Τούλιο Πινέλι: Προσγείωνε τον Φελίνι στο χαρτί

Κι αυτά...

Με τον Μαρτσέλο Μαστρογιάνι, το 1963, στα γυρίσματα του «8½». Ο Πινέλι είχε διεκδικήσει 4 Οσκαρ ως σεναριογράφος του Φελίνι

• Εφυγε από τη ζωή ο άνθρωπος, που, μαζί με τον Φελίνι, έστησε τον κόσμο της «Ντόλτσε βίτα» και του «8½» σε μερικές άδειες σελίδες χαρτί πριν περάσουν στο μεγάλο πανί. Ο Τούλιο Πινέλι, σεναριογράφος και στενός συνεργάτης του Φελίνι, πέθανε χθες σε ηλικία εκατό ετών στη Ρώμη.

• Φίλος του Ιταλού ποιητή Τσέζαρε Παβέζε, ο Πινέλι είχε πληγωθεί πολεμώντας με τους Ιταλούς αντάρτες στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά το τέλος του πολέμου, το 1946, εγκαταστάθηκε στη Ρώμη, όπου την ημέρα δούλευε σαν δικηγόρος και τη νύχτα έγραφε θεατρικά έργα.

• Ενα χειμωνιάτικο πρωινό της ίδιας χρονιάς διαβάζοντας την εφημερίδα του στην Πιάτσα Μπαρμπερίνι, έπιασε την κουβέντα με τον νεαρό δίπλα του, που διάβαζε κι αυτός την ίδια εφημερίδα. Ηταν, εννοείται, ο ημιάσημος τότε σεναριογράφος Φελίνι, που όπως και ο Πινέλι ονειρευόταν να μεθύσει με ποίηση και λυρισμό τον πολιτικοποιημένο νεορεαλισμό του ιταλικού σινεμά.

• «Η συνάντησή μας ήταν σαν μια δημιουργική αστραπή», έχει πει ο Πινέλι σε βιογράφο του Φελίνι. «Μιλούσαμε την ίδια γλώσσα. Ξεκινήσαμε να συζητάμε κάνοντας βόλτα, μέχρι που καταλήξαμε σπίτι του στη Βία Λουτετσία. Στον δρόμο φανταστήκαμε ένα σενάριο ακριβώς αντίθετο από ό,τι ήταν τότε της μόδας στο σινεμά: ένας σεμνός δημόσιος υπάλληλος ανακαλύπτει πως μπορεί να πετάει και το σκάει από το παράθυρο».

• Τελικά τίποτε «κινηματογραφήσιμο» δεν προέκυψε από την πτήση του δημοσίου υπαλλήλου. Ξεκίνησε, όμως, μια μεγάλη φιλία και μια από της σημαδιακότερες συνεργασίες στην ιστορία του ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Σύντομα οι δυο τους έγραφαν μαζί για μεγάλους σκηνοθέτες όπως ο Ρομπέρτο Ροσελίνι και ο Μικελάντζελο Αντονιόνι και η στιβαρή δραματουργική γραφή του Πινέλι προσγείωνε στο χαρτί τις δημιουργικές πτήσεις της φελινικής φαντασίας. Με το πέρασμα του Φελίνι πίσω από την κάμερα, ο Τούλιο Πινέλι ανέλαβε να περνάει τις μοναδικές φελινικές ιστορίες πριν από το φιλμ στο χαρτί.

• Η στενή τους συνεργασία κράτησε από το 1951 μέχρι το 1965, με τις ταινίες «Η νύχτα της Καμπίρια», «Βιτελόνι», «Λα στράντα», «Ντόλτσε βίτα» και «8½» να ξεχωρίζουν σ' αυτή. Για τις τέσσερις, μάλιστα, τελευταίες, ο Πινέλι ήταν και υποψήφιος για Οσκαρ καλύτερου σεναρίου. Μέχρι που στην «Ιουλιέτα των Πνευμάτων», τσακώθηκαν για τη φύση του πρωταγωνιστικού χαρακτήρα και η συνεργασία τους σταμάτησε το 1985. Ο Πινέλι δούλεψε με άλλους σκηνοθέτες (Πιέτρο Τζέρμι, Μάριο Μονιτσέλι κ.ά.) μέχρι που «ένα πρωί χτυπάει το κουδούνι και ήταν ο Φεντερίκο. Ηθελε να διαβάσω το σενάριο του "Τζίντζερ και Φρεντ" που ετοίμαζε. Ηταν λες και είχαμε χωρίσει το προηγούμενο βράδυ. Τα πήγαμε μια χαρά». Ο Τούλιο Πινέλι και ο Φεντερίκο Φελίνι ξαναδούλεψαν μαζί στην τελευταία ταινία του μαέστρο, τη «Φωνή του φεγγαριού», το 1990.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΒΑΓΓΕΛΑΤΟΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 13/03/2009