Φεστιβάλ στην ομίχλη

• ΑΝΑΤΑΡΑΧΗ

• Το εορταστικό κλίμα που θα περίμενε κανείς στα πενηντάχρονα του μακροβιότερου κινηματογραφικού θεσμού της χώρας δεν θα το συναντήσει εφέτος στη Θεσσαλονίκη επειδή απλούστατα οι έλληνες σκηνοθέτες στην πλειονότητά τους απέχουν!

• του ΓΙΑΝΝΗ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ | ΤΟ ΒΗΜΑ, Κυριακή 8 Νοεμβρίου 2009

Ο επετειακός χαρακτήρας του επερχόμενου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το οποίο εφέτος κλείνει 50 χρόνια λειτουργίας, κινδυνεύει να μην είναι τόσο γιορτινός όσο αναμενόταν. Οπως ανακοινώθηκε στην παρουσίαση των προγραμμάτων της διοργάνωσης την περασμένη Τρίτη, η αποχή του μεγαλύτερου μέρους της περυσινής και της εφετινής παραγωγής ελληνικών ταινιών από το Πανόραμα Ελληνικού Κινηματογράφου (23 ταινίες μυθοπλασίας και ντοκυμαντέρ) σημαίνει ότι εφέτος δεν θα δοθούν Κρατικά Βραβεία Ποιότητας, αφού δεν υπάρχουν ταινίες για να διαγωνιστούν. Από τη διοργάνωση απέχουν ταινίες που έχουν προκαλέσει αίσθηση όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Ανάμεσά τους ο «Κυνόδοντας» του Γιώργου Λάνθιμου που βραβεύθηκε στις Κάννες, η «Στρέλλα» του Πάνου Χ.Κούτρα που διακρίθηκε στο Βερολίνο και η «Ακαδημία Πλάτωνος» του Φίλιππου Τσίτου που χάρισε στον πρωταγωνιστή της Αντώνη Καφετζόπουλο το βραβείο ανδρικής ερμηνείας στο Φεστιβάλ του Λοκάρνο. Κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ θα παιχθούν μόνον οκτώ μεγάλου μήκους ελληνικές ταινίες και τρεις μικρού. Από τις οκτώ οι έξι θα προβληθούν σε ένα ανεπίσημο τμήμα ειδικών προβολών και οι δύο, το «Χορεύοντας στον πάγο» του Σταύρου Ιωάννου και οι «Μικρές εξεγέρσεις» του Κυριάκου Κατζουράκη, θα συμμετάσχουν στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ που δεν σχετίζεται με τα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας.

Η παραπάνω κατάσταση είναι το αποτέλεσμα μιας κίνησης που ξεκίνησε το περασμένο καλοκαίρι, όταν μια ομάδα σκηνοθετών, σεναριογράφων και παραγωγών με την ονομασία «Κινηματογραφιστές στην Ομίχλη» ανακοίνωνε την αποχή της από το Φεστιβάλ διαμαρτυρόμενη για τον τρόπο ψηφοφορίας στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας αλλά και για τον κινηματογραφικό νόμο γενικότερα.

Η κίνηση της «Ομίχλης» άρχισε με λίγα μέλη αλλά σήμερα αριθμεί πάνω από 200. «Μας λυπεί που κάποιοι δεν θα είναι μαζί μας» δήλωσε για την απουσία των ταινιών και των συντελεστών τους από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης η καλλιτεχνική διευθύντριά του κυρία Δέσποινα Μουζάκη. «Κυρίως πλήττονται οι ελληνικές ταινίες. Ο χώρος είναι ευαίσθητος και ταλαιπωρημένος, και πιστεύω ότι πλέον οι κινήσεις πρέπει να γίνονται με ουσιαστικό τρόπο». Η κυρία Μουζάκη τόνισε επίσης ότι έγιναν συγκεκριμένες προτάσεις προς τους «Κινηματογραφιστές στην Ομίχλη» προκειμένου να βρεθεί μια λύση ώστε να μην τραυματιστούν από την απουσία των ελληνικών ταινιών ούτε το Φεστιβάλ ούτε και ο ίδιος ο ελληνικός κινηματογράφος. Οι προτάσεις του Φεστιβάλ ήταν να ενταχθούν οι ελληνικές ταινίες της πρόσφατης παραγωγής στο πρόγραμμα προβολών του Φεστιβάλ και στην αγορά για την προώθησή τους προς τους ξένους επαγγελματίες που έρχονται στο Φεστιβάλ για εύρεση ελληνικού προϊόντος. Οι προτάσεις δεν έγιναν αποδεκτές από τους «Κινηματογραφιστές στην Ομίχλη», οι οποίοι από την περασμένη Πέμπτη παρουσιάζουν στην αθηναϊκή αίθουσα «Ελλη» όλες τις ταινίες που δεν θα προβληθούν στη Θεσσαλονίκη.

Σύμφωνα με τον Αντώνη Καφετζόπουλο, έναν από τους πρωτοστάτες των «Κινηματογραφιστών στην Ομίχλη», στη συνάντηση που είχε με την κυρία Μουζάκη και τον πρόεδρο του Φεστιβάλ Γιώργο Χωραφά πρότεινε ως λύση την αλλαγή του χαρακτήρα του Φεστιβάλ: «Αντί για γιορτή των 50 χρόνων του θεσμού, να σημάνειγενικό συναγερμό για την επιθανάτια κατάσταση του ελληνικού κινηματογράφου. Προτείναμε η γιορτή να μετατεθεί για του χρόνου» είπε ο κ. Καφετζόπουλος. Τελικά το αίτημά του δεν έγινε δεκτό. «Δεν υπάρχει κανένας λόγος ο ελληνικός κινηματογραφικός χώρος να γιορτάσει κάτι το ιδιαίτερο» είπε στο «Βήμα» ο παραγωγός της ταινίας «Ακαδημία Πλάτωνος» Κωνσταντίνος Μοριάτης. «Δεν πρόκειται για μια γενικώς και αορίστως “υγιή αναμπουμπούλα”, όπως όρισε ο κ.Γερουλάνος τις προάλλες. Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα σε όλα τα στάδια χρηματοδότησης, παρουσίας της πολιτείας, απουσίας της πολιτείας και πάει λέγοντας. Γιορτή στη Θεσσαλονίκη είναι για εμάς κάτι το αδιανόητο».

Ας σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον κ. Μοριάτη η ελληνική φιλοξενία μαζί με την τελετή των Κρατικών Βραβείων κοστίζει 450.000 ευρώ, ενώ τα ίδια τα Κρατικά Βραβεία ισοδυναμούν με περίπου 200.000 ευρώ. Η πρόταση των «Κινηματογραφιστών στην Ομίχλη» αλλά και της ΣΑΠΟΕ (Σωματείο Παραγωγών) ήταν αυτά τα 650.000 ευρώ να δοθούν στην παραγωγή ταινιών. «Με αυτά τα χρήματα μπορούν να χρηματοδοτηθούν δύο-τρεις ταινίες ενός μεγάλου προγράμματος του ΕΚΚ» ανέφερε ο κ. Καφετζόπουλος.

Κατά τη διάρκεια του ντιμπέιτ για τον ελληνικό κινηματογράφο που έγινε τον περασμένο Σεπτέμβριο στο βιβλιοπωλείο Ιανός με εκπροσώπους πέντε κομμάτων, μέλη της «Ομίχλης» ανακοίνωσαν την αποχώρησή τους από την Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών. Ανάμεσά τους οι σκηνοθέτες Δημήτρης Αθανίτης, Θάνος Αναστόπουλος, Σωτήρης Γκορίτσας, Χρήστος Δήμας, Στέλλα Θεοδωράκη, Γιάννης Οικονομίδης, Γιάννης Φάγκρας και Παναγιώτης Φαφούτης. Στην ανακοίνωσή τους, μεταξύ άλλων, αναφέρονται τα εξής: «Οι σκηνοθέτες του κινηματογράφου που υπογράφουμε την παρούσα θεωρούμε ότι η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών αναλίσκεται σε παρασκηνιακού τύπου πολιτικές που χαϊδεύουν το ΥΠΠΟ και συντηρούν χρόνια προβλήματα».

Παίρνοντας τον λόγο ο πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Σκηνοθετών κ.Χάρης Παπαδόπουλος κατηγόρησε τον πρόεδρο του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου κ.Γιώργο Παπαλιό ότι «θέλοντας να καλύψει την ανεπάρκεια του ΕΚΚ εκμεταλλεύθηκε μια μικρή ομάδα κινηματογραφιστών για να προκαλέσει διάσπαση στον χώρο». Τα λόγια του κ. Παπαδόπουλου προκάλεσαν οργή στα μέλη των «Κινηματογραφιστών στην Ομίχλη», ενώ από την πλευρά του ο κ. Παπαλιός φώναζε «ντροπή σου!» στον πρόεδρο της Εταιρείας Σκηνοθετών.

«Εφόσον δεν έχει διάθεση να θίξει προσωπικά το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, η κίνηση της “Ομίχλης” είναι μια υγιής προσπάθεια από σύσσωμη την κινηματογραφική κοινότητα που παράγει ταινίες και όχι συνδικαλισμό» είπε στο «Βήμα» ο πρόεδρος του ΕΚΚ κ. Παπαλιός. «Αυτό που η “Ομίχλη” θέλει είναι έναν νόμο στον οποίο θα στηρίζεται και δεν θα επαιτεί. Και το ΕΚΚ με τη σειρά του δεν θα επαιτεί από τον εκάστοτε υπουργό αυτά που δικαιούται.

«Μέγιστη πίεση»

«Θεωρώ υπεύθυνο και καταστροφικό τον ρόλο του προέδρου του ΕΚΚ Γιώργου Παπαλιού στη διαμόρφωση του αρνητικού κλίματος που κυριαρχεί εδώ και καιρό στην ελληνική κινηματογραφία» είπε στο «Βήμα» ο κ.Χ.Παπαδόπουλος . «Διχάζει τον κινηματογραφικό χώρο, υποθάλπει τις κινήσεις της “Ομίχλης”. Εχει, δυστυχώς, δημιουργήσει μια ομάδα ευνοουμένων οι οποίοι χρηματοδοτούνται από το Κέντρο, ενώ άλλοι σκηνοθέτες βρίσκονται στη μαύρη λίστα των επιλογών του ΕΚΚ. Διορισμένος από την προηγούμενη κυβέρνηση, εκλεκτός του Γιώργου Βουλγαράκη τον οποίο υπηρέτησε πιστά, όταν είδε ότι αλλάζει η κατάσταση και έρχεται το ΠαΣοΚ παρέσυρε μια ομάδα από κινηματογραφιστές στρέφοντάς τους εναντίον του φεστιβάλ. Θεωρώντας αυτή την κίνηση ως μέγιστη πίεση, υπονόμευσε τον τότε υπουργό κάνοντας τον αντιστασιακό εν όψει μιας πολιτικής αλλαγής». Συνεχίζοντας ο κ.Παπαδόπουλος επισημαίνει ότι προσφάτως αποδοκιμάστηκαν ο απολογισμός δράσης και ο οικονομικός απολογισμός (γεγονός που δεν είχε συμβεί εδώ και 30 ολόκληρα χρόνια λειτουργίας του ΕΚΚ). «Μόνο ύστερα από τρεις παράτυπες συνελεύσεις με παρακλήσεις και υποσχέσεις σε φορείς και σωματεία που είχαν καταψηφίσει κατάφερε να αποσπάσει θετική ψήφο ως προς τα οικονομικά: πλήρης δηλαδή ευτελισμός των διαδικασιών!».

Ανάμεσα σε άλλα, τα ερωτήματα της ΕΕΣ που θέλουν απαντήσεις αφορούν: «α) τη διαφάνεια που στηρίζεται πάνω στο δημόσιο χρήμα, β) την αναξιοκρατία των αναθέσεων, γ) τη δραματική μείωση των χρηματοδοτήσεων ανά ταινία που έχει φθάσει στο χαμηλότερο ποσό, δ) τη μείωση του αριθμού των εγκρίσεων των ταινιών, ε) το ακριβές ποσό που αφορά τις χρηματοδοτήσεις των νέων σκηνοθετών ταινιών μικρού μήκους και στ) τη σκανδαλώδη ανάθεση της ψηφιοποίησης του αρχείου, που ενώ υπήρχαν καταγγελίες ότι στην υπό ανάθεση εταιρεία συμμετέχουν άτομα που έχουν θεσμικές θέσεις στο ΕΚΚ και αλλού, η διοίκηση του ΕΚΚ προχώρησε σε συνεργασία με τη συγκεκριμένη εταιρεία».