Αμίλητος και μονίμως απορημένος, ο νεαρός μετανάστης που υποδύεται ο Ρικάρντο Σκαμάρτσιο βιώνει τη δική του ευρωπαϊκή οδύσσεια στο ανορθόδοξο road movie του Κώστα Γαβρά «Ο Παράδεισος στη Δύση»
Στην τελευταία ταινία του «Ο Παράδεισος στη Δύση» (Γαλλία/Ελλάδα, 2009) ο Κώστας Γαβράς συμπυκνώνει το παγκόσμιο φαινόμενο της λαθρομετανάστευσης στην περίπτωση ενός αμίλητου, μονίμως απορημένου, επιφυλακτικού νεαρού (Ρικάρντο Σκαμάρτσιο), για τον οποίο δεν μαθαίνουμε κάτι παραπάνω από το όνομά του (Ηλίας) και το ότι θέλει να φθάσει στο Παρίσι. Δεν ξέρουμε oύτε από πού έρχεται ούτε από πού κατάγεται. Άγνωστο το παρελθόν του αλλά και η μητρική του γλώσσα. Βλέπουμε μόνο την οδύσσειά του σε αυτό το ανορθόδοξο road movie που αναμειγνύει δράμα, χιούμορ και μαγεία κάνοντας «στάσεις» σε διάφορα σημεία της Ευρώπης, τα οποία επίσης δεν διευκρινίζονται με ακρίβεια.
Με τον Γαβρά πίσω από τον φακό οι στάσεις αυτές κινούν την περιέργεια, όχι όμως και τη συναισθηματική ταύτιση του θεατή με τον ήρωα. Το ενδιαφέρον της ταινίας βρίσκεται αποκλειστικώς στην οξεία ματιά του σκηνοθέτη, ο οποίος παρατηρεί τα πάντα. Κάπου θα βρούμε την καλοσύνη μιας ελληνίδας χωριάτισσας (Ντίνα Μιχαηλίδου) και τη χυδαιότητα ενός ρώσου τουρίστα, την αλλοφροσύνη ενός νεόπλουτου ζευγαριού Ελλήνων στις Αλπεις (Ιεροκλής Μιχαηλίδης - Αννυ Λούλου) αλλά και την ανθρωπιά ενός γάλλου σερβιτόρου (Μποναφέτ Ταρμπουριέχ). Μια λεπτομέρεια που επίσης δεν περνά απαρατήρητη είναι ότι, ανεξαρτήτως χώρας, σε κάθε γωνιά του δρόμου υπάρχει κάποιας μορφής αστυνομία έτοιμη να απειλήσει. O Ηλίας είναι το πιο απροστάτευτο πλάσμα στον πλανήτη αλλά συγχρόνως ένας κωμικός χαρακτήρας, αφού όλοι θέλουν κάτι από αυτόν και τον μπλέκουν σε απρόβλεπτες καταστάσεις. Εχει κάτι από τον κύριο Υλό του Ζακ Τατί αλλά την ίδια ώρα θυμίζει Μπάστερ Κίτον. Ο Γαβράς σε αιφνιδιάζει γιατί δεν εστιάζει στην καταγγελία κάποιου απάνθρωπου πολιτικού συστήματος («Ζ», «Κατάσταση πολιορκίας», «Η ομολογία») ούτε σκαλίζει σκοτεινά αρχεία της Ιστορίας («Αμήν.», «Μουσικό κουτί») ούτε ντύνει την ιστορία με τη στολή του θρίλερ («Μad city», «Το τσεκούρι»). Το κυριότερο, ενώ ο «Παράδεισος στη Δύση» φέρει ιδέες που θυμίζουν παλιές ταινίες, πόσο μάλλον διαφορετικών σκηνοθετών, η κινηματογραφική γραφή του είναι ανανεωμένη και μοντέρνα, μακρινή από εκείνη παλαιότερων έργων του βετεράνου, διεθνώς αναγνωρισμένου αρκάδος σκηνοθέτη, ο οποίος εξακολουθεί να έχει πράγματα να πει.
? «Απλώς δεν σε γουστάρει» («Ηe΄s just not that into you», ΗΠΑ, 2009) του Κεν Κουάπις. Φλύαρα ερωτικά μπερδέματα ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες (ηλικίας 20-30) βασισμένα στο μπεστ σέλερ των Γκρεγκ Μπέρεντ- Λιζ Τουτσίλο (σεναριογράφων του «Sex and the city»). Γνωστοί ηθοποιοί ( Τζένιφερ Ανιστον, Μπεν Αφλεκ, Σκάρλετ Τζοχάνσον,Τζένιφερ Κόνελι ) χαραμίζονται άνευ λόγου.
? «Αγέννητος» («Unborn», ΗΠΑ, 2009) του Ντέιβιντ Σ. Γκόγιερ με τους Οντέτ Γιούστμαν,Γκάρι Ολντμαν. Μια νεαρή γυναίκα (Γιούστμαν) καταδιώκεται από το φάντασμα του δίδυμου αδελφού της ο οποίος πέθανε στη γέννα. Η ομορφιά της πρωταγωνίστριας είναι ο μόνος λόγος για να δει κανείς την ταινία.
? «Revolucion» (Βενεζουέλα, 2006) του Σαρλ Γκερβέ . Το πορτρέτο του προέδρου της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες, του οποίου η πορεία αντιπαραβάλλεται με εκείνη του Δον Κιχώτη. Συνεπές σε αυτό που είναι αλλά βαρετό στο σύνολό του.
? «Μy bloody valentine» (ΗΠΑ, 2009). Τρισδιάστατη ταινία τρόμου του Πατρίκ Λουσιέρ, με τους Τζένσεν Ακλς, Τζέιμι Κινγκ, την οποία η εταιρεία διανομής δεν θέλησε να δείξει στους δημοσιογράφους (και καταλαβαίνουμε πολύ καλά τον λόγο).
? «Velvet bus», μουσικό ντοκυμαντέρ της Γκρατσιέλλας Κανέλλου, για το οποίο επίσης δεν έγινε δημοσιογραφική προβολή. Ο Τομ Κρουζ και η «Βαλκυρία» του
Στις 26 Δεκεμβρίου 1943 ο 36χρονος αξιωματικός της Βέρμαχτ
Κλάους Φίλιπ Σενκ, κόμης φον Στάουφενμπεργκ παρουσιάστηκε στο Ράστενμπουργκ, το αρχηγείο του
Αδόλφου Χίτλερ, προκειμένου να τον ενημερώσει σχετικά με τις αντικαταστάσεις στρατού. Στον χαρτοφύλακα του στραπατσαρισμένου βετεράνου πολεμιστή, όμως, βρισκόταν κρυμμένη μια ωρολογιακή βόμβα, αφού απώτερος στόχος του ήταν η δολοφονία του Φύρερ. Η «Επιχείρηση Βαλκυρία», όπως ήταν η κωδική ονομασία του σχεδίου δολοφονίας του Χίτλερ, είχε αρχίσει- αν και η συγκεκριμένη συνάντηση ματαιώθηκε. Δεν ήταν η πρώτη οργανωμένη απόπειρα κατά της ζωής του Αδόλφου Χίτλερ από τους αντιναζιστές συνωμότες. Ηταν όμως η πρώτη από τις αρκετές που επρόκειτο να αναλάβει προσωπικά ο νεαρός, κάποτε όμορφος αλλά τότε παραμορφωμένος αντισυνταγματάρχης Φον Στάουφενμπεργκ, στον οποίο οι αντιναζιστές συνωμότες είχαν, επιτέλους, βρει τον άνθρωπό τους. «Επιχείρηση Βαλκυρία» («Valkyrie», ΗΠΑ/Γερμανία, 2009) είναι επίσης ο τίτλος της ταινίας που ακολουθεί με όλες τις λεπτομέρειες των ιστορικών στοιχείων το παρασκήνιο από τις παραπάνω απόπειρες, με τον
Τομ Κρουζ (φωτογραφία) στον ρόλο του επίδοξου δολοφόνου. Ο
Μπράιαν Σίνγκερ («Συνήθεις ύποπτοι») δημιουργεί ατμόσφαιρα μέσα από τους ψιθύρους των συνωμοτών αφήνοντας την πολεμική δράση για το τέλος, όταν το πραξικόπημα του Στάουφενμπεργκ κατεστάλη προτού καν αρχίσει. Από την πλευρά του, ο Κρουζ, ακόμη και... μισός, αποδεικνύει και πάλι το πόσο λαμπερός σταρ είναι, υποδυόμενος τον μονόχειρα και μονόφθαλμο Στάουφενμπεργκ, δίπλα σε ένα καστ εκλεκτών βρετανών ηθοποιών, όπως ο
Τέρενς Σταμπ, ο
Μπιλ Νάι, ο
Τομ Γουίλκινσον και ο
Κένεθ Μπράνα στους ρόλους των γερμανών αξιωματικών και μη που έλαβαν μέρος στην επιχείρηση «Βαλκυρία».
- Η Ανν Χάθαγουεϊ σε ρόλο για Όσκαρ
Είναι δυνατόν μια ολιγοήμερη συνεύρεση αγνώστων ως επί το πλείστον μεταξύ τους ανθρώπων να γίνει ο μικρόκοσμος της «ιδανικής Αμερικής»; Είναι. Γιατί αυτό ακριβώς συμβαίνει στην τελευταία ταινία του
Τζόναθαν Ντέμι «Η Ρέιτσελ παντρεύεται» («Rachel getting married», ΗΠΑ, 2008): ο περιβάλλων χώρος και οι άνθρωποι που τον απαρτίζουν έχουν μεγαλύτερη σημασία από ό,τι αυτό καθαυτό το δράμα που περιστρέφεται γύρω από μια πρώην τοξικομανή (η υποψήφια για Οσκαρ
Ανν Χάθαγουεϊ, στη φωτογραφία) η οποία, πλημμυρισμένη από ενοχές αλλά με έναν απίστευτο τσαμπουκά, επιστρέφει στο πατρικό της για τον γάμο της αδελφής της (
Ρόζμαρι Ντεγουίτ) με έναν αφροαμερικανό μουσικό (
Τούντε Αντεμπίμπε). Το σπίτι, κάπου στο Κονέτικατ, μοιάζει με κοινόβιο της δεκαετίας του ΄60 με την πιο αγνή και ουσιαστική έννοια του όρου: ένα χωνί που έχει συγκεντρώσει μια πανσπερμία εθνικοτήτων. Εδώ δεν παίζουν κανέναν ρόλο το χρώμα του δέρματος, τα πολιτικά πιστεύω, οι διαφορετικές κουλτούρες, τα θρησκεύματα. Ολοι γιορτάζουν ένα χαρμόσυνο γεγονός- την ίδια τη ζωή. Οι χαλαρές διαθέσεις του Ντέμι αντανακλώνται στον τρόπο κινηματογράφησής του. Η «Ρέιτσελ» βρίσκεται πιο κοντά στην αισθητική της «Οικογενειακής γιορτής» του
Τόμας Βίντερμπεργκ ή των έργων του
Τζον Κασσαβέτη (κάμερα στο χέρι, ντοκυμαντερίστικοι ρυθμοί) παρά στο ακαδημαϊκό αμερικανικό οικογενειακό δράμα τύπου «Σχέσεις στοργής». Η μουσική είναι επίσης ένα μεγάλο στοίχημα, καθώς ακούγεται ζωντανά, ως μέρος της δράσης (ανάμεσα στους μουσικούς που έπαιξαν στα γυρίσματα βρίσκουμε τον Βρετανό
Ρόμπιν Χίτσκοκ, την Τζαμαϊκανή
Σίστερ Κάρολ Ιστ αλλά και τον έλληνα πιανίστα και τραγουδιστή
Δημήτριο Μικέλη). Τέλος, μια καταπληκτική
Ντέμπρα Γουίνγκερ ερμηνεύει τη συναισθηματικώς «αμετακίνητη» μητέρα των δύο αδελφών σε ένα από τα πιο επιβλητικά comeback που έχουμε δει στο σινεμά τα τελευταία χρόνια.
No comments:
Post a Comment