Για την ανεργία στο Χόλιγουντ φταίει το... Ιντερνετ

• Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ, Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 7 Απριλίου 2010

Μεγάλη η «καρδιά» του ελληνικής καταγωγής Αμερικανού διευθυντή φωτογραφίας Τζέιμς Κρισάνθις. Οταν τον ρωτάς ποιες ταινίες τον «τράβηξαν» στο σινεμά, απαριθμεί από τον «Κινγκ Κονγκ» και τον «Λόρενς της Αραβίας» μέχρι τα κλασικά γουέστερν και φιλμ νουάρ.

«Η έλλειψη φαντασίας και πρωτότυπων σεναρίων σαρώνει το αμερικανικό σινεμά» λέει ο Τζέιμς Κρισάνθις

Οταν τον ρωτάς για τις αγαπημένες του ταινίες, η «γκάμα» του καλύπτει από τον «Δόκτορα Ζιβάγκο» και τον «Ζορμπά» μέχρι το «Easy Rider», τον «Πιανίστα», τον «JFK», την «Περσόνα», το «Insider» και τα φιλμ των αδελφών Κοέν.

Υπήρξε διευθυντής φωτογραφίας σε περισσότερες από 40 ταινίες. Ξεχωρίζει όμως το ντοκιμαντέρ του (το σκηνοθέτησε ο ίδιος) «Νο subtitle necessary: Lazlo and Vilmos» για δύο κορυφαίους Ούγγρους διευθυντές φωτογραφίας. Τον Λάζλο Κόβακς (1933-2007), συνεργάτη των Σκορσέζε, Χόπερ και Πεν, και τον Βίλμος Ζίγκμοντ, συνεργάτη των Ολτμαν, Μπράιαν ντε Πάλμα και Γούντι Αλεν. Διέφυγαν και οι δύο από την κομμουνιστική Ουγγαρία το 1956, έχοντας προφτάσει να τραβήξουν πλάνα από τη ρωσική εισβολή στη Βουδαπέστη. Εφτασαν στην Αμερική, αγόρασαν μια 16 mm κάμερα, αναδείχτηκαν σε σημαντικούς εκπροσώπους του «Νέου Κύματος» και κατέκτησαν το Χόλιγουντ δουλεύοντας για μερικά αριστουργήματα, όπως το «Easy Rider».

Από τις ταινίες που εργάστηκε ως διευθυντής φωτογραφίας ο 57χρονος Κρισάνθις ξεχωρίζει το «Life with Judy Garland», αλλά και το «Chicago», στο οποίο επέβλεπε τη διεύθυνση φωτογραφίας.

Τον Μάιο, προσκεκλημένος της νεοσύστατης εταιρείας Lineculture και του πολυχώρου Beton 7, θα πραγματοποιήσει στην Αθήνα workshop για ηθοποιούς και σκηνοθέτες, με την υποστήριξη της Disney ABC. Τον ίδιο καιρό θα παρουσιαστεί και το ντοκιμαντέρ του «Νο subtitles necessary: Lazlo and Vilmos». Παρών θα είναι και ο Βίλμος Ζίγκμοντ.

Αυτό τον καιρό ο Κρισάνθις εργάζεται στο CBS για τα γυρίσματα του σίριαλ «Ghost Whisperer». Συγχρόνως, ετοιμάζει το σενάριο για μια ταινία που αφορά την ιστορία της Formula 1 και των ράλι στην Αμερική και την Ευρώπη.

Υστερα από τόσα χρόνια στον κόσμο του σινεμά, έχετε καταλήξει στο αν υπάρχουν συγκεκριμένα «συστατικά» που εξασφαλίζουν ένα μίνιμουμ καλού αποτελέσματος;

«Ναι. Είναι το καλοφτιαγμένο στόρι, που έχει μία "ανθρώπινη" παράμετρο -ακόμα και όταν πρόκειται για science fiction».

Υφίστανται αντικειμενικές ποιότητες σε ένα φίλμ που αποκαλούμε «καλό», κι ακόμα περισσότερο «αριστούργημα»;

«Γενικά το σύγχρονο σινεμά πριμοδοτεί την πραγματικότητα -όχι πάντα. Υπάρχουν σπουδαίες εικαστικές ποιότητες για τις οποίες οι περισσότεροι από τον χώρο των τεχνών θα συμφωνούσαν. Τα γούστα όμως παραμένουν ρευστά και συνεχώς αλλάζουν. Εντούτοις νομίζω ότι οι θεατές πριν από μια 50ετία θα έμεναν άφωνοι από το οπτικό κομμάτι και τους ρυθμούς μιας σύγχρονης ταινίας, όπως το "Slumdog Millionaire"».

Ποιες είναι οι βασικές δυσκολίες στις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπος ένας διευθυντής φωτογραφίας κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων;

«Υπάρχουν τουλάχιστον 10 χιλιάδες προβλήματα! Μερικές φορές ταυτόχρονα. Υπάρχουν τόσο πολλές απειροελάχιστες, συχνά ασυνείδητες αποφάσεις που πρέπει να πάρεις. Κι ωστόσο η μεγαλύτερη δυσκολία παραμένει μία: πώς θα φωτογραφήσεις την ιστορία; Οχι μόνο τις "φυσικές επιφάνειες" των ηρώων και το περιβάλλον τους. Η φωτογραφία και τα φώτα πρέπει να αποκαλύπτουν ό,τι υπάρχει κάτω από το κείμενο μαζί με την ψυχολογία της ταινίας».

Τι άλλαξε, πέρα απ' την τεχνολογία, στη «βαριά» κινηματογραφική βιομηχανία;

«Η έλλειψη φαντασίας έχει εισβάλει σαρωτικά στο σινεμά. Οπως και η έλλειψη πρωτότυπων σεναρίων -τουλάχιστον στις ΗΠΑ-, μαζί με την εμπορική τάση να κάνουμε remake παλιών επιτυχιών».

Το Χόλιγουντ ένιωσε την οικονομική ύφεση;

«Με τρομακτικό ποσοστό ανεργίας στο παραδοσιακό σύστημα των στούντιο. Ωστόσο αυτό δεν οφείλεται αποκλειστικά στην κρίση, αλλά στη στροφή μας στο Ιντερνετ και σε νέους τρόπους ψυχαγωγίας».