Οι ταινίες της εβδομάδας: Σινε-ταξίδια στον κόσμο της φαντασίας

• Με τις νέες ταινίες τους ο Ζαν-Πιερ Ζενέ και ο Τέρι Γκίλιαμ συναγωνίζονται στο ποιος από τους δύο είναι καλύτερος παραμυθάς

• ΤΟΥ I. ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Πέμπτη 26 Νοεμβρίου 2009

Ο Ζαν-Πιερ Ζενέ έχει αποδείξει και με το παραπάνω ότι είναι ένας κινηματογραφιστής-μάγος- από αυτούς που δεν σταματούν ποτέ να βγάζουν λαγούς και πουλιά από το καπέλο τους. Δέκα χρόνια μετά την «Αμελί» και πέντε μετά τους «Ατέλειωτους αρραβώνες» επανέρχεται με το «Μicmacs- Μικροαπατεώνες στα δύσκολα» («Μicmacs», Γαλλία, 2009). Και για ακόμη μία φορά εντυπωσιάζει φτιάχνοντας τη δική του πραγματικότητα.

Οι Μicmacs της ταινίας είναι μια underground ομάδα αλλόκοτων τύπων που για διάφορους λόγους ο καθένας έχουν βρεθεί στο περιθώριο της ζωής, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν το διασκεδάζουν. Ανάμεσά τους ένας πρώην κακοποιός που έχει να το λέει ότι γλίτωσε δύο φορές από την γκιλοτίνα ( Ζαν-Πιερ Μαριέλ ), ένας αμίλητος εφευρέτης, ο Πετρούλης ( Μισέλ Κρεμαδίς ), μια γυναίκα-λάστιχο που χώνεται σε ψυγεία ( Ζιλί Φεριέ ) και ένας βραχύσωμος «Cannonball man», ο Σαματατζής ( Ντομινίκ Πινόν ), που εκτοξεύεται από κανόνια.

Οι μηχανές της παρέας ανάβουν ξανά (και μαζί τους παίρνουν μπροστά οι μηχανές της ταινίας) όταν στη ζωή τους εμφανίζεται ένας άλλος ταλαίπωρος τύπος ( Ντανί Μπουν ), ο οποίος καταδιώκεται από τις δυσάρεστες συνέπειες των όπλων. Ο πατέρας του σκοτώθηκε πατώντας νάρκη. Ο ίδιος έχει μια σφαίρα στο κούτελό του, η οποία δεν τον σκότωσε μεν, αλλά του κατέστρεψε τη ζωή. Στόχος του να καταστρέψει δύο εμπόρους όπλων. Και έτσι αρχίζει ένα χορταστικό ψηφιδωτό ευρημάτων, ανορθόδοξων πλάνων και υποβλητικής φωτογραφίας, ένα παραμύθι για μικρούς και μεγάλους, με γκανγκ που θυμίζουν βωβό σινεμά (Μπάστερ Κίτον, για παράδειγμα) και διαρκείς ανατροπές. Το ευχαριστήθηκα.

Κ ρίμα που δεν μπορώ να πω το ίδιο για τον «Φανταστικό κόσμο του δρος Παρνάσους» («Τhe imaginarium of dr. Ρarnassus», ΗΠΑ, 2009) του Τέρι Γκίλιαμ, ταινία που κατά κάποιο τρόπο έχει την ίδια «λογική αισθητικής» με το «Μicmacs» του Ζενέ. Ο δρ Παρνάσους ( Κρίστοφερ Πλάμερ ) είναι ένας σύγχρονος μάγος, επικεφαλής περιπλανώμενου θιάσου, ο οποίος προσφέρει στους θεατές την ευκαιρία να αφήνουν για λίγο την πραγματικότητα για να βρεθούν στον απέραντο κόσμο της φαντασίας περνώντας μέσα από έναν μαγικό καθρέφτη. Το χάρισμα του Παρνάσους οφείλεται όμως σε μια συμφωνία που είχε κάνει πολλά χρόνια πριν με τον Διάβολο ( Τομ Γουέιτς ). Οταν έρχεται η ώρα της «είσπραξης», ο μάγος καλείται να προστατεύσει την κόρη του ( Λίλι Κόουλ ) και τη λύση φαίνεται ότι μπορεί να δώσει ο Τόνι ( Χιθ Λέτζερ ), ένας τυχοδιωκτικός τύπος, περνώντας τρεις φορές μέσα από τον καθρέφτη.

Φαντασμαγορική παραλλαγή του μύθου του Φάουστ, λοιπόν, ο «Δρ Παρνάσους» περιέχει πλούτο ιδεών και σκηνές απίστευτης φαντασίας: ιπτάμενες μέδουσες, κάστρα στο υπερπέραν, ένα μονοπάτι με ροδοπέταλα στην έρημο, ένα μπαρ σε στυλ καπέλου bowler να εκρήγνυται στη μέση του πουθενά, μια τεράστια σκάλα που οδηγεί στα σύννεφα. Και όμως ως σύνολο τελικά κουράζει, θυμίζοντας μπαλόνι έτοιμο ανά πάσα στιγμή να σκάσει επειδή αυτός που το φουσκώνει δεν ξέρει πότε να σταματήσει να φυσάει. Η γνωστή παραμυθένια ατμόσφαιρα του Γκίλιαμ σε αφήνει παγωμένο. Δεν πρέπει βέβαια να ξεχνάμε ότι ο Γκίλιαμ αντιμετώπισε το χειρότερο πλήγμα που μπορεί να δεχθεί μια ταινία εν εξελίξει: τον θάνατο του πρωταγωνιστή της. Ο Χιθ Λέτζερ πέθανε πριν από το τέλος των γυρισμάτων, το σενάριο άλλαξε τελευταία στιγμή και στην παρέα μπήκαν ο Τζουντ Λο, ο Κόλιν Φάρελ και ο Τζόνι Ντεπ, που υποδύονται τα διαφορετικά πρόσωπα του τυχοδιώκτη όποτε περνά μέσα στον φανταστικό κόσμο. Δεν σώζουν όμως την ταινία.

«(500) μέρες με τη Σάμερ»
(ΗΠΑ, 2009)

Θα μπορούσε να είναι μια ακόμη συνηθισμένη αισθηματική ιστορία, ωστόσο το «(500) μέρες με τη Σάμερ» ξεφεύγει από την πεπατημένη γιατί φέρνει σε αντιπαράθεση ένα αγόρι (Τζόζεφ Γκόρντον Λέβιτ) που πιστεύει στον κεραυνοβόλο έρωτα και ένα κορίτσι ( Ζόε Ντεσανέλ, στη φωτογραφία με τον Λέβιτ) που δεν πιστεύει σε καμιά μορφή έρωτα. Με το πλεονέκτημα της προσωπικής εμπειρίας του πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη, ο Μαρκ Γουέμπ έφτιαξε μια ταινία γεμάτη ζωντάνια και πινελιές διακριτικού χιούμορ (π.χ. η κοπέλα πιστεύει ότι το «Οctopus garden» είναι το καλύτερο τραγούδι των Μπιτλς). Ενθουσίασε στο Φεστιβάλ Ανεξάρτητου Αμερικανικού Κινηματογράφου στο Σάντανς και ήδη ακούγονται φήμες για υποψηφιότητα στα επερχόμενα Οσκαρ.

«Fish tank»
(Αγγλία, 2009)

Η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας της Βρετανίδας Αντρέα Αρνολντ («Red Road») είναι το «ταξίδι» μιας μοναχικής και άκρως επιθετικής 15χρονης και αξίζει την προσοχή μας κυρίως για τη νευρώδη ερμηνεία της μη επαγγελματία ηθοποιού που την υποδύεται, της Κέιτι Τζάρβις (στη φωτογραφία- θυμίζει αμυδρά την Κίρα Νάιτλι ). Το αίμα της βράζει, δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί της και τσακώνεται με όποιον της πηγαίνει κόντρα: με τις συνομήλικές της, με τη νάρκισσο μητέρα της ( Κίερστον Γουόρεϊνγκ ), με την πανέξυπνη, ετοιμόλογη, μικρότερη αδελφή της. Η Αρνολντ την παρακολουθεί επίμονα και η Τζάρβις την υπηρετεί με πειθώ, παρ΄ ότι το φιλμ αργεί να απογειωθεί, κάτι που γίνεται με την εμφάνιση του Μάικλ Φασμπέντερ στον ρόλο του νέου εραστή της μητέρας.

«District 9»
(Νέα Ζηλανδία- ΗΠΑ, 2009)

Δεν είναι δύσκολο να εντοπίσεις τις αλληγορικές διαθέσεις της πρώτης μεγάλου μήκους ταινίας του καναδού σκηνοθέτη Νιλ Μπλόμκαμπ σε παραγωγή Πίτερ Τζάκσον: εξωγήινοι που θυμίζουν τεράστιες γαρίδες (έτσι τους αποκαλούν) έχουν «κολλήσει» στο Γιοχάνεσμπουργκ και ζουν μέσα στα σκουπίδια την ώρα που οι αρμόδιες αρχές προσπαθούν να καθαρίσουν την περιοχή. Οι εξωγήινοι είναι τα καταπιεσμένα όντα και οι άνθρωποι τα πραγματικά τέρατα. Το φιλμ εστιάζει στον υπεύθυνο της εκκαθάρισης ( Σάρλτο Κόπλεϊ ), ο οποίος μολύνεται και σιγά σιγά μετατρέπεται σε εξωγήινο. Γυρισμένο σαν ντοκυμαντέρ μυθοπλασίας (η κάμερα στο χέρι θυμίζει ρεπορτάζ τηλεόρασης) το «District 9» καταφέρνει να αντλήσει ως και συγκίνηση, παρ΄ ότι συχνά οι σκηνές του γίνονται σιχαμένες.

«Υπόθεση: Farewell»

(Γαλλία, 2009)

Η «Υπόθεση: Farewell» του Κριστιάν Καριόν επιστρέφει στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και παρακολουθεί τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα σε έναν αξιωματικό της σοβιετικής ΚGΒ ( Εμίρ Κουστουρίτσα ) που στρατολογεί έναν γάλλο επιχειρηματία ( Γκιγιόμ Κανέ, στη φωτογραφία με τον Κουστουρίτσα) προκειμένου να διαρρέει πλαστές πληροφορίες στη Δύση. Ταινία με τον αέρα των μυθιστορημάτων του Τζον Λε Καρέ και με νοσταλγική διάθεση σε ό,τι αφορά την ατμόσφαιρα μυστηρίου και τις διαρκείς φοβίες ότι κάτι θα στραβώσει. Ωστόσο καθώς ο Ψυχρός Πόλεμος βρίσκεται πια στο παρελθόν και είναι ένα θέμα εξαντλημένο, χρειάζεται μεγάλη σκηνοθετική μαεστρία για να λειτουργήσει ξανά στην οθόνη, πόσο μάλλον όταν υπάρχουν πίσω του αριστουργήματα όπως ο «Κατάσκοπος που γύρισε από το κρύο».

ΣΤΙΣ ΑΙΘΟΥΣΕΣ
? «Πλανήτης 51: Επισκέπτης από τη Γη» («Ρlanet 51», ΗΠΑ, 2009).

Μεταγλωττισμένα στα ελληνικά κινούμενα σχέδια τουΧόρχε Μπλάνκο,εστιασμένα στην περίπτωση ενός αστροναύτη που καταλήγει σε έναν πλανήτη γεμάτο πράσινα λιλιπούτεια όντα.

? «Οι φωνές των νεκρών» («Τhe haunting in Connecticut», ΗΠΑ, 2009). Για μία ακόμη φορά ένα στοιχειωμένο σπίτι τροφοδοτεί ιδέες για θρίλερ, το οποίο η εταιρεία διανομής του απέφυγε να δείξει στους δημοσιογράφους. Γιατί άραγε; ΤουΠίτερ Κόρνγουελ,με τουςΒιρτζίνια Μάντσεν, Ελίας Κοτέας.