Οι ταινίες της εβδομάδας: Υποχρεωτικά Αταλάντη, μετά βλέπουμε...

Για πρώτη φορά στους κινηματογράφους, με καινούργιες κόπιες 35mm, η New Star φέρνει στο κοινό την κορυφαία δημιουργία του Ζαν Βιγκό «Αταλάντη» (1934), μια από τις μαγευτικότερες ταινίες που σταθερά φιγουράρει στη λίστα των 10 καλύτερων επιτευγμάτων από καταβολής κινηματογράφου. Ταινία με καταλυτική επιρροή στον κινηματογράφο γενικότερα και στο γαλλικό ειδικότερα. Ο Ζαν Βιγκό εκτός του προαναφερθέντος φιλμ, έχει σκηνοθετήσει τα σημαντικότατα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους «A propos de Nice» (1930), «Taris ou la natation» (1933) και «Zuro de conduite» (1933).
Επίσης, εχθές Τετάρτη βγήκε στις αίθουσες το τρίτο και προτελευταίο μέρος του πονήματος «TWILIGHT SAGA: ΕΚΛΕΙΨΗ» της κινηματογραφικής μεταφοράς, από το 2008, των βιβλίων της Στέφανι Μέγιερ, που αναφέρεται στο μυθικό κόσμο των βρικολάκων και λυκανθρώπων και εστιάζει σε δυο νεαρούς εκπροσώπους των αντίστοιχων ομάδων που σφάζονται στην ποδιά μιας εύμορφης θνητής. Κινηματογραφική σειρά που έχει προκαλέσει φρενίτιδα, όπερ συνεπάγεται εμπορικότατο σουξέ σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ταινία που εντάσσεται στον κύκλο των ατελείωτων υποπροϊόντων με τα οποία το κινηματογραφικό πολυεθνικό κεφάλαιο ταΐζει εφήβους και μη, επιβάλλοντας με ολοκληρωτικού τύπου διαφημιστικές εκστρατείες στο νεαρό, παγκόσμιο, κοινό να τις αγκαλιάσει. Παράδειγμα οι ερωτήσεις δημοσκόπησης στο διαδίκτυο του τύπου «Ποιος είναι ο αγαπημένος σας ήρωας του Twilight Saga;» Ψηφίστε! Προστιθέμενο το πόνημα, σε όλα τα υπόλοιπα αισχρά των ημερών μας, ορθώς κάνει τους αδαείς να αναρωτιούνται «τι έχουν τα έρμα και ψοφούν»...

ΚΡΙΤΙΚΗ
Τζία ΓΙΟΒΑΝΗ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Πέμπτη 1 Ιούλη 2010

 

ΖΑΝ ΒΙΓΚΟ: Αταλάντη

 

Μετά από πολύμηνη συντονισμένη διαφήμιση, για τη διαμόρφωση ατμόσφαιρας αναμονής, βγήκε επιτέλους το 1991 στις αίθουσες η ταινία του Leos Carax «Οι εραστές του Pont Neuf» με την Ζιλιέτ Μπινός και τον Ντενί Λαβάν στους κύριους ρόλους. Η δήλωση του σκηνοθέτη ότι το φιλμ του συνιστούσε φόρο τιμής στον Ζαν Βιγκό και το «Αταλάντη» φιγουράριζε σε όλα τα άρθρα που έβλεπαν το φως της δημοσιότητας. Η εκστρατεία που χρονικά συνέπιπτε με την ανακαίνιση της μοναδικής μεγάλου μήκους ταινίας του Βιγκό από το 1934 έφερε διττά αποτελέσματα, προκαλώντας αφ' ενός το ενδιαφέρον του κοινού για την ταινία του Carax και αφ' ετέρου την περιέργεια για το λησμονημένο αριστούργημα της σχολής του γαλλικού ποιητικού ρεαλισμού, που στις αρχές του 1990 άρχισε να επανέρχεται στην επιφάνεια.

 

Ο καπετάνιος Ζαν παντρεύεται την Ζιλιέτ, κόρη χωρικών και την παίρνει στον κόσμο του, για γαμήλιο ταξίδι πάνω στη φορτηγίδα που ονομάζεται «Αταλάντη». Η ζωή τους κυλά με εναλλαγές μικρών ευτυχισμένων και δυστυχισμένων στιγμών, δεν αποφεύγουν όμως το μαρασμό της σχέσης, που ζει απομονωμένη πάνω στη φορτηγίδα του Ζαν που μεταφέρει εμπορεύματα από πόλη σε πόλη, σαν κι αυτές που μέχρι και σήμερα διασχίζουν τα κανάλια και τους ποταμούς της Kεντρικής Ευρώπης. Το πλήρωμα του πλοίου αποτελείται από δυο εκκεντρικούς χαρακτήρες, ένα μούτσο και έναν πολυταξιδεμένο, γραφικό και πολύπειρο θαλασσόλυκο τον Ζιλ, που ζει στην καμπίνα του ανάμεσα σε γάτες και χιλιάδες άλλα αντικείμενα πεταμένα εδώ κι εκεί. Η νεαρή Ζιλιέτ, που ανέκαθεν ονειρευόταν να γνωρίσει τον κόσμο, σε μια στιγμή ανίας και θλίψης εξωτερικεύει την επιθυμία της να δει το Παρίσι και λαχταρά να ζήσει τους πειρασμούς της ωραίας ζωής. Φθάνοντας στην πρωτεύουσα, η Ζιλιέτ αφήνεται στη γοητεία ενός πωλητή, το σκάει και περιπλανιέται στην πολύβουη νύχτα της πόλης, ενώ η ζήλεια οδηγεί τον Ζαν να σαλπάρει για την Χάβρη και να αφήσει τη γυναίκα του πίσω, μολονότι την σκέφτεται νυχθημερόν, παραμελώντας τη δουλειά του. Η Ζιλιέτ βρίσκεται ξαφνικά ολομόναχη σε ένα μουχλιασμένο χειμώνα, ανάμεσα σε ανέργους και σε πεινασμένους, να ακούει με νοσταλγία το τραγούδι των ναυτικών. Ο Ζιλ αναλαμβάνει να την φέρει πίσω και πάνω στο κατάστρωμα της φορτηγίδας το νιόπαντρο ζευγάρι συμφιλιώνεται ξανά.

 

Ο σκηνοθέτης Ζαν Βιγκό γεννήθηκε στο Παρίσι το 1905. Μητέρα του ήταν η Εmily Clero και πατέρας του ο Eugene Bonaventure de Vigo, γόνος ξεπεσμένων ευγενών από την Ανδόρα. Οι γονείς του υπήρξαν στρατευμένοι αντιμιλιταριστές. Ο πατέρας του, που γνώρισε από μικρός την ανεργία και τη μιζέρια, δημοσιογράφος στην αναρχική εφημερίδα «Le Libertaire», πέθανε το 1917, υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες, σε κελί των φυλακών της Φρεν όπου κρατείτο για πολιτικούς λόγους. Από παιδί ο Ζαν προσβλήθηκε από φυματίωση, αρρώστια από την οποία τελικά πέθανε το 1934, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ταινίας του «Αταλάντη» σε ηλικία μόλις 29 ετών. Αξίζει να σημειωθεί ότι - στην εποχή της - η «Αταλάντη» κατακρεουργήθηκε για να γίνει πιο εμπορική. Της έδωσαν τον τίτλο «Le Chaland qui passe», ίδιο με αυτόν κάποιου δημοφιλούς τραγουδιού της εποχής, από το οποίο υποτίθεται ότι είχε εμπνευστεί η ταινία.

Η ταινία, σπουδή στον έρωτα, που φτιάχτηκε στον απόηχο του παγκόσμιου οικονομικού κραχ του 1929, μέσα σε οξυμένες κοινωνικο-ταξικές αντιθέσεις που προαναγγέλλουν την επικείμενη δημιουργία, αλλά και αποτυχία του Λαϊκού Μετώπου, έχει δομή που συντίθεται από επεισόδια με σκηνές ονειρικές και στοιχεία σουρεαλιστικά, στοιχεία λυρικά, κωμικά και δραματικά. Εχει σπουδαίες και μοναδικές ερμηνείες, εκπληκτικά πλάνα, μοναδικό μοντάζ και αριστουργηματική, αληθινή λαϊκή μουσική, γραμμένη από τον Maurice Jaubert. Για τη μουσική ο ποιητής Ζακ Πρεβέρ έγραψε ότι «συνόδευε ακούραστα και αδιάλλακτα τις εικόνες στην οθόνη κι εκείνες πάλι, μαγεμένες από την τόσο ωραία και τόσο πιστή μουσική, την συνόδευαν με τη σειρά τους». Η «Αταλάντη» του Ζαν Βιγκό δεν ωραιοποιεί ανθρώπους και καταστάσεις, δεν κρύβει την ασχήμια του κόσμου, αλλά καταγράφει τα πράγματα με ωμό ρεαλισμό και αποδίδει την πραγματική και αυθεντική τους διάσταση. «Σ' αυτό το φιλμ, δείχνοντας συγκεκριμένες βασικές πλευρές της πόλης, ένας ολόκληρος τρόπος ζωής οδηγείται στο εδώλιο. Οι τελευταίοι ρόγχοι μιας κοινωνίας τραγικά χαμένης στη φυγή της, που σε αρρωσταίνει και σε στρέφει προς την επαναστατική λύση». Μην τυχόν τη χάσετε!
Παίζουν: Μισέλ Σιμόν, Ντιτά Παρλό, Ζαν Νταστέ, Λουί Λεφέβρ, Ζιλ Μαργκαριτίς κ.ά.
Παραγωγή: Γαλλία (1934).

ΜΠΑΡΤ ΦΡΟΪΝΤΛΙΧ: The rebound

 

Αισθηματική κωμωδία με την απείρου κάλλους και στιλ Κάθριν Ζέτα - Τζόουνς, που πραγματεύεται το ζήτημα των ερωτικών σχέσεων με διαφορά ηλικίας, εντάσσοντάς το στο γενικό κεφάλαιο των ανθρώπινων σχέσεων. Στη συγκεκριμένη ταινία, το πατροπαράδοτο μοντέλο εμφανίζεται αντεστραμμένο, ήτοι μεγαλύτερη γυναίκα/ νεαρός άνδρας.

 

Η σαραντάρα Σάντι ανακαλύπτει ξαφνικά την απιστία του συζύγου της. Μετακομίζει με τα δυο της παιδιά στη Νέα Υόρκη, όπου σκοπεύει να κάνει καινούρια αρχή στη ζωή της. Νοικιάζει ένα μικρό διαμέρισμα στο Μανχάταν, βρίσκει δουλειά στην τηλεόραση και προσλαμβάνει έναν 25χρονο Εβραίο, πτυχιούχο Κοινωνιολογίας με κοινωνικές ευαισθησίες, που εργάζεται σε ένα καφέ, ως μπέιμπι σίτερ των παιδιών της. Την εποχή που γνωρίζει την Σάντι ο 25χρονος Αραμ ασχολείται με την υπαρξιακή του ομφαλοσκόπηση, προσπαθώντας να δώσει απαντήσεις στο ποιος είναι και τι θέλει από τη ζωή. Ο ευαίσθητος και συναισθηματικός Αραμ χτίζει συν τω χρόνω μια φιλική σχέση εμπιστοσύνης με τα παιδιά της Σάντι, αλλά και με την ίδια, που ακόμα μοιάζει χαμένη και πελαγωμένη. Η σχέση Αραμ /Σάντι ωριμάζει μέρα με τη μέρα, γίνεται βαθύτερη και ουσιαστικότερη, ενώ ταυτόχρονα συγκρούεται ολομέτωπα με τις αντιλήψεις και τις προλήψεις της κοινωνίας, που διέπουν τόσο τον κύκλο της Σάντι όσο δυστυχώς και την ίδια.

 

Το σενάριο απλοϊκό, εύπεπτο και δεδομένο. Το υλικό εναρμονίζεται μάλλον σε κωμωδία καταστάσεων, ενώ η ιστορία εμφανίζει σε σημεία χάσματα και κάποιες στιγμές μοιάζει «τραβηγμένη απ' τα μαλλιά». Τα παραπάνω συνιστούν εν γένει παραφωνίες της ταινίας σαν ενιαίο σύνολο, παρά ταύτα όμως το φιλμ κατορθώνει να παραμείνει ενδιαφέρον όχι τόσο λόγω της ερμηνείας των πρωταγωνιστών, όσο της γοητείας της πρωταγωνίστριας που αποτυπώνεται στο σελιλόιντ, καθιστώντας ευχάριστη τη θέαση. Διότι δυστυχώς ο Αραμ είναι απλά και μόνο συμπαθής, αλλά δισδιάστατος, καλός δηλαδή για φωτογραφία σε άλμπουμ, ελλιπής όμως για κινηματογραφική ταινία. Κι εκεί που λες ότι το φιλμ τελείωσε, να και ξαναρχίζει, περιγράφοντας πέντε χρόνια από τη ζωή του Αραμ, με λήψεις στα τέσσερα σημεία της οικουμένης, σε πόλεις μακρινές, μυθικές, από το Παρίσι ως την Κωνσταντινούπολη, από το Χονγκ Κονγκ ως τους νομάδες της ερήμου και χωριά της μαύρης Αφρικής. Ο Αραμ, τριαντάρης πια και επαγγελματίας, επιστρέφοντας στη Νέα Υόρκη, πέφτει τυχαία πάνω στην Σάντι και όλα δείχνουν να αναθερμαίνονται... Ενδιαφέρουσα έκπληξη ο Αρτ Γκάρφανκελ στο μικρό ρόλο του πατέρα του Αραμ!
Παίζουν: Κάθριν Ζέτα - Τζόουνς, Τζάστιν Μπάρθα, Κέλι Γκουλντ, Αντριου Τσέρι, Αρτ Γκάρφανκελ κ.ά.
Παραγωγή: ΗΠΑ (2009).

ΣΤΑΝΛΕΪ ΝΤΟΝΕΝ: Ραντεβού στο Παρίσι

 

Σε επανέκδοση προβάλλεται το φιλμ «Charade», το οποίο σύμφωνα με έναν Αμερικανό κριτικό συνιστά ταινία αλλόκοτη, γιατί μολονότι εκπροσωπεί με τρόπο απόλυτο ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει η «σχολή» του Χόλιγουντ, δε συνεισφέρει το παραμικρό στην ιστορία της τέχνης του κινηματογράφου.

 

«Charade» σημαίνει αίνιγμα και το μεγαλύτερο αίνιγμα στην ταινία συνδέεται κύρια με τις πολλαπλές ταυτότητες που κουβαλούν όλοι σχεδόν οι ανδρικοί ρόλοι. Ο Κάρι Γκραντ λόγου χάριν «παίζει» με τέσσερα διαφορετικά ονόματα / ταυτότητες και ως την τελική έκβαση, δεν ξέρεις αν μπορείς να τον εμπιστευτείς... Αβίαστα στρωτή ταινία με σοφιστικέ ρομαντισμό. Εξυπνα κωμικό θρίλερ στα χνάρια μιας χιτσκοκικά πεπατημένης σουσπάνς. Η ταινία σφύζει από γοητεία, από δροσερή ψυχαγωγική διάθεση, αλλά και από εύστροφες και αιχμηρά πηγαίες επιδόσεις του συνόλου των ηθοποιών της. Αναφέρουμε ενδεικτικά την πάντα κομψότατη, 32χρονη τότε Οντρεϊ Χέπμπουρν και τον υπέρ χαρισματικό, τότε 60ετή Κάρι Γκραντ, ένα κινηματογραφικό ζευγάρι με σπάνια και θαυμαστή χημεία - πολύ κρίμα που αυτή ήταν η μοναδική ταινία που έκαναν μαζί. Φόντο ένα μουντό φθινοπωρινό Παρίσι, υπό τους ήχους των μελωδιών του Χένρι Μαντσίνι.

 

Επιστρέφοντας με τρένο στο Παρίσι από διακοπές σε χειμερινό θέρετρο στην Ελβετία, η Οντρεϊ Χέπμπουρν ανακαλύπτει ότι ο πάμπλουτος, αλλά μυστηριώδης σύζυγός της δολοφονήθηκε και η ίδια έμεινε άφραγκη. Μαθαίνει ότι ο άνδρας της είχε κλέψει 250 χιλιάδες δολάρια. Τρεις κακοί, οι παλιοί φίλοι και συνεργάτες του εκλιπόντα συζύγου, και ένας πράκτορας του FBI από την αμερικανική πρεσβεία στο Παρίσι, μπαίνουν στο κυνήγι των κλεμμένων, που όμως κανείς δε γνωρίζει πού βρίσκονται. Μόνο ο Κάρι Γκραντ, ο γνώριμος από το ελβετικό θέρετρο, τείνει εξαρχής στιβαρή χείρα βοηθείας στην παντέρημη Χέπμπουρν.
Παίζουν: Οντρεϊ Χέπμπουρν, Κάρι Γκραντ, Γουόλτερ Μάταου, Τζέιμς Κόμπουρν, Τζορτζ Κένεντι, Νεντ Γκλας, κ.α.
Παραγωγή: ΗΠΑ (1963).

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

13/7/2003

 -- Ραντεβού στο Παρίσι

22/3/2003

 -- Καταδίωξη με ... αιχμαλώτους

16/3/2003

 -- Λύνοντας το «γρίφο»

ΜΠΙΛΙ ΓΟΥΑΪΛΝΤΕΡ: Η πρώτη σελίδα

 

Καταλληλότατη για προβολή στους θερινούς κινηματογράφους η διασκεδαστική, κλασική κωμωδία «Η Πρώτη Σελίδα» του μεγάλου σκηνοθέτη του αριστουργηματικού «Sunset Boulevard», Μπίλι Γουάιλντερ. Πρόκειται για το τρίτο κινηματογραφικό ριμέικ της κλασικής θεατρικής κωμωδίας των Ben Hecht και Charles MacArthur «The Front Page» από το 1928.

 

Η κριτική αναγορεύει την εκδοχή του Howard Hawks από το 1940 που φέρει τον τίτλο «His Girl Friday» ως την καλύτερη με αμέσως δεύτερη την βερσιόν του Lewis Milestone, από το 1931. Η ταινία του Γουάιλντερ του 1974 μοιραία αντιμετωπίζεται συγκριτικά με το σύνολο του προϋπάρχοντος σχετικού υλικού. Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί ο Γουάιλντερ αισθάνθηκε έλξη για το συγκεκριμένο έργο, διότι είχε αναμοχλεύσει στο παρελθόν, στο φιλμ «Ace in the Hole», παρεμφερές θέμα: Τον Τύπο και την εγγενή περιέργεια που τον διέπει, πάντα σε συνδυασμό με έναν καταδικασμένο με κύριο χαρακτηριστικό του τον σατιρικό ενθουσιασμό. Μπορεί το πρωταγωνιστικό δίδυμο Γουόλτερ Μάταου - Τζακ Λέμον να συνεισφέρει τα μέγιστα με τη χημεία που το διακατέχει, το κωμικό του ταλέντο και την αλάνθαστη ερμηνεία του, αλλά η σκηνοθεσία ουδόλως εντυπωσιάζει, μοιάζει να μην έχει την ενέργεια να τιμήσει το θέμα δεόντως, ούσα αρκετά επίπεδη και αρκετά θεατρινίστικη. Το στοιχείο που η ταινία προσφέρει στο μείγμα είναι ένα κομματάκι ζωντανής και πολύχρωμα αλμυρής, εκλεκτής γλώσσας.

 

Ο Τζακ Λέμον υποδύεται τον Hildy Jonson, κορυφαίο δημοσιογράφο της εφημερίδας «Chicago Examiner» στα τέλη της δεκαετίας του 1920. Ο Walter Matthau είναι ο Walter Burns, ο σκληροτράχηλος εκδότης της εφημερίδας. Την παραμονή της αναχώρησης του Hildy για τη Φιλαδέλφεια, όπου σκοπεύει να παντρευτεί την Peggy, μια νεαρή χήρα, πιανίστα σε κινηματογραφική αίθουσα και να κάνει καινούρια αρχή με μια βατή και στρωτή δουλειά στην επιχείρηση συγγενών της, ο εκδότης κάνει τα πάντα, χρησιμοποιεί κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο να τον κρατήσει στην εφημερίδα. Σε αυτό το σημείο η πλοκή περιστρέφεται γύρω από τον δολοφόνο Earl Williams, τον οποίο ο κίτρινος Τύπος παρουσιάζει σαν κόκκινη απειλή που παίρνει διαταγές από τη Μόσχα τη στιγμή που η πιο ριζοσπαστικά τολμηρή του πράξη ήταν να κρύβει μέσα σε μπισκότα μηνύματα για την απελευθέρωση των Σάκο και Βαντζέτι. Ο Williams έχει καταδικαστεί σε θάνατο για τη δολοφονία ενός έγχρωμου αστυνομικού λίγες μέρες πριν τις εκλογές στο Σικάγο της διαφθοράς. Ο θανατοποινίτης δραπετεύει όταν ο αδέξιος σερίφης του δίνει ένα όπλο γιατί ο ψυχίατρος επιμένει στην εκ νέου αναπαράσταση της δολοφονίας και ο δημοσιογράφος παγιδεύεται στο στοίχημα με τον εαυτό του να βγάλει πρώτος το λαβράκι.
Παίζουν: Τζακ Λέμον, Γουόλτερ Μάταου, Σούζαν Σάραντον, Βίνσεντ Γκαρντένια κ.ά.
Παραγωγή: ΗΠΑ (1974).

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ

17/3/2001

 -- Ρίχνοντας «φως» στις σκιές...