Το ξέραμε ότι υπήρχαν και Γερμανοί που αντιστάθηκαν κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά το να το βλέπεις στη μεγάλη οθόνη με μια πλειάδα αμερικανών σταρ μέσα σε ένα κλίμα σασπένς, σε βάζει, όντως, σε σκέψεις.
Στην «Επιχείρηση Βαλκυρία» βέβαια (στις αίθουσες από τις 19/2, με θέμα την πραγματική, ομώνυμη επιχείρηση), ο σκηνοθέτης Μπράιαν Σίνγκερ κρατά τις ισορροπίες: τα κίνητρα των εν λόγω αξιωματικών κυμαίνονται από τον πιο αγνό ιδεαλισμό μέχρι τον καιροσκοπισμό. Τον ιδεαλιστή Κλάους φον Στάουφενμπεργκ ενσαρκώνει φυσικά ο Τομ Κρουζ, ο οποίος εδώ εμφανίζεται χωρίς χέρι και με μαύρο κάλυμμα στο μάτι (ο πραγματικός Στάουφενμπεργκ είχε όντως χάσει το μάτι του στην Τυνησία). Γεγονός που δημιουργούσε διάφορα προβλήματα στο γύρισμα μια και ο ηθοποιός συχνά έχανε την ισορροπία του.
Ο Στάουφενμπεργκ, που προς το τέλος είχε άμεση πρόσβαση στον Χίτλερ, ήταν ένας αφοσιωμένος οικογενειάρχης και είχε μεγάλη αγάπη στις τέχνες. Πατέρας τεσσάρων παιδιών και με σύζυγο έγκυο την περίοδο της επιχείρησης Βαλκυρία, γνώριζε πολύ καλά πως έθετε την οικογένειά του σε κίνδυνο. Ομως, απηυδισμένος με την παράνοια και την ασυδοσία του Χίτλερ, το καλοκαίρι του 1944 πραγματοποίησε την 15η απόπειρα δολοφονίας εις βάρος του.
Αντιλαμβανόταν όμως πως ο θάνατός του δεν αρκούσε, καθώς άλλοι ναζί καιροφυλακτούσαν να πάρουν τα ηνία. «Γι' αυτό», όπως εξηγεί ο Τομ Κρουζ, «ήταν ζωτικής σημασίας να στηθεί ένα ολόκληρο πραξικόπημα που θα σήμαινε την πτώση τους».
Οι προθέσεις του γίνονται σαφείς από την πρώτη σκηνή της ταινίας: Ο Χίτλερ, λέει ο ήρωας που ενσαρκώνει ο Κρουζ, είναι πλήγμα στην τιμή του γερμανικού στρατού: βασανιστήρια, στρατόπεδα συγκέντρωσης, εξολόθρευση των εβραίων...
Στην πορεία θα ενώσει τις δυνάμεις του με άλλους: από τον επίσης ιδεαλιστή Κένεθ Μπράνα, μέχρι τον καιροσκόπο Τομ Γουίλκινσον. Το κόστος θα είναι μεγάλο: στην πραγματικότητα 200 άνθρωποι εκτελέστηκαν και 700 φυλακίστηκαν με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας, για τη συμμετοχή τους στη συνωμοσία της 20ής Ιουλίου.
Την ταινία υπογράφει ο Μπράιαν Σίνγκερ («Συνήθεις ύποπτοι», «Χ-Men»), που πρώτη φορά καταπιάνεται με ένα ιστορικό γεγονός. Ο σκηνοθέτης συνάντησε έναν από τους πραγματικούς σωματοφύλακες του Χίτλερ κι έκανε γυρίσματα σε πολλές από τις πραγματικές τοποθεσίες. Χρησιμοποίησε μάλιστα τα διακριτικά και τις σημαίες των ναζί, παρά το γεγονός πως όλ' αυτά απαγορεύονται σήμερα στη Γερμανία. Του έδωσαν ειδική άδεια καθώς διαβεβαίωσε τις (ανήσυχες) γερμανικές αρχές πως θα τιμούσε τη μνήμη του Στάουφενμπεργκ.
«Κάποια στιγμή γυρίζαμε σε ένα παλιό κτίριο της Λουφτβάφε (σ.σ.: πολεμική αεροπορία της Γερμανίας)», θυμάται. «Δεν είχαμε αντιληφθεί πως εκεί δίπλα γινόταν ένας γάμος και είχαμε σηκώσει τις σημαίες με τη σβάστικα. Ενας καλεσμένος του γάμου μάς πλησίασε και μας είπε αυστηρά να κατεβάσουμε αυτές τις σημαίες όσο πιο γρήγορα γίνεται. Το κάναμε, φυσικά. Τέτοια περιστατικά προέκυπταν συνεχώς».
Την αρχική ιδέα για την «Επιχείρηση Βαλκυρία» είχε ο βραβευμένος με Οσκαρ σεναριογράφος Κρίστοφερ ΜακΚουάρι («Συνήθεις ύποπτοι»). «Είναι μια συναρπαστική ιστορία που ειδικά στην Αμερική είναι ελάχιστα γνωστή», λέει ο Σίνγκερ. «Και θα ήταν αδιανόητο να μην την γυρίσω στην ίδια τη Γερμανία».
Η ομοιότητα του Κρουζ με τον Στάουφενμπεργκ, λέει, ήταν εντυπωσιακή. «Το μαρτυρούν κάποιες παλιές φωτογραφίες του γερμανού στρατιωτικού». Οσο για τον Κρουζ, όπως λέει, «δεν έχουμε ξαναδεί στη μεγάλη οθόνη μια τέτοια οπτική εδώ και 64 χρόνια ιστορίας. Είναι ένα εκπληκτικό θρίλερ».
«Είμαι εβραίος και μισούσα όσο και οι άλλοι τους ναζί», παραδέχεται ο σκηνοθέτης. «Αλλά αντιλαμβάνομαι τη διαφορά μεταξύ των ναζί και των Γερμανών που εναντιώθηκαν στον Χίτλερ. Σ' αυτούς συγκαταλεγόταν και ο Στάουφενμπεργκ, και πολλοί ακόμα που ούτε φανταζόμαστε. Αρκετοί απ' αυτούς ήθελαν να τον ρίξουν πριν καν ξεκινήσει τον πόλεμο».
Σύμφωνα με τους ιστορικούς, αν η επιχείρηση Βαλκυρία είχε στεφθεί με επιτυχία τον Ιούλιο του '44, ίσως εκατομμύρια ανθρώπων θα είχαν σωθεί...
- Επιμέλεια: ΕΥΑΝΝΑ ΒΕΝΑΡΔΟΥ: ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ / 7 - 08/02/2009
No comments:
Post a Comment