Thursday, February 19, 2009

Δεν χρειάζεται υπερασπιστές - ο Θόδωρος Αγγελόπουλος

Προ-βολές

Χρειάζεται άραγε ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος υπερασπιστές του έργου του ή έστω της τελευταίας του ταινίας, «Η σκόνη του χρόνου»; Δεν νομίζω. Διαβάζοντας, όμως, τις αρνητικές κριτικές για τη «Σκόνη», αισθάνομαι σαν να εμφανίζομαι τώρα ως υπερασπιστής ενός δημιουργού που, κατά τα άλλα, δεν θεωρείται τυχαία ο κορυφαίος Ελληνας σκηνοθέτης – και όχι μόνο στη χώρα του.

Πριν παρακολουθήσω την ταινία, είχα επηρεαστεί από τις κριτικές. Φοβόμουν ότι, όντως, ο μεγάλος σκηνοθέτης έχει πλέον κουραστεί.

Ενιωσα το αντίθετο όταν είδα τη «Σκόνη». Σημειωτέον, δεν ήμουν ο μόνος.

Ομως, ας αρχίσουμε διαφορετικά: τι με απωθεί στο σινεμά του Αγγελόπουλου – στοιχεία που συνάντησα και στη «Σκόνη» φυσικά: όχι, δεν με απωθούν τα μεγάλα πλάνα, η αδυναμία του στους πραγματικούς χρόνους, ούτε οι ομίχλες, η καταχνιά, η στατικότητα και το γεγονός ότι πολύ συχνά στις ταινίες του οι ηθοποιοί παίζουν δευτερεύοντα ρόλο.

Εκείνο που με ενοχλεί στο σινεμά του Αγγελόπουλου είναι οι λυρικές εξάρσεις, μια εύκολη καταφυγή στην ποίηση.

Φράσεις όπως «Ο,τι χάνω σε άγγιγμα, το κερδίζω σε όνειρο» έχουν σπάνια δύναμη – όταν όμως έχεις από κοντά άλλες πέντε τέτοιες φράσεις, τότε το τελικό αποτέλεσμα μοιάζει απλώς ποιητικίζον.

Ομως – μην τρελαθούμε τελείως: η «Σκόνη» έχει κάτι μεγαλόπνοο, είναι ένας δραστικός στοχασμός πάνω στην Ιστορία ως κάτι αιμάτινο, παλλόμενο, όχι σαν μια θεωρία. Ακόμα, η «Σκόνη» έχει γνήσια συγκίνηση και στιγμές συγκλονιστικές: από τη σκηνή στη Σιβηρία με τις σκάλες που ανεβαίνουν οι εργάτες έως όλες τις σκηνές με τον μοναδικό Μπρούνο Γκανζ.

Τέλος, αρκετά με την κατηγορία της «επανάληψης», που του προσάπτει η κριτική: ένα βιβλίο, μία ταινία, κάνει σε όλη του τη ζωή ένας δημιουργός, σπασμένα σε πολλά βιβλία, πολλές ταινίες. Και όλα γίνονται από εμμονές, όχι από «ακαδημαϊκά ενδιαφέροντα». Ο εμμονικός Αγγελόπουλος ιντριγκάρει, ωθεί στον αναστοχασμό, ταξιδεύει. Συγκινεί.

  • Tου Ηλια Μαγκλινη, Η Καθημερινή, 19/02/2009

No comments: