Κορυφαίος βιντεοάρτιστ στο φεστιβάλ

• Το καλοκαίρι που μας πέρασε ο video artist Γιώργος Δρίβας είχε την ατομική έκθεση (un-) documented στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Αθήνας.

Με τις υπαρξιακές διαστάσεις της μετανάστευσης ασχολείται ο Γιώργος Δρίβας. Πρωταγωνιστεί ο Γεωργιανός ηθοποιός Δαυίδ Μαλτέζε, που υπήρξε και η έμπνευσή του

Εργα του, άλλωστε, αποτελούν μέρος της μόνιμης συλλογής του. Αυτές τις μέρες προβάλλεται στο 50ό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης η μεσαίου μήκους ταινία του «Empirical data», στο πλαίσιο του τμήματος Digital wave 04.

Ασπρόμαυρη και χωρίς διαλόγους, είναι η ιστορία ενός ανθρώπου που προσπαθεί να ενσωματωθεί σε ένα ξένο και εχθρικό περιβάλλον. Πρωταγωνιστεί ο Γεωργιανός ηθοποιός Δαυίδ Μαλτέζε. Από τη δική του ζωή εμπνεύστηκε ο Γιώργος Δρίβας. Πριν από χρόνια διάβασε σε μια εφημερίδα μια συνέντευξή του, όπου περιέγραφε το ταξίδι του προς την Ελλάδα, όταν πέρασε ημιπαράνομα τα σύνορα, και στη συνέχεια τη θαρραλέα πορεία του να γίνει επαγγελματίας ηθοποιός σε μια ξένη χώρα.

Μια πρώτη ανάγνωση του «Empirical data» είναι ότι ακολουθεί την τάση του σύγχρονου κινηματογράφου και καταπιάνεται με τη μετανάστευση. Ο σκηνοθέτης, όμως, πάει ένα βήμα παραπέρα. Η μετανάστευση γίνεται αφορμή για βαθιά υπαρξιακά ζητήματα, σχεδόν παραβολή. «Λειτουργεί ως παράδειγμα ενός ανθρώπου που είναι εκτός συστήματος, αλλά σιγά σιγά ενσωματώνεται είτε γιατί το θέλει είτε γιατί δεν μπορεί να κάνει αλλιώς είτε γιατί είναι αναπόφευκτο», λέει ο έμπειρος video artist, που έχει βραβευτεί σε πολλά ξένα φεστιβάλ (βραβείο κριτικής επιτροπής για την καλύτερη μικρού μήκους στη Νέα Υόρκη, δεύτερο καλύτερης ταινίας στο τμήμα πειραματικών ταινιών Media Art Forum στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Μόσχας κ.ά.).

Και πραγματικά ο ήρωας ξεκινάει ως εργάτης μεγάλης βιομηχανίας -θυμίζει τους «Μοντέρνους Καιρούς» του Τσάρλι Τσάπλιν- στη συνέχεια πιάνει δουλειά σε γκαρνταρόμπα και καταλήγει μετρ σε μπαρ. «Μου έλεγε ο Δαυίδ ότι είναι μια μοναχική πορεία χωρίς κολλητούς, όπου βιώνεις τη μοναξιά του ξένου», θυμάται ο Γιώργος Δρίβας. Εχει κι αυτός προσωπική εμπειρία από ανάλογα συναισθήματα, καθώς τα τελευταία χρόνια ζει και εργάζεται στο Βερολίνο, όπου και σπούδασε Κινηματογράφο και Μίντια.

Η ταινία έχει ανοιχτό τέλος. «Σκοπός μου είναι να βάλω τις κολόνες σε μια πολυκατοικία. Ο θεατής βγάζει μόνος του τα συμπεράσματά του. Ο Γκοντάρ έλεγε ότι "κάθε γωνία λήψης είναι μια ηθική στάση". Βλέπουμε όλοι αυτό που θέλουμε να παρατηρήσουμε», επισημαίνει.

Το «Empirical data» είναι ένα ενδιαφέρον πάντρεμα φωτογραφίας και κινηματογράφου. Αυτός ήταν ο στόχος του Γιώργου Γρίβα. «Τι είναι το σινεμά; Είκοσι τέσσερις φωτογραφίες το δευτερόλεπτο. Επιστρέφω στην αρχή του κινηματογράφου για να κάνω ένα σινεμά πρωτόλειο, βασισμένο στη φωτογραφία. Οι φωτογραφίες μου όμως δεν είναι slide show, αλλά ολόκληρες σεκάνς, σαν να έχω τραβήξει φιλμ και να έχω κόψει σκηνές», εξηγεί.

Με χειρουργικές επεμβάσεις είναι σαν να έχει αφαιρέσει σκηνές από την ταινία. «Νομίζω ότι έτσι προσέχουμε πράγματα, που καμιά φορά δεν βλέπουμε σε ένα σινεμά "κανονικό", που μας πιέζει να φτάσουμε στο τέλος. Θέλω να κάνω ταινίες που δίνουν την αίσθηση ότι μπορεί να τελειώνουν κάθε στιγμή. Με αυτό τον τρόπο απολαμβάνεις κάθε σκηνή σαν να είναι η τελευταία», λέει.

Παρακολουθώντας το εξαιρετικό «Empirical data» έχεις την αίσθηση ότι βλέπεις ταινία της δεκαετίας του '60. Το παραδέχεται ο σκηνοθέτης: «Αυτό που μου άρεσε στο σινεμά εκείνης της περιόδου είναι η στιλιστική ουδετερότητα. Αυτό θέλω να πετύχω, έχοντας το δυνατότερο λιτό κάδρο. Αν για αυτό που θέλω να πω αρκεί μια καρέκλα και ένας άνθρωπος τότε αυτό θα είναι το σκηνικό. Αν θέλω να μιλήσω για τη μοναξιά, μπορεί να βάλω έναν άνθρωπο να περπατάει σε έναν διάδρομο».

Στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το ψηφιακό τμήμα είναι ένα παράλληλο πρόγραμμα. Σε ξένα φεστιβάλ η διάκριση ψηφιακού και φιλμ έχει αρχίσει να υποχωρεί. «Παρατηρώ και την αύξηση παραγωγής πειραματικών ταινιών από ανθρώπους, που έχουν εικαστικό background. Νομίζω ότι θα έχουμε πολύ ωραία πράγματα όταν οι κινηματογραφιστές γίνουν εικαστικοί και το ανάποδο», λέει. Μην ξεχνάμε ότι ο Βρετανός video artist Στιβ ΜακΚουίν πήρε πέρυσι Χρυσή Κάμερα στις Κάνες με το «Hunger».

• Της ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ, Ελευθεροτυπία, Τετάρτη 18 Νοεμβρίου 2009