Γυναίκα δηλητήριο η Αμελί!

• Του Δημήτρη Δανίκα, ΤΑ ΝΕΑ: Πέμπτη 26 Νοεμβρίου 2009

Πανζουρλισμός θεατών. Συνωστισμός καλών ταινιών. Με πρώτη και πιο διασκεδαστική την πλήρη αντιστροφή και διαστροφή της θρυλικής και γαλλικής «Αμελί». Από την Αμερική. Από νέα σκηνοθετική υπογραφή. Από νέο ντουέτο ερμηνευτών. Και από διπλανά δωμάτια με το κλασικό «Όταν ο Χάρι γνώρισε τη Σάλι». Πανέξυπνη αμερικανιά για πονηρά θηλυκά και χαϊβάνια αρσενικά!

Πανίσχυρο το φύλο το αδύνατο. Τα μάτια σας ανοικτά. Όπως πάνε τα πράγματα, θα μας πάρουν τα σώβρακα και θα τα βράσουν να τα φάμε σαν λάχανα αχνιστά. Αυτό το επιμύθιο της ανάποδης κομεντί με τον αθώο και ημερολογιακό τίτλο «500 μέρες με τη Σάμερ» («500 days of Summer»). Διπλής ανάγνωσης. Διότι Σάμερ το όνομα της λεγάμενης. Summer- δηλαδή καλοκαίρι- το χιονισμένο τοπίο της καρδιάς του Τομ. Με ένα λόγο, όταν ο Τομ γνώρισε τη Σάμερ!

Πρώτα, ως λάτρης των ιστοριών με υψηλό ΙQ, υποβάλλω τα σέβη μου στους δύο σεναριογράφους που υπογράφουν αυτή την πανούργα διαπλοκή. Από εδώ, ο Σκοτ Νεστάντερ. Από εκεί, ο Μάικλ Βέμπερ. Να τα υποβάλω και στον Μαρκ Ουέμπ, τον σκηνοθέτη που διαχειρίστηκε το σενάριο τόσο ευέλικτα και επαγγελματικά. Και, τέλος, my compliments στο ντουέτο των πρωταγωνιστών. Τον Τζόζεφ Γκόρντον-Λέβιτ και τη Ζόε (τουτέστιν Ζωή) Ντεσάνελ. Στοίχημα; Θα τους ξαναδώ.

Πάμε τώρα στο ουσιαστικό και εντελώς χαμογελαστό. Μπορεί να συμβεί σε κάθε νεαρό βλαστό. Ας πούμε, είσαι στην έκθεση ιδεών χαρισματικός. Και ολίγον άτυχος. Και πολύ, μα πολύ σεμνός. Σαν να πηγαίνεις για 31 και από το 22 να τραβάς ντάμα κούπα. Αυτό ακριβώς. Συνέβη στον φτωχό, μοναχικό και σεμνό Τομ. Ο οποίος βγάζει το μεροκάματό του γράφοντας ευχετήριες κάρτες σε κάποια διαφημιστική εταιρεία. Τι δουλειά κι αυτή. Το φαντάζεστε; Οι Αμερικανοί πληρώνουν για να αγοράζουν ευχές που τις γράφει κάποιος Τομ. Σε λίγο- κάτι που δεν αποκλείεται να συμβαίνει ήδη- θα πληρώνεις κάποιον επαγγελματία για να κοιμάται με τη γυναίκα σου. Πόσα θέλεις; Εξαρτάται τι ακριβώς επιθυμεί η ψυχή της. Α, είναι περίεργη. Δηλαδή; Να για να το κάνεις πρέπει απαραιτήτως να φορέσεις ποδιά καμαριέρας!

Εκεί λοιπόν που ο δύστυχος Τομ έγραφε ευχετήριες κάρτες πέφτει το βλέμμα του πάνω σε αφέλειες. Ποια είναι αυτή η τόσο σεμνή που μοιάζει με την Αμελί; Η Σάμερ, το δεξί χέρι του αφεντικού. Μπαμ και κάτω ο Θωμάς. Με αναστεναγμό τόσο βαθύ που όταν κατάφερε μαζί της σε ραντεβού να βγει- μετά κόπων και βασάνων δηλαδή- αμολάει ένα «χρωμάτισε τη ζωή μου με το χάος των προβλημάτων σου». Όπερ και εγένετο. Ας πρόσεχε. Και τις αφέλειες. Και την παλιομοδίτικη αμφίεση. Και το κουλτουριάρικο μυαλό της. Οι χαμηλοβλεπούσες, το χειρότερο είδος θηλυκών που κυκλοφορούν στον πλανήτη Διότι τρεις οι κατηγορίες γυναικών. Και οι τρεις σε κόβουν κοιτώντας προς τα κάτω. Η πρώτη την τσέπη σου για το πορτοφόλι σου. Η δεύτερη το εργαλείο σου. Η τρίτη το συκώτι σου. Αυτό και το μοιραίο λάθος του Θωμά. Εκείνος πίστευε πως η Σάμερ κοιτούσε την καρδιά του. Wrong Τom. Τροχίζει τα δόντια της να σου κατασπαράξει το συκώτι. Όταν το κατάλαβε ήταν πολύ αργά. Μα πάρα πολύ αργά. Για τρεις λόγους:

Ο πρώτος όταν του λέει: «Τομ δεν δίνω υποσχέσεις». Ο δεύτερος όταν επίσης του λέει: «Δεν υπάρχει έρωτας, φαντασίωση είναι». Ο τρίτος όταν του αμολάει: «Ο καλύτερος των Βeatles ήταν ο Ρίνγκο Σταρ». Αυτό κι αν είναι παράδοξο και σουρεαλιστικό. Βρε κυρά μου, ο Λένον φυσικά. Τίποτα. Και το χειρότερο. Όχι κοκό και νάνι. Μόνο καρδιά, αισθήματα και κουλτούρα. Α ρε καψερέ Θωμά. Η γκόμενα σ΄ έκανε κιμά!

Πολλές οι αρετές της «Σάμερ». Της ταινίας εννοείται. Αφηγηματική σαν νεράκι. Έξω παραδοσιακή. Μέσα ανατρεπτική. Γιατί συντελείται πλήρης αντιστροφή. Η γυναίκα το ισχυρό φύλο. Το άρρεν, ασθενές και χαμένο στη μετάφραση της Σάμερ. Γιατί το κάστινγκ είναι μέγκλα. Αλλά και γιατί στο βάθος, και μάλιστα από μια κομεντί, το πρότυπο της γυναίκας αναφέρεται στη Φαμ Φατάλ του φιλμ νουάρ. Πώς συμβαίνει με την Κάθλιν Τέρνερ στο «Βody Ηeat» του Λόρενς Κάσνταν; Έτσι με τη Σάμερ. Μετέτρεψε την καρδιά του Τομ σε φιόγκο και τον κρέμασε ψηλά. Ως εκ τούτου, αληθέστατο και το συμπέρασμα του κρεμασμένου από ψηλά, «Σ΄ αυτό τον κόσμο υπάρχουν αρκετοί μαλάκες και χωρίς εμένα». Για πρώτη φορά είπε και κάτι σωστό ο πιστός Θωμάς!

«500 μέρες με τη Σάμερ»

Πανέξυπνη, ανατρεπτική αμερικανιά Όταν ο Τομ γνώρισε τη Σάμερ Μελλοθάνατος του κερατά

ΒΑΘΜΟΙ = 8

(Τhe best comedy in town)

Γαλλική έμπνευση, αγγλικές βωμολοχίες

«Μικροαπατεώνες στα δύσκολα» (Μicmacs) Χειροποίητη, κωμική «εργαλειοθήκη» του Γάλλου Ζαν Πιερ Ζενέ, πασίγνωστου από «Delicatessen», «Αμελί» και «Ατελείωτοι αρραβώνες». Σκηνοθέτης της σκεπτόμενης, ιδιαίτερης, επιτυχημένης Ταινίας δηλαδή. Κρίμα όμως στο παιδί. Πέφτει στον ανταγωνισμό και σχεδόν εξαφανίζεται στο λεπτό. Εδώ, λοιπόν, ένας τύπος με σφαίρα στο κρανίο συνάπτει φιλικές σχέσεις με εφτά «σκουπίδια» του Παρισιού που διάγουν ζωή ανέμελη σε μια τρώγλη γεμάτη χειροποίητα, παλιά εργαλεία, έξω από τη σημερινή τεχνολογία. Σκοπός τους, να διεισδύσουν κρυφίως στις σπιταρόνες δύο πανάθλιων αρουραίων της πολεμικής βιομηχανίας και σαν τον Κλιντ Ίστγουντ του αθάνατου Western «Για μια χούφτα δολάρια» να τους βάλουν να φάνε τα μουστάκια τους. Η εκδίκηση των αραχτών ποντικών. Το διά ταύτα χαριτωμένο και διασκεδαστικό. Τα ευρήματα πέφτουν με το κιλό. Ο αθεόφοβος, πρέπει να εξόρυξε το Σύμπαν της φαντασίας του. Μοναδικό, στην κινηματογραφική υφήλιο, μείγμα βουβής κωμωδίας, παντομίμας και κόμικς. Όλα μέσα. Αφελές σαν παραμύθι για παιδιά με αγνή καρδιά!

ΒΑΘΜΟΙ = 7

(Γαλλία εναντίον Walt Disney)

«Fish tank» Από την Αγγλία και την Αντρέα Άρνολντ του «Red road». Σε νατουραλιστικό ύφος στυλ Κεν Λόουτς αλλά εντελώς ρηχό. Έξω εντυπωσιακό. Μέσα μονότονο, μονόχορδο, άδειο και βασανιστικό. Όπου αγοροκόριτσο διαζευγμένων γονιών, σε μόνιμη κόντρα με τη μάνα της και το Σύμπαν. Το πρωινό αρχίζει με «μουνόπανο» και το βραδινό με «ψωλή γαϊδάρου». Τέτοια πράγματα. Ό,τι πρέπει να σκανδαλιστεί ο θεατής και η τάχα μου κουλτούρα να διασυνδεθεί με τη βωμολοχία. Κατάληξη; Φυσικά, πέφτει στο κρεβάτι με τον εραστή της μητρός. Τυχερός ο τύπος Και τη μάνα και την κόρη. Τώρα, αν με ρωτούσαν ποια από τις δυο, η απάντηση μία χωρίς σκέψη καμία. Μα φυσικά τη μάνα!

ΒΑΘΜΟΙ = 4

(μπλόφα)

«Πλανήτης 51: Επισκέπτης από τη Γη» (Ρlanet 51) Αnimation για παιδιά με σεναριογράφο τον άνθρωπο που επινόησε το «Shrek» και σκηνοθέτη τον Χόρχε Μπλάνκο. Όπου διαστημάνθρωπος από τη Γη προσγειώνεται στον Πλανήτη 51. Και όπου κάτι μικροσκοπικά, πράσινα πλασματάκια τον κοιτούν σαν εξωγήινο και με απορία τον ρωτάνε: «Ποιος είσαι και από ποιο βάρβαρο πλανήτη έρχεσαι;» Καλά να πάθουμε!

ΒΑΘΜΟΙ = ΓΙΑ ΜΙΚΡΑ ΠΑΙΔΙΑ!

Εξωγήινοι λαθρομετανάστες

Εξαιρετική επιλογή. Από τη Νότια Αφρική. Από νέα υπογραφή με ονοματεπώνυμο Νιλ Μπλόμκαμπ. Από το «είδος» της φερόμενης ως επιστημονική φαντασίας, με υπογάστριο την περιπέτεια και με αιχμή την πολιτική και την εφιαλτική μελλοντολογία. Και on top of that με παραγωγό και καλλιτεχνικό Godfather του «άγνωστου» Νοτιοαφρικανού σκηνοθέτη, τον Lord of the rings Πίτερ Τζάκσον. Ο τίτλος«District 9»- σύντομος. Η καριέρα μακροσκελής. Και της ταινίας και του Μπλόμκαμπ. Συντόμως θα τον δούμε, ως μεταγραφή, στο Χόλιγουντ σε ρόλο προπονητή.

Το λέω από την αρχή. Για να μη γκρινιάζετε με την εμετική του τη μορφή. Η σύλληψη, σκέτη αντιστροφή. Ας πούμε. Οι τερατόμορφοι εξωγήινοι είναι οι σημερινοί λαθρομετανάστες, οι Αφρικανοί. Γι΄ αυτό περιφραγμένοι σε γκέτο. Γι΄ αυτό σιτίζονται σκαλίζοντας σκουπίδια. Γι΄ αυτό ψηλόλιγνοι που μοιάζουν σαν γαρίδες από τσίγκο. Έτσι τους βλέπουμε εμείς. Έτσι όμως, στον δικό τους τον πλανήτη, δεν είναι. Γι΄ αυτό φρουρούνται από body guards οπλισμένους σαν αστακούς. Γι΄ αυτό η εξουσία, η πολιτική και η οικονομική, είναι συγκεντρωμένη στα χέρια μιας πολεμικής βιομηχανίας. Και γι΄ αυτό οι εξωγήινες «γαρίδες» έχουν μεταβληθεί σε πειραματόζωα αυτής της εξουσίας.

Έλα όμως που αυτοί οι «Αλβανοί» διαθέτουν ανώτερη από το δικό μας το «πολιτισμένο» είδος, τεχνολογία. Μα πώς γίνεται; Κι όμως. Πόσοι εξ ημών και υμών γνωρίζουν- ας πούμεπως η Αλβανία του Χότζα διέθετε περισσότερες συμφωνικές ορχήστρες από τη δημοκρατική και ευρωπαϊκή Ελλάδα; Έτσι και με τις γαρίδες. Περίπου με το άγγιγμα του ενός δακτύλου μπορούν ένα ακατανίκητο όπλο να πυροδοτήσουν. Κι όμως. Λιγότερο βίαιες αυτές οι «γαρίδες». Κι όμως. Εντελώς βάναυσοι, επιθετικοί και αγροίκοι οι Ηumans. Χειρότεροι εμείς οι Ελληνάρες. Καλύτεροι οι Αλβανοί. Ο Άνθιμος μας περιμένει στη γωνία!

Ώσπου- εδώ αρχίζει το γλέντι- ένας ενεργούμενος από την πολεμική βιομηχανία, πανάθλιος και άξεστος, παθαίνει απίστευτη τιμωρία. Μολύνεται από τις εξωγήινες «γαρίδες». Έτσι ο ανθρώπινος αστακός μεταμορφώνεται σε κάτι ενδιάμεσο και εμετικό. Μισός άνθρωπος. Μισός γαρίδα. Διότι ο πήχυς του χεριού του επιμηκύνεται και από την άκρη του εξέρχονται πλοκάμια. Περίπου σαν Άλιεν με μορφή ανθρώπου. Και έτσι ο Βίκους (το όνομά του) αποκτά την ικανότητα να πυροδοτεί το εξωγήινο, σπάνιο όπλο με ένα απλό άγγιγμα. Πώς γίνεται με το iΡhone της Αpple; Έτσι. Αυτό ήταν. Από φίλος, συνάνθρωπος και σύμμαχος μεταβάλλεται σε ό,τι πιο επικίνδυνο και τερατόμορφο κυκλοφορεί στον πλανήτη. Και το χειρότερο; Φέρτε τον στο κρεβάτι το χειρουργικό. Να τον κάνουμε κομμάτια, να αποκτήσουμε το χάρισμα των «Αλβανών». Με ένα λόγο, τα όργανα του Βίκους αξίζουν χρυσάφι. Το πιο πολύτιμο ζωντανό αγαθό που κυκλοφορεί σ΄ αυτή την πλάση!

Καλά να πάθει. Αυτός ο τρισάθλιος ανθρώπινος αστακός υφίσταται ακόμα μεγαλύτερο διωγμό. Μαστιγώνεται από μια ανατριχιαστική, σημερινή αλήθεια. Η ζωή σου δεν είναι τίποτα. Σήμερα πολίτης κανονικός. Αύριο τεμαχισμένος και νεκρός. Χειρότερα και από τον φτωχό Σομαλό που ανταλλάσσει το νεφρό του για να ταΐσει το δικό του το μωρό. Άρα; Για να γλιτώσει αναγκάζεται να γλείψει εκεί όπου μέχρι χθες έφτυνε. Συνάπτει συμμαχία με μια πανέξυπνη οικογένεια... γαρίδων. Και στη συνέχεια, μέσα από αυτό το αβυσσαλέο μίσος και την ακατάσχετη εχθρότητα, προκύπτει μια μοναδική φιλία. Χωρίς ίχνος μελοδραματικής ρανίδας!

Εξαιρετική η κινηματογραφική ικανότητα του Νοτιοαφρικανού σκηνοθέτη. Με τη μηχανή στο χέρι κάνει ό,τι γουστάρει. Και για να πείσει, μεταμορφώνει μια εφιαλτική αλληγορική μελλοντολογία σε ντοκιμαντέρ με αληθοφάνεια επιπέδου Πίτερ Ουότκινς. Και στο δεύτερο μέρος, όταν αρχίζει η καταδίωξη και το κυνήγι αυτού του μολυσμένου ανθρώπινου αστακού, παραδίδει στους Αμερικανούς μαθήματα action movie. Απίστευτος μάστορας. Είπαμε. Στην αρχή ο εμετός. Στη συνέχεια διαμάντι αυθεντικό. Και για να τελειώνω. Πολυμορφική η ιστορία που σκάρωσε ο Νιλ Μπλόμκαμπ. Υποκλίνομαι σε αυτή την αλληγορία. Πρέπει να βιώσεις την βάσανο για να τον νιώσεις. Πρέπει όλες τις προκαταλήψεις σου να διώξεις. Γιατί, όπως λέει και στην τελευταία του ταινία ο Τζιμ Τζάρμους, «όποιος πιστεύει πως είναι σπουδαίος ας πάει στο νεκροταφείο. Αυτή η ζωή. Μια χούφτα χώμα».

«District 9»

Εφιαλτική αλληγορία Εξωγήινοι σαν τους Αφρικανούς Άνθρωποι σαν τους βάρβαρους της λίθινης εποχής Εξαιρετικό film making

ΒΑΘΜΟΙ = 8

(θα γράψει ιστορία)

Ο Γάλλος που γκρέμισε το Τείχος

Τρίτη επιλογή. Καθόλου αξιολογικά. Εντελώς θεματικά. Κάτι σαν «Αποκάλυψη τώρα»! Στη σκιά της διεθνούς κατασκοπείας. Το λένε «Υπόθεση Farewell» (L΄Αffaire Farewell), είναι του Κριστιάν Καριόν, ομιλεί γαλλικά και αγγλικά και σύμφωνα με δήλωση που αποδίδεται στον μακαρίτη Ρόναλντ Ρίγκαν, πρόκειται για μια «από τις μεγαλύτερες ιστορίες κατασκοπείας του 20ού αιώνα».

Όπου γύρω στις αρχές της δεκαετίας του ΄80 υψηλόβαθμο στέλεχος της ΚGΒ με το κωδικό όνομα Γκριγκόριεφ, κατά κόσμον Βλαντίν Βετρόφ (τον υποδύεται ο σκηνοθέτης Εμίρ Κουστουρίτσα), προσεγγίζει ασήμαντο Γάλλο υπάλληλο που εργάζεται για λογαριασμό της Τomson στη Μόσχα (Γκιγιόμ Κανέ). Και έτσι, στην ψύχρα, τον καθιστά ενδιάμεσο προμηθευτή σπάνιων απόρρητων εγγράφων με αποδέκτη τις γαλλικές μυστικές υπηρεσίες και από εκεί τη CΙΑ. Γιατί το κάνει; Πάντως, όχι για λεφτά και βίλα με πισίνα στο L.Α. Ο ταγματάρχης δεν έχει καμία επιθυμία να την κοπανήσει. Απλούστατα θέλει να διορθώσει. Τα κίνητρά του, εντελώς ιδεολογικά. Αν γκρεμιστεί ο Μπρέζνιεφ, τότε θα γίνει επανάσταση και θα αλλάξει η Σοβιετία. Να το πιστέψω; Ούτε μία στο εκατομμύριο. Εκείνο που μπορώ να πιστέψω είναι πως με την παροχή τόσων απόρρητων μυστικών, όπως ο κατάλογος των top σοβιετικών πρακτόρων που δρούσαν στη Δύση, ο αθώος επαναστάτης Γκριγκόριεφ κατάφερε να συντομεύσει τη διάρκεια ζωής του υπαρκτού σοσιαλισμού και να γκρεμίσει το Τείχος!

Μερικές από τις λεπτομέρειες αυτής της εξωφρενικής ιστορίας είναι λουκούμια. Η πρώτη, πως οι διπλοί πράκτορες που δρούσαν στις ΗΠΑ είχαν προσκομίσει στην ΚGΒ απόρρητα μυστικά που αφορούσαν από τις διαστημικές εξερευνήσεις των Αμερικανών μέχρι τις τελευταίες βίδες που είχαν τοποθετηθεί στο προεδρικό αεροσκάφος Αir Force Οne. Φανταστείτε, γνώριζαν μέχρι και τις μάρκες των εσωρούχων του Ρίγκαν. Γυμνοί οι Δυτικοί στη Ρωσία. Η δεύτερη, πως υπήρχε μια άκρως απόρρητη λίστα των σούπερ Ρώσων πρακτόρων. Όποιος κατάφερνε να την προμηθευτεί θα μπορούσε να γκρεμίσει το σύστημα. Η τρίτη, πως η περεστρόικα επινοήθηκε από τον Γκορμπατσόφ όταν αυτός συνειδητοποίησε πως η Ρωσία απώλεσε όλες τις πηγές της στη Δύση. Και η τέταρτη, πως οι Γάλλοι διά χειρός Μιτεράν πρόσφεραν γενναιόδωρα τις λίστες και τα απόρρητα έγγραφα στον Ρίγκαν. Vive la France!

«Υπόθεση Farewell»

Γαλλική κατασκοπεία στη Ρωσία του Μπρέζνιεφ Παλιομοδίτικη, στέρεη σκηνοθεσία Εμίρ Κουστουρίτσα ο Καγκεμπίστας

ΒΑΘΜΟΙ = 6

(ο Μιτεράν και όχι ο βλαξ Ρίγκαν)

Τρικυμία εν κρανίω

«Ο φανταστικός κόσμος του Δρος Παρνάσους» του Τέρι Γκίλιαμ. Κάτι σαν φουτουριστικό, κάτι σαν σουρεαλιστικό, κάτι σαν τρελό, ανεξήγητο και ακαταλαβίστικο. Μη με ρωτάτε. Δεν μπορώ. Ένα έχω να πω.

Σκέτο μαρτύριο φοβερό. Α ναι, ξέχασα. Επειδή πρόκειται για την τελευταία εμφάνιση του Χιθ Λέτζερ, ο Γκίλιαμ έσπασε τον ρόλο του στα τρία. Δηλαδή Τζόνι Ντεπ, Τζουντ Λο, Κόλιν Φάρελ. Από τον θάνατο επωφελήθηκε ο πανούργος. Όμως όσους αστέρες κι αν πάρει, το κοινό τίποτα δεν θα καταλάβει. Τρικυμία εν κρανίω!

ΒΑΘΜΟΙ = 0

(το μαρτύριο της σταγόνας)