Thursday, February 19, 2009

ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΒΡΑΣ: Παράδεισος στη Δύση


Οσοι, έστω και στοιχειωδώς, γνωρίζουν το έργο του Κώστα Γαβρά, το οποίο βέβαια δεν αποτελεί σταθμό στην παγκόσμια κινηματογραφία αλλά, σίγουρα, και παρά την ιδεολογική ασυνέπειά του, έχει μια σοβαρή θέση στην παγκόσμια 7η τέχνη, θα εκπλαγούν! Οσοι γνωρίζουν τις ταινίες του Κώστα Γαβρά, οι οποίες, χωρίς βέβαια να έχουν αναστατώσει τον κόσμο, έχουν, τουλάχιστον κάποιες από αυτές, σταθεί αφορμή για σοβαρούς συλλογισμούς και σοβαρές σκέψεις, θα απορήσουν.

Ο Ελληνας δημιουργός, που ζει και εργάζεται στη Γαλλία, θεωρείται, χωρίς αμφιβολία, καλός και σοβαρός κινηματογραφιστής. Δυστυχώς, με την τελευταία του ταινία, για εμπορικούς και ιδεολογικούς λόγους, κυρίως για ιδεολογικούς, εκποίησε όλη αυτή τη γενική εκτίμηση. Δεν κράτησε ούτε καν τα προσχήματα. Λειτούργησε σαν επαρχιώτης κοσμοπολίτης, που προσπαθεί να αποδείξει ότι έγινε Παριζιάνος!

Ο «Παράδεισος στη Δύση», δυστυχώς και περιέργως, δεν έχει καμία σχέση με το προηγούμενο έργο του Κώστα Γαβρά. Ακόμα και αισθητικά. Στον «Παράδεισο στη Δύση» δεν έχουμε μια αποτυχημένη απόπειρα (στον καθένα θα μπορούσε να συμβεί). Εχουμε μια προαποφασισμένη πρόχειρη και κακή εμπορική ταινία (κάτι στο οποίο δε μας είχε συνηθίσει ο Κώστας Γαβράς). Στον «Παράδεισό» του βασιλεύει η προχειρότητα. Οι χώροι, αν εξαιρέσεις ένα - δυο γαλλικά τοπία, στην πορεία του κεντρικού ήρωα μετανάστη για το Παρίσι, είναι όλοι πρόχειρα και χωρίς καλλιτεχνική δικαιολογία επιλεγμένοι, τα κοστούμια μοιάζουν να αγοράστηκαν από τη «λαϊκή», οι θέσεις της μηχανής μοιάζουν να προέκυψαν από τύχη και σύμπτωση, η αλληλουχία και ο χρόνος των πλάνων, η μουσική και οι ήχοι, οι ερμηνείες, όλα τα στοιχεία τέλος πάντων που συνθέτουν μια ταινία, μοιάζουν να έπεσαν από τον ουρανό!

Εκεί, όμως, που δεν μπορεί να υπάρξει καμία «συγχώρηση» και δε χωράει καμία δικαιολογία είναι στη μεταχείριση του θέματος της ταινίας. Ο Κώστας Γαβράς, με τους ηπιότερους χαρακτηρισμούς, ασέλγησε πάνω στους μετανάστες. Σε αυτή την πρωτόγνωρη βιβλική μετακίνηση πεινασμένου και κυνηγημένου πληθυσμού. Είναι αδύνατο να δεχτώ, ότι, καλλιτέχνης και εκ προοιμίου ευαίσθητος άνθρωπος, έτσι έχει καταλάβει το Πρόβλημα των ημερών μας! Οτι το μόνο που τον συγκίνησε από αυτή την ανθρώπινη καταιγίδα, ήταν η «χαριτωμένη» και άκρως επιφανειακή περιπέτεια, ενός όμορφου και χωρίς μεγάλη ηθική αντίσταση νέου. Ο οποίος, ανάμεσα στα άλλα, εκπορνευόταν με ευκολία χυδαίας πουτάνας, για να επιβιώσει. Τέτοια γνώμη έχει για τους μετανάστες; Σύμφωνα με δήλωσή του ήταν και αυτός μετανάστης. Αυτά του έμειναν από τη δική του περιπέτεια; Να μη γνωρίζει, τάχα, ο Κώστας Γαβράς, ότι πάνω από 12.000 άτομα έχουν χάσει τη ζωή τους - άλλος πυροβολήθηκε, άλλος πνίγηκε, άλλος πέθανε μέσα στα χιόνια από το κρύο και από την πείνα - στην προσπάθειά τους να περάσουν τα σύνορα; Να μη γνωρίζει, τάχα, τα στρατόπεδα εγκλεισμού τους; Οπου 4.000 άτομα ζούνε και πεθαίνουν σε χώρο που δε χωράει ούτε πεντακόσιους (Πάτρα); Δεν παρακολούθησε, τάχα μου, από την τηλεόραση έστω, το ξεσήκωμα στα προάστια του Παρισιού; Δε θέλω να συνεχίσω...

Η στάση του καθένα απέναντι στα προβλήματα του καιρού του, μας καθορίζει. Το «ήμουν και εγώ μετανάστης», μπορεί να πουλάει, δεν είναι όμως άλλοθι! Το τι ήσουν χτες, δε σε αθωώνει γι' αυτό που είσαι σήμερα. Θεωρώ συνυπεύθυνη την ελληνική κυβέρνηση, στο σύνολό της, η οποία μέσω του ΥΠΠΟ, της ΕΡΤ, του ΕΚΚ και του ΕΟΤ, πλαγίως και χωρίς να τηρήσει τις νόμιμες διαδικασίες, συν-χρηματοδότησε την ταινία. Κανένας δεν έμαθε πόσα και πώς έλαβε τα χρήματα ο «Παράδεισος». Ο Κώστας Γαβράς, βέβαια, κύριος σε τέτοια ζητήματα, ανταπέδωσε. Προσποιήθηκε τον πρόεδρο μιας σικέ επιτροπής, μακριά από τους καλλιτεχνικούς φορείς, εκπόνησης νόμου για τον Κινηματογράφο. (Αμειβόμενος και εδώ; Μυρίζει σκάνδαλο; Ψάξτε το!). Το ζήτημα της μετανάστευσης, για να επανέλθουμε στο θέμα μας, δεν είναι για παιχνίδια και οικονομικές συναλλαγές! Ούτε χωράει στις τουριστικές διαφημίσεις! Καλά τους έκανε ο Γαβράς και τους εξέθεσε! Δεν έδειξε καθόλου Ελλάδα στην ταινία του!

Παίζουν: Ρικάρντο Σκαμάρσιο, Τζούλια Κόλχερ, Ντίνα Μιχαηλίδη, Ιεροκλής Μιχαηλίδης, Ουλρίχ Τουκούρ κ.ά.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Πέμπτη 19 Φλεβάρη 2009

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
6/10/2005
-- Το τσεκούρι

No comments: