Μισό αιώνα μετά τη γέννησή του, ο απόλυτος κινηματογραφικός εφιάλτης του «Ψυχώ» επιστρέφει σε Βlu-ray που αποκαλύπτει όλα τα μυστικά της ταινίας του Αλφρεντ Χίτσκοκ η οποία άλλαξε την κινηματογραφική ιστορία
- ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗΣ | Κυριακή 3 Οκτωβρίου 2010
Διάσημη ακόμη και σήμερα για την κλασική σκηνή δολοφονίας της Τζάνετ Λι στην μπανιέρα, η «Ψυχώ» (1960) δικαίως έχει κερδίσει τον τίτλο της σκοτεινότερης δημιουργίας του Αλφρεντ Χίτσκοκ. Η ιδέα της διπλής προσωπικότητας του βασικού ήρωα (Αντονι Πέρκινς) ενέπνευσε και εξακολουθεί να εμπνέει αμέτρητους σκηνοθέτες οι οποίοι μιμήθηκαν το στυλ του Χίτσκοκ, χωρίς ποτέ ωστόσο να φθάσουν το άγγιγμά του. Η «Ψυχώ» υπήρξε επίσης η μεγαλύτερη εμπορική επιτυχία της καριέρας του, αποφέροντας έσοδα που ξεπέρασαν τα 13 εκατ. δολάρια στην πρώτη προβολή της, νούμερο αστρονομικό αν αναλογιστεί κανείς ότι κόστισε μόλις 800.000 δολάρια. Ο Χίτσκοκ αποφάσισε να σκηνοθετήσει την «Ψυχώ» μετά την επιτυχία της «Σκιάς των τεσσάρων γιγάντων» (1959) και ενώ η τηλεοπτική σειρά «Ο Αλφρεντ Χίτσκοκ παρουσιάζει», την οποία επιμελούνταν και παρουσίαζε, διένυε την πέμπτη σεζόν της. Το ιστορικό της ταινίας είναι αρκετά παράξενο.
Ως παραγωγή θεωρήθηκε πάμφθηνη, ενώ από τα 800.000 δολάρια κόστους της μόλις τα 9.000 πήγαν στα δικαιώματα του μυθιστορήματος του Ρόμπερτ Μπλοχ στο οποίο στηρίχτηκε το σενάριο. Ακολουθώντας τους ταχείς ρυθμούς των γυρισμάτων για την τηλεόραση, ο Χίτσκοκ χρησιμοποίησε το συνεργείο της σειράς «Ο Αλφρεντ Χίτσκοκ παρουσιάζει». Δεν είχε στη διάθεσή του ηθοποιούς σταρ και συν τοις άλλοις η ταινία ήταν ασπρόμαυρη σε μια εποχή που το ασπρόμαυρο ήταν είδος υπό εξαφάνιση. Ολοι αυτοί οι «περιορισμοί» όμως, με τη βοήθεια ενός προσεκτικού προγραμματισμού και ενός ευφυούς λανσαρίσματος το οποίο επέβλεψε ο ίδιος ο Χίτσκοκ, αποδείχθηκαν άκρως λειτουργικοί για την ταινία.
Ουδείς από τους ηθοποιούς γνώριζε το φινάλε της ταινίας πριν από την πρώτη προβολή της, ενώ όλοι οι συντελεστές ορκίστηκαν άκρα μυστικότητα. Δεν επετράπη ούτε στους κριτικούς κινηματογράφου, ούτε όμως και στους αιθουσάρχες να δουν την ταινία πριν από την πρεμιέρα. Ο Χίτσκοκ παρουσίασε ο ίδιος το τρέιλερ της ταινίας, ξεναγώντας τον θεατή στους χώ ρους της, ανάμεσα στους οποίους και το ξενοδοχείο του Νόρμαν Μπέιτς. Ηχητικό υλικό ακουγόταν έξω από τις αί θουσες στις ουρές των θεατών. Ολες αυτές οι ιστορίες που έφτιαξαν τον μύθο της ταινίας συμπεριλαμβάνονται στο υλικό της ειδικής έκδοσης της ταινίας σε Βlu-ray, στο οποίο εκτός άλλων βρίσκουμε τα ντοκυμαντέρ «Πώς γυρίστηκε η ταινία» και «Στη σκιά του μετρ: Ο μύθος του Χίτσκοκ», επίκαιρα από τη χρονιά α΄ προβολής της ταινίας, αφίσες, διαφημίσεις κ.ά. από το αρχείο της Universal, το διαφημιστικό τρέιλερ του «Ψυχώ» με ξεναγό τον σκηνοθέτη και σπάνιο φωτογραφικό υλικό από την προώθηση της ταινίας.
Η διασημότερη ταινία της φιλμογραφίας της Τζάνετ Λι (1927-2004) υπήρξε επίσης η «κινηματογραφική ταφόπλακά» της. Ο θρίαμβός της μετετράπη σε βαριά σκιά, όπως φαίνεται και στο βιβλίο της «Ρsycho: Βehind the scenes in the classic thriller». Μετά την «Ψυχώ» εμφανιζόταν όλο και πιο σποραδικά στη μεγάλη οθόνη και από τη δεκαετία του 1970 η δουλειά της περιορίστηκε στην τηλεόραση. Κάτι παρόμοιο συνέβη και με τον Αντονι Πέρκινς (1932-1992). Ο ηθοποιός έγινε πασίγνωστος από την «Ψυχώ» και στη συνέχεια η γκάμα των ηρώων που καλούνταν να υποδυθεί ήταν περιορισμένη σε παρόμοιους ρόλους,ώσπου στις αρχές της δεκαετίας του ΄80 αναγκάστηκε να επιστρέψει στον Νόρμαν Μπέιτς παίζοντας σε δύο «συνέχειες» της ταινίας. Η δεύτερη μάλιστα σκηνοθετήθηκε από τον ίδιο, έξι χρόνια πριν από τον θάνατό του από ΑΙDS.
- ΟΙ ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ
Στην ειδική Βlu-ray έκδοση που κυκλοφορεί,ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Στίβεν Ρεμπέλο, συνεργάτης περιοδικών όπως το «Ρlayboy», το «Εsquire» και το «GQ», κάνει τον σχολιασμό σκηνή προς σκηνή. Ο Ρεμπέλο είναι ο τελευταίος άνθρωπος που πήρε συνέντευξη από τον Χίτσκοκ για λογαριασμό του περιοδικού «Real Τime». Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε το 1980, χρονιά θανάτου του Χίτσκοκ, ενώ αργότερα ο Ρεμπέλο έγραψε το βιβλίο «Αlfred Ηitchock and the making o “Ρsycho”». Με αφορμή τη συμμετοχή του στην επανακυκλοφορία της ταινίας ο Ρεμπέλο μίλησε αποκλειστικά στο «Βήμα» για τη σχέση του με τον μετρ του τρόμου και την αξία του έργου του.
- Το καζανάκι της τουαλέτας και η δολοφονία της κεντρικής ηρωίδας
- Πότε είδατε για πρώτη φορά την «Ψυχώ»;
«Οταν διανεμήθηκε το 1960. Δεν επιτρεπόταν να την δω αλλά κατάφερα να μπω στην αίθουσα χρησιμοποιώντας πονηρές μεθόδους...».
- Πώς νιώσατε όταν είδατε την ταινία;
«Η ζωή μου άλλαξε ολοκληρωτικά και σε πολλούς τομείς. Για παράδειγμα με βοήθησε να ξεπεράσω τον φόβο που είχα απέναντι στην εξουσία. Ως τότε έτρεμα τους δασκάλους μου. Στην προβολή της ταινίας όμως είδα τη φιλόλογό μου, μια εξαιρετικά αυστηρή καθηγήτρια, να τρέχει σε έναν διάδρομο της αίθουσας ουρλιάζοντας από τον τρόμο! Πόσο όμορφα είχα νιώσει! Ο Χίτσκοκ με είχε απελευθερώσει».
- Εχουν ειπωθεί πολλά για την πρώτη προβολή της ταινίας και τον αντίκτυπο που είχε στον κόσμο.Εσείς τι θυμάστε πιο έντονα;«Αυτό που μου έκανε τεράστια εντύπωση ήταν ο ήχος μέσα στην αίθουσα. Οχι μόνο ο ήχος της ταινίας αλλά και εκείνος των θεατών. Μπορώ να τον συγκρίνω μόνο με τους ήχους που έχω ακούσει να βγάζουν θεατές οι οποίοι παρακολουθούν ελληνική τραγωδία. Τα μουρμουρητά και οι κραυγές είχαν κάτι το ανεπανάληπτο (σ.σ.: μιμείται μια γυναίκα). Ηταν κάτι ανάμεσα σε ήχους σεξουαλικής έκστασης, αγωνίας και τρόμου, μου έδιναν την εντύπωση ότι ο κόσμος ήθελε να φύγει από την αίθουσα αλλά δεν μπορούσε. Σήμερα δεν ακούμε τέτοιους ήχους από τους θεατές όταν βλέπουν ταινία τρόμου. Ακούς περισσότερο αντανακλάσεις της ταινίας, ή κάποιον στο κοινό να προσπαθεί να προκαλέσει την προσοχή των άλλων».
- Για ποιους λόγους η «Ψυχώ» θεωρείται επίσης επαναστατική ταινία για τον ίδιο τον κινηματογράφο;«Γυρίστηκε την εποχή που μεσουρανούσαν οι πανάκριβες έγχρωμες υπερπαραγωγές των στούντιο του Χόλιγουντ με τους μεγάλους σταρ και τα χλιδάτα ντεκόρ. Και να που αυτή, μια ασπρόμαυρη, χαμηλού κόστους ταινία ήλθε και τα τσάκισε όλα. Οι καινοτομίες του Χίτσκοκ ήταν απίστευτες, από το ότι “σκότωσε” την πρωταγωνίστρια (Τζάνετ Λι) στη μέση της ιστορίας ως το ότι έδειξε για πρώτη φορά καζανάκι τουαλέτας στη μεγάλη οθόνη. Στην Αμερική δεν είχαμε δει ποτέ τουαλέτα στη μεγάλη οθόνη. Ηταν ταμπού. Για να μην αναφερθώ στη διφορούμενη σεξουαλικότητα του Νόρμαν Μπέιτς. Ο αμερικανός θεατής δεν είχε ιδέα για το τι σημαίνει τραβεστί ως τότε».
Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=34&artid=358214&dt=03/10/2010#ixzz11HTliPxT- Είστε ο άνθρωπος που πήρατε την τελευταία συνέντευξη του Αλφρεντ Χίτσκοκ. Τι θυμάστε από τη συνάντησή σας και τι θα τον ρωτούσατε σήμερα;«Αν τον συναντούσα σήμερα θα τον ρωτούσα πολύ πιο ενδιαφέρουσες ερωτήσεις από αυτές που τον ρώτησα όταν τον συνάντησα τότε. Αυτό που θυμάμαι πάντως ήταν μια απίστευτη ακρίβεια σε ό,τι έλεγε, μιλώντας με απεριόριστο θαυμασμό για τη δύναμη του κινηματογράφου. Ηταν όμως και πολύ πικραμένος διότι δεν μπορούσε να βρει χρήματα για την επόμενη ταινία του. Μου φάνηκε, τέλος, γενναιόδωρος. Ενώ μου είχαν δώσει μόλις 15 λεπτά μαζί του, εκείνος μου παραχώρησε μια ολόκληρη ώρα».
- Ως κινηματογραφιστή τι τον απασχολούσε περισσότερο;«Αυτό που τον απασχολούσε πάντα. Πόσο δύσκολο πράγμα είναι να σοκάρεις το κοινό. Φανταστείτε ότι το έλεγε από τη δεκαετία του ΄30!».
Εχοντας κλέψει 40.000 δολάρια από τον εργοδότη της, η Μάριον (Τζάνετ Λι) εγκαταλείπει το Φοίνιξ της Αριζόνα με το αυτοκίνητό της. Το ίδιο βράδυ διανυκτερεύει σε ένα απόμερο μοτέλ. Ιδιοκτήτης του είναι ένας νεαρός, ο Νόρμαν Μπέιτς (Αντονι Πέρκινς), ο οποίος ζει εκεί με τη μητέρα του.
- Η ΥΠΟΘΕΣΗ
Παρά τη φιλική συμπεριφορά του, η Μάριον νιώθει ότι ο νεαρός κρύβει κάτι ύποπτο.Το ίδιο βράδυ η Μάριον δολοφονείται με φρικτό τρόπο στο λουτρό του δωματίου της ενώ κάνει ντους. Εν τω μεταξύ η αδελφή της (Βέρα Μάιλς), ο εραστής της (Τζον Γκάβιν) και ένας ιδιωτικός ντετέκτιβ (Μάρτιν Μπάλσαμ) που αναζητεί τα ίχνη της καταλήγουν στο ίδιο ξενοδοχείο.
Στα έξτρα του DVD υπάρχει επίσης το απόσπασμα για το «Ψυχώ» από την περίφημη συνέντευξη που πήρε από τον Χίτσκοκ ο συνάδελφός του, Φρανσουά Τρυφό. Ο Χίτσκοκ μίλησε αναλυτικά για τη δημιουργία όλων των ταινιών του στον Τρυφό στις περίφημες συζητήσεις τους που έγιναν το 1962 στη Universal City, όπου ο πρώτος μόνταρε τα «Πουλιά». Πέντε χρόνια αργότερα κυκλοφόρησε η πρώτη έκδοση του βιβλίου του Τρυφό με τίτλο «Ηitchcock» όπου εμπεριέχονται αυτές οι συζητήσεις (κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Υψιλον το 1986 ως «Χίτσκοκ»).
- Ο Φρανσουά Τρυφό συζητώντας με τον Χίτσκοκ
- Φρανσουά Τρυφό: Τι σας άρεσε σε αυτό το μυθιστόρημα «Ψύχωση» του Ρόμπερτ Μπλοχ;Αλφρεντ Χίτσκοκ: «Νομίζω ότι το μόνο πράγμα που μου άρεσε και που με έκανε να αποφασίσω να γυρίσω αυτή την ταινία ήταν το πόσο ξαφνικά γίνεται ο φόνος στο ντους. Είναι τελείως απρόσμενο και αυτό μου κίνησε το ενδιαφέρον».
- Ενας φόνος που θυμίζει περισσότερο βιασμό. Νομίζω πως το μυθιστόρημα βασίστηκε σε μια αληθινή ιστορία, έτσι δεν είναι;«Ναι,από την ιστορία κάποιου που κρατούσε το πτώμα της γριάς μητέρας του κάπου στο Ουισκόνσιν».
- Το μαχαίρωμα της Τζάνετ Λι στο μπάνιο είναι πολύ επιτυχημένο.«Το γύρισμα αυτής της σκηνής κράτησε επτά ημέρες. Είχαμε 70 διαφορετικές θέσεις της κάμερας για 45 δευτερόλεπτα ταινίας. Για αυτή ειδικά τη σκηνή μού έφτιαξαν μια θαυμάσια κούκλα, με το αίμα να τρέχει από τις μαχαιριές. Δεν τη χρησιμοποίησα όμως. Προτίμησα να ντουμπλάρω την Τζάνετι Λι με μια κοπέλα, ένα γυμνό μοντέλο. Από την Τζάνετ δεν βλέπαμε παρά τα χέρια, τους ώμους και το κεφάλι. Ολα τα άλλα έγιναν με το μοντέλο. Το μαχαίρι φυσικά δεν ακουμπά ποτέ το κορμί της, όλα έγιναν στο μοντάζ. Ούτε μια στιγμή δεν βλέπουμε κάποιο μέρος-ταμπού του γυναικείου κορμιού γιατί ορισμένα πλάνα τα κινηματογραφήσαμε στο ρελαντί ώστε να μη φανεί το στήθος. Είναι η πιο βίαιη σκηνή της ταινίας. Οσο η ταινία προχωρεί, η βία μειώνεται σταθερά αφού και η ανάμνηση αυτής της σκηνής αρκεί για να γεμίσει με αγωνία τις επόμενες σκηνές σασπένς».
- Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε το «Ψυχώ» πειραματική ταινία;«Ισως. Αυτό που κυρίως με ικανοποίησε είναι ότι η ταινία επέδρασε πάνω στο κοινό και αυτό ακριβώς ήθελα. Στο “Ψυχώ” το θέμα και οι ήρωες δεν έχουν και τόση σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι η συναρμολόγηση των κομματιών της ταινίας, η φωτογραφία, η ηχητική μπάντα και η καθαρά τεχνική πλευρά μπόρεσαν να κάνουν το κοινό να στριγκλίσει. Νομίζω ότι είναι μεγάλη ικανοποίηση για εμάς να χρησιμοποιούμε την κινηματογραφική τέχνη για να δημιουργήσουμε μαζική συγκίνηση. Και με το “Ψυχώ” τα κατάφερα. Αυτό που ταρακούνησε το κοινό δεν ήταν κάποιο μήνυμα, μια καταπληκτική ερμηνεία ή κάποιο περίφημο μυθιστόρημα. Αυτό που συγκίνησε το κοινό ήταν η ίδια η ταινία και τίποτε άλλο. Γι΄ αυτό αν είμαι περήφανος για το “Ψυχώ” είναι επειδή πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ταινία μου, ανήκει σε εμάς τους κινηματογραφιστές. Σε εσάς και σε εμένα».
No comments:
Post a Comment