ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ: «Σοδειά» εξαιρετικών ταινιών

«Πουλιά στο βάλτο», ντοκιμαντέρ της Αλίντας Δημητρίου για τη γυναίκα στην ΕΑΜική Αντίσταση

[Του ΓΙΑΝΝΗ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗ, Ριζοσπάστης, 14/3/2008]

Οταν υπάρχει «σοδειά» εξαίρετων ταινιών-ντοκιμαντέρ, είναι επόμενο να χαίρεται ο θεατής τους. Θα ξεκινήσουμε με την πολύ καλή τουρκική ταινία «Προς παραδειγματισμό», του Νετζατί Σενμέζ. Μια ταινία-«μελέτη» για την αισθητική του ντοκιμαντέρ. Το θέμα της είναι οι καταδικασμένοι σε θάνατο στην Τουρκία. Μια στοίβα παπουτσιών των ήδη εκτελεσμένων, που όλο μεγαλώνει. Ο σκηνοθέτης από την πρώτη σκηνή μπαίνει στο θέμα και αρχίζει την αφήγησή του με εικαστικό τρόπο. Τρόπο, που χρησιμοποιεί και με συνεντεύξεις. Προσπαθεί να είναι αντικειμενικός, παρά την εμφανή υποκειμενική ματιά του. Μ' αυτή τη διπλή ντοκιμαντερίστικη αφήγηση, το θέμα, το μήνυμα και η αισθητική παντρεύονται αρμονικά.

Στην ταινία της Αλίντας Δημητρίου «Πουλιά στο βάλτο» έχουμε διαφορετικό τρόπο αφήγησης. Θέμα της είναι γυναίκες της Εθνικής Αντίστασης. Οι μαρτυρίες είναι συγκλονιστικές. Η σκηνοθέτις μπαίνει προοδευτικά στο θέμα και το εξετάζει με πάθος. Η γυναίκα με τον εθνικοαπελευθερωτικό αντιστασιακό αγώνα της κερδίζει μια ισότιμη με τον άνδρα θέση, πράγμα που δεν της αναγνώριζε η ελληνική κοινωνία. Το πολιτικό μήνυμα της ταινίας βάζει τα πράγματα στη θέση τους.

Η Βουβούλα Σκούρα, με την ταινία «Ετέλ Αντναν, εξόριστες λέξεις», παντρεύει έξοχα το λόγο με την εικαστική δημιουργία. Θέμα της είναι η ελληνικής καταγωγής Λιβανέζα ποιήτρια. Το θέμα είναι «πιασάρικο», όμως η Σκούρα ξεφεύγει από τις εύκολες συναισθηματικές εξάρσεις. Με πολύ όμορφο εικαστικό τρόπο μεταφράζει τις λέξεις σε εικόνες. Τα ποιήματα γίνονται εικόνες και έτσι αυτή η μορφή τέχνης γίνεται λαϊκή, μπαίνει στην καθημερινότητα, κερδίζει τη θέση που της αξίζει.

Η ταινία του Μανώλη Δημελλά «Live and let live», που αναφέρεται στην κρατική βία του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική, έχει επίκεντρο έναν Ελληνα, τον Δημήτρη Τσαφέντα, ο οποίος δολοφόνησε τον πρωθυπουργό της χώρας. Στην ταινία γίνεται έντονη και εύστοχη κριτική στο καθεστώς και την κοινωνία του απαρτχάιντ.

Γιορτή των «κομμένων» στο «Φιλίπ»

Οχι μόνο δεν πτόησε κινηματογραφιστές και κοινό η δίωρη διακοπή του ρεύματος στην προβολή των αποκλεισμένων από το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ταινιών στο «Σινέ Φιλίπ», αλλά αποτέλεσε και ευκαιρία για αυτοσχέδιο δρώμενο. Στις 12/3, βραδιά ολοκλήρωσης της Γιορτής Ντοκιμαντέρ, που οργάνωσαν οι κομμένοι σκηνοθέτες, κάτω από τα φώτα ασφαλείας, ενισχυμένα με κεράκια φουαγιέ, την κατάσταση διασκέδασε ο σκηνοθέτης Αγγελος Σπάρταλης, με μαντινάδες και, εκτός προγράμματος, προβολή ενός μονόλεπτου ντοκιμαντέρ.

Στη λήξη της γιορτής παραβρέθηκε η βουλευτής του ΚΚΕ, Εύα Μελά, η οποία ενημέρωσε τους δημιουργούς για την κατάθεση Ερώτησης του Κόμματος αναφορικά με τα προβλήματα του ελληνικού ντοκιμαντέρ και ειδικότερα με τις αρνητικές εξελίξεις στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Η βραδιά έκλεισε με προβολή της επίσης κομμένης από το Φεστιβάλ ταινίας του Αντρέα Θωμόπουλου «Για τη Μήδεια του Ευριπίδη».

Εκ μέρους του «Νεανικού Πλάνου», ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Ολυμπίας για Παιδιά και Νέους, σκηνοθέτης Δημήτρης Σπύρου, ανακοίνωσε ότι πολλοί θεατές και σκηνοθέτες που συμμετείχαν στη «Γιορτή Ντοκιμαντέρ» ζήτησαν να καθιερωθεί, σε ετήσια βάση, βδομάδα ντοκιμαντέρ στο «Φιλίπ».