Thursday, March 12, 2009

Αναζήτηση της ευτυχίας και αγώνας για επιβίωση

  • ΚΡΙΤΙΚΗ
  • ΝΙΝΟΣ ΦΕΝΕΚ ΜΙΚΕΛΙΔΗΣ
  • Εξι οι νέες ταινίες της κινηματογραφικής αυτής βδομάδας μ' επικεφαλής την ιαπωνική «Αναχωρήσεις» του Γιοτζίρο Τακίτα (Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας) και την ανεξάρτητη αμερικανική «Παγωμένο ποτάμι» της Κόρτνεϊ Χαντ, ενώ ακολουθούν η ελληνική «Τη νύχτα που ο Φερνάντο Πεσόα συνάντησε τον Κωνσταντίνο Καβάφη» του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου και η αμερικανική «Δύο έρωτες» του Τζέιμς Γκρέι. Στο πρόγραμμα και η περιπέτεια «Watchmen» του Ζακ Σνάιντερ και η κωμωδία «Κοίτα τι έγινε» του Μπάρι Λέβινσον. Ακόμη, εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει το 4ο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Επιστημονικής Φαντασίας που αρχίζει στον κινηματογράφο «Μικρόκοσμος».

Αναχωρήσεις

«Αναχωρήσεις» του Γιοτζίρο Τακίτα
Okuribito/Departures. Ιαπωνία, 2008. Σκηνοθεσία: Γιοτζίρο Τακίτα. Σενάριο: Κούντο Κογιάμα. Ηθοποιοί: Μασαχίρο Μοτόκι, Τσουτόμου Γιαμαζάκι, Ριόκο Χιροσούε. 130'

*** ½ - Η αναζήτηση της ευτυχίας μέσα από μια με λεπτότητα, χιούμορ και λυρική διάθεση, απομυθοποίηση του θανάτου, ταινία - Οσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας.

  • Η τελετουργία της προετοιμασίας της τοποθέτησης του νεκρού στο φέρετρο είναι στο επίκεντρο της βραβευμένης με το ξενόγλωσσο Οσκαρ ιαπωνικής ταινίας «Αναχωρήσεις». Ο Ντάιγκο (εκπληκτική ερμηνεία από έναν ιδιαίτερα συγκρατημένο Μασαχίρο Μοτόκι), ο νεαρός πρωταγωνιστής της ταινίας, είναι ένας τσελίστας που, όταν η ορχήστρα του στο Τόκιο διαλύεται, αποφασίζει να επιστρέψει μαζί με τη γυναίκα του, Μίκα, στη γενέτειρά του. Ψάχνοντας για δουλειά, απαντά σε αγγελία που ζητά πρόσωπο «για αναχωρήσεις». Πιστεύοντας πως πρόκειται για ταξιδιωτικό γραφείο, ο Ντάιγκο ανακαλύπτει προς έκπληξή του πως πρόκειται για λάθος, μια και αναφέρεται σε «εκλιπόντες», και συγκεκριμένα στο επάγγελμα του «νοκάνσι», ειδικού που πλένει και ντύνει το σώμα του νεκρού πριν την τοποθέτησή του στο φέρετρο.
  • Η ταινία, την οποία ο σκηνοθέτης χρειάστηκε χρόνια να ετοιμάσει επειδή θεωρήθηκε αντιεμπορική, αρχίζει με τον Ντάιγκο ήδη έμπειρο «νοκάνσι», να ετοιμάζει το πτώμα ενός νεαρού κοριτσιού για ν' ανακαλύψει πως τελικά πρόκειται για τραβεστί - σκηνή που ο Τακίτα, γνωστός στη χώρα του ως σκηνοθέτης μαύρων κωμωδιών, αναπτύσσει με χιούμορ. Στη συνέχεια, μέσα από σκηνές δοσμένες σε φλαςμπακ, παρακολουθούμε την πορεία του ήρωα μέχρι ν' αποκτήσει την τέχνη του «νοκάνσι». Εκείνο που κυριαρχεί στην ταινία είναι η ανακάλυψη από τον Ντάιγκο μιας αληθινής ευτυχίας, τόσο μέσα από την τελετουργία που απαιτεί η δουλειά του όσο και με την επαφή του με τα πρόσωπα των συγγενών των νεκρών. Κάτι που αρχικά η γυναίκα του, αλλά και όσοι τον γνωρίζουν, για διάφορους λόγους (μαζί και του φόβου του θανάτου) αδυνατούν να αναγνωρίσουν.
  • Την ανακάλυψη αυτή ο Τακίτα παρουσιάζει σταδιακά, μέσα από σκηνές δοσμένες με λεπτότητα, διανθισμένες συχνά με χιούμορ, αλλά και μια λυρική διάθεση (η αγάπη του Ντάιγκο για τη μουσική διαπερνά όλη την ταινία), με τον Ντάιγκο, μέσα από την αποδοχή της απώλειας από τους «πελάτες» του, να αποδέχεται τη δική του απώλεια, ιδιαίτερα ενός πατέρα που τον είχε εγκαταλείψει σε πολύ μικρή ηλικία - η σκηνή όπου ετοιμάζει το πτώμα του νεκρού πατέρα είναι από τις πιο συγκινητικές της ταινίας. Συνολικά, μια ταινία, ταυτόχρονα μελέτη χαρακτήρα, σκηνοθετημένη με ξεχωριστή γνώση, που απομυθοποιεί με λεπτότητα, χιούμορ αλλά και ατόφια συγκίνηση, χωρίς όμως μελοδραματισμούς, το ιαπωνικό επάγγελμα του «νοκάνσι», κάπως συγγενικό μ' εκείνο ενός ταριχευτή.

Παγωμένο ποτάμι

«Παγωμένο ποτάμι» της Κόρτνεϊ Χαντ
Frozen River. ΗΠΑ, 2008. Σκηνοθεσία-σενάριο: Κόρτνεϊ Χαντ. Ηθοποιοί: Μελίσα Λίο, Μίστι Απαμ, Τσάρλι ΜακΝτέρμοτ, Τζέιμς Ράιλι. 97'

*** ½ - Δυο πολύ γενναίες γυναίκες, διαφορετικής φυλής, συνεργάζονται για να ξεπεράσουν την οικονομική κρίση, σε μια, δοσμένη με δύναμη και σκληρό ρεαλισμό, βραβευμένη στο Σάντανς ταινία γύρω από την ανεργία, τη μετανάστευση και το ρατσισμό. Εξοχη στο ρόλο η Μελίσα Λίο.

  • Η ανεργία και η παράνομη μετανάστευση είναι στο επίκεντρο της όμορφης αυτής, συγκινητικής, ταυτόχρονα σκληρής, υποψήφιας για διάφορα Οσκαρ, πρώτης ταινίας της 44χρονης Κόρτνεϊ Χαντ. Στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, κοντά σ' έναν καταυλισμό Ινδιάνων, σε μια παγωμένη περιοχή, όχι μακριά από τον Καναδά και τον ποταμό Σεντ Λόρενς, ζει η Ρέι Εντι (έξοχη στο ρόλο η υποψήφια για Οσκαρ Μελίσα Λίο), μια βασανισμένη γυναίκα, μητέρα δύο ανήλικων παιδιών, εγκαταλειμμένη από ένα σύζυγο που, πριν τους εγκαταλείψει, έπαιξε όλα τα λεφτά τους στον τζόγο.
  • Τα λίγα χρήματα που κερδίζει στην υποαπασχόλησή της σε φτηνομάγαζο της περιοχής, δεν της φτάνουν ούτε για χριστουγεννιάτικο δώρο στα παιδιά της ούτε για να ξοφλήσει το νέο τροχόσπιτο όπου σχεδιάζει να μετακομίσει με τα παιδιά της. Για να εμποδίσει τον μεγαλύτερο, 15χρονο γιο της να εγκαταλείψει το σχολείο για να εργαστεί αλλά και για να μπορέσει να πληρώσει τις δόσεις του τροχόσπιτου, η Ρέι, γυναίκα τολμηρή και αποφασιστική, δέχεται, στην αρχή απρόθυμα, την πρόταση μιας άλλης μοναχικής μητέρας, της Ινδιάνας Λάιλα (μια πολύ καλή Μίστι Απαμ), να τη βοηθήσει στην παράνομη δουλειά της: τη μεταφορά με το αυτοκίνητό της λαθρομεταναστών από τον Καναδά στις ΗΠΑ. Δουλειά που της εξασφαλίζει αρκετά χρήματα αν και πολύ επικίνδυνη, όταν, μάλιστα, για να γλιτώσουν από την αστυνομία, συχνά αναγκάζεται να οδηγήσει το αυτοκίνητο πάνω από τον παγωμένο ποταμό Σεντ Λόρενς.
  • Χωρίς μελοδραματισμούς κι εύκολες λύσεις, με ξεχωριστή δύναμη κι ένα συχνά σκληρό ρεαλισμό, η Κόρντεϊ Χαντ αφηγείται το δράμα της ηρωίδας της, αποκαλύπτοντάς μας με τον καλύτερο τρόπο την πραγματική οικονομική κατάσταση στη σύγχρονη Αμερική. Την Αμερική μιάς δήθεν ευημερίας, όπου κυριαρχούν η ανεργία, η φτώχεια σημαντικού τμήματος του πληθυσμού κι ένας υπόγειος ρατσισμός (όπως τα διπλά μέτρα που έχει η αστυνομία για τους λευκούς και τους Ινδιάνους), καταγράφοντας ταυτόχρονα τη σχέση φιλίας και αλληλεγγύης που αναπτύσσεται ανάμεσα στις δυο γενναίες αυτές γυναίκες. Ταινία που δίκαια κέρδισε το Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ του Σάντανς.

Τη νύχτα που ο Φερνάντο Πεσόα συνάντησε τον Κωνσταντίνο Καβάφη

«Τη νύχτα που ο Φερνάντο Πεσόα συνάντησε τον Κωνσταντίνο Καβάφη» του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου
Ελλάδα, 2008. Σκηνοθεσία-σενάριο: Στέλιος Χαραλαμπόπουλος. Φωτογραφία: Δημήτρης Κορδελάς. Μουσική: Νίκος Κυπουργός. Ηθοποιοί: Μάκης Αρβανιτάκης, Δημήτρης Οικονομίδης, Οθων Μεταξάς, Αιμίλιος Τσούβαλης. 90'

*** Εξυπνος συνδυασμός στοιχείων φιξιόν με ντοκιμαντέρ, σε μια ταινία γύρω από τη φανταστική συνάντηση δυο μεγάλων ποιητών στη διάρκεια ενός ταξιδιού (Κρατικό Βραβείο Ντοκιμαντέρ και Βραβείο Πανελλήνιας Ενωσης Κριτικών Κινηματογράφου).
  • Ανάμεσα στη φιξιόν και το ντοκιμαντέρ κινείται η ταινία αυτή του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου. Ξεκινώντας από μια ντοκιμαντερίστικη έρευνα γύρω από δύο μεγάλους ποιητές του 20ού αιώνα, τον Πορτογάλο Φερνάντο Πεσόα και τον Ελληνα Κωνσταντίνο Καβάφη, ο Χαραλαμπόπουλος έφτιαξε μια φανταστική συνάντηση των δύο στο υπερωκεάνιο Saturnia, στη διάρκεια ενός φανταστικού ταξιδιού που ξεκινάει από την Πάτρα με τελικό προορισμό την Αμερική.
  • Ο σκηνοθέτης, σαν σύγχρονος Σέρλοκ Χολμς, χρησιμοποιεί διάφορα στοιχεία από μια εξονυχιστική έρευνα γύρω από τη ζωή τόσο του Καβάφη όσο και του Πεσόα, συνδυάζοντας επίκαιρα της εποχής με σύγχρονες σκηνές, πολλές γυρισμένες τόσο στη Λισαβόνα όσο και στην Αλεξάνδρεια, για να στήσει τη φανταστική αυτή συνάντηση ανάμεσα στους δύο ποιητές. Είδος παιχνιδιού στο οποίο προστίθεται κι ένα άλλο φανταστικό πρόσωπο, ο Βασίλης Καπόπουλος, που ο σκηνοθέτης τον ανακαλύπτει σταδιακά με μια παρόμοια «αστυνομική» μέθοδο.
  • Ολα στημένα σε μια πειστική ατμόσφαιρα, που σε κάνουν να πιστεύεις πως πρόκειται για μια αληθινή συνάντηση των δύο ποιητών. Στο κλίμα αυτό εντάσσονται και οι ήρωές του, που τους ερμηνεύουν πειστικά οι Μάκης Αρβανιτάκης (Καβάφης), Δημήτρης Οικονομίδης (Πεσόα), Οθων Μεταξάς (Καπόπουλος) και Αιμίλιος Τσούβαλης (Καπόπουλος σε νεαρή ηλικία). Η υποβλητική συχνά μουσική του Νίκου Κυπουργού και η ωραία, καβαφικής ομορφιάς, φωτογραφία του Δημήτρη Κορδελά συμβάλλουν στη δημιουργία μιας όμορφης, αν και περιορισμένης στο έξυπνο αυτό παιχνίδι ταινίας, πολύ πιο κοντά στη φιξιόν παρά στο ντοκιμαντέρ. Το ερώτημά μου πάντως παραμένει: σε μια περίοδο που η ελληνική κοινωνία κατατρύχεται από πλείστα κοινωνικά και πολιτικά θέματα (από την εξαφάνιση του Αλεξ, τη δολοφονία του 15χρονου νέου, την αστυνομική βία, την υπόθεση της Κούνεβα, για ν' αναφέρω μόνο μερικά από τα πιο πρόσφατα), μήπως το ντοκιμαντέρ χρειάζεται ν' αλλάξει κατεύθυνση;

Δύο έρωτες

«Δύο έρωτες» του Τζέιμς Γκρέι
(Two Lovers). ΗΠΑ, 2008. Σκηνοθεσία: Τζέιμς Γκρέι. Σενάριο: Γκρέι και Ρίτσαρντ Μενέλο. Ηθοποιοί: Γιοακίν Φίνιξ, Γκουίνεθ Πάλτροου, Βινέσα Σο, Ιζαμπέλα Ροσελίνι, Ηλίας Κοτέας. 108'

*** Ενα ασυνήθιστο ερωτικό τρίγωνο, σε μια ταινία που αποφεύγει τα κλισέ, εστιάζοντας το ενδιαφέρον της στις σχέσεις ανάμεσα στα διάφορα πρόσωπα.

  • Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η ανεξάρτητη αυτή αμερικανική ταινία του 39χρονου Τζέιμς Γκρέι, γνωστού μας μέχρι τώρα για γκανγκστερικές περιπέτειες («Η νύχτα μάς ανήκει», «Η μικρή Οδησσός»). Μια κάπως παλιομοδίτικη στην ιστορία της ταινία, γύρω από την αναζήτηση του αληθινού έρωτα από έναν συνεσταλμένο, με τάσεις αυτοκτονίας νέο (Φίνιξ), που, ενώ οι δικοί του τον προορίζουν να παντρευτεί μια γειτόνισσά του, κόρη στεγνοκαθαριστή, αρχίζει να στρέφει το ενδιαφέρον του σε μιαν άλλη γυναίκα (Πάλτροου), ερωτευμένη με έναν παντρεμένο.
  • Ο Γκρέι αποφεύγει τα διάφορα κλισέ των ρομαντικών κωμωδιών για να φτιάξει μια αρκετά πρωτότυπη, με ξεχωριστή φαντασία, ταινία, εστιάζοντας το ενδιαφέρον του στην καταγραφή των διάφορων χαρακτήρων, από το ερωτικό «τρίγωνο» μέχρι τα συγγενικά πρόσωπα που εμπλέκονται στην ιστορία τους, καταφέρνοντας να αποσπάσει εξαιρετικές ερμηνείες απ' όλους τους ηθοποιούς του.

Watchmen

ΗΠΑ, 2009. Σκηνοθεσία: Ζακ Σνάιντερ. Σενάριο: Ντέιβιντ Χέιτερ και Αλεξ Τσε. Ηθοποιοί: Μπίλι Κράνταπ, Μάθιου Γκουντ, Κάρλα Γκουτζίνο, Μάλιν Ακερμαν, Τζακ Ερλ Χέιλι, Πάτρικ Γουίλσον. 163'

** Μεταφορά στην οθόνη του γνωστού εμβληματικού γραφικού μυθιστορήματος, σε μια αρκετά καλογυρισμένη, αν και κάπως αργή σε ρυθμό, περιπέτεια.
  • Το εμβληματικό, γραφικό μυθιστόρημα των Αλαν Μουρ και Ντέιβ Γκίμπονς πρόσθετε, το 1986 όταν πρωτοεμφανίστηκε, κάτι πιο ενήλικο και σκοτεινό στα κόμικς. Στοιχείο που μάλλον τράβηξε τον σκηνοθέτη Ζακ Σνάιντερ («300») να το μεταφέρει στην οθόνη. Τοποθετημένο στη Νέα Υόρκη του 1985, σε έναν εναλλακτικό κόσμο, με την Αμερική στα πρόθυρα της παράνοιας, με τον Νίξον για τρίτη φορά πρόεδρο, ύστερα από νίκη στο Βιετνάμ, να ετοιμάζεται για έναν πυρηνικό πόλεμο με τη Σοβιετική Ενωση, και τους υπερ-ήρωες περιορισμένους στη Γη, χωρίς να μπορούν να σώσουν τον κόσμο. Ωσπου ο φόνος ενός από αυτούς τους πείθει πως πίσω του κρύβεται μια πλεκτάνη για τον αφανισμό όλων των σούπερ ηρώων και την καταστροφή της ανθρωπότητας.
  • Υστερα από μια εξαιρετική, εμπνευσμένη εισαγωγή, με το πέρασμα των δεκαετιών από το '40 μέχρι το '80 να παρουσιάζεται μέσα από φωτογραφίες και σκηνές-παραλλαγές της πραγματικότητας, με υπόκρουση το τραγούδι του Μπομπ Ντίλαν «The times they are a-changin», ο Σνάιντερ ακολουθεί περισσότερο απ' όσο χρειάζεται πιστά το βιβλίο, περιπλέκοντας την ιστορία. Τόσο με διάφορες επιμέρους λεπτομέρειες, με φλας μπακ γύρω από το παρελθόν των όχι ιδιαίτερα συμπαθητικών υπερ-ηρώων (ένας από αυτούς σκοτώνει παιδιά και έγκυες γυναίκες στο Βιετνάμ, ενώ οι υπόλοιποι δεν πάνε πίσω), όσο και με σκηνές ωμότητας, αδικαιολόγητου σεξ και την ανάπτυξη ενός ρομάντζου ανάμεσα στον τεράστιο, γυμνό, δρα Μανχάταν και μια υπερ-ηρωίδα, καθυστερώντας έτσι το ρυθμό, σε μια ταινία διάρκειας 162 λεπτών, που σίγουρα μπορούσε να είναι πιο σύντομη. *

Οι άλλες ταινίες

ΚΟΙΤΑ ΤΙ ΕΓΙΝΕ (What just happened). ΗΠΑ, 2008. Σκηνοθεσία: Μπάρι Λέβινσον. Σενάριο: Αρτ Λίνσον, από μυθιστόρημά του. Ηθοποιοί: Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Κάθριν Κίνερ, Σον Πεν, Τζον Τορτούρο, Ρόμπιν Ράιτ Πεν, Στάνλεϊ Τούτσι, Μπρους Γουίλις. 107'

* ½ - Κωμωδία γύρω από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας παραγωγός του Χόλιγουντ (Ντε Νίρο) τόσο με το πρόσφατο διαζύγιό του όσο και με τους συνεργάτες του, στο γύρισμα της νέας του ταινίας που πρέπει να είναι έτοιμη για το Φεστιβάλ των Κανών. Δυστυχώς ο χαρακτήρας του παραγωγού παραμένει επιφανειακός, με τα περισσότερα επεισόδια να μην ξεπερνούν τα συνηθισμένα κλισέ.


ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 12/03/2009

No comments: