- Με αφορμή την πρόσφατη κινητικότητα μέρους της κινηματογραφικής κοινότητας για «νέο» θεσμικό πλαίσιο στον κινηματογράφο, ο «Ρ» περιγράφει το «τοπίο» που έχει διαμορφωθεί στο χώρο τα τελευταία χρόνια
 Γρηγοριάδης Κώστας |
- Το τελευταίο διάστημα «αναθερμάνθηκε» το θέμα του θεσμικού πλαισίου για τον κινηματογράφο. Οχι από την κυβέρνηση - αφού το υπουργείο Πολιτισμού τηρεί εδώ και περίπου ένα χρόνο μια «περίεργη» σιωπή - αλλά από ένα κομμάτι της κινηματογραφικής κοινότητας και από μεμονωμένους σκηνοθέτες. «Αναθέρμανση» που επαναφέρει στο προσκήνιο τις βασικές ιδεολογικές διαφορές στο εσωτερικό αυτής της κοινότητας, για τον προσανατολισμό του ελληνικού κινηματογράφου.
- Συγκεκριμένα, τον περασμένο Μάη, 33 σκηνοθέτες και 9 παραγωγοί που εκπροσωπούν 16 έτοιμες φετινές ταινίες και 19 μελλοντικές αποφάσισαν να μην καταθέσουν τις ταινίες τους για τα κρατικά βραβεία ποιότητας διότι «κάθε χρόνο, σε κάθε τελετή απονομής των βραβείων, ακούμε τις εξαγγελίες της Πολιτείας για τη θέσπιση του νομικού πλαισίου που θα καθορίζει όλο το εύρος της ελληνικής κινηματογραφικής παραγωγής. Και κάθε χρόνο επιστρέφουμε από την τελετή απονομής με κυβερνητικές υποσχέσεις ανεξαρτήτως των χρωμάτων που εναλλάσσονται στην εξουσία. Αυτές οι υποσχέσεις και οι εξαγγελίες δεν εφαρμόζονται ποτέ. Εφόσον οι αρμόδιοι δεν ενδιαφέρονται για τη θεσμική συγκρότηση αυτού που ονομάζεται Ελληνικός Κινηματογράφος ούτε θίγονται από τη χαμένη αξιοπιστία του θεσμού απονομής των κρατικών βραβείων, εμείς που φτιάχνουμε κινηματογράφο στην Ελλάδα, αποφασίσαμε εμπράκτως να καταδείξουμε ότι η αδιαφορία τους μας θίγει άμεσα και μας προσβάλλει (...) Καλούμε την Πολιτεία να φέρει άμεσα στη Βουλή για ψήφιση το σχέδιο νόμου για τον Ελληνικό Κινηματογράφο που θα θεσμοθετεί όλα τα στάδια της παραγωγής και τον τρόπο απονομής των κρατικών βραβείων (...)».
- Αναλόγως, πάλι το Μάη, οι παραγωγοί («Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Εργων» - ΣΑΠΟΕ) διαμαρτυρήθηκε, μεταξύ άλλων, για «τη μη θέσπιση φορολογικών κινήτρων για την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων στην παραγωγή ελληνικών ταινιών (...)», τη «μη θέσπιση αναπτυξιακών κινήτρων» και τη μη κατάθεση στη Βουλή του «του ενιαίου σχεδίου νόμου που εδώ και 4 ολόκληρα χρόνια επεξεργάζονται οι αρμόδιες νομοπαρασκευαστικές επιτροπές και που έχει εγκριθεί από όλους τους φορείς και ενώ συναινούν στην ψήφισή του όλα τα σωματεία του οπτικοακουστικού χώρου (...)».
Ρήξη με το περιεχόμενο
- Η αλήθεια, όμως, είναι ότι δεν έχουν όλοι τις ίδιες θέσεις. Οι διαφορετικές - έως αγεφύρωτες - αντιλήψεις για το ποιο πρέπει να είναι το μέλλον του Ελληνικού Κινηματογράφου μπορεί για χρόνια να «καλύπτονταν» μπροστά στα τεράστια προβλήματα που αυτός αντιμετώπιζε. Μετατράπηκαν, όμως, σε πραγματική κρίση, όταν αντικειμενικά φανερώθηκαν τη στιγμή που το αστικό κράτος επιχείρησε να βρει «άλλοθι» για τις αντιδραστικές επιλογές του και στον κινηματογράφο, μεταξύ της κινηματογραφικής κοινότητας, με το «τρικ» του λεγόμενου κινηματογραφικού «συνεδρίου» την άνοιξη του 2007. Τότε, σημαντικοί φορείς όπως η Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος - Ακροάματος, το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, οι σκηνοθέτες ταινιών μικρού μήκους κ.ά. διέκριναν αυτήν την πραγματικότητα, κατήγγειλαν τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, θύμισαν πως τα δύο προηγούμενα συνέδρια έγιναν από τους φορείς και όχι από τις κυβερνήσεις και αποχώρησαν.
- Τα πορίσματα του «συνεδρίου» δικαίωσαν αυτήν τη στάση, αφού, ο προσανατολισμός τους ήταν ιδεολογικά ενταγμένος στη στρατηγική του κεφαλαίου της ΕΕ και των ελληνικών κυβερνήσεων για έναν εμπορευματοποιημένο κινηματογράφο, με δομές που στην πράξη θα προωθούν τη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου στο χώρο. Σε εκείνα τα πορίσματα, αναπαράγονται βασικές κρατικές θέσεις, όπως τα «κίνητρα» προς τους επιχειρηματίες του χώρου, η διατήρηση και ανάπτυξη της ιδιωτικοοικονομικής διαχείρισης σε σημαντικούς φορείς όπως το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου κλπ.
- Η ρήξη που επήλθε στο όποιο «μέτωπο» της κινηματογραφικής κοινότητας είχε καταφέρει να συγκροτηθεί στο παρελθόν, όχι μόνο δεν έκλεισε, αλλά στην πορεία διευρύνθηκε. Η δε κυβέρνηση, νιώθοντας πως έχει πετύχει να το διαρρήξει, προχώρησε στο διορισμό νομοπαρασκευαστικής επιτροπής με επικεφαλής τον σκηνοθέτη Κ. Γαβρά, η οποία δημοσιοποίησε τις προτάσεις της το Σεπτέμβρη του 2008. Εκείνες οι προτάσεις δεν εμπεριέχουν απλώς το «φάντασμα» του νομοσχεδίου για τον κινηματογράφο, επί υφυπουργίας Τατούλη, το οποίο καταδικάστηκε από την κινηματογραφική κοινότητα και αποσύρθηκε, αλλά έχει κοινό παρονομαστή με αυτό: Τη στρατηγική του «πολιτιστικού» κεφαλαίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης για πλήρη εμπορευματοποίηση του πολιτισμού και της σύγχρονης δημιουργίας, συμπεριλαμβανομένου του κινηματογράφου. Για να φρεσκάρουμε τη μνήμη, η επιτροπή, προχωρώντας παραπέρα, προτείνει και την εμπορευματοποίηση της σεναριακής παιδείας, με δημιουργία Ανώνυμης Εταιρείας «Ελληνικό Ινστιτούτο Σεναρίου»! ΑΕ, ενώ ξαποστέλνει στην «αγορά» και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που «για λόγους διαφάνειας και οικονομικού ελέγχου»(!) προτείνεται «από ΝΠΙΔ, να μετατραπεί σε ανώνυμη εταιρεία» υπαγόμενη «στις διατάξεις περί ΔΕΚΟ»! Σε επίπεδο παραγωγής και διανομής, οι προτάσεις, στην «καλύτερη» περίπτωση κινούνται στη λογική της ...«εξισορρόπησης της αγοράς» (sic). Ετσι, υιοθετεί τις απαιτήσεις των παραγωγών για «κίνητρα» και καθιστά το «εθνικό σινεμά» (sic) ως «βασική παράμετρο της ανταγωνιστικότητας», όπως ακριβώς ορίζει και η στρατηγική της Λισαβόνας.
- Οι φορείς που συμμετείχαν στο «συνέδριο» του 2007 (Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών κ.ά.) προχώρησαν παράλληλα στη σύνταξη της δικής τους νομοθετικής πρότασης που την κατέθεσαν στο ΥΠΠΟ τον Οκτώβρη του 2008. Ο προσανατολισμός της δεν ξεφεύγει από αυτόν της επιτροπής - «Γαβρά». Στο προτεινόμενο νομοσχέδιο σημειώνεται, π.χ. ότι (σ.σ. οι υπογραμμίσεις δικές μας) «η πρόταση αυτή εξασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον και ενθαρρύνει τη συνέργεια με τον ιδιωτικό τομέα, μέσα από σύγχρονες μεθόδους ενισχύσεων και επενδυτικών κινήτρων. Με ευέλικτα σχήματα, συγκεκριμένους στόχους, συνέργειες με τις υγιείς δυνάμεις της αγοράς και διεύρυνση των πηγών χρηματοδότησης, δημιουργεί προϋποθέσεις ανάπτυξης, προωθεί την κινηματογραφική τέχνη εντός και εκτός συνόρων, ενθαρρύνει και υποστηρίζει τις διεθνείς συνεργασίες, δίνει ευκαιρίες στους νέους και συνδέει τον ελληνικό κινηματογράφο με την κοινωνία, την οικονομία και την τεχνολογική εξέλιξη».
- Οι αυταπάτες περί «καλού» καπιταλισμού είναι ολοφάνερες. Οπως και η αποδοχή της ΕΕ: «Οι πολιτισμικές αξίες της γηραιάς ηπείρου υπήρξαν ασφαλώς ένα τεράστιο πεδίο άντλησης ιδεών για τους εμπνευστές της ένωσης των ευρωπαϊκών λαών. Οι βασικές επιδιώξεις όμως των κρατών της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την οικονομική ενοποίηση και τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς άφησαν στο περιθώριο της ευρωπαϊκής οικοδόμησης τον πολιτισμό. Η ίδια η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει ήδη αναγνωρίσει ότι η επιδότηση του κινηματογράφου και γενικότερα των οπτικοακουστικών έργων δεν είναι καθόλου πολυτέλεια αλλά πρώτιστη ανάγκη. Ετσι, διαμορφώθηκε τα τελευταία 30 χρόνια το ευρωπαϊκό μοντέλο κινηματογραφικής παραγωγής το οποίο ορίζεται ως μεικτή οικονομία, που δηλαδή συνδυάζει δημόσια ενίσχυση και ιδιωτική χρηματοδότηση».
- Ουσιαστικά, εδώ αυτοί οι φορείς υιοθετούν την ουσία της στρατηγικής της Λισαβόνας για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου, στο πλαίσιο της οποίας ο πολιτισμός, όχι μόνο δεν μπαίνει στο «περιθώριο», αλλά ανάγεται σε πεδίο εν δυνάμει κερδοφορίας των μονοπωλίων στο πλαίσιο του ανταγωνισμού του πολιτιστικού ιμπεριαλισμού. Πολύ συγκεκριμένα αναφέρουν ότι η πρότασή τους «αποτελεί ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο, που βασίζεται στο σύστημα μεικτής οικονομίας, με την έννοια της συνέργειας, από τη μια, μιας σειράς σύγχρονων μέτρων ενίσχυσης της κινηματογραφικής τέχνης και στήριξης των δημιουργών και, από την άλλη, μιας δέσμης κινήτρων για την αύξηση της επιχειρηματικότητας με στόχο την ποιοτική αναβάθμιση των ταινιών και την ανάδειξη υγιών επιχειρηματικών δομών». Εδώ, εκτός από τον... «υγιή» καπιταλισμό, έχουμε και μια φανερή απόπειρα να «γεφυρωθούν» τα αγεφύρωτα: Η επιδίωξη του κέρδους των επιχειρηματιών, με την επιδίωξη της έκφρασης από τον δημιουργό.
- Και πιο κάτω: «Το νέο αυτό μοντέλο στηρίζεται στη θεσμοθέτηση φορολογικών και αναπτυξιακών κινήτρων για επενδύσεις στην παραγωγή ταινιών, με ταυτόχρονη αλλαγή του θεσμικού πλαισίου της κρατικής παρέμβασης. Μια παρέμβαση, που θα υποστηρίζει τις δημιουργικές και παραγωγικές δυνάμεις του κινηματογράφου. Η θεσμοθέτηση κινήτρων, σε συνδυασμό με την προσέλκυση χορηγών, την επιστροφή φόρου, τη δημιουργία υποδομών και τη συμμετοχή των τηλεοπτικών σταθμών στην παραγωγή ταινιών, αποτελούν την πρώτη βασική δέσμη μέτρων, που μπορούν να δραστηριοποιήσουν δυνάμεις του ιδιωτικού τομέα και να δώσουν μια τεράστια δυναμική στην οικονομία του κινηματογράφου». [ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Κυριακή 5 Ιούλη 2009]
No comments:
Post a Comment