κάνουν και σήμερα. Αυτό ήθελα να πω, όσο πιο απλά μπορούσα».

Η δημιουργία του «Ανθρώπου με το γαρύφαλλο» είχε μεγάλη προϊστορία προτού αρχίσουν να ρολάρουν οι κάμερες. Δέκα χρόνια πάλευε ο Τζήμας με το σενάριο μετά τον «Αστραπόγιαννο», την αμέσως προηγούμενη ταινία του. «Βασάνισα πολλούς μαζί μου, από τον Θανάση Βαλτινό μέχρι τον Βασίλη Βασιλικό» είπε. Ελάχιστοι όμως πίστεψαν στην επιτυχία της ταινίας. Ανάμεσά τους ο παραγωγός Κώστας Καραγιάννης. Ο Τζήμας κατόρθωσε να «κλείσει» τον ιταλό ηθοποιό Τζιαν Μαρία Βολοντέ για τον ρόλο του Μπελογιάννη, αν και η ασθένεια του τελευταίου τον οδήγησε στην επιλογή του Φοίβου Γκικόπουλου, κοσμήτορα της Ιταλικής Φιλολογίας στη Θεσσαλονίκη και μεταφραστή του σεναρίου στα ιταλικά, ο οποίος έμοιαζε εκπληκτικά με τον Μπελογιάννη. Το ένστικτο του Τζήμα να επιλέξει έναν μη επαγγελματία ηθοποιό για έναν τόσο σοβαρό ρόλο είχε θετικά αποτελέσματα.

Σιγά σιγά ο Τζήμας κατόρθωσε να πείσει την ελίτ του ελληνικού θεάτρου της εποχής να συμμετάσχει σχεδόν δωρεάν στην ταινία. Αλέκος Αλεξανδράκης, Μάνος Κατράκης, Πέτρος Φυσσούν, Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Αντώνης Αντωνίου, Κώστας Αρζόγλου, Κώστας Καζάκος και τόσοι ακόμη. Ο Κ. Καζάκος δήλωσε χθες: «Υπήρξαν και άλλα πρόσωπα που έπαιξαν ρόλο στην Ιστορία αυτού του τόπου,στην τρομερότερη δεκαετία της Ιστορίας του, τη δεκαετία του ΄50. Η διαφορά είναι ότι ο Μπελογιάννης δημιουργήθηκε μέσα στα γεγονότα και με την αυτοθυσία κολλά εκεί όπου στέκονται η Αντιγόνη και η Ηλέκτρα, πρόσωπα που αντιμετώπισαν τον θάνατο σαν ένα φιλικό γεγονός της ζωής».

«Ο Μπελογιάννης μάς υπενθυμίζει τους λόγους για τους οποίους θα πρέπει πάντα να αγωνιζόμαστε για μια καλύτερη Ελλάδα, γιατί δεν είναι Ελλάδα αυτή που σήμερα ζούμε» πρόσθεσε ο Αντώνης Αντωνίου, χαρακτηρίζοντας τον «Ανθρωπο με το γαρύφαλλο» «βραδυφλεγή βόμβα».

Ο «Ανθρωπος με το γαρύφαλλο» θα προβάλλεται σε πέντε αίθουσες από αύριο Πέμπτη.

• Ι. ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Τετάρτη 17 Ιουνίου 2009