Η σωτηρία έρχεται από το παρελθόν

• Η κινηματογραφική βιομηχανία, αναζητώντας ασφαλείς και φθηνές λύσεις, ετοιμάζει πλημμύρα ριμέικ για την επόμενη τριετία

Μία από τις μεγάλες κινηματογραφικές επιτυχίες της δεκαετίας του ’80 ήταν η «Επιστροφή στο μέλλον» και τα κινηματογραφικά στούντιο φαίνεται ότι έχουν κάνει αυτόν τον τίτλο μότο της μελλοντικής παραγωγής τους. Από τον κατάλογο των ταινιών της δεκαετίας του ’80 αυτή είναι μια από τις ελάχιστες ταινίες που δεν ετοιμάζονται για ριμέικ μέσα στην επόμενη τριετία. Τουλάχιστον για την ώρα, γιατί τίποτα δεν αποκλείεται με τη φόρα που έχουν πάρει τα στούντιο. Στην αγωνία τους να παραγάγουν ταινίες που θα έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή επιτυχία, χωρίς μεγάλο ρίσκο, βγάζουν από τα ντουλάπια τους όποιον τίτλο πιστεύουν ότι μπορεί να βρει ανταπόκριση για ακόμη μια φορά στο κοινό.

Τα ριμέικ δεν είναι νέο φαινόμενο. Από τις απαρχές της κινηματογραφικής βιομηχανίας, οι ταινίες γυρίζονταν και ξαναγυρίζονταν. Μέχρι σήμερα όμως, περιορίζονταν στις περιπέτειες και κυρίως στα θρίλερ, όπου υπάρχει μια διαρκής και ατελείωτη ανακύκλωση. Το τελευταίο κύμα των ριμέικ, ωστόσο, αγγίζει και άλλα είδη, όπως η ρομαντική κομεντί, το μιούζικαλ και το δράμα.

Μερικοί από τους τίτλους που είναι έτοιμοι, ετοιμάζονται ή σχεδιάζονται για μια νέα πορεία στις κινηματογραφικές αίθουσες, είναι το «Fame», που βγαίνει στις αίθουσες τον Σεπτέμβριο, το «Footloose» που γυρίζεται αυτή την περίοδο, το «Κυνηγώντας το πράσινο διαμάντι», ο «Εφιάλτης στον δρόμο με τις λεύκες», το «Dune», οι «Ghostbusters», ο «Δαιμονισμένος άγγελος», το «Καράτε Κιντ», αλλά και η «Μεγάλη ανατριχίλα», ο «Αρθουρ», ο «Ρόμποκοπ», η «Ολική επαναφορά», το «Poltergeist», το «Ζουν ανάμεσά μας», σειρές σαν τον «Μαγκάιβερ» και τον «Ιππότη της ασφάλτου». Ακόμη και κακές ταινίες σαν την «Κόκκινη Σόνια» ετοιμάζονται για μια δεύτερη καριέρα.

• Δοκιμασμένες λύσεις

Η αναζήτηση στους καταλόγους των στούντιο πηγαίνει ακόμη πιο πίσω, με σχέδια σε ανάπτυξη για ριμέικ του «Ανθρώπου που μίκραινε», του «Jesus Christ Superstar», της «Ζώνης του λυκόφωτος» και του «Ωραία μου κυρία». Ομως, και χαρακτήρες από ταινίες πρόσφατες ετοιμάζονται για νέο λανσάρισμα. Πόσα χρόνια έχουν περάσει από τότε που βγήκαν στις αίθουσες η «Λάρα Κροφτ», οι «Fantastic Four» και ο «Απόλυτος πράκτορας ΧΧΧ»; Ελάχιστα, αλλά φαίνεται ότι θα επιστρέψουν με νέο καστ και νέες περιπέτειες, μαζί με δοκιμασμένους ήρωες όπως οι «Αντρες με τα μαύρα».

Γιατί να ξαναγυρίσει όμως κάποιος μια ταινία ή ακόμη και μια κακή ταινία που δεν είχε κάνει ούτε στην εποχή της αξιοσημείωτη επιτυχία; Η οικειότητα που έχει το κοινό με τους χαρακτήρες, ακόμη και μόνο με τον τίτλο μιας παλιάς ταινίας, είναι προσόν ανεκτίμητο, σύμφωνα με τα μεγαλοστελέχη της κινηματογραφικής βιομηχανίας. Μια μεγάλη μερίδα του κοινού μπορεί να φρίττει ακούγοντας ότι θα ξαναγυριστεί για παράδειγμα η «Μεγάλη ανατριχίλα», αλλά αυτοί ακριβώς είναι εκείνοι που θα πάνε να δούνε πόσο καλά ή κακά χειρίστηκαν το ριμέικ οι δημιουργοί του.

Δεν είναι επομένως τυχαίο ότι τα στούντιο στρέφονται σε δοκιμασμένες λύσεις. Ενας γνωστός τίτλος αρκεί για το πρώτο βήμα και τα υπόλοιπα πάντα μπορούν να αναθεωρηθούν ή να αλλάξουν. Τον περασμένο Φεβρουάριο, το στούντιο της Warner επικοινώνησε με σεναριογράφους για τη σεναριακή ανάπτυξη μελλοντικών ταινιών. Οκτώ στις δέκα προτάσεις βασίζονταν σε παλιότερες ταινίες, κάτι που προδιαθέτει για τη διαρκή αίσθηση d�j‡ vu που θα έχουμε τα επόμενα χρόνια στις κινηματογραφικές αίθουσες.

Ενα κινηματογραφικό στέλεχος έχει δώσει μια ακριβή περιγραφή του τρόπου σκέψης των στούντιο: «Αρχίζοντας τον σχεδιασμό μιας νέας παραγωγής, μπορείς είτε να σπρώξεις έναν τεράστιο βράχο σε μια ανηφορική πλαγιά είτε να τον τσουλήσεις σε στρωτό έδαφος. Οι περισσότεροι προτιμούμε το στρωτό έδαφος». Τι είναι το ένα και τι το άλλο; Η ανηφοριά είναι όλη εκείνη η προσπάθεια που γίνεται ώστε να πειστεί το κοινό ότι αξίζει να μπει στην αίθουσα και να δει μια ιστορία με νέους άγνωστους χαρακτήρες, κάτι που χρειάζεται πολύμηνη προετοιμασία και πολύ μεγάλο κόστος. Το στρωτό έδαφος είναι η απλή υπενθύμιση γνωστών χαρακτήρων και ιστοριών σε μια μεγάλη μερίδα του κοινού, αλλά και το δεδομένο ότι εφόσον μια ταινία κατάφερε να αγγίξει αρκετούς θεατές στο παρελθόν, μπορεί να το πετύχει ξανά στο μέλλον και μάλιστα με ένα ανανεωμένο κοινό.

• Παλιά σουξέ για νέους

Το δυναμικότερο κοινό της κινηματογραφικής αίθουσας είναι οι ηλικίες 15 – 25, άντε μέχρι και τα τριάντα. Οι περισσότεροι από αυτούς τους εν δυνάμει θεατές δεν είχαν καν γεννηθεί ή ήταν βρέφη όταν έσπαγαν ταμεία, για παράδειγμα, το «Κυνηγώντας το πράσινο διαμάντι» και οι «Ghostbusters». Επιπλέον, το κόστος για την ανάπτυξη ενός ριμέικ είναι σημαντικά χαμηλότερο, κάτι που εκτιμάται ιδιαίτερα στην παρούσα φάση της οικονομικής κρίσης. Διαφορετικά πληρώνεται μια πρωτότυπη σεναριακή ιδέα από την «ανανέωση» ενός παλιού σεναρίου, ενώ και ο προϋπολογισμός για το μάρκετινγκ μπορεί να είναι αισθητά μειωμένος.

Αρκετά στελέχη παραδέχονται πως, αντί να διαβάζουν πια νέα σενάρια και να υπολογίζουν την υποδοχή που μπορεί να έχει μια πρωτότυπη ιδέα, περνούν τη μέρα τους «σκαλίζοντας» το online κινηματογραφικό αρχείο IMDb, κοιτάζοντας τίτλους που δεν έχουν προλάβει άλλοι και ελέγχοντας τη βάση κοινού που μπορεί να έχει ένα ριμέικ τους. Κάποιοι προσπαθούν να αιτιολογήσουν αυτή την επιλογή λέγοντας ότι μια καλή ιστορία μπορεί και πρέπει να ξαναειπωθεί. Αφού όμως υπάρχουν π.χ. τα «Πουλιά» του Χίτσκοκ, γιατί να πρέπει να ξαναγυριστούν;

Τι σημαίνει η εμμονή με τα ριμέικ σε ό,τι αφορά το δημιουργικό επίπεδο για το σινεμά; Παρακμή και στασιμότητα. Ευτυχώς, ποτέ δεν παύουν να υπάρχουν τολμηροί παραγωγοί και δημιουργοί που προτείνουν νέες και διαφορετικές ταινίες. Τις περισσότερες φορές βγαίνουν κερδισμένοι σε καλλιτεχνικό επίπεδο. Ομως, τα στούντιο είναι επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται για τα κέρδη και τα ριμέικ σε αυτή την κινούμενη άμμο, που είναι η κινηματογραφική αγορά, είναι το ασφαλέστερο δυνατό στοίχημα.

• Μα ακόμη και τον Χίτσκοκ;

Η μανία των παραγωγών του Χόλιγουντ για δοκιμασμένες και προσοδοφόρες λύσεις αγγίζει ακόμη και «ιερά και όσια» της ιστορίας του σινεμά, όπως τις ταινίες του Αλφρεντ Χίτσκοκ. Δύο ταινίες του, τα «Πουλιά» και «Τα 39 σκαλοπάτια», ετοιμάζονται για το 2011, ενώ οι πρώτες αντιδράσεις είναι αρνητικές.

Τα «Πουλιά» θα σκηνοθετήσει ο Μάρτιν Κάμπελ («Ζορό», «Casino Royale»), με πιθανούς πρωταγωνιστές τη Ναόμι Γουότς και τον Τζορτζ Κλούνεϊ, ενώ συζητιέται το ενδεχόμενο η ταινία να βγει σε 3D εκδοχή. Ο παραγωγός της ταινίας, Μπραντ Φιούλερ, επιμένει ότι δεν θα είναι ακριβώς ένα ριμέικ της παλιάς ταινίας, όπως το αποτυχημένο «Ψυχώ» του Γκας βαν Ζαντ, αλλά μια νέα αφήγηση της ιστορίας της Δάφνης ντι Μοριέ. Κάθετα αντίθετη είναι, ωστόσο, η πρωταγωνίστρια της παλιάς ταινίας. Η Τίπι Χέιντρεν λέει: «Με ρώτησαν πώς θα μου φαινόταν και απάντησα “γιατί να το κάνει κανείς αυτό;”. Δεν μπορούμε να βρούμε νέες ιστορίες, νέα πράγματα να κάνουμε;».

Για το 2011 προγραμματίζονται και τα «39 Σκαλοπάτια», που θα σκηνοθετήσει ο Ρόμπερτ Τάουνι, με άγνωστο ακόμη καστ. Η ίδια ιστορία έχει γυριστεί τρεις ακόμη φορές για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Και ο Χίτσκοκ ίσως να μην ήταν τελικά τόσο αρνητικός στην ιδέα. Αλλωστε, ο ίδιος ήταν από τους πρώτους που έκαναν ριμέικ και μάλιστα δικής του ταινίας, καθώς γύρισε τον «Ανθρωπο που γνώριζε πολλά» πρώτα το 1934 και ξανά το 1956.

• Τζέιν Οστεν παρέα με ζόμπι και τέρατα

Οι ρομαντικές ιστορίες της Τζέιν Οστεν δεν έλειψαν ποτέ από τον κινηματογράφο. Η εικονική γεροντοκόρη, όμως, δεν θα μπορούσε ούτε στους χειρότερους εφιάλτες της να φανταστεί ότι ανάμεσα στις τρυφερές ηρωίδες της που αναζητούν τον έρωτα και την αξιοπρέπεια, κάποια στιγμή θα κυκλοφορούσαν ζόμπι και τέρατα!

Η «Περηφάνια και προκατάληψη», ένα από τα περισσότερο διαβασμένα βιβλία της Οστεν, μεταφέρεται για ακόμη μια φορά σε ταινία, αλλά σε αρκετά διαφορετική εκδοχή… Το «Περηφάνια και Κυνηγός», την παραγωγή του οποίου κάνει η εταιρεία Rocket Pictures του Ελτον Τζον, ρίχνει τον «Κυνηγό», το τέρας της κινηματογραφικής σειράς του ’80, στο περιβάλλον «εποχής» της Οστεν. Σύμφωνα με τον παραγωγό –και σύντροφο του Ελτον Τζον– Ντέιβιντ Φέρνις, «νιώσαμε ότι είναι μια φρέσκια και διασκεδαστική προσέγγιση στο προ πολλού εξαντλημένο είδος των ταινιών που βασίζονται στα έργα της Οστεν».

Δεν είναι η πρώτη φορά που το συγκεκριμένο έργο της Οστεν δέχεται «ενέσεις» ανανέωσης. Το 2004 η Γκούριντερ Τσάντα («Κάνε το όπως ο Μπέκαμ») γύρισε το «Bride and prejudice», μια εκδοχή του «Περηφάνια και προκατάληψη» σε τόνους Μπόλιγουντ. Αλλά και ο «Κυνηγός» εμφανίστηκε σε «συνδυαστική», αλλά περισσότερο ομοιογενή ταινία, το «Alien vs Predator», όπου συγκρούονταν τα τέρατα από τις πρωτότυπες ταινίες του Ρίντλεϊ Σκοτ και του Τζον Μακ Τίρναν. Η ενθαρρυντική εμπορική πορεία εκείνης της ταινίας έχει οδηγήσει σε ακόμη ένα επαναλανσάρισμα… Ετσι, σύντομα ο «Κυνηγός» θα έχει νέες, ολόδικές του κινηματογραφικές περιπέτειες.

Ο συνδυασμός δύο αταίριαστων ειδών σε ένα νέο έργο, το mash up, όπως λέγεται, έχει αρχίσει εδώ και χρόνια από τη μουσική. Δείγματα της bastard pop, όπως λεγόταν όταν πρωτοεμφανίστηκε, συνδύαζαν κουπλέ και ρεφρέν από διαφορετικά τραγούδια. Το mash up φαίνεται ότι περνάει πια και στο σινεμά, αλλά και στη λογοτεχνία, όπου τα βάσανα της Οστεν συνεχίζονται. Μόλις κυκλοφόρησε στην Αγγλία το βιβλίο του Σεθ Γκράχαμ - Σμιθ «Περηφάνια και Προκατάληψη και ζόμπι», όπου η ηρωίδα Ελίζαμπεθ Μπένετ, γνωρίζει κουνγκ φου και αντιμετωπίζει ορδές ζόμπι στο εξοχικό Μέριτον…

• Του Παναγιωτη Παναγοπουλου