Thursday, December 4, 2008

Διαφθορά της εξουσίας και αμερικανική λεηλασία


ΚΡΙΤΙΚΗ: ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ

Η διαφθορά είναι το θέμα της αριστουργηματικής ταινίας «Η ανταλλαγή» του Κλιντ Ιστγουντ που αρχίζει να προβάλλεται από σήμερα. Στις νέες ταινίες, το ελληνικό ντοκιμαντέρ «Εξομολόγηση ενός οικονομικού δολοφόνου» του Στέλιου Κούλογλου, η αντιπολεμική ταινία «Κάτω από τις βόμβες» του Φιλίπο Αρακτινζί, η ελληνική «Καλά κρυμμένα μυστικά: Αθανασία» του Πάνου Καρκανεβάτου και η γκανγκστερική περιπέτεια «RocknRolla» του Γκάι Ρίτσι. Στο πρόγραμμα και «Το σημάδι ενός αγγέλου» της Σαφί Νεμπού και «High School Musical 3: η αποφοίτηση» του Κένι Ορτέγκα. Αξίζει ν' αναφέρω και το πολύ ενδιαφέρον αφιέρωμα στις ταινίες τρόμου και φαντασίας της αγγλικής εταιρείας Hammer, με μερικές από τις καλύτερες ταινίες του σκηνοθέτη Τέρενς Φίσερ.


Η ανταλλαγή

Η Αντζελίνα Τζολί στην «Ανταλλαγή» του Κλιντ Ιστγουντ.
Changeling. ΗΠΑ, 2008. Σκηνοθεσία: Κλιντ Ιστγουντ. Σενάριο: Τζέι Μάικλ Στραζίνσκι. Ηθοποιοί: Αντζελίνα Ζολί, Τζον Μάλκοβιτς, Τζέφρι Ντόνοβαν, Μάικλ Κέλι. 140' ***** Στο Λος Αντζελες της δεκαετίας του '20, μια μοναχική γυναίκα, που αγωνίζεται ν' ανακαλύψει το εξαφανισμένο παιδί της, συγκρούεται με τη διεφθαρμένη αστυνομία, σε μια αριστουργηματική ταινία, σκηνοθετημένη με δύναμη και νεύρο. Για ακόμη μια φορά, με την ταινία του «Η ανταλλαγή», ο βραβευμένος με Οσκαρ («Οι ασυγχώρητοι») Κλιντ Ιστγουντ επιβεβαιώνει πως είναι ένας από τους πιο σημαντικούς σκηνοθέτες που εργάζονται σήμερα στο Χόλιγουντ. Θέμα της ταινίας, ο πεισματικός αγώνας μιας γυναίκας για την απονομή δικαιοσύνης, μέσα από τις προσπάθειές της να βρει τον εξαφανισμένο γιο της, αποκαλύπτοντας παράλληλα τη διαφθορά και την κατάχρηση εξουσίας από την αστυνομία. Η ιστορία, βασισμένη σε ένα αληθινό γεγονός, καταγράφει τις προσπάθειες μιας μοναχικής μητέρας, στο Λος Αντζελες του 1928, ν' ανακαλύψει τον απαχθέντα μικρό της γιο, πράγμα στο οποίο η εκεί αστυνομία, γνωστή τότε για τη διαφθορά και τα σκάνδαλά της, όχι μόνο δεν βοηθά, αλλά και, για να καλύψει την ανικανότητά της που έχει γίνει θέμα επίθεσης από τον πάστορα τοπικού ραδιοφώνου, διαστρεβλώνει τα γεγονότα, παρουσιάζοντάς της ένα άλλο παιδί και πιέζοντάς την να το δεχτεί ως γιο της. Εκείνη όμως συνεχίζει τον αγώνα, με τη βοήθεια του πάστορα, παρουσιάζοντας αδιάσειστα στοιχεία που αποδεικνύουν πως αυτός δεν είναι ο γιος της, με αποτέλεσμα να την απομονώσουν σε ψυχιατρείο για να της κλείσουν το στόμα. Ο Ιστγουντ αφηγείται τον αγώνα της γυναίκας με την οικονομία και την ωριμότητα που χαρακτηρίζει όλο το τελευταίο, θαυμάσιο έργο του. Η κάμερά του αφηγείται με άνεση, μετρημένο, άψογο ρυθμό, χωρίς εξάρσεις, πάντα όμως χωρίς να παρεκκλίνει από τον κύριο στόχο του, με μια ωραία, ατμοσφαιρική μουσική (που έγραψε ο ίδιος), με εικόνες δυνατές, συχνά καφκικές, έντονα ρεαλιστικές (όπως σ' εκείνες των γυναικών στο ψυχιατρείο), με σασπένς όταν αυτό είναι απαραίτητο, οδηγώντας μας κατ' ευθείαν στο στόχο του: να μας αποκαλύψει το μέγεθος της διαφθοράς που ξεκινάει από την κορφή της πυραμίδας για να φτάσει ώς τα πιο χαμηλά επίπεδα. Σχόλιο όχι μόνο πάνω σε μια συγκεκριμένη περίοδο -εκείνη της δεκαετίας του '20- αλλά και στη σημερινή εποχή μας (ας μην ξεχνάμε την υπόθεση Σίμπσον). Στις πολλές αρετές της ταινίας και οι θαυμάσιες, όπως πάντα, ερμηνείες, μ' επικεφαλής την Αντζελίνα Τζολί, που ενσαρκώνει με δύναμη και πάθος τη βασανισμένη μητέρα (ρόλο σίγουρα οσκαρικό), τον Τζον Μάλκοβιτς πολύ καλός στο ρόλο του πάστορα και τον άγνωστό μας Τζέισον Μπάτλερ Χάρνερ, τέλειο στο ρόλο του απαθούς, χαμογελαστού, κυνικού, κατά συρροή δολοφόνου.


Εξομολόγηση ενός οικονομικού δολοφόνου

«Εξομολόγηση ενός οικονομικού δολοφόνου» του Στέλιου Κούλογλου
Ελλάδα, 2008. Σκηνοθεσία-σενάριο: Στέλιος Κούλογλου. Φωτογραφία: Διονύσης Ευθυμιόπουλος, Μανώλης Κονσολάκης. Ηθοποιοί: Κωνσταντίνος Βελέντζας, Ναταλία Λιονάκη, Γιάννης Χατζηγιάννης. *** Αποκαλυπτικό, μ' ένα στιλ παραπλήσιο του φιλμ νουάρ, ντοκιμαντέρ γύρω από την εγκληματική δράση Αμερικανών «οικονομικών δολοφόνων», σε Λατινική Αμερική και Μέση Ανατολή. Πώς επιβάλλει την κυριαρχία της η Αμερική στον υπόλοιπο κόσμο και ιδιαίτερα εκεί που παίζονται τα μεγάλα συμφέροντα; Θα μου πείτε, με τη CIA, τις στρατιωτικές επεμβάσεις και, όταν χρειάζεται, με πολέμους. Το πώς όμως ξεκινούν όλα αυτά, μας παρουσιάζει ο Στέλιος Κούλογλου, με οδηγό τον Τζον Πέρκινς, συγγραφέα του εκπληκτικού βιβλίου «Εξομολόγηση ενός οικονομικού δολοφόνου», όπου ο συγγραφέας μάς αποκαλύπτει τη βρόμικη δράση του: «σύμβουλος» σε πολυεθνική, στην πραγματικότητα «Οικονομικός Εκτελεστής», στρατολογημένος από τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, για να προσφέρει απεριόριστα χρήματα της Διεθνούς Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (μέσα από δάνεια που ποτέ δεν εξοφλούνται) σε δικτάτορες και κυβερνήσεις για την εξασφάλιση της εκμετάλλευσης του πετρελαίου και άλλων αναγκαίων στις ΗΠΑ αγαθών (μαζί και τον πλήρη έλεγχο της χώρας). Στόχος που εξασφαλίζεται με βάση τρία στάδια: είτε με την εξαγορά του προέδρου μιας χώρας είτε, σε περίπτωση άρνησής του, στέλνοντας τα «τσακάλια» για τη δολοφονία του, ή, σε περίπτωση αποτυχίας, προκαλώντας «επαναστάσεις» ή πόλεμο, όπως στην περίπτωση του Ιράκ. Σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις, εκείνες των Ρόλντος και Τορίχος, πρώην προέδρων του Εκουαδόρ και του Παναμά, που αρνήθηκαν το χρήμα του «οικονομικού δολοφόνου», μπήκε σε εφαρμογή το πρόγραμμα «τσακάλια» και οι πρόεδροι σκοτώθηκαν σε αεροπορικό «δυστύχημα», με διαφορά τριών μηνών ο ένας από τον άλλο! Με επίκεντρο τον ίδιο τον Πέρκινς, ο οποίος πήγε μαζί του στο Εκουαδόρ για να μιλήσει με τους πολίτες, μαζί και τη χήρα του Ρόλντος, και να τους ζητήσει συγγνώμη για τη δράση του, ο Κούλογλου έφτιαξε ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ γύρω από τη λεηλασία των λαών, έντεχνα συνδυάζοντας σπάνια ντοκουμέντα και επίκαιρα με δραματοποιημένες σκηνές και χρησιμοποιώντας το σασπένς και στοιχεία του φιλμ νουάρ, για να φτιάξει τη σε βάθος έρευνά του.


Κάτω από τις βόμβες

Η Νάντα Αμπού Φαρχάτ «Κάτω από τις βόμβες» του Φιλίπ Αρακτινζί
Sous les bombes. Λίβανος, 2008. Σκηνοθεσία: Φιλίπ Αρακτινζί. Σενάριο: Αρακτινζί, Μισέλ Λεβιάν. Ηθοποιοί: Ζορζ Χαμπάζ, Νάντα Αμπού Φαρχάτ. 98' *** Ο αντίκτυπος στους αθώους ανθρώπους ενός καταστροφικού πολέμου, μέσα από τη σχέση μιας πλούσιας σιίτισας κι ενός ταξιτζή, σ' ένα συγκλονιστικό ρόουντ-μούβι, με φόντο την ισραηλινή εισβολή στον Λίβανο, το 2006. Συγκλονιστικό ρόουντ-μούβι του Λιβανέζου σκηνοθέτη Φιλίπ Αρακτινζί, γυρισμένο το 2006, στη διάρκεια του 33ημέρου βομβαρδισμού και της εισβολής των Ισραηλινών στον Λίβανο. Η ταινία παρακολουθεί μια πλούσια σιίτισα γυναίκα που, με τη βοήθεια ενός ταξιτζή, ψάχνει για τον χαμένο γιο της και την αδερφή της, καταγράφοντας τη σχέση που σταδιακά αρχίζει ν' αναπτύσσεται ανάμεσά τους. Ενα ταξίδι μέσα από κατεστραμμένες περιοχές ή από πτώματα, με γυναίκες και άντρες να θάβουν τους δικούς τους ή να τους ψάχνουν στα ερείπια, με τον σκηνοθέτη να χρησιμοποιεί ερασιτέχνες (πρόσφυγες, στρατιώτες, ξένους δημοσιογράφους, μαχητές της Χεζμπολά) για να δώσει τη γεύση της αυθεντικότητας σε μια ταινία που κύριος στόχος της είναι να δείξει τα τραγικά αποτελέσματα ενός φρικτού πολέμου στους απλούς, αθώους ανθρώπους.


RocknRolla

Βρετανία, 2008. Σκηνοθεσία-σενάριο: Γκάι Ρίτσι. Ηθοποιοί: Τζέραρντ Μπάτλερ, Τομ Γουίλκινσον, Τάντι Νιούτον, Τομ Χάρντι. 117' **1/2 Βίαιη γκανγκστερική περιπέτεια, δοσμένη με μαύρο χιούμορ, γύρω από τη βρώμικη εκμετάλλευση της γης από διάφορους Αγγλους και Ρώσους γκάνγκστερ. Ο Γκάι Ρίτσι, δημιουργός τής πολύ πετυχημένης γκαγκστερικής περιπέτειας «Δυο καπνισμένες κάννες» (1998), επιστρέφει με μιαν άλλη, το ίδιο βίαιη, γκανγκστερική ταινία. Σ' ένα σενάριο πρέπει να πω αρκετά μπερδεμένο, όπου παίζονται μεγάλα παιχνίδια γύρω από την εκμετάλλευση της γης, αλλά και μεγάλα χρηματικά δάνεια, καθώς κι ένας πολύτιμος πίνακας, ανακατεύονται διάφοροι Αγγλοι και Ρώσοι μαφιόζοι. Ανάμεσά τους και ο Ενας-Δύο (ο Τζέραρντ Μπάτλερ χωρίς τη σπαρτιάτικη πανοπλία του), που βρίσκεται αντιμέτωπος με μια μαύρη «μοιραία γυναίκα» (Τάντι Νιούτον) και ένα άκρως επικίνδυνο, σαδιστικό αφεντικό (Τομ Γουίλκινσον).


Καλά κρυμμένα μυστικά - Αθανασία

«Καλά κρυμμένα μυστικά - Αθανασία» του Παναγιώτη Καρκανεβάτου με τη Μαρίνα Καλογήρου
Ελλάδα, 2008. Σκηνοθεσία-σενάριο: Πάνος Καρκανέβατος. Ηθοποιοί: Μαρίνα Καλογήρου, Γιώργος Καραμίχος, Robert Η. Thomson, Σταυρούλα Λογοθέτη, Βαγγέλης Μουρίκης, Marina Koem. 95' *1/2 Μια νεαρή Ελληνοαμερικανίδα φτάνει σ' ένα ελληνικό νησί, σ' αναζήτηση του βιολογικού πατέρα της, σε μια άνιση, χωρίς σωστό ρυθμό ταινία. Το ηθογραφικό στοιχείο κυριαρχεί στη βραβευμένη (3ο κρατικό βραβείο και βραβείο FIPRESCI) ταινία «Καλά κρυμμένα μυστικά - Αθανασία» του Πάνου Καρκανέβατου («Μεταίχμιο»). Η ταινία αφηγείται την ιστορία μιας νεαρής Ελληνοαμερικανίδας που, μαζί με τον Αμερικανό φωτογράφο πατέρα που την υιοθέτησε, ταξιδεύει σε ελληνικό νησί για ν' ανακαλύψει τον βιολογικό πατέρα της. Από την ταινία λείπει ο σωστός ρυθμός (και όχι μόνο εξωτερικός), που θα της έδινε ζωντάνια και δύναμη. Στις αδυναμίες και ένα κάπως πλαδαρό σενάριο, χωρίς σωστή ψυχολογία των προσώπων, που καταφεύγει συχνά στις κοινοτοπίες. Ενώ, κάποια στιγμή, στη μέση της ταινίας, η αφήγηση, για περισσότερο από μισή ώρα, στρέφεται αποκλειστικά στην παλιά ιστορία, κάνοντάς σε να αδιαφορήσεις για τη σύγχρονη ιστορία. Δυστυχώς, το μόνο που κατάφερε ο Καρκανέβατος, στην προσπάθειά του να δώσει στην ταινία του την παγκοσμιότητα μέσα από γενικότητες και φολκλόρ, είναι να την κάνει να φαίνεται ψεύτικη. Οσο για την κατάσταση της γυναίκας στην ελληνική επαρχία, αυτήν μας την έδωσε πολύ καλύτερα ο Μιχάλης Κακογιάννης εδώ και περισσότερα από 50 χρόνια στην ταινία του «Το κορίτσι με τα μαύρα». Στις αρετές της, μερικά ωραία στημένα πλάνα (η προσεγμένη φωτογραφία είναι του Δημήτρη Κατσαΐτη), η πολύ καλή μουσική του Γιώργου Ανδρέου και μερικές από τις ερμηνείες, ανάμεσά τους κι εκείνες της Μαρίνας Καλογήρου και της Marina Koem. Αντίθετα μ' εκείνη του Robert Thomson, που περιφέρεται άτονα και συχνά άσκοπα, δημιουργώντας την εντύπωση πως βαριέται.


Οι άλλες ταινίες

ΤΟ ΣΗΜΑΔΙ ΕΝΟΣ ΑΓΓΕΛΟΥ (L' empreinte de l'ange). Γαλλία, 2008. Σκηνοθεσία: Σαφί Νεμπού. Σενάριο: Σαφί Νεμπού, Κιρίλ Γκομέζ Ματιέ. Ηθοποιοί: Κατρίν Φροτ, Σαντρίν Μπονέρ, Βλαντιμίρ Γιορντάνοφ. 95' *1/2 Ανάμεσα στο ψυχολογικό θρίλερ και τη μελέτη χαρακτήρων (το πιο πετυχημένο κομμάτι της ταινίας) κινείται η ταινία της Σαφί Ντεμπού. Μια χωρισμένη γυναίκα, που περνάει ψυχικό κλονισμό, πιστεύει πως αναγνωρίζει, στο πρόσωπο ενός κοριτσιού, συμμαθήτριας του γιου της, το κοριτσάκι που έχασε στη διάρκεια μιας φωτιάς που ξέσπασε στο νοσοκομείο όπου γέννησε. Η Σαφί Νεμπού προσπαθεί να συνδυάσει τη μελέτη χαρακτήρων με το ψυχολογικό θρίλερ, με καλύτερο τμήμα της ταινίας εκείνο γύρω από τις σχέσεις ανάμεσα στις δύο γυναίκες, τις οποίες η σκηνοθέτρια περιγράφει με επιμονή στη λεπτομέρεια, με την κάμερα να προσπαθεί να διεισδύσει στις σκέψεις και τις αντιδράσεις τους. Εξαιρετική η Κατρίν Φροστ στον ρόλο της ψυχολογικά προβληματικής γυναίκας.

High school musical 3: Η αποφοίτηση (High School Musical 3). Σκηνοθεσία: Κένι Ορτέγκα. Σενάριο: Πίτερ Μπαρσοκίνι. Ηθοποιοί: Ζακ Εφρον, Βανέσα Χάζενς, Ασλι Τίνσντεϊλ. 100' 1/2 Οι παλιοί γνώριμοι των δύο προηγούμενων μιούζικαλ επιστρέφουν, τη φορά αυτή στην τελευταία τάξη του λυκείου για να συμμετάσχουν στο μπάσκετ, τον χορό των αποφοίτων και, βέβαια, στο ανοιξιάτικο μιούζικαλ. Δυστυχώς, οι φτηνοί διάλογοι, οι κοινοτοπίες και τα άχαρα τραγούδια δεν προσφέρουν τίποτα καλύτερο απ' ό,τι οι δύο προηγούμενες τηλεταινίες. Στην ελληνική έκδοση της ταινίας τραγουδούν ο Κώστας Μαρτάκης και η Shaya.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 04/12/2008

No comments: