Thursday, December 4, 2008

ΚΛΙΝΤ ΙΣΤΓΟΥΝΤ Η ανταλλαγή


Η περίπτωση του Κλιντ Ιστγουντ θέλει... επιστημονική έρευνα! Ο πρώην καουμπόης, χρόνο με το χρόνο, μέρα με τη μέρα, ταινία με την ταινία ξεπερνάει τον εαυτό του! Σήμερα, μετά από μισό περίπου αιώνα στον κινηματογράφο, είναι φορτωμένος με 4 Οσκαρ και μια Χρυσή Σφαίρα! Αλλά, και το κυριότερο, είναι ένας διανοούμενος κινηματογραφιστής, ένας σοβαρά σκεπτόμενος σκηνοθέτης. Οι ταινίες του, άλλο θαύμα της... φύσης αυτό, αδιαφορούν για τις συντηρητικές πολιτικές απόψεις του 78χρονου δημιουργού τους (δηλώνει βαθιά ρεπουμπλικάνος) και, κόντρα στη συντηρητική ιδεολογία του, εκείνες, με το περιεχόμενό τους και την αισθητική τους, συγκαταλέγονται και κατατάσσονται στα προοδευτικά καλλιτεχνικά έργα!

Ακόμα και η τελευταία του ταινία, «Η ανταλλαγή», η οποία με την πρώτη ματιά φαντάζει μη πολιτική ταινία, είναι μια σοβαρή πολιτική καταγγελία για το σύστημα, για τον αμερικάνικο τρόπο ζωής. Ο Ιστγουντ δε γοητεύτηκε από την αγριότητα της ιστορίας του, όπως θα έκανε ο πρώτος εμπορικός σκηνοθέτης. Εκείνος αγνόησε τελείως την αγριότητα και το αίμα και καταπιάστηκε με τις βαθύτερες αιτίες. Ενα 9χρονο αγόρι εξαφανίζεται. Η μητέρα του τρέχει σαν τρελή για να το εντοπίσει. Ομως η προσπάθειά της πέφτει πάνω στο δολοφονικό σύστημα ασφαλείας, το οποίο διοικεί το Λος Αντζελες. Ενα δολοφονικό σύστημα το οποίο διατρέχει ολόκληρη την ιεραρχία! Από τον απλό αστυφύλακα μέχρι το δήμαρχο και το γενικό εισαγγελέα. (Δεν τολμάω να σκεφτώ πως κάτι παρόμοιο συμβαίνει στη Βέροια - αφού μοιάζουν τόσο πολύ οι ιστορίες)!

Η ταινία προσφέρεται και για σημερινές συσχετίσεις. Παρακολουθώντας το πρόσφατο παρελθόν (1928) της Αμερικής, ο θεατής μπορεί να βγάλει σημερινά συμπεράσματα. Η χώρα αυτή οικοδομήθηκε με τελείως... ανορθόδοξο τρόπο. Η ηθική, οι ανθρώπινες σχέσεις, το δίκαιο και ο τρόπος που αυτό απονέμεται υπακούνε σε δικές τους λογικές. Λογικές που στηρίζονται στο νόμο του δυνατού, αυτού που επιβάλλει με το πιστόλι τη θέλησή του. Ο δυνατός, στην περίπτωση της ταινίας, είναι η αστυνομία, η οποία έχοντας την «εν λευκώ» εντολή να ηρεμίσει τον τόπο, έφτιαξε έναν αυταρχικό και δολοφονικό μηχανισμό που τσακίζει όποιον του εναντιώνεται ή όποιον θεωρεί ότι του εναντιώνεται!

Θύμα αυτής της φασιστικής αντίληψης είναι και η δυστυχισμένη μητέρα της ιστορίας. Η επιμονή της να βρει, οπωσδήποτε, το παιδί της τη φέρνει σε αντίθεση με την αστυνομία, η οποία θέλει, για λόγους «πρεστίζ» και για λόγους «γενικού συμφέροντος», να κλείσει γρήγορα η υπόθεση. Της φέρνουν ένα άλλο παιδί και την υποχρεώνουν να (το) δεχτεί ότι είναι αυτό το δικό της. Δε διστάζουν να την κλείσουν και στο ψυχιατρείο μέχρι να ομονοήσει!

Εκείνη, όμως, επιμένει! (Πόσα πράγματα δεν άλλαξαν και δεν αλλάζουν στον κόσμο από επίμονους ανθρώπους;)... Σιγά σιγά και άλλοι άνθρωποι συσπειρώνονται γύρω της. Η ατομική αντίδραση σταδιακά γίνετια ομαδική. Φυσικά και πιο αποτελεσματική. Κοντά στην ομάδα τρέχει και μερίδα του Τύπου. Η δύναμη μεγαλώνει. Σιγά σιγά τα «στεγανά» της αστυνομίας και του συστήματος γενικότερα αρχίζουν να σπάζουν. Ο κόσμος αρχίζει να ξεθαρρεύει! Μια μια αρχίζουν να έρχονται στο φως οι παρανομίες. Τα δεκάδες ανώνυμα πτώματα, που κάθε βράδυ γεμίζουν τους αφώτιστους δρόμους της πόλης είναι έργο της ίδιας της αστυνομίας, η οποία, για να επιβάλει την «τάξη», σημαδεύει και εκτελεί όποιον της εναντιώνεται.

Η γενική ηρεμία, που φαίνεται ότι βασιλεύει στην πόλη, είναι επίπλαστη. Η αστυνομία δεν επιτρέπει να έρχονται στο φως τα εγκλήματα. Το 9χρονο παιδί δεν είναι το μοναδικό που χάθηκε. Πάνω από είκοσι παιδιά έχουν απαχθεί και αγνοείται η τύχη τους. Η αστυνομία έχει επιβάλει σιωπή. Μετά τους τριγμούς, όμως, αρκετά πράγματα ελευθερώνονται. Σιγά σιγά η μητέρα με τη βοήθεια της κοινότητας φτάνει σε ένα από τα αγριότερα εγκλήματα που έχουν καταγραφεί στην αμερικανική ιστορία. Στη δολοφονία είκοσι και περισσότερων παιδιών από έναν μανιακό δολοφόνο (αληθινή ιστορία που έμεινε γνωστή σαν περίπτωση της Κριστίν Κόλινς).

Το ρόλο της Κριστίν Κόλινς ερμηνεύει (αγνώριστη) η Αντζελίνα Τζολί. Πέρα από την πολύ καλή δική της ερμηνεία και τις ερμηνείες των άλλων ηθοποιών, η ταινία ευτύχησε στη σκηνοθεσία, βέβαια, στη φωτογραφία, στη μουσική (την οποία έγραψε ο ίδιος ο Ιστγουντ!), στους χώρους, στην ατμόσφαιρα γενικά. «Η ανταλλαγή» είναι μια ταινία που συγκινεί και προβληματίζει. Ο θεατής του καλού κινηματογράφου πρέπει να την περάσει στην ατζέντα του.

Παίζουν: Αντζελίνα Τζολί, Τζον Μάλκοβιτς, Τζέφρι Ντόνοβαν, Εϊμι Ράιαν.

No comments: