Κωμωδία με Ελληνες από Τούρκο στη Γερμανία

• Ο Φατίχ Ακίν γύρισε μια ταινία με τους φίλους του και βραβεύτηκε

• Του Παναγιωτη Παναγοπουλου, Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 08/11/2009
  

Σκηνοθέτης γεννημένος στη Γερμανία, με τουρκική καταγωγή, με κολλητούς φίλους Ελληνες και Γερμανούς, γυρίζει μια κωμωδία, που διαδραματίζεται στο Αμβούργο με ήρωες δύο Ελληνες αδελφούς μεγαλωμένους στη Γερμανία. Το πολυεθνικό καστ και η σύνθετη πλοκή είναι δύο από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των ταινιών του Φατίχ Ακίν. Στα εξαιρετικά δράματά του, το «Ποτέ μαζί» και το «Η άκρη του ουρανού», οι ήρωες κινούνται ανάμεσα στη Γερμανία και την Κωνσταντινούπολη, αναζητώντας την ταυτότητά τους σε σχέσεις που ισορροπούν μεταξύ της Δύσης και της Ανατολής.

Ανάλαφρη ματιά

Οι δύο προηγούμενες ταινίες έκαναν τον Ακίν διάσημο όνομα στο φεστιβαλικό κύκλωμα και στον χώρο του καλλιτεχνικού ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Το «Soul kitchen», που την ερχόμενη Παρασκευή ανοίγει το 50ό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, είναι μια πιο ανάλαφρη και κωμική ματιά του Γερμανοτούρκου σκηνοθέτη στα προβλήματα των ηρώων του, τα οποία, ωστόσο, είναι παρόμοια με εκείνα των προηγούμενων χαρακτήρων του. Ενας Ελληνας του Αμβούργου, ο Ζήνος Καζαντζάκης, έχει ένα εστιατόριο της συμφοράς σε μια λαϊκή περιοχή της πόλης. Τηγανίζει ψαροκροκέτες σε άθλιο λάδι, τις συνοδεύει με προτηγανισμένες πατάτες και τα σερβίτσια είναι αταίριαστα. Ομως, οι πελάτες του είναι απόλυτα ευχαριστημένοι. Θα αντιδράσουν μόνο όταν ο Ζήνος επιχειρήσει να αλλάξει τον χαρακτήρα του εστιατορίου, προσλαμβάνοντας έναν ιδιόρρυθμο και ευέξαπτο σεφ, τα φαγητά του οποίου μπορεί να είναι νόστιμα, αλλά απωθούν τους πελάτες που προτιμούν τις απλές γεύσεις.

Μακάρι να ήταν μόνο αυτό το πρόβλημα του νεαρού εστιάτορα. Η Γερμανίδα φίλη του εγκαταλείπει τη χώρα για να εγκατασταθεί στην Κίνα, ο αδελφός του μπαινοβγαίνει στη φυλακή και η μανία του για τον τζόγο θα βάλει σε σοβαρούς μπελάδες και τους δύο, ενώ μέσα σ’ όλα έρχεται κι ένα λουμπάγκο, που κάνει τον Ζήνο να κυκλοφορεί διπλωμένος στη μέση και να προσπαθεί να βάλει τάξη σε όλα αυτά τα προβλήματα.

Το «Soul kitchen» που θα αρχίσει να προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες στις 17 Δεκεμβρίου, τιμήθηκε με το ειδικό βραβείο της κριτικής επιτροπής στην πρόσφατη Μόστρα της Βενετίας, αποδεικνύοντας ότι στα βραβεία υπάρχει χώρος και για την κωμωδία, που γενικά θεωρείται αντιφεστιβαλικό είδος. Ομως ο τρόπος με τον οποίο ο Ακίν έχει χειριστεί την ιστορία, αλλά και οι ερμηνείες του πρωταγωνιστικού ντουέτου, κάνουν την ταινία κάτι περισσότερο από μια ευχάριστη κωμωδία για μεγάλο κοινό. Για τους βασικούς ρόλους των αδελφών Καζαντζάκη ο Φατίχ Ακίν επέλεξε τον Αδάμ Μπουσδούκο, Ελληνα της Γερμανίας και παλιό του φίλο, με τον οποίο συνεργάστηκαν στο σενάριο και τον Μόριτς Μπλάιμπτροϊ, έναν από τους καλύτερους Γερμανούς ηθοποιούς της νέας γενιάς.

Οι ταινίες του Ακίν είναι το πιο κοντινό δείγμα αυτού που μπορεί να πει κανείς ευρωπαϊκό πολυσυλλεκτικό ή πολυεθνικό σινεμά, με ιστορίες και χαρακτήρες με διαφορετικές καταβολές. Σύμφωνα με τον Ακίν, «οι χρηματοδοτήσεις ευρωπαϊκών συμπαραγωγών είναι πολύ σημαντικές, επειδή διαφορετικά δεν θα ήταν δυνατόν να γυριστούν πολλές μικρές αλλά σημαντικές ταινίες.

Ευτυχώς που υπάρχουν όλες αυτές οι διαφορετικές γλώσσες στην Ευρώπη και δεν έχουν παγκοσμιοποιηθεί τα πάντα ούτε έχουμε καταντήσει να έχουμε μόνο έναν τρόπο σκέψης. Ευτυχώς που έχουμε ακόμη διαφορετικές νοοτροπίες και που αυτές οι νοοτροπίες μπορούν να συγκρούονται. Δεν θέλω να έχουμε ένα μοναδικό πράγμα με τον Μπερλουσκόνι να μου κάνει τον αρχηγό. Δεν θέλω ένα μόνο Εργατικό Κόμμα με τον Γκόρντον Μπράουν να μου κάνει τον αρχηγό, χωρίς να σημαίνει ότι είμαι ευτυχής και με τη Μέρκελ. Πιστεύω ότι με έναν τρόπο είναι καλό ότι υπάρχουν διαχωρισμοί. Και πιο συγκεκριμένα, σε ό, τι αφορά το σινεμά και τους σταρ του στην Ευρώπη, πιστεύω ότι λειτουργούσε καλύτερα το σύστημα τις μέρες που η Ευρώπη ήταν περισσότερο χωρισμένη».

Δεν υπάρχουν πια σταρ

Αραγε, δηλαδή, δεν μπορεί να υπάρχει σήμερα ένα ευρωπαϊκό σταρ σύστεμ; «Στην Ευρώπη είχαμε αυτό το σταρ σύστεμ στη δεκαετία του ’60. Ισως από το ’50 μέχρι και το ’70. Τότε είχαμε τη Ρόμι Σνάιντερ, τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, τον Ζαν Πολ Μπελμοντό, τον Κλάους Κίνσκι και πολλούς άλλους. Σήμερα δεν το έχουμε, το χάσαμε. Ολοι λένε ότι πρέπει να κάνουμε την Ευρώπη κοινή και ανοιχτή, όμως μπορεί να πει κανείς ότι υπάρχει σήμερα ένας Ευρωπαίος σταρ; Φυσικά υπάρχουν ονόματα που είναι γνωστά, όμως δεν έχουν τον ίδιο συμβολισμό που είχαν ο Αλέν Ντελόν, ο Λίνο Βεντούρα, ο Μπελμοντό, η Μπριζίτ Μπαρντό. Πού είναι οι σημερινές Μπαρντό; Συνειδητοποιώ, πάντως, ότι το σταρ σύστεμ χάνεται και όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην Αμερική. Οι σταρ που γνωρίζω έρχονται από το ’70, άντε και το ’80, ονόματα σαν τον Ντε Νίρο και τον Σον Πεν. Ο Τζόνι Ντεπ και ο Μπραντ Πιτ είναι οι νεότεροι σταρ που ξέρω. Μετά τον Μπραντ Πιτ δεν ξέρω κανέναν. Στην Ευρώπη μπορεί να έχουμε ονόματα καλών ηθοποιών σαν τον Σέρτζιο Καστελίτο, αλλά στη Γερμανία, για παράδειγμα, δεν είναι γνωστός. Ο Μπαντ Σπένσερ και ο Τέρενς Χιλ ήταν σταρ. Ο Αντριάνο Τσελεντάνο ήταν σταρ. Ισως είναι ένα πρόβλημα της Ευρώπης ότι δεν έχουμε πια πανευρωπαϊκούς σταρ. Ισως στην απελπισμένη προσπάθειά μας να φέρουμε την Ευρώπη πιο κοντά, όλοι μένουν κολλημένοι στα δικά τους εθνικά σύνορα».

Με εξάντλησαν οι σοβαρές ταινίες

Για τον Φατίχ Ακίν, το γύρισμα μιας κωμωδίας ήταν ένα προσωπικό στοίχημα. Οπως έχει πει, «έπειτα από τις σοβαρές ταινίες που έκανα, ένιωθα πραγματικά εξαντλημένος από τον σοβαρό κόσμο αυτών των ταινιών. Ημουν κολλημένος σ’ αυτόν τον σοβαρό κόσμο. Ηθελα να ξεφύγω απ’ αυτό το κλίμα με μια ταινία, να να κάνω κάτι διαφορετικό και να δοκιμάσω τον εαυτό μου. Είμαι ικανός να κάνω κάτι άλλο; Είμαι ικανός να κάνω το κοινό να γελάσει; Θέλω να γίνω καλός σκηνοθέτης, ό, τι κι αν σημαίνει αυτό. Πιστεύω ότι σημαίνει να μπορείς να χειρίζεσαι διαφορετικά είδη, να δοκιμάζεις, να παίρνεις το ρίσκο και να κάνεις πράγματα. Χρειάστηκε θάρρος για να κάνω αυτήν την ταινία, επειδή ήμουν επιτυχημένος ως “σοβαρός” σκηνοθέτης. Γι’ αυτό τελικά είμαι πολύ χαρούμενος και ανακουφισμένος με τις θετικές αντιδράσεις που έχει τώρα η ταινία. Ημουν πραγματικά φοβισμένος»