«Πληγές του φθινοπώρου». Μια τουρκική ταινία περιγράφει με εξαιρετικό τρόπο το δράμα των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης το 1955

• «Πληγές του φθινοπώρου» (Gudzsancisi). Τουρκία, 2009. Σκηνοθεσία: Τομρίς Γκιλιτλίογλου. Παίζουν: Μουράτ Γιλντιρίμ, Μπέρεν Σάατ

Οι Τούρκοι έκαναν την υπέρβαση. Να δούμε τώρα πώς θα αντιδράσουμε εμείς. Πώς θα αντιδράσουμε απέναντι στον εχθρό που βγήκε δημοσίως και παραδέχτηκε τα όσα έκανε σε βάρος μας. Δεν ξέρω αν κρύβεται ή δεν κρύβεται κάτι από πίσω, από τη διάθεση δηλαδή των Τούρκων καλλιτεχνών να δείξουν κάτι τέτοιο. Δεν ξέρω, δεν είναι δουλειά μου και δεν είμαι οπαδός των θεωριών συνωμοσίας.

Δείτε το τρέιλερ της ταινίας

Ξέρω εκείνο που είδα. Πως οι Τούρκοι στον κινηματογράφο τους κάνουν κάτι υπερβάσεις που με αφήνουν άφωνο. Οπως σε τούτη, όπου δείχνουν τα εγκλήματα σε βάρος των Ελλήνων της Πόλης κι αναγνωρίζουν ως προβοκάτσια την πυρκαγιά στο τουρκικό Προξενείο στη Θεσσαλονίκη, που ήταν η αφορμή για τους βανδαλισμούς στην Πόλη. Οσο για αυτά που ακούω περί του ότι η Ελληνίδα στο σενάριο είναι του αγοραίου έρωτα, θλίβομαι διπλά. Και επειδή ξεφεύγουμε από την Τέχνη και περνάμε στη λογοκρισία και τη φτηνή προπαγάνδα και, το κυριότερο, επειδή καταστρατηγούμε τους κανόνες της Τέχνης και του δράματος, και του δυνατού στοιχείου που χρειάζεται να βάλεις στον ήρωα ώστε να φανεί ακόμα πιο δυνατή, πιο δραματική, η υπέρβασή του.

Με καθαρά κινηματογραφικούς όρους: Το φιλμ έχει δύναμη, ροή, δράση και συνεχές ενδιαφέρον που κλιμακώνεται. Η σκηνοθέτις είναι πολύ ικανή, η παραγωγή όμως είναι μικρή και το έργο προδίδει τη στουντιακή του κατάσταση. Θυμίζει φιλόδοξη ελληνική ταινία των χρόνων του ’60, γυρισμένη στα στούντιο «Αλφα» και, ναι, το μυαλό μου πάει στα «Κόκκινα φανάρια», με τις ταραχές στο Πέραν να θυμίζουν την Τρούμπα που είχε στήσει ο Πέτρος Καπουράλης. Μιλώντας με καλλιτεχνικούς όρους, μπορώ να τονώσω το ελληνικό φρόνημα και να πω ότι ο Βασίλης Γεωργιάδης ήταν πιο άξιος στο να κινήσει μάζες στο περιορισμένο πλαίσιο ενός στημένου ντεκόρ. Επαναλαμβάνω κάτι που ξανάγραψα στον ΕΤ με αφορμή αυτή την ταινία: Στην Τουρκία το προοδευτικό κομμάτι είναι ανώτερο του αντίστοιχου ελληνικού. Απόδειξη οι εδώ αντιδράσεις. Και το ότι εμείς δεν κάναμε τίποτε για τους Ελληνες της Πόλης του ’55, ούτε ως κινηματογράφος ούτε ως Πολιτεία.

• ΤΙΜΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, Ελεύθερος Τύπος, Πέμπτη, 30.04.09